DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
t
t Hoosland.
t.
No. 3.
Houderd een en twintigste Jaargaug
l!i20
Paryscht* brieven.
FEUILLETON.
7
•nl»pri|t tol| vooiultto*taling to«»' 3 f 2,0*>, trance per post I 2,80. Bewljsnummera 5 c». Advertentleprljs 20 ct. per regel, grootere letters naar plaatsrulmte
RrUv«n frsru o N V Beak- en Handelsdrulckerl| v'h Harms Coster Zoon, Voordam C 9, Telef Administrate Nr. 3. Redactfe Nr. 33.
M A IN t) G Dlreeteurt O. H. KRAK. Hoofdr.d.oteur: TJ. N. ADEMA. 5JANUARI.
Een beschrijving van het dagelijksch noma-
denleven, zooals bet gezien en meegemaakt
werd door ae schrijfster
EMILIE DEMANT—HATT.
Uit het Deensch vertaald door M. D. Z.
33)
Moe en neerslachtig kwamen we te Virko-
karsoe, waar wij onze hutten zouden opzetten.
hiier was voor de rendieren iets meer te gra-
zen, dus bleven we -er tamelijk lang.
Mei. De zon is alle vier en twintig uren
zichtbaar, de sterren zijn verdwenen, en de
TTiaan ziet men nu en dan in de lichte atmos-
feer, maar op't oogenblik hebben we sneeuw-
jacht, de deur vliegt omhoog en de rook hangt
in dikke wolken om ons heen, zoodat onze
oogen er van tranen. Als het niet spoedig
gaat dooien, zullen we van de rendierkalve-
ren, die nu een jaar oud zijn, misschien geen
enkel in Noorwegen brengen. En toch is het
nog niet zoo erg als in 1906, toen bijna alle
jonge dieren omkwamen en er zoo'n verdriet
in het kamp was, dat een vijfjarig kind er be-
sef van had. Gate vertelde me, dat ze op zeke-
ren dag de kleine Ingas. toen die in de hut
alleen was, bad hooren o id den„lidve vader
in den hemel, laat zachten wind waaien zoo
dat de kalfjes blijven leven." En voegde
Gate er bij dienzelfden dag, begon de dooi.
Ingas' vader, onze oude gemeentevoogd,
was vanavond even bij ons in de hut. Afge-
tobd en overmoe ging bij liggen bij het vuur
Op iederen tijd van den dag stond hii op
sneeuwschoenen en's nachts dikwijls ook; als
hij even probeerde te slapan, had hij^rheumati-
arhr oijn in de landmen an kan gem al&ap
viadm Md it em mmm tm4c, muiimm
OEMENOD NIEUWS.
te beletten, over de grens tan Finland te gaan
of weg te loopen naar den kant van Noorwe
gen, nu de kudde zoo'n honger lijdt en daar-
door gemakkelijk uiteen komt. Het is bijna oa-
mogelijk ze bijeen te houden, en de rijken wer-
ken bet bardst, de minder bedeelden nemen
bet ook met bet hoeden minder nauwgezet. En
daar de Lappen onderling geen pres&ie op el-
kaar uitoeienen, komt bet voor leders eigen
verantwoording hoe veel of hoe weinig werk
hij op't gemeenscbappelijk arbeidsveld wil op
zich nemen.
Gate, die dien avond sterke thee voor ons
had gezet, was zoo opgewonden, dat ze aller-
lei griezelige verhalen begon te doen van
menscheneters enz. „Ja," zei ze? „laatst kwaSh
er een man te Karesuando, die had kleeren
aan van zeehondenvel, en zijn broek was zoo
gek gemaakt; bij zei dat menschenvleesch uit-
stekend smaakte als het vergif er uitgetrok-
ken was, en bij at het rendiervleesch onge-
kookt. Een vrouw te Karesuando zag eens
haar dochter in zijn gezelschap en was In
doodelijken angst dat bij't meisje op zou
eten." Ik vroeg een en ander na omtrent dien
modernen menscheneter, die zoo in't open-
baar zich in Karesuanao had vertoond,
ja zeker, bij bad donker bloed en donkere
huid, een grooten neus en zwart „krom" haar.
