ni
Hondsril las ib fwMssts Jaaigaig.
Wo< nsdag 14 Januari.
Urieveii nit ligeland.
Politieke Vuile Wasch en de Kunst van
Regeeren.
PROVENC1AAL N1EUWS.
UIT BERGEN.
De raad vergaderde gistennorgen 10 uur
voltallig.
De voorzitter opende de eerste vergadering
in 1920, nadat de raad een half uur in comi-
te vergaderd had, met de leden welkom te
heeten en mede te deelen, dat er een bijeen-
komst van den raad was geweest, welke bij-
eenkomst de beer Hoksbergen wegens ambts-
bizigheden, niet had kunnen bijwonen, om
kennis te maken met 11 sollicitanten naar de
functie van gemeente-opzichter. Deze bijeen-
komst had tengevolge dat met instemming
van alle leden de volgende voordracht van de
120 sollicitanten tot stand kwam.
1J. H. Roggeveen, gemeente-opzichter te
Schagen; 2. A. Arendsen, opzichter bij de ge-
meentewerken te Bussum; 3. C. Kirkenier, ge
meente-opzichter te Steenwijk.
Alleen de heer Hoksbergen had de vergade
ring wegens ambtsbezigheden niet kunnen bij
wonen.
De voorzitter deed hierop mededeeling van
de ingekomen stukken die bestonden uit dank-
betuigingen van den heer Nensthiel, de veld-
wachters en de gemeentewerklieden voor hun
salarisverhooging.
b. Een beschikking van Ged. Staten hou-
dende vaststelling der gemeente-rekening,
dienst 1918, in ontvang op 178413,10 en
in uitgaaf op 197364,83. sluitende alzoo
met een nadeelig slot van 18951,73. Wij
merken evenwel op dat van een nadeelig slot
feitelijk geen sprake is, aangezien bij het slui-
ten van den dienst een belangrijk gedeelte
van het supp. kohier van den Hoofd. Omslag
nog moest binnenkomen, terwijl de kosten van
<4i12 wooingcn in da Kaxel 4s <5soo-
htimu aS f 145CV ocg cSdJ Stow ^asae gsldes-1
ning werden gedekt.
Voor kennisgeving aangenomen.
c. Een adres van het Bestuur der Vereeni-
ging tot oprichting en in standhouding vac
eene Openhare Leeszaal en Boekerij te Alk-
maar, houdende verzoek om eene gemeentelij-
ke subsidie.
In handen van B. en W. om advies.
d. Een verslag der Huurcommissie te
Bergen, betreffenae hare werkzaamhedcn in
1919. De voorziter constateerde, dat de
commissie niet voor niets was ingesteld, waar-
na het verslag voor kennisgeving werd aan
genomen.
Hierop deelde de voorzitter mede, dat van
het bestuur van de Bijzondere Schoolvereeni-
ging de mededeeling was ingekomen, dat in
de Doiideidag1 j.l. gehoudeu vergadering van
ouders van kinderen die de school bezoeken.
na schriftelijke stemming besloten was, dat
de schoolvereeniging slechts zou liquideeren
en het beheer van de school in handen van't
geineentebestuur geven, indien het mogelijk
blijkt, dat het hoofd der school, de heer Beijue-
veld, voor vast in gelijke functie overgaat in
gemeentelijke dienst
Dit sclirijven was geteekend door de hee-
ren Kreb en Lek.
De heer Bogtman vond het jammer, dat de
Schoolvereeniging tot den 13en Januari ge-
wacht had met deze mededeeling. 15 Januari
is vastgesteld als de datum v<^or de gemtente
voor het aanvragen van de rijks-subsidie.
De voorzitter constateerde, dat het schrij-
ven bewees, dat er met die menschen niet oti-
derhandeld kon worden.
De heer Hoksbergen" speet, het, dat de
Schoolvereeniging er een persoonskwestie van
maakt. Het voorstd is onaannemelijk.
Hierop werden de instructies voor den ge
meente-opzichter vastgesteld, wauma tot net
benoemen van den gemeente-opzichter op een
proeftijd van een jaar wud o.ergegaau.
Met 5 stemmen werd benoemd de heer J.
H. Roggeveen gemeente-opzichter te Schagen.
De heeien Kerkenier en Arendsen kregen
ieder een stem.