Nu wist ik bet, 't was Knoet Rasmussen, die
juist in dien tijd bier was geweest met zijn
Eskimopak aan.
Zoo ontstaat een wonderverhaal.
Hier kunnen ze verhalen vertellenSoms
als jong en oud bijeen is in de hut, en Gate
goed op dreef, dan duurt bet niet lang, of het
wemelt van booze geesten als Stallo, van on-
deraardschen en spoken en Turkenhonden.
Een ieder heeft dan bet zijne mee te deelen,
maar niemand heeft zoo'n vertel-talent als
Gate. Ze rookt onderwijl haar pijp en draagt
ailes met zoo waardige ernst voor, dat t le-
Meade won1* wot w uartoaU. Do
BEDROG MET KUNSTMESTiSTOFFEN.
Wij- hadden gelegenbeiid cen zeer brutaai
bedxoig met een der me<»t waardxwolle kiuist-
niestatoffen, n.l. het bokende superphosphaat
te oonatateeren. schrijft het „Maanidiblad te-
gen.de Vervalachingen"
Zaooals bekeud is,1 wordt deze stof uiit been-
dermeel verkregen, door bchandeli'ng met
zwavelzuur eji v-arvolgens met kallc, en ver-
l.ochit op een gehaSte, v arise read van 1618
pet. oplosbaar phosphorzuur. Men bad her
r.u bliiikibaar eenvoudiger en zekerwinst-
gevonder gevojiden, om het gewone beender-
nseel a is bowerkte stof te verkoopen zonder er
evenwel iuts aan te verandcren, zoodat de koo-
per een voor de landbonw nagenoeg waarde-
looze stof, zonder eenig oplosbaar phosphor-
zuur geleverdl Werd, natuurlijk teigr? lageren
prijs dan voor die deugdcliiike attof betaald
wordt, docb daarbiji gehoel onbruikbaar ala
mcststof
iDieze waar v/ordt tegenwoordig uit Belgli
hier te laudc afgeleverd.en wi| adhten net
voor ozen lanidbouw en voor handcliareit in
kunstmesistoffen van ovcrwegcndl belang,
nauwkeurig na te gaan wait uit bet builen-
land ten fee geleverd word't, om zich voor
groote scbade te vrijiwareu,.
WELKOME VERHASSING.
Ter gelegenbeid der Jaarwisseiing hebben
do exportslacbtcrijen te Ose aan ieder ge-
hiuwkj. arbeider gratia lien pond' a pic of --'et
beschtkbaar gesteldderocgehwwde werkli-
den ontvingeu zes pond
Het personoel aan bcide dachltcrijien tnans
werkzaam, bestaat in dezen alappen tijd uit
ongeveer 500 njan.
DE O'FJHUWOE ONDBRWI TZERES
Ged Staten van 'Noord-Hollaad1 hebben
aan de gcincontebesturen van 1 laarlcmtner-
n'eer en Bloemendaal bcricht, dat zij bezwaar
hebben1 tegen de goedlkeurimg van de verorde-
ningen in. za'ke de gchuwdie onderwijzeres,
waaromtrent tiaarlenuntimeer bepaald1 hoeft,
dat ziji wordt igestcld op verlof met inhouding
van salaris en Bloemendaal, dat zij ontslagen
wordt.
EINIDELIJK TEREGHT.
De sedert 13 October 1919 uit'Zaandam
vermiste 23-jari:ge Van Zeeland is terecht.
Hij wend sinds drie maanden verpleegd In
het WilhelmintNgasthuis tc Amsterdam. On-
opgtihelderd is, waarom bij zijn opnemlng
geen keiuiia is gegeven aan zijn ouders, die
sedcrt zijn vendwijining niets meer van hem
hadden< gchoord.
GRlOOT VERLOF LIGHTING 1919.
iDoor den minister van Oorlog is ter kennis
gcbracht dat het in zijn voornemen liigt om
mdie'n het mgedienide wetaontiwerp tot wijzi-
ging van de Militiewet word! aangenomen
(terugbrenging van den eersten oefeningstijd
voor de lidding 1919 II tot 6 maanden.) de
niliciens dezer lichting van de onbereden
wapens op 10 Januari a.s. in het genot van
groot verlof te atellen Hiervau zijn uitgeslo-
t'en dem iliciens die opgeleud worden tot den
rang van off icier of t-en opleiding volgea tot
den rang van onderofficier, beneveus zij die
ztoh hebben aangeineld tot dien dienst bij de
administr a tietroepen.
hoorders liggen of zitten rondom het vuur en
volgen met tuepe belangstelling, ja met vro-
me aandacht bet verbaai, nu eu dan vragend
naar bijzonderbedeu. Het wordt nog later dan
middernacbt eer de hutdeur wordt dichtge-
klept acirer den laatstvertrekkenden gast.
14 Mei. Winter en nog eens winter on-
afgebroken. Allen snakken naar dooi en voor-
spellen dooi, maar ondanks „zijden" wolken,
westenwind, ondanks plengofters aan de be-
schermgeesten en wat dies meer zij, blijft het
lenteweer uit. Hoe zal het de kudden gaan
0 slechte goden, Russen en Noren, hoe kunt
gij het verantwoorden
Alleen de kinderen genieten van wat de
winter geeft. Ze klauteren naar den top van
een of andere boogte, en als dan de heele
troep bijeen is, begint de pret, zelfs kleintjes
van drie en vier jaar zijn er bij, zij hebben't
echter minder prettig, daar ze niet zelfstan-
dig deel kunnen nemen aan het spel, en het
einde is dan ook dikwijls dat ze alleen staan
en huilen van de kou, tot een van de grootere
kinderen ze in de hut terug brengt, waar ze
door vader of moeder worden getroost en ver-
warfnd. De grooteren kunnen uren lang hun
spel voortzetten; ze oefenen zich in't loopen
op sneeuschoenen op de gewone manier of ze
maken er een soort slee van, waarop ze achter
elkaar zittend van de hoogte afglijden, tot ze
een voor een of alien met elkaar er af rollen,
terwijl de sneeuwschoenen nog een heel eind
ver vliegen. Als ze op de gewone manier ski-
loopen, is het verbazend te zien met hoeveel
zekerheid de jonge kinderen met die groote
sneeuwschoenen omspringen; slechts enkele
kinderen hebben eigen ski's of een paar dat
hen past, soms krijgen ze een half versleten
paar van de ouderen, ja het gebeurt wel dat
ze maar 66n sneeuwsdioen hebben, maar dat
maakt hun vaardigheid des te grooter.
De spelen der kinderen zijn hier als elders
tm tt«b«i w» t ww* s«w*s BMinftEiwi.
tDe minister kan zich niet vereenigen' met de
tedane voorstdlen om een gecfcelte dezer lich-
ting onder de wapenen te houden tot het z.g
gaande houden van den dienst. Hierin zal
moeten1 worden voorzien door het z.gn. in
oe noodzakelijkr employementen werkzaam
atdlen van de miltoiens der najaarsploeg der
lichung 1919, welke op dien datum bijna 4
maanden. dien tellen. i herdoor wordt dus
reeds ,gode«- imgesbemd met een eerstei)
odentijd v; maanden. Red.)
IWel is de a ter bereid te bepa'.en, den
mPiciena, v.. e plocg, weike vrijwiliig
onder de Wa penco wenechen te blij ven hier-
toe de vereisdite vergunriing te verleeneri,
Hieid'ood wordt eendeels tegemoet gekornen
aan't beschikbaar houden van miiiciens voor
r.oodzakelijkc corvefen., terwijl tevena wordlt
voonkomen, dat miiiciens, diie geen betreki ng
of werk in die burgermaatschappiji kunnen be-
komen, in het ongunsiage jaargoiijde huis-
waarts wobdien gt-zondcu.