De voorzitter uitte den wensch dat de keuze
voor de gemeente zal blijken een ru-ttige te
zijn.
iiierop kwam in behandeling vooxstel van
Burgemcester en Wethuuders om instemming
te betuigen met den inhoud eener door den
Raad der gemeente Smallingerland aangeno
men motie, ten aanzien van Ue Kijksbijdragen
in de jaai wedpen van den Burgemeester cn
Secretans en van deze instemming te doen
blijken aan de Regeering en de Vclksvertegeu-
woordiging. De nota uer gdmetme Smallin
gerland luidt als voigt:
„De Raad der gemeente Smallingerland
Gverwegende dat de uitkecring bedoeld bij
art. 10 der wet van 24 Mei 189/ (Stbl. 156)
niet staat in eene goede verhoudiag tot de
diensten welke door den Burgemeester eu 3e-
cretaris ter mtvoering van wetteu en besliaten
in's rijka belang worden verricht.
Spreekt de wenschelijkiieid uit dat door wij-
ziging van gemeld welsartikel die uitkecrmg
ten spoedigste wordt vcihoogd eu wordt be-
paald op ten miuste 50 proceut van het be
drag der jaarwedden en bed uit deze motie
ter kennis te brengen van Hare Majesteit de
Koningin en de Tweede Kamcr der Staten Ge-
neraal."
Thana draagt het Rijk bij 1/4 gedeelte der
jaarwedden tot een maximum bedrag van
f 600 per jaar.
De heer Hoksbergen wilde wel verzoeken
om desnoods het salaris voor den burgemees
ter geheel door het rijk te betalen. Voor den
secretaris, die door de gemeente benoemd
wordt, wil spr. niets verzoeken.
De voorzitter wees er op, dat het niet ging
over het al of niet zijn van regeeiiugspersoon
van de ambtenaren, maar het verrichKa van
werkzaamheden voor het rijk door die .ah
naren en dit doen beide. Ook de secretane-
ambtenaren zijn daarmede bclast.
De heer Apeldoorn meeude, dat de per-
sonenkwestie buiten beschouwing kon blijven,
Het rijk regelt ook het salaris van den secre
taris.
De heer Hoksbergen ineende. dat men wan
neer in de toekomst de burgerij zelf de burge
meester kiest, de gemeente moeilijk aan het
rijk vergoeding kan vragen. Nu is de burge
meester als rijksambtenaar te beschouwen eu
behoorde het rijk deze te betalen.
De voorzitter oordeelde dat men van hoo-
ger hand, nu men tot de gemeente zegt:
„zooveel hebt gij voor die ambtenaren te beta
len," ook dieniie aan te geven hoe het moesi.
Thans gaat het daarover niet, doch siechts
over het vergoeden van werkzaamheden van
het rijk.
Veel wordt er van gemeentewege voor het
rijk gedaan, als het maken van statistieken,
de militie geheel een rijkszaak en nu weer de
woningtelling. Wanneer ter secretarie het
rijkswerk er voor de gemeente af was, dan zou
net zeer veel scheelen.
De heer Hoksbergen stelde voor om het
adres voor kennisgeving aan te nemen. De
gemeente moet niet vragen om steun, maar
trachten haar onafhankelijkheid te bewaren.
Door steun te vragen verkoopt men die.
Voor het voorstel van den heer Hoksbergen
stemden de heeren Swaan, Hoksbergen en
Bogtman, zoodat het voorstel van B. en W
met 4 tegen 3stemmen werd aangenomen.
Het voorstel van B. en W. om de nieuwe
algemeene begraafplaats in verband met de
ter plaatse nog uit te voeren werken eerst met
1 Mei a.s. open te stellen, werd zonder be-
spreking aangenomen.
De voorzitler deelde mede, dat er inschrij-
ving was gehouden voor den inhoud van twee
beerputten te Bergen aan Zee. Aan de tuin-
ders waren daafvan mededeelingen gezonden.
doch er was slechts 6en biljet ingekomen, dat
van den heer H. Roos.
De heer Barnaart had in het Handelsblad
een verslag gelezen over het bestrijden van de
Malaria, die in den omtrek van Alkmaar zoo
in hevige mate heersch. Spr. vroeg of er al
een aanschrijving was ingekomen.
De heer Hoksbergen wilde ook in Bergen
een lezing over de malaria en dan een Com
missie benoemen ter bestrijding van de Mala
ria.
De heer Baltus oordeelde, dat men ter be
strijding zeer veel goed deed met het droog-
leggen van poelen, zooals die bij Broertjes.