Aan deze miiiciens, die zich voor vrijiwiUiffl
verblijf uitdrukikelijk worden medegedeeld,
dat zij hierdoor onder geen' enkele voorwaar-
do aanspraak verkrijigu/ op eejiige extra ver-
goeding of hoogere aolclij in wtlkcn vorm ook
HOOO WATER.
Van de plaatsen langs de groote rivieien
wordt nog weinig vobeiering in den water-
«:and geiueld. Aneen uit Maastricht weid Za-
terdag eeuige val bericht, 13 c.M. sinds Vrij-
dftg.
in de aardewerkfahricken Socidtd Cdramt-
qu<die m Wijk, dicht bij dc Maas liggen. ie
het water binnengedroagen in jucliten der
Btookplaatseu, zoodat het bedrijf geOedtdtjk
stil ligt.
Menvede is Vrijdag voor Gorinchcm
nog gewaasenhet Wiiheliainapark stoat aan
do kaniea reeds onder water. Het nieuwe
Douwierrein-West is nog ovcrstroomd, zoo-
uac, voordat men begint te bouwtai, eerst nog
meer zand zal moetcn worden gestort. binds
1884 is te Uorinchem niet zoo'n geweldtge
watermassa gezien. De dijken in den omtrek
houden zich goed.
Aan het Katervecr steeg de IJael nog 18
c.M. Mu de schutsiuizeu kan met geschut
worden, zoodat de scheepvaart van Zwolie
over de Wiliemsvaart naar den IJsel geheel
gestremd ia. Overlocht alleen met de roeiboot
van dijk tot dijk.
De Rijn, Lek en Waal zijn eveneens nog ge-
was^en.
Te IJzendoorn wordt de tocstand op dc
steenfabrieken steeds hachelijker. Het water
staat een meter hoog in de woningen van de
labrieksarbeiders. die in het dorp worden
ondergebracht. De paarden eu de koeitu zijn
met moeite uit het water gehaald en in. een
ioods gcdieveu. Ook de Waaldijk heeft het bij
den storm op sommige plaatsen zwaar te ver-
annwoorden gehad. v
Door den hoogen wateretand zijn de steen-
iabneken in de umgevmg van Gist geiieel ge-
isoleerd. Op de tttuifabriek van de firma R.
Bakhuis Co., op 1 oltmond, heeft men door
nooddammen het water kunnen keeren, op
die van H J. Bakhuis te Vecsseu, ook op
Foltmond gelegen, zijn 4 tniUioen voor den
oven btstemue steenen verloren gegaan. Het
veerliuis staat rondom in het water. De ver-
oinding met den overkaut geschiedt met een
roeiboot.
Uit Lobith wordt gemeld, dat alle bewo-
ners uit de lager gejegen waarden een goed
iieenkomen moeton zoeken m dc opeabare
schoicn. De toesiaad is daar zeer kimek.
Millingen meldt eeuigeii val, maar uit
Westervoort komt het bericht, dat de toestand
Natuurlijk spelen ze met voorliefde „rendie-
ren", de heel kleine kinderen zijn de kalijes,
sommige grootere trekdieren en de wildste
bengels zijn get erode stieren enz., zoo
wordt de bet ..udde vertegenwoordigd voor
zoover het g-- meisjes zoo wel als jongens
doen mee a i dat spel, de lasso's suizen door
ae lucht, en als er een heel woeste sitier ge-
vangen is, wordt er een wilde strijd gevoerd.
Er wordt gecommandeerd tegen onzichtbare
honden; hebben ze een jongen 'hond, dan
speelt die mee. Ook doen ze veel eigenlijke
kinderspelletjes, b.v. Stallo. De kinderen
staan dan op een zekeren afstand van elkaar
en stellen dorre boorstruiken voor; een is
Stallo, hij komt brandstof halen en gooit de
dorre boomen om. Als er een zich niet gewil-
lig laat omgooien, gaat Stallo zijn bijl ha
len, waarop alle'kinderen wegloopen. Stallo
moet er een pakken, die dan op zijn beurt
Stallo wordt; bij de hut is men „vrij." Ook
spelen ze het zoogenaamde staartspel, de kin
deren staan achter elkaar eu houden zich aan
de kleeren van hun voorman vast. De heele
r begint te loopen, en wie vooraan is, moet
het allerlaatste kind uit de rij zien te grijpen
zijn z'n „Staart".
13 Mei. 't Wordt zacht weer, Heikla voor-
spelt dooi; aan zijn voorspellingen hecht ik
geloof. De rendieren hebben het iets beter nu,
't is een verlichting dat te hooren
22 Meil Vandaag hebben we den eersten
lentedag. 't Is warm en heerlijk. Ik heb geno-
ten op een sneeuwvrije plek dicht bij onze hut,
genroten van lentegeluiden. 't Is voor't eerst
in dit jaar dat ik een beek hoor kabbelen, en
nu komen de vogels, de regenvogel b.v. is hier
en herinnert me door zijn treurig gefluit aan
de eenzaamheid van de Deensche heide. De
Lappen voorspellen weersverandering, als ze
hem hooren.
De eneeuw ligt nog wel overal, maar er
ago totes ogm putifiMs, m M muiteaw
aan den IJsel nog steeds zeer ernstig is.
IJseloord is overstroomd en wanneer niet
spoedig val intreedt, vreest men een gedeelte-
lijke overstrooming van de Lijmera. De rir
viewacht is ingesteld.
Bij Deventer staat Jiet water ongeveer ge-
lijk met de krutn van den dijk, die de Hoven
aan den over kant van den IJsel beschennt.
Over de geheele breed te van den dijk bij Ney-
enbetk strooiut het water tlians in de richting
van Voorst en Wilp.
Doordat thans aan bcide kan ten van den
dijk water staat, is het gevaar voor een d'oor-
braak lntusschen sterk verminderd.
Dc plantsoenen te Deventer zijn grooten-
deels ondergeloopen en het water stoat tot
aan den rand van het nieuwe station, Ook de
Zwolsche wcg is dooi het uit de riolen upko
mtnde water gedccltelijk onbegaanbaar.
(Jit Almelo wordt gemeld: Door den hoo-
f;en stand van het water in de Aa in den Hol-
ititder Craven, dat op sommige plaatsen ge-
lijk staat met de krutn der kaden, staan vele
landerijen onder de gemeente Wierden onder
water.
In verband met de hooge watcrstanden van
thans, wordt het volgende liistje gegeven met
de hoogste standen van den IJsel sinds 1876:
Door den hoogen watcrsiand van den Rijn
wordt het kasteel Amerongen door het water
bedrcigd, Met veel moejte tracht men het ngo
te keeren door de kadc om het kastocl op tc
hoogen 7aterdagmiddag was de keizer ook
druk nan den nrbeld, door hout te gcoien
tusschen den klstdam. Wamvecr het water
nog enkele centimeters stiigt, gaat het over
de kade heen en stroomt net ae bencdenste
vcrdieping van het kasteel binncn. De vrije
wandeling op de kade om het kasteel is thans
verboden
De IJsel had Zaterdajrmlddag 4 uur bij
Zutfen een stand van 8 50 4- N. A. P. be-
reikt, d. i. een was van 18 c.M. sedert Vr dag-
morgen 8 uur. Hiermede is cchter waarschljn-
lijk het maimum bereikt, daar de rivier na
Zaterdagmorgen 8 uur niet meer dn 1 c.M.
is gewassen.
De toestand Is voerigens ernstig. De stad
ligt aan alle zijdcn In het water en Is nog
slechts'langs twee hooggelegen wegen ult het
Oostcn en Westen te berciken. Ver9chlllende
wijkcn zijn geheel gelsoleerd, terwijl het wa
ter in vele huizen is binnengedrongen. Bo-
vendien ondervindt men last van het water,
dat uit de riolen opstljgt, De aan de over-
zijde van den IJsel liggende buurtschap ,.de
Hoveu" wordt bedreiga dor hot water, dat
van af Voorst, uit den overstroomden polder
kmot opzetten en alle landerijen inundeert. In
der haast wordt nog zoveel mogelijk van de
ingekuilde veldvruchten geborgen. Het Is
niet waarschijnlijk. dat de verwachte val
spoedoig genoeg komt om het gevaar van
votokmen inundatie af te wenden.