De voorzitter deelde mede, dat er van den
Commissaris der Koningin een schrijven was
ingekomen, waarin wordt medegedeeld, dat
onder voorzitterschap van Dr. Aldershof was
ingwwM voor Neds*
deering van het malaria-vraagatuic in deze
provincie en het nemen Yan maatregelen ter
bestrijding van de ziekte. Verzocht wordt, aan
de Commissie en de leden zooveel mogelijk de
gewenschte medev,\:king te verleenen. Leden
van de Commissie zijnDr. Korteweg, Dr. J.
H. Sohoo, D. W. Havelaar, Dir. van het Oe-
meentel. Laboratorium te Haarlem, Dr. R.
van Royen te Zaandam, E>r. Wicherink te
Alkmaar en Dr. Schuurman te Amsterdam,
die bij zijn vertrek zall vervangen worden door
Dr. Schwellengrebe.
De voorzitter oordeelde den strijd tegen de
muggen zeer gewenscht. Men moest evenwel
voorkomen, dat dc indruk gevestigd werd,
dat de kans op malaria in Bergen grooter was
dan elders. Algemeen was men van ineening,
dat lief Vreemaelingenverkeer bevorderd zou
worden, naarmate men meer voor de gezond-
heid deed.
De heer Bogtman herinnerde er nog aan.
welk een goede naam Bergen kreeg, toen het
destijds zoo flink den strijd tegen de diphteri-
tus aanpakte.
Besloten werd, zich in verbinding te stellen
met de Commissie voor het houden van een
lezing; en een sub-commissie met de beide
dokters in het levcn te roepen om de malaria-
mug te bestrijden. Nagegaan zal worden, in
hoeverre het not dzakelijk is, ook in de afge-
legen gedeelten van de gemeente het houden.
van varken8 tegen te gaan en het onbedekt
droog hebben van faecalie-putten te bestrij
den.
De heer Oldenburg deed hierop mededee
ling over aangebrachte verbeteringen aan den
Bergerweg. Spr. oordeelde het noodig, dat
ook de bermen afgerond worden.
De voorzitter achtte dit ook noodig. Men
kfiH dit werk volgens een profiel in percee!-
tjes aanbesteden Daardoor kan men u»k de
menschen helpen, die thans we-keloos zijn
Dc gemeente moet aam den anderen kant
voorzichtig zijn; zc heeft al een loopende
schuld) van 106.000. De Raad machtigde
B. en W., de werkzaamheden aan te beste den.
iDe heer Hoksbergen oordeelde het noodig,
oat de school'kwestie defiiraitief van de baan
werd gebracht. Spr. wilde daarvoor 6poedig
bi] elkaar komen
De heer Bogtman' wilde nu wel het voor
stel doen om zoo speedig mogelijk over te
aan tot het stichten van vier nulplokalen op
el voor het badhuis en wiiklokaal aange-
kochte terrein aan de Karel de Groote-laan.
De voorzitter gevoelde daarvoor ook veel
De heer Hoksbergen wees erop, dat de
voorzitter tevoren op de loopende schuld van
de gemeente had gewczen. Spr. vroeg, of het
r.;et boven de draagkracht van de gemeente
ging, wanneer men straks twee M U L O.-
scholen moest betalen. Spr. gevoelde voor ge-
i ieentelijk onderwijs De heeren van het bijr
zonder on derwijs krijgen nu meer no ten op
hun zang en wil'lcn zich niet terugtreikken.
De voorzitter zeide, dat twee neutrale M
U. L. O.-scholen zeer ongewenscht zouden
zijn Men kreeg ook de Kalh. M. U. L. O -
school te betalen.
iDe heer Baltus meende, dat, de eenlge weg
om tot oplosing te komen, was, den heer Beij-
nevclld als hoofd te accepteeren.
De heer Hoksbergen decide mede, dat de
burgemeester, de heer Kloots en spr. in Haar
lem bijl Ged. Staten waren geweest.
Ged, Staten gevoektan ook, dat het een
ram/p voor Bergen zou zijn, wanneer er twee
M. U. L. O.-scholen op neutralen grondslag
werden gebouwd. Ook zij wilden de tweede
keeren 'De gemeentb moest bouwen onder
voorbehoud, dat de bijzondere Tiauid'eert,
vanneer de Openbare geopend worcft, dan
de kiinderen overdraagt. daarvoor een sdiade-
loosstelling ontvangt om die aan dten heer
Beijimeveld te kunnen geven.