De stand van den IJsel bij Deventer was
7aterdagavond .71 M. N.A.P. Sinds 7 uur
steeg het water echter niet meer.
Door voortdurend pohoogen is men er in
Tcsleagd den dijk langs de buurtschappcn de
steenen Kamer en de Hoven intact te huoden,
hoewel het water tegen den kruin staat en de
wegen onbegaanabr zijn.
rustig op de hellingen. De lucht is echt voor-
jaarsblauw met heldere witte wolkjes. De
Lappen zijn buiten bezig met allerlei voor-
jaarswerk, ze repareeren sleden en sneeuw
schoenen en drogen vleesch op een stellage-
van berkenstammen en dennenstakken. De kin
deren spelen in de open lucht, en nu en dan
hoort men een brokstuk van gesprekken in de
hut. Er heerscht Zondagsstemming, al is het
geen Zondag, 't is alsof er iets heel verblij-
dends is gebeurd. Rauna legt versch rijshout
op den grond, ik hoor haar't ijs en de sneeuw
weghakken op de plaatsen waar wij slapen,
nu zullen we vannacht zacht liggen.
23 Mei. De mooie dag eindigde gisteren
met stroomende regen, 't was voor't eerst dit
jaar dat er regen viel en alien vonden het
prettig. Maar regenweer heeft ook zijn naren
kant, want dooit het nu opeens te sterk, dan
zal het moeilijk zijn met de sleden van hier
te verhuizen naar de plaats waar de Lappen
't vorige jaar hun zomerspullen hebben opge-
borgen. We moeten dan verder trekken met
gezadelde rendieren.
Na middernacht stormde het, zoodat de
hut dreigde opgenomen te worden. De deur
sloeg open, de wind joeg een hevige §neeuw-
bui door het nauwe dal, maar mij kon die bui
niet deeren, ik lag warm en wel onder 't
bontslapen was echter niet mogelijk.
Hemelvaartsdag. Nu zullen we eindelijk
van hier gaan. Ik heb veel werk gehad om
mijn bagage waterdicht te maken, d.w.z. mijn
boeken, t photographietoestel en andere din
gen, die gemakkelijk te bederven zijn, zoo in te
pakken dat ze niet nat of ten minste niet door-
nat zouden_worden. We hebben hier nu n.l.
lente, beken en rivieren zijn ontdooid, aan alle
kanten stroomt het water en de kinderen jui-
chen: „hoort, hoe het klatert!" Vannacht
heeft zich een nieuwe beek gevormd, die haar
loop dwars door de hut van onzen ouden g»*
10
is
o,
fr,
18 Maart 1876
710 M.
3 Dec. 1882
7.31 M.
an. 1883
7.36 M.
A
pril 1895
6 20 M.
18 Mrt. 1896
615 M.
r
21 Mrt. 1914
6 28 M.
8 J
an. 1917
6 44 M.
24
an. 1918
6.44 M.
9
an. 1919
6.17 M.
2]
an 1920
6.56 M.
Lt
r
r
r-
to
set
vam
Bel-
art,
.eve-
:oo-
rlua
be-
i op
intte
sd'er-
de
tori-
;ren,
aard
te
:orie
elijlo-
m-
s ge-
idinf
wax
Stent I Ult 2 J,outfit
bonn.ui
GEIVOiNDEN VOORWERPEN.
UiUluitend te bevragen. a an het Bureau
van Politie aan de Langestraat, al'hier, alleen
op werkdagen van 91 uur. (Te vervoegen
bij den WACHT-OOMIMANIDANT.)
8 jortemotmaie's met en render inhoud, 1
paar, kousen, 1 mesje, 2 hoedenapelden, 1
bankbiljet, 1 lorgnet, 1 hoed, 1 kistmet zak-
zakkon, 2 brillen met en render 6tui, eenige,
sleutels, 4 rorenkranzen, eenige handschoe-
nen, 1 Zunje, 1 band van een mantel, 1 beura-
je, 8 Oraches, 1 kindertaechje, 1 reglement, 1
pince nez. 2 bone (brandetoffen), 1 jongene-
jat, 1 broek, 1 parapluie, 1 R. K. kerkboekje,
1 notitieboekje. eon leeeboek, 1 zilveren tree, 1
brandstoffenkaart, 8 legitimatiekaarten, 1
armband en 1 hondenbalsband.
Alkmaar, 3 Januarl 1920.
De CommiseariB van Politie,
W. TIL VAN GRIETHLTJSEN.
(Van onzen Parijachen cor respondent.)1
(Nadruk verboden..)
Parija, 80 December 1919.
Dit wordt mijn eerste brief in het nieuwe
jaar. En ik voel ale een eoort verp'lichting op
mij rueten dat ik nu zooieta ga geven van een
overzicht, een terugblik op het Parijsche jaar
1919; met bespiegelingen over het jaar 1920
in Frankrijik, gebeel sooalt dat to doen ge-
brui'kelijk is
En ik beef daarvan terug lezer.
Want ik kan dat niet. Ik kan niet in zuivere
termen uitetfnzetten wat het Frankrijk van
dit voorbije jaar was en ook niet wat het zei
zijn in het komende.
Niemand' kan dat.
Want wat een land' ala Frankrijk doormaakt
en nog beleven zal in het komende jaar is te
voel omvattend, td samengesteld, t& zeer be-
heersoht door groote en myeterieuze
natuurwetten, zou ilxbijna achrijven. dan dat
66n enkel individu, een achroomvallig tijdge-
noot daar andera dan een twak onbeduidend
eubjectief gostamel over uiton kan.
Een elk die tracht te spreken over deze
dingen vervalt in stamelingen.
Deze tijden die wij beleven en die mij soma
toeschjjnen van zoo droef en volkomen verval
dat ik er van duizel zijn ongetwijfeld1, zwan-
ger van nieuwe en achoone levenakrachtige
dwigeii.
En omd'at ik geloof in het nieuwe leven,
wil ik niet achrijven over de inzinkingen en
het verval van het heden al had mijn beter-ik
ook eerst een overwinning'te behalen op mijn
lyriache en rethorische jeugd-tendenzen, die
uitingen naar een nieuwjaarsbrief, rijk aan
tragische, wonderachoone tirades over de de-
cadentie der tijden van het huidige volkele-
ven, een decadentie: ,,die de oud-Romeinache
tijden waarlijk evenaart, zooal niet ze gan-
edhelijk in't vergeetboek stelt."
Lezers van zoo een wonderschoon treffend
klaaglied, wil uw Parijsche briefschrijver wel
verachoonen. Want hij is tenslotte een opti
mist; van dat koppige, rotsvaste, onberede-
neerde optimisme, dat bij hem mia&chieii veel-
eer een zaak van eigen argelooze vitaliteit is
dan van algemeene, dieipzinnig beredeneerde
levensphilosofie.
Wil dus uw jeugdigenbriefschrijver zijn
„philosophi8chen over zich tsbrief" kwijtechel-
den en hem slechts laten: zijn persoonlijk ge
loof in de groote kracht van Herleving en
Opbloei; een geloof, dat hem in staat etclt
blijmoed'ig voort te leven in een land, dat
sinds maanden en maanden nog immers maar
niet herleven kan en niet zijn ouden bloei her-
vinden
Geheel in don optimistischen vitalen geest,
in aansluiting aan on ala vorvolg op mijn vo-
rigen brief over de nieuwe schouwspelkunst,
geef ik u het woord van de groote aotrice,
madame Lara, die giateren heenging van de
ComMie Franoaise, omd'at eij na tien jar en
van moeilijk samenwerken zioh niet kon
aohikken in de opvattingen van een onkunst-
zinnig comit6, dat zonder ware levenskricht
t. as. Dit eene groote woord" zegt Lara in
haar afacheidabrief, waarin zij haar leven aan
de Oomldie Fran^aiae memoreert:
„L'avenir nous dira"
„De tijd zal 't leeren."