Het Bestuur van de bijzondere wenscht dat
niet em rnaakit' er een persoonlijke kwestie van
en wij kunmenl op den 'heer van Buijsen geen
invloed uitoefenen, can den heer Beijneveld op
de voordracht te accepteeren Het is wel zeer
or.democratisch, dat een schoolopziener de
macht heeft, een' gemeente op zulke kosten te
jagen maar hij heeft nu eenmaal nog die
macht.
De heer Bogtman bleef zijn voorstel hand-
haven. De nieuwe school is nog lang niet ge-
bcrnwd en niets houdt de gemeente tegen, om
een tijdelijk schoolgeboiuw te maken.
De voorzitter meende ook, dat dit de eeni-
ge weg was, die bewandeld moest worden.
Ook spr. wil de gemeente niet giaag op kos
ten jageni, maar onder deze omstandigheden
was dit de ccnige oplossing,
IDe heer Hoksbergen oordeelde, dot men,
v anneer men tot het bouwen van hulplokalen
overgingt men dan ook wel de definitieve
school moest bouwen.
De voorzitter zeide, d'at de begrooting
daarvoor ail klaar was. De grond1 was er. De
gemeente moet dus doorzetten
iDe heer Baltus was overtuigd, dat ook de
menschen' van de bijzondere school' zullen
doorgaan.
IDe heer Apeldoorn oordeelde, dat men drie
maanden vroeger de hulpgebouwen wel had
kunnen bouwen. Wanneer de gemeente bouwt
aan het Beemsterpaiik en zij bouwden bij de
Hertenkamp, dain ligt hun school gunstiger.
IDe heer Hoksbergen waarschuwde ervoor,
om van de zaak een eere- of persoonskwestie
te maflcen. Men moet bedenken dat de ge
meente oolc de Kath. School krijgt te betaken.
E)e heer Baltus meende, dat de financien
niet drukkend'er moeten worden.
Ook de heer Apeldoorn was van deze mee-
ning.
De her Bogtman betreurde het, dat men
zoo redeneert, als het gaat voor goed open-
baar onderwijs. Wanneer er geld wegigesme-
ten moet wordfen voor de burgerwacht, dan
heeft men geen zuinigheidsbevliegingen. Spr.
handhaafde zijin voorstd.
iDe heer Hoksbergen vond het geld voor de
burgerwacht ook weggegooid geld Spr. had
daar ook tegen gestemd. Maar om nu het
geld voor drie scholar te voteeren, vond' hij
bezwaarlijk.
De heer Barnaart zou v66r de hulpgebou
wen zijn, indien deze later nu'ttig gebruikt
konden worden. Maar spr. vreest, aat het
badhuis wdnig gebrudkt' zal worden.
De voorzitter oordeelde, dat dit met de te-
genwoordige ontwikkeling van Bergen wel
nice zal vallen.
(De heeren Barnaart en Apeldoorn oordeel-
den, dat het duizenden zou kosten.
De voorzitter vernam van diem secretaris,
dat het Badhuis al is aangenomen.
most dan godded zijn in de wcgede-
tSe door geea aaSsSte tea
woond, waarvani wij van andere djde een ver-
sjag ontvingen, waaruit alleen maar bleek,
cat het besluit om de grond daarvoor aan te
was aangenomen. Veralagg.)
heeren vexschildea hierover van,' mee-
ning.
iDe Riaad ging hierop in comitif. Na her-
opening kwam het voorstel om een tijdelijk
schoolgebouw te bouwen met 4 lokaten, ieder
iflgenidit voor 30 leerlingem; en het personeel
aaarvoor tijdelijk te benoemen
Dit voorstel wenl verworpen met 4 tegen 3
stemmen. Tegen; de heeren Hoksbergen, Ol
denburg, Baltus en Apeldoorn; voor: de
heeren Swaan, Bogtman en Barnaart.
Op voorstel van den1 heer Baltus werd hier-
na besloten aan ongchuwden, die in gezitmen
kostwinners zijnt, eenzelfden aftrek voor de
belasting toe te staan als aan gehuwdle kost-
wiinnm.
De heer Baltus had een lijst van de men-
scheni, diie uit hun wonitig moeten. Er zijn er
bij, die alleen uit hun woning moeten, omdat
de eigenaar die wil verkoopen. Spr. vroeg,
waar de gemeente belandde, als ze voor zulkc
menschen een woning moest bouwen. Z. t
inoesten de eigenaars in zulke gevallen niat
mogen verkoopen.
IDe heer Hoksbergen meende, dat d'aaraan
weinig te doen was.
De heer Baltus wilde dan zoo spoedig mo-
ijlk vergaderen.
voorzitter zegde dit toe.
De heer ApeldOora drong er op aan, dat
de Meerweg opgefcnapt werd en wel z66, dat
het water weg kan.
Dc voorzitter zegde af doen rag toe ea sloot
hierop de vergadering.
In de Dinsdag 1.1. gehouden vergadering
van Burgemeester en Wethouders werd een
Z' .3tal bouwvergunningen verleend, waarvan
vijf voor Bergen-Binnen en ten bouwvergun-
ning voor Bergen aan Zee. Behalve een aan-
vraag om vergunning tot stichting van een
schuur. waaromtrent dc beslissing werd aan-
gehouaen, zijn thans alle bij Brugemeester
en Wethouders ingekomen aanvragen om
bouwvergunning afgehandeld.
Met de thans toegestane bouwwerken, zijn
er nu in Bergen een 60 bouwwerken onder-
handen. Men meende ten onrechte dat ons be-
richt over het bouwen in Bergen beoogde er
op te wijzen dat ten gemeentehuize zooveel
op afdoening'wacht, terwijl wij slechts uit lie-
ten komen de toekomst die Bei
gaat.
vergadering be-
Bergeri tegemoet
UIT NOORD-SCHARWOUDE.
Maandagavond werd door de beide afdee-
lingen van den Lamgendijk een openbare cur-
susvergadering gehouden, waar als leider op-
trad de heer Zeeman van Zuid-Scharwouae,
met het onderwerp: „Langendijk tea ge
meente." Een veertigtal belangstellenden wa
ren opgekomen.
De voorzitter opende de vergadering, er op
wijzende, dat het aanvankelijk niet de bedoe-
ling was met dit punt op den voorgrond te
treden, omdat het bij Ged. Staten in goede
handen werd geacht. Na hetgeen er echter in
Broek op Langendijk gezega is tegen de sa-
mcnsmelting, werd dit eenigszins anders.
De heer Zeemn wees hierna op verschil-
iende punten van den raad van Broek op
Langendijk naar voren gebracht, doch welke
niet als steekhoudend kunnen worden be-
schouwd.
De betere financieele positie van Broek op
Ig van de gunstiger
kwamen
iijke zegeningen tot stand. Aanvanke
lijk was Broek op Langendijk in een niet be
tere positie dan de andere gemeenten.
Spreker wees er verder op, hoe Broek op
Langendijk de rem gcbruikt heeft bij de tot-
standkoming- van de gasfabriek, het electrisch
bedrijf en den keuringsdienst, zoodat de me
dedeeling, dat ze voor federatieve samenwer-
king alles gevoelen, niet op de voile waarde
moet worden geschat. Ook de Mulo-school is
nu weer een hjdensgeschiedenis. Broek op
Langendijk werkt niet mee, omdat ze een
Chnstclijke school willen en Noord-Schar-
woude neemt remmende besluiten. De minis
ter verklaart zich v66r samenvoeging van ge
meenten en daarvoor komt Langendijk zeker
niet in de laatstc plaats in aanmerking. Veel
verbeteringen zouden spoediger tot stand ko
men en financieel zou net een reusachtige be-
sparing zijn. Circa 24000 wordt hier uitgo-
geven voor de salarissen van burgemeester-
secretaris en ontvanger. Bij samenvoeging is
het hoogste salaris voor deze functies totaal
8550. Gestel, dat daar nog bij komt 5000
voor een paar ambtenaren, dan geeft het toch
een besparing van 11000 'sjaars. E>e Mulo-
school kost voor alle gemeente te zamen jaar-
lijks 3000. Er is gerept over een nieuw
raadhuis van 60 000, doch het raadhuis te
Brock op Langendijk zou aangekocht kun
nen worden voor een nieuw betaalkantoor en
voor de overige raadhuizen is zeker ook wel
een bestemming te vinden. Aanders zou voor-
loopig zeer goed het raadhuis te Zuid-Schar-
woude als raadhuis te gebruiken zijn.
Dit argument is ook niet steekhoudend.
Wethouder Kostelijk zegt: Broek op Langen
dijk voor de Broekers en laat been kapers ko
men op de kust, doch het eerste is wel wat
klein gedacht en het laatste is niet op zijn
plaats. Laten de drie leeuyrai van de andere
gemeenten het schceoje van Broek op Lan
gendijk verdedigen. Dit kan niet andere dan
alien ten goede komen. Laat ons hopen, dat
de argumenten van Broek op Langendijk bii
de leden van de Tweede Kamer geen invloed
hebben.
De heer Zeeman wees verder op de punten
vergunningswezen, sluiting op lotingsdagen,
roolcverbod voor kinderen, brandweer, poliL
tiewezen. levensmiddelenvoorziening, zwem-
en wascninrichting, waterleiding, tramdienst
en ook op een weg naar Koedijk. Aan al deze
punten kunnen bij Broek op Langendijk ten
mccrdere belangstelling worden gegeven.
Ook wanneer voor kanalisatieplannen de ge-
meentebesturen zullen worden opgeroepen,
zal hot van belang zijn als Langendijk ten
gemeente is.
Spreker noemde qpk nog gemeentelijke
slacntplaats, gezinsverpleging, leeszaal en
controlc bij de plaatselijke bclastingen.
De opmerking ver van het eentrale punt
verwijderen is misschien een argument wat
nog ecnigBzioa atoekboutad i*. doch kan
11
WWM>
(Van onzen correspondent.)
Londen, 0 Januari.
In Spen Valley is het iude spreekwoord van
de twee vechtende honden weer bewaarheid.
Twee liberalen betwistten het district en de
arbeiders-afgevaard'igde Tom Myers won het
met iets meer dan een derde van de uitge-
brachte stemmen. Hij is gekozen, imdat het
hier niet noodig is de volstrekte meerderheid
te hebben en due herstemmingets nioit voor-
komon. Was dat wel zoo, dan had1 ongetwij-
feDd Sir John Simon het gewonnen. Ails men
den uitslag bestudeert:
Tom Myers (Arb.-Partij) 11,962
Sir John Simon (Lib.) 11.244
Kolonel Pairfax (Coal.-lib.) 8134
ziet men, dat Simin gevallen is doordat de
Regeeringscoalitie te kwader ure een libera-
len tegencandidaat had in het veld gebracht.
Bekijkt jn de cijfers, dan ziet men, dat het
distrivd overwegend liberaal is en dat alleen
de verdeeling van de liberale stemmen over
twee candidaten gemaakt heeft, dat de ar-
beiders-afgevaardigde Tom Myers de over-
winning behaalde. De Ieren in het district,
die vroeger den liberalen candidaat stellig
gesteund zouden hebben, kregen van bun lei-
d'ers bovendien instructie op Myers te stem-
men, niet dat de arbeiderspartij meer af
weet van of meer sympathie heeft voor de
Iersche zaak dan de liberalen maar de Ieren
voeren a Is grief tegen de Asquith-liberalen
aan, dat zij wel Home Rule hebben doorge-
dreven, maar haar niet in working hebben
gesteld en zij hebben een nog grooter grief
tegen de Lliyd' George-liberalen, n.l. dat i
later in de hand, waarmee zij zelfregeerrig
aanboden, een verrassing verborgen in don
virm van militairen dienstplicht.
Het staat te bezien of de coalitie-m'annen
er plezier van hebben, dat zij hier voor de
eerste maal in de geschiedenis der ooalitie een
co^jitie-liberaal hebben gesteld tegen een on-
afh'ankelijke van dezelfde partij. Het is toch
wel te gek en „vraagt" om. een nederlaag
twee candidaten van precies dezelfde politie-
ke overtuiging (alles verschillend in keus van
Voorman en in de ipvatting of de coalitie
moet blijven voortbestaan of niet) in een
district. Sir Jhn Simon was de officieele
candidaat en een week later kwamen de ooali-
tie-whips ineens met een eigen liberaal aan.
Hij kwam met het laagste stemmeniijfer uit,
hoewel natuurlijk ook alle unionisten in het
district op hem gestemd hadden. Dat komt er
van als de liberale partij in twee kampen is
gesplitst en als de coaliie er zich toe verlaagt
haar vuile wasch in het publie'k tentoon te
•preiden.
Maar nu komt, vlak na deze nederlaag, mi
nister Churchill te Sunderland den volke ver-
konden, dat als naaT Asquith wensch
het welbeproefde partijenstelsel weer de
plaats zal innemen van den huidigen toe-
stand (van coalitie en een onsamenhangende
oppositie) dit onvermijdelijk tengevolge
zal hebben, dat de arbeiderspartij de overhand
krijgt en daar haar voormannen nog „rauw"
zijn en ongeoefend in de kunst van regeeren,
kan het niet wel anders o,f ze zullen ten
verderve komen na het land groot nadele te
hebben berokkend. Slotsom: de coalitie moet
in stand blijven anders gaan we naar den
kelder.
Nu is dat een redeneering, die van leder
ander dan van Churchill mogelijk als een be-
zadigde waarschuwing tegen overijling kon
worden opgenomen, maar uit zijn mond
klinkt dat nogal hrutaal. Hij heeft als^ mi
nister wenkelijk niet zoo schitterend uitge-
blonken, dat hem die pose van welge-
oefendheid in het regeeringsvak goed afgaat.
De fiasco's van Antwerpen en Gallipoli beide
te wijten aan zijn onbesuisdheid, en nog on-
langs het fourneeren van honderd millioen
Engelsche ponden aan Denikin een bo-
demlooze put, die nog dreigt in elkaar te
storten op den koop toe zijn die niet erg
genoeg om den bedrijver een weinig voorzich-
tigheid te leeren in zijn uitlatingen en be-
oordeelingen van andere politieke personen
Dat onmiddellijk de arbeidersleider Tho
mas hem dat onder den neus wreef was zijn
verdiende loon. Maar we kunnen nog verder
gaan en de zelfverheerlijking der coalitieman-
nen eens terdege op de keper beschouwen.
Churchill beweert, dat een lichaam, onge
oefend als de Labour Partij, in staatsmans-
wijsheid en beleid onvermijdelijk zou moeten
falen, en dat daarom de ooalitie moet blijven
best a an. Maar is er een ander regeerings-
lichaam te denken, dat grooter verwarring
kan stichten dan het opportunistische Lloyd
George-kabinet heeft gedaan? Kan een La-
bour-regeering grooter fiasco maken van de
bouwplannen, die den huizennood beloofden
te lenigen, dan minister Addison en zijn
voorganger, die honderdduizenden hoizen
bouwden op papier tegen tien van kalk en
steen? Is het mogelijk een erger en betreu-
renswaardiger toestand te scheppen dan dien
van Ierland op het oogenblik? Kan een mi
nister van Oorlog in een ultra-radikaal ar-
beiderskabinet grooter flaters begaan dan de
huidige oorlogsheld Churchill, die op alio
mogelijke manieren tracht den vrede in het
Oosten te verschuiven en daardoor zijn bui-
tenlandsche vijanden steeds sterker wapenen
in de hand drukt? t
Maar de arbeiders, ongeleerd als zij zijn,
kunnen over buitenlandsche zaken natuurlijk
niet meepraten, laat staan de leiding van het
desbetreffend departement in eigen handen
nemen. Het is zeer wel mogelijk maar zou de
Labour Party een slechter vrede hebben kun
nen helpen tot stand brengen als1 Lloyd
George en zijn volgelingen? In Indie In de
Penschhab,.de Amritsarslachting
Het is onmogelijk te zeggen of een arbei-
dersregeering een succes of een hopeloos fias
co zal zijn men heeft te doen met een on-
be'kenden factor, sterk in het afbreken, zwak
misschien in het opbouwen en stellig in den
aanvang. verlegen met den verschrikkelijken
achtetstand «n de wanordf ook in de finan-
eiite, die dk kataa* kq eija
ale «chtw%5s$i. 13* aarbe?Stens ISi-
ders hier zijn alien goede woordenrijke apre-
kers en ze hebben in het vakvereenigingswe-
zen zeker wel groote dingen tot stand ge
bracht, maar de teekenen des tijds zijn drei-
gend, want het is al meer dan eens gebleken,
dat de arbeiders zelf zich maar weinig gelegen
laten liggen aan de leiding hunner zelfgeko-
zen voormannen. Ze staken vaak als hun
weerstands'kassen wat te sterk gespekt zijn en
ze lust hebben in een vacantia. „We hebben
nu al zoo lang aan het stakingsfonds gecon-
tribueerd, laten we nu ook eens wat van dat
geld terugzien'', een reden van ontevre-
denheid waar geen patroon een antwoord op
weet en geen leider te hard tegen durft strij-
den, wil hij zijn populariteit er niet bij in-
'boeten. Dan wordt het nochtans moeilijk het
roer etevig in handen te houden en de stuur-
man laat gewoonlijk zijn boot maar loopen
voor den storm. Daarom, veel meer dan om
hun ongeoefendheid in de regeerkunst, moet
men een kabinet van arbeidersvoormannen
wantrouwen. Ze zijn geen wezelijke leiders
van beproefde sterke groepen en zeker geens-
deels van de meerderheid dr bevol'king.
Al hebben de arbeiders bij de tusschentijd
eche verkiezingen ook verwonderlijk grcot
succes gehad, ze zijn nog heel ver af van eon
meerderheid in een huia van zevenhonderd
ledenl Wanneer we nagaan hoe de politieke
barometer heeft gestaan in 1918 en bij de la
tere verkiezingen in de zes districten, waar
een vergelijking tusschen coalitie en arbei
derspartij mogelijk is, dan blijkt dat in 1918
de ooalitie daar 69,637 stemmen kreeg later
58.327 en de arbeiderspartij 38.327 en later
60,650.
Hier volgen de gedetaillerde cijfers ter ver-
gelijking:
Coalitie Arbeid
Alg. 'Tusschent. Alg. Tusschent,
verkiezing verkiezing.
Both well 2359 5967 9027 13135
Widnes 11515 10417 7821 11404
Pontefract 8561 9920 6042 8445
Rusholme 12447 9394 2985 6417
Plymouth 17091 14495 5334 9292
Bpen Valley 10664 8134 8508 11062
Waren er nergena ook liberale candidaten
in het spel ge'komen dan zouden de cijfers
stellig nog veel teekenender zijn geweest dan
zij nu zijn en ze zijn toch al welsprekend ge
noeg. De arbeidspartij is in opkomst en al
heeft zij in dit parlement met het armzalig
getal van 60 geen do minste kans tegen de
overweldigende 850 meerderheid der coalitie,
het is over de volgende algemeene verkiezing
dat het gaat, wanneer de liberale partij nog
onmogelijk haar prestige kan hebben terug-
gewonnen. Want die volgende verkiezing
komt als de coalitie uiteenspringt; maar dat
beteekent immers nog geenszins dat daarmee
de kloof tusschen de Asquqithen de Lloyd
George-Churchill-liberalen even plotscling
wordt overbrugd.
De Asquith-liberalen tellen in het huidige
Lagerhuis nog geen veertig en ze missen den
krachtigen leider, die mogelijk Sir John
Simon voor hen zou zijn geweest. Toch is de
meerderbfcid der bevolking vooruitstrevend
genoeg maar zij1 is verdeeld en zal nog lang
zoo blijven. Is het dan te verwonderen, dat
vele progressieven grooter heil in de arbei
derspartij zien, die tenminste jong is en vu-
rig? Ip de Lobbyy schatten oude verweerde
journalisten, die tal van politieke stormen
over hun hoofd hebben zien gaan en sterk
zijn in het voorepellen, het ledental der ar
beiderspartij in het volgende huis op minstens
150 en hoogstens op een kleine meerderheid
over de andere partijen. De meeningen zijn
dus nogal verdeeld: Ik heb met verscheidene
in de Press Galledy en oo kmet leden zelf
over de mogelijkheden gesproken en hoewel
niemand erg sterk in zijn profetieche schoe-
nen staat, is er niet 6dn, die de arbeiders niet
tot een machtige partij in het Lagerhuis ziot
groeien, veel machtiger dan deze ooit v66r of
na den oorlog was. De beste vrienden van den
arbeidersstand onder de vooruitstrevenden
hopen op een langaamen groei zonder abnor-
male sprongen voor- of aohteruit en een lang-
zame oefening in daadwerkelijke oppositie
v66r de arbeiderspartij geroepen wordt de
leiding in handen te nemen. Ze praten dus
als Churchill, maar ze doen het met een
geen homogeen geheel meer vormen, evenmin
beetje meer tact, een beetje minder openbaar-
heid en een heeleboel meer recht.
Vroeger of later zal de arbeiderspartij zelf
•ils de andere partijen dat doen. Dan zal zij
zich moeten spiitsen in een gematigde fractie
en een van roode exttremisten, maar beiden
zullen steeds samengaan in hun streven den
wer'kenden stand een aanzienlijk aandeel te
verzekeren in de uitvoerende of wetgevende
macht van het land. En dat is niet meer dan
behoorlijk.
R. v. S.
le dit pti
Commissie en in B en W.
handelen.