En Lara die een gracielijke Fransche geeat
heeft regt hier op gracielijke beacheiden wijze
niet andera dan:
„De toekomat ia aan ons".
En zoo ia het. De toekomat ia aan wie met
intelligentie „worken", aan hen die: „ietnand
zijn", de toekomat ia aan de groote ariatocra-
tie van den gcmt aiom.
De nieuwe wereld, aan de overzijde van den
Oceaan weet bet al iets beter dan da oude
wereld.
Maar een nieuwe wereld aan deze zijde van
den Oceaan, meer vergeestslijkt dan gind-
aohe en veredeld en verfijnd door die velo
oude- traditien van achoonheid en intellect,
die de oude wereld immer zoo rijk maakten
en van zoo eindelooze verscheidenheid';
een nieuwe wereld aan deze zijde van den
Oceaan 11
Maar ik kom terug op mijn Toonoel-cause-
r.ie, omdat ik die in mijn vorigen brief niet
heb kunnen beeindigen.
Ik wil u de tooneelechrijveri noemen, die ik
van tijd tot tijd in de plnats wilde zion van
„de klassieke": de Flers, Veber, Guitry, B6r'n-
Btein, Rivoire en de Oroiaset.
Het zijn: S6e, Ourel, Volard, Romaina,
Jammes, Villiera, Duhamel, Lenormand.
Het tooneel, dat too ontzaggolijk grooten
invloed' heeft oip het algomeen geeatolijk en
materieel leven, mogelijk nog meer dan de
romman-litteratuur het tooneel ia mo-
menteel bezig zich to regeneroeron in
Parija in de drie kleine theaters, die ik u
noemde in mijn vorig schrijvon.
De anderen geven- de „officieele" atukken
der „erkende" auteura, die maar al te dik
wijls zwaar zijn van onecht sentiment en
sjablonistiaehe effecten en vergiftigd door
een openlij'k ala natuurlijk voorgeatelde per
verse salon-immoraliteit of onzuiver-geurende
geesteaapijzen, opgedragen onder een bedok-
kend aausje van ,burgerlijk fataoen".
Maar meer dan 7/8ate van het hedendaag-
sche Parijsch tooneel ia op 't oogenblik niet
andera dan een infecte apecu'latie op de 6f ba-
nale 6f naar steeds nieuw prikkelende nflei-
ding hunkerende geenerveerde mentaliteit
van het moderns groote atad'spubliek.
En het eenige lichtpunt in deze minder-
waardige tooneelkunat van sohunuigheden of
prullen ia dat ze over't algemeen reoda al te
„b8te" zijn, te banaal, om iets verder te ko-
men d.an deze tijden van matheid, van verval,
en van het onintelligent nouveaux-xiches-be-
staan.
Deze tooneelatukken zijn eendags-vliegen
en de frisaohe wind der herleving zal ze weg-
blazen als stof.
Deze atukken leven van ..pretauggeatie",
waar de „blijheid" nog niet herleefde, van
,yprikkeling" waar de zenuwen nog niet weer
in stalen leyenskracht hun gezonde spanning
hervonden, zij leven van onintilegente wan-
r.uakeiijkheden, waar er zooveel ongezonde
wansmaak geboren werd en aan al deze eigen-
Schappen zullen zij onherroepe'lijk te gronde
gaan, omdat het geen echte edele menaehelij-
ke eigenschappen zijn en omdat zij dug alle
echte levendkracht missen.
Want op het tooneel is het, d'unlrt mij, al
wel als overal:... „Lavenskraohtig" ia er
synoniem met „edel".
ST8FAN.
■UUl'-i- -
iMliwitvm "i v i VLA-tfrC iHaaaiaaMsi 1 jaa
n-
Be
let
'U
n,
U
n
It
e
V
9
1
i
l«
n-
n.
j-
,1-
a-
9-
a
o-
n.
n-
•o-
to
k»
if
itu
lie
do
ok
it
ea»
:h»
tei
nd
1UB
:ca
at>
?in»
rijn
aat
de
cija
erg
ees
.are
ne»
z:
