asclt tut.
■■■■tap -g<
Bonder! toe en Mgste Jtargnng.
Parflnch* bri»T«n.
FECILLETON.
De Hoere in 't BroeL
Woensdagr 25 Fobrnari
47
(Van amen Parijsche correspondent.)
(Nladru-k verboden.)
PARIJS, 17 Fehruqjl 1920-
,pe jonge broed/rs van Henri Murger".
Ifet iijlkt mlij at heel lang geledcn dat ilc u
over de Parijsche ..Bofatoe" schreef. Het
moet inderdaad wel in een der zomermaanden
v£ia het jaar 1919 zijn geweest, daar ilk mij
herinner toen met veel pathos een verhaal
opgedischt te hebben vail ijskoude ateliers
zonder brandstof, waar het vroor dat het
kraakte, terwijll op dat moment zelf een1 Pa-
riiische Augustus-zon in mijln woonvertrek,
vol ironic, een temperatuurtje van tactotig
graden onderhieldEmtio, in zekeren
zin wat die snikheete Parijsche Augustus-
maand toch ook een symptoom van het Bo-
hfenie-teven, alhoewel minder tragisch, ziin-
dc het niet nieer dan een weinigje belachelijk
in een sto?*ig verlaten midzomersch Parir
existentic ie voeren die in een Nannandisch
of 13 cionsch Jcustplaatsie het toppunt van
zoticrsche gduikzaligheden had kunnen berei
ken. Toentertijd echter vond1 ik dat alleen
achterblijven in Parijis wel eigenaardig, soma
bijina exquis en werkelijk heb ik, in die weken,
sornmige avonden op Montimartre gekend,
zdo liefelijk en z66 vol poezie als geen avond
in het land der Bretons of in de valleien der
Basken mij die beter had tkunnen geven. De
ineeste dier .avonden bracht ik door in een
kleinen tuin van; Montmartrevlalkbif de
Butte", in een kleinen cabaret-tuin, gren
zend aan een heel oud .laag buitenhuis. Dat
hu'9 heette vroeger „le Cabaret des Assas
sins", of oak wel „la Caaipagne". Nlu heet 't
anders, mar dien naam verraad ik liever niet.
Nietwaar, ik 'behoef niet aides „in de krant"
te zetten; en waarlijik: hij- of zij van mijn le
xers, die eenmaal in Parijs zal komen en het
zoo .lief (krijgen als ikzal het kleine caba
ret, waarover ik spreek, zeker vanzelf een
maal vinden.
In dien kleinen cabaret-tuin van de hoog-
gelegen Montmartre op zulke warme Augus-
tus-avonden, a's Parijs moe insliep, fen onder
cms, vond Ik den ouden zanger met zijn wit-
ten baard em zijn schitteremoe dichtersoogen.
En wij dronken er den witten „vin dPAnjou",
den koelen vollen ,,Vouvray" en hif, de oude
eigenaar van het nog ouider cabaret zomg,
met begeleiding van zxjn guitaar, de oude lie-
deren van Frankrijk en ook die latere verzen
van de Parijsche Boheme, die zoo vol zijn van
jcngemenschendroefheid en zoo vol van den
tintelenden „esprit gaulois". O schalksche en
diep-melanchol ieke Francois Villon speelsche
en drooinerig-droeve Ronsand, o koninklijke
,,roi de Navarre", vertolker van het rijke sen
timent van uw koninklijik-levend1 volk en1 dra-
ger van het hart van Frankrijlk, gij waart im
mers in geenem deele anders dan de vorste-«
lijke Bohemien Jean Richepin die een even
trotsch en vtrij hart bezit als giij, gii waart
niots anders dan kinderen van „la belle Fran
ce" en uW hart zong van hetzelide mensche-
lijk leed en van dezelfde vreugde, want alles
mag veranderen in deze uiterlijke wereld.
het menschelijk hart verandert niet.
Het is vandaag Mardi-gra9, een
„Mardi-gras d'aprfes guerre", zonder luid-
ruchtige demonstration, zonder optochten,
confetti, serpentines, masquerades. 'Maar de
boulevards zijn volgestroomd met menschen,
die in blijde stemming voortgaan en zich weer
eenmaal Parisien voelen als voor den oorlog,
omdat het weder zoo geddelu'dc zacht is, de
zon zoo blij door de cog wintersche boomen
speed t, als een' belorte; fen omdat ze zich koes-
teren in het onbewusfe gel-uiksgevoel van kin
deren van Frankrijk te zijin. Het is op deze
Miardi-gras dat ik ten boekje heb gekocht met
gedichten en schetsem van de jonge Bohe-
miens van Parijs, en wel juist van die kunste-
naars die in oe winteravonden samenkomen
in het cabaret waarover ik u schreef en die
daar dan voorlezen de luchtige regelen van
faun speelsche, gevoelige pen, pretentieloos
met hun jonge stemmem, die de rijke Fransche
woorden uitzeggen in een rythmische vrije ca-
dans, met stemmem van een heel vaag mejan-
cholisch timbre en z66 fijn gevoileerd soms
dat het toch alles niets dan blijheid en scherts
lijkt voor wie maar oppervlakikig luisteren
zouen deze kleine litteraire schetsen
bundel, genoetnd zelf naar dat kleine, oude
cabaret, dat het hart is van de Parijsche jon
ge kunstenaarswereld, omvat wat stemmings-
27)
Maar kleine Leen'tje was zooals ze was he
fauis uitgeloopen, over de plaats de Land
straat op en toen al maar voort, zonder om te
zien. Geheel zonder bezinning was ze maar
doorgeloopen als een kleine ree, die door een
windvlaag plotseling de reuk van den nader-
sluipenden wolf verkend heeft. Ze had niei:
eens een hoofddoek meegenomen en bij elke
schrede schopte zij haar lage huisschoentjes
vol zand, maar dat hield ze niet uit. ze nam
de schoenen in de hand en liep op xousevoe-
ten verder. waar de weg haar ook mocht
brengen. weg, weg van huis, want thuis,
daar was haar moeder, en die sleepte haar
weer in de kamer terug naar dat ruwe ondier,
dat zich nu eindelijk in zijn ware gedaante
had laten zien.
Als de vogel Grijp uit het sprookje, die de
kleine meisjes opat, was hij haar voorgeko-
men, toen hii haar bij de handen pakte en me
zijn grove stem haar toeschreeuwde, zoodat
ze van schrik in elkaar kromp, en stellig
kwam hij nu ook al adhter haar aan met zijn
lange beenen om haar weer terug te halen
En weer snelde ze voort in haar angst tot ze
plotseling over een dwars over den weg lig
gende tak kwam te struikelen en languit voor
over sloeg, zoodat ze temauwernood haar
handen voor zich uit kon steken. Met inspan-
ning hief zij rich weer op en sleepte zien to
un don raan dan greppel, want zij had
Bdh Nj hat vallaa haaaacd m da vaat, a
werlk van de jorrgste Parijlsche schrijvwa:
Jehan Rictus met zijn fijnen gevoeligen hu
mor, Alfred Machard, den aensitieven geesti-f
gen scnetser van het vlokaleven; Jacques Dy»-
sordi, pittig en d-ikwijla navrant in zijn sobe-
rc observaties; Maurice Dekobra, romanesk
en toch zonder pose, vol phantaisieRoland
Dongelfes, Rodolphe Bringer, Andrfe Warned,
alle met hun eigen bijzond«r, doch immer
Fransch gcmoedsleven.
Misschieni is de stemming in het werk van
deze jongere Franschen wat meer gevoileerd
dan vroeger en is hun timbre wat doukerder
bijnadiroeviger.
Maar het zijn dan ook schetaen d'aprfes-
gumt". STiPAN.
PROVINCIAL NIEUWa
VEREENIGINO VAN OUD-LEERLINOEbl
DER RIJKSLANDBOUWWINTER-
SCHOOL TE SCHAGEN.
(Vervolg).
Komende tot het vierde begrip, wees spr.
er op, dat de aansprakelijkheid in het begin,
toen men fabrieken moest bouwen, omdat inen
op geen andere wijze geld kon krijgen,
mecstal hoofdelijk was. In het algemeen was
de solidaire aansprakelijkheid echter ruim
voldoende. Deze aansprakelijkheid staat in
verhouding tot de geleverde grondstoffen en
eerst wanneer de een niet kan betalen komt
de andere op. De hoofdelijke aansprakelijk
heid heeft dxt bezwaar, dat men bij een de-
balcle steeds de kapitaalkrachtigsten neemt en
spr. weet niet, waarom die meer aansprake-
lijk i: De wet verdeelt de aansprakelijkheid
naar peajke deelen. Spr. lijkt beter de aan
sprakelijkheid in verhouding tot het genote-
ne. waarin die ook heeft bestaan.
De bezoldiging van het bestuur noemde
spr. een moeilijk punt. In het begin wil men
allemaal wel bestuurslid wezen, maar als het
lang duurt en er is veel werk aan verbonden,
dan wil men liever, dat het door een bepaal-
den persoon wordt opgeknapt. Het mag dan
echter niet veel kosten. Spr. acht dit onjuist
Het gaat niet aan, om van enkelen zooveel
onbefaalden arbeid te vorderen. Wanneer ok
cooperatie alleen daard'oor boven het parti-
culier bedrijf kan uitsteken, dan is het twijfel-
achtig om daarbij „hoera" te roepen. Daar-
mee wil spr. niet gezegd hebben, dat elke ar
beid, die verricht wordt, betaald moet wor-
den. Integendeel, er kan veel gebeuren, wan
neer de persoon, die het doet, een positie
heeft, die hem daartoe in staat stelt of omdat
de persoon het uit liefhebberij verricht; maar
omgekeerd mogen de leden geen zuur gezicht
zetten, wanneer het bestuur een behoorlijke
vergoeding krijgt. Reis- en verblijfkosten en
dergelijken moeten altijd vergoed worden.
En de cooperatie mag geen aanleiding geven-,
dat het tijdsverlies voor verrichte werkzaam-
heden niet vergoed moet worden. Dikwijls
is er in de cooperatie strijd ontstaan over de
aanstelling van een beheerder, directeur of
administrates. Men vroeg, of men iemand
moest hebben, die als baas optrad. Spr. wees
er reeds op, dat, hoe men het ook regelt, de
aansprakelijkheid blijft bij het bestuur en dat
moet het ook blijven. Het is in strijd met de
democratic, dat de beheerder de baas wordt.
En juist de cooperatie is zoo democratisch,
als men zich maar kan voorstellen.
Spr. besprak iiierop het begrip „concurren-
tie" en wees er op, dat er heel wat vereeni-
gingen zijn, die hetzelfde nastreven en toch
elkander net leven zuur maken.
Het komt spr voor, dat de codperaties niet
aan het goede doel kunnen beantwoorden,
wanneer ze niet tot overeenstemming kunnen
komen met hun collega's o-mtrent het terrein,
dat ieder zal bewerken. Het is de grootste
dwaasheid, dat een vereeniging, die bedoelt
het stoffelijk welzijn te verhoogen, een andere
benadeelt, die met hetzelfde doel is opgericht.
Spr. besprak hierop het voorgeschrevene
in art. 11 van de Wet op de Cooperatie Ver-
eenigihgen- e,i spr. noemde het onmogelijk
voor een crediet- en ook voor andere coope-
raties, om in de registers elke ontvangst en
uitbetaling aan de leden op te nemen. Als
men dit letterlijk deed, dan zou een zuivelfa-
briek het melkgeld moeten boeken in het re
gister en een aankoop-vereeniging, wat be
taald is voor kunstmest en zaaigeld.
Dat kan de bedoeling van de wet nooit ge-
wr est zijn.
Wat de door de cooperatie bereikte resulta-
ten betrof, begreep spr. niet, dat er in dezen
tijd nog over het nut van cooperatie gepraat
moest worden.
Er zijn resultaten bereikt, waarvan men
eenvoudig staat te duizelen.
Dit blijkt uit de volgende cijfers:
Coop. Centrale Leenbanken.
Aangesloten bij Utrecht (1916): 564 leen
banken.
Aangesloten bij Eindhoven (1916): 409
mee ze tegen den tak gestooten had kon ze
temauwernood neerzetten. Zoo zat zij nu,
met den rug tegen een door den wind gebro-
ken boomstam geleund en koelde den pijnlij-
ken voet, waarvan ze de kous had afge-
stroopt, in het water van den greppel. Een
heelen tijd lang hield ze den eadem in en leg-
de het oor tegen den grond, omdat ze aldoor
dacht dat zij de zware voetstappen van haar
vervolger achter zich hoorde. Maar dat was
slechts haar eigen bloed, dat in haar slapen
klopte; bovendien tsjirpten rondom haar de
krekels in het gras en op de weide v6<5r haar
sloeg een kwariel onophoudelijk z66 luid, dat
hij alles overschreeuwde wat er verder nog in
den nacht zijn stem mocht verheffen.
Toen gaf ze het luisteren op en verliet zich
op haar scherpe oogen. Als iets op de maan-
lichte straat nadexde kon ze nog bijtijds in
den greppel glijden en daar zoolaug verbor-
5en zitten tot het voorbij was. En terwijl zij
aar izoo zat, met het slanke lichaampje te
gen den boomstam geleund en de spiedende
oogen langs den we gturend, begon ze met
haar kinderlijk hoofdje na te denken wat er
nu gebeuren moest, maar alles wat ze maar
uitdenken kon, vierde haar altijd weer terug
naar de plaats vanwaar zij gekomen was. Al
len b;j wie ze misschien een toevlucht had kun
nen vinden zouden haar bij de hand nemen
en zeggen„Maar, kind, wat wil je nu eigen-
ieenbanken.
Aangesloten bij Alkmaar (1917): 42 leen
banken
Codperatieve aankoopen In 1913.
Aan deze aankoopen hebben in 1913 deel-
genomen 1177 land- en tuinbouwvereenigin-
gen. Bedrag waarvoor aangekocht is:
7 37.361.963.
Cod. boter- en kaasfabrieken.
Aantal boterfabrieken in 1917: 575.
Aantal kaasfabrieken in 1917 240.
Veilingen van groenten en fruit in 1917.
Groningen op 10 plaatsen,
geveild voor 7 3.903 635,—
Friesland op 20 plaatsen,
geveild voor 3.230.092,—
Drente op 2 plaatsen,
geveild voor 64.529,—
Overijssel op 7 plaatsen,
geveild voor 1.060.231,
Oelderland op 17 plaatsen,
geveild voor 8.842.952,—
Utrecht op 4 plaatsen,
geveild voor 2.224.716,
Noord-Holland op 39 plaatsen,
;eveild voor 32.186.593,
uid-Holland op 50 plaatsen,
geveild voor 41.970.459,
Zeeland op 11 plaatsen,
geveild voor 7.082.721,
Noord-Brabant op 10 plaatsen
geveild voor 4.289.680,
Liimburg op 6 plaatsen,
geveild voor 8.853.197,
7 112.908.805,—
Productie van beetwortelsuiker,
aardappelmeel en carton.
Aantal beetwortelsuikerlabrieken 7 (codp.)
Aantal aardappelfabrieken 22 (codp.), ver-
werkt pl.m. 4.116.000 H.L.
Aantal stroocartonfabrieken 11 (codp.)
Onderlinge veeverzekering in 1916.
Paarden: Aantal deeln. v. eig: 538.
Aantal verzekerde dieren: 7.104.494.
RunderenAantal deeln. v. eig.832.
Aantal verzekerde dieren: 403 059.
Varkens: Aantal deeln. v. eig.: 832.
Verzekerde dieren31.886.
Schapen en geiten: Aantal deeln. v: eig.: 139.
Aantal verzekerde dieren: 15.938.
Hagelverzekering 1917.
Aantal deelnemers 20814.
Verzekerde waarde: J 45.405.621.
Dit voor oogen,- kan spr. de angst niet be-
grijpen, die bij sonunigen ten aanzien van de
cooperatie nog bestaat. Spr. zal er daarom
ook niet lang over praten.
Mjsschien zal hij straks wel een en ander
hooren over die angst voor de codperatie;
spr. deelt die angst niet. (Applaus).
Dr. Smeding was overtuigd van het nut
van de codperatie. Alleen- om gelegenheid te
geven, het oezwaar te ontzenuvven, bracht hij
naar voren, dat men het nootlzakeiijk oor-
deelt, dat naast de codperatie het vrije bedrijf
als prikkel voor de codperatie moet blijven
bestaan Als er geen concurred tie was, dan
zou het kunnen- zijn, dat de ambtenaren te
gemakkelijk hun taak opvatten.
D.r Posthuma oordeelde, dat men geruat
nog een paar eeuwen kan werken vo6r men be-
vreesd behoeft te zijn, dat de vrije bedrijven
naast de cooperatieve geheel zullen zijn ver-
dwenen. Het was twijfelachtig, of de vrije
bedrijven wel vrije bedrijven zijn.
De kruidenier, die naast de codperatieve
winkel staat, is in staat maar een zekere hoe-
veelheid waren te koopen. Hij is beperkt door
zijn kapitaal en zijn omzet en dus in zijn vrij-
heid ook beperkt tot de prijzen, die gelden
voor de hoeveelheden, die hij kan koopen.
De cooperatieve winkel is aangesloten bij de
Handelskamer en is daard-oor de gelijke van
den grootsten in-kooper.
Een speculatieve melkfabriek kan wel eens,
om boven den grond te blijven, meer uitbeta-
len dan de melkleverancier aan de codpera
tieve ontvangt. Maar dan geschiedt dit ten-
gevolge van handelstafctisk. Een lid van een
aarikoopvereeniging wc. t niet, welke. waar
hij koopt, als hij bij den handelaar koopt.
Wanneer hii bij de cooperatie koopt, dan
koopt hij bij zich zelf. Daar is dus geen ver-
gelijking mogelijk. De vriiheid van de drie
soorten vrije bedrijven is dus erg gebonden
door allerlei omstandigheden, die niet altijd
tot een gemakkelijke vergelijking met een cod
peratieve vereeniging voeren.
Als men meent, dat ze echter als een toets-
steen voor de codperatieve bedrijven moeten
blijven, dan zegt spr., dat men nog jarenlang
voor de coojjeratie kan werken, vddr die
toetssteencn verdwenen zullen zijn.
De afhankelijkheid van de ambtenaren .bij
een codperatie hangt van den aard van de le
den der cooperatie zelve af.
Wanneer er onder de leden zijn, die een
bestuur kunnen vormen, en dit bestuur weet
zijn plaats, dan worden de ambtenaren daar
geen baas. De ambtenaren zijn in een codpe-
lijk. Hij is todh een aanzienliik man en zoo een
doet zich niet twee keer in het leven voor
Honderd anderen zouden zich niet lang be-
denken, maar met beide handen toegrijpen"....
En dan liet zij zich weer bepraten en bedoen
«a dan was er gem ontkoman meer. Dan pak
te hij vMt met ijjn «bmm kuiiaten.
maar dezen keer liet hij haar niet los, maar
sleepte haar met zich voort.,.
Toen kwam opnieuw de afkeer haar be-
kruipen. Zij stond op niettegenstaande haar
pijnlijke voet, nam de tak in de hand, waar
over ze te voren gevallen was, en liep verder
op den straatweg, die van huis af voerde. En
terwijl ze zoo al voortgaande dacht en peins-
de en't al bijna wilde opgeven omdat er voor
deze ellende geen uitweg was, kreeg zij plot
seling een ingeving.
Zij had het immers zelf uitgesproken, nau-
welijks een half uur geleden, wat zij wilde
doen, als men haar vooraan niet met rust liet
waarom zou ze nu dan eerst nog overleggen
en aarzelen? Daar achter den bergrug Tag
het Raygrod meer, en in die stills wateren
nam alle verdriet een eindTot zoover zou
de lamme voet haar nog wel dragen. Dan
een paar schreden door net riet tot ie den bo-
dem onder je voeten verloor, eindelijk je ar-
men dicht tegen je lijf gedrukt en je gleed
langzaam weg in de stille diepte, vanwaar
geen terugkeer was. Of xnissahien bracht het
meer haar ook wel weer terugdan vond men
haar ergens door de golven naar den oever
gedreven, en de menschen braken zich 't
Hoofd wat het jonge meisje wel -in den dood
mocht hebben gedreven. Maar zij lag stil met
gesloten oogen, wist het volkomen, maar zeide
niets, want het was een vreeselijk geheim en
niemand mocht het hooren hoe zij uit het le
ven was heengegaan omdat ze een afschuw
had van den man, die om haar hand had ge-
vfaagd en omdat ze van dien ander, aan wien
zij haar kleine hartje had geschonken, zoo-
dra u hem maar dien eenen keer even gezien
had, daar em ajgrood was f—sheidao, so*
ratte echter nocxHg. In een melkfabriek kan I
het bestuur niet den geheelen dag zijn otn de
dagelijksche zaken te regelen. Dit moet door
ambtenaren geschieden. Daarom moet het
bestuur niet ja en amen zeggen op alles wat
de ambtenaar wil kenbaar maken, al wil dit
niet zeggen, dat het bestuur en de ambtena-
naren als kanphanen tegen over elkander moe
ten staan. Ieder moet zijn plaats weten.
Spr. is dan niet bang voor de leiding van die
ambtenaren. Hun, die daarvoor wel bang
zijn vraagt spr. of zij zich dan liever
overleveren aan een willekeurige mijnhecr,
waarover men niets te zeggen heeft. Een
ambtenaar kan men nog ontslaan. Spr. zou
wllen vragen „Wijs mij eens van de geval
len, waar de ambtenaren de codperaties re-
gee ren
Hij kent wel pereonen, die meer dictator
zijn dan ambtenaar, maar dat is de schuld
van de boeren. Zij moeten er voor oppas-
sen, baas te blijven, omdat zij de verantwoor-
delijkheid dragen. Men moet zorgen goede
bcheerders ie krijgen en men kan die alleen
den baas blijven door voor hen de levensom-
standigheden z66 te maken, dat ze het ner-
gens in de wereld beter hebben dan bij de co
dperatie.
De heer T. M Blaauboer wees er nog ot>,
dat de bij de codperaties ingevoerde bearijfs-
contrdle voor de codperatie de prikkel is om
uit het bedrijf te halerr, wat er in zit. De
controleurs bezoeken de verschillende fabrie
ken en brengen de andere op de hoogte van
de verbeteringen, die zij elders zien en wij-
zen op de fouten die vermeden moeten wor
den. Spr. was daarom overtuigd, dat de
concurrentie van de speculatieve fabriek als
prikkel voor de codperatieve gemist kan war
den.
Op. een vraag van den heer J. N. Blaau
boer verklaarde Dr. Posthuma nog eens, de
solidaire aansprakelijkheid ruim voldoende te
achten.
De voorz-itter vroeg of de spr. niet vreesde,
dat, wanneer er naast de afzetcodperatie
geen vrije handel meer bestond, het initiatief
'•an degenen, met de leidihg der codperatie
belast, niet eenigszins zou versuffen en ver-
slappen.
Dr. Posthuma wees er op, dat, toen de
Landbouw- en Tuinbouw Onderlinge werd
opgericht, de particuliere verzekeringsinaat-
schappijen beweerden, het veel goedkooper te
doen. Spr. zeide altijd: „Wij berekenen wat
het kost, het eind zal het wel uitwijzen
Zoolang er geen nauwkeurige vergelijking
mogelijk was, bloeiden de particuliere maat-
schappijen, maar zoodra het puntje bij het
paaltje komt, schieten ze uit.
Toen de Ongevallenwet kwam, was het mo
gelijk, de risico zuiver cooperatief te dragen.
De premiemaatschappijen en de Onder
linge moesten hetze-lfae doen. Het eind van
het lied werd, dat de Onderlinge reusachtr
groot werd. terwijl de particuliere maa
schappijen zich beperlden to enkele vette
postjes.
Tegen de -Codp. Afzetvereeniging voor het
vee hvamen ook alle handelaren, die hun le
ven lang hun brood daarmee verdiend had-
den en hun achterkleinzoon het ook al
zagen verdienen, in het geweer, omdat
ieele stelsel onderstboven werd
zoo
hun
ge
Men poogde de codperatie onmogelijk te ma
ken en men doet dit door noodsciioten. Maar
zoodra alles onder gelijke omstandigheden
werkt, gaat de codperatie vddr. waarom
zou een lid van een codperatieve vereeniging
zichzelf beetnemen? En voor zijn organisatie
niet doen datgene, waarvan bij de resultaten
zelf plukt.
Het afsluiten van posten met particulieren
mag hem eens een voordeel opleveren, maar
natuurlijk is hij dan slechts fefen op de vele
belanghcbbenden. Anders, kunnen die parti
culieren niet bestaan.
Spr. kan zich den gedachtengang van hem,
die zegt„Ik ben beter uit in de handen van
een ander dan wanneer ik zelf de Jxlangen
van mijn eigen portemonnaie behandei", niet
voorstellen.
Tegenover de moeilijkheden, die ook de
andere codoeraties in den aanvang h&dden,
kan men z i getroosten met de gedachte, dat
men, wanneer men volhoudt, ook met de
roote getallen in het boekje van den land-
ouw komt te staan. (Applaus).
Dr. Smeding vroeg, of net niet op den weg
lag van het bestuur om uit alle mogelijke
bronnen de gegevens van het nut van de coo
peratie bijeen te brengen. Uit de bijeen te
brengen gegevens zou kunnen blijken, wat in
den loop der jaren de speculatieve bedrijven
en wat de cooperatieve bedrijven hebben ge-
geven.
Daardoor zou men het nut van de lezing
kunnen uitbreiden en dit zou, nu de land
bouw een misschien niet rooskleurige tijd te-
gemoet gaat, zeer gewenscht zijn. (Applaus)
De voorzitter vond dit denkbeeld sympa-
diep als de hemel en zoo breed als de zee
En tegelijkertijd kwam er een bijna vastbera-
denheid over haar en zij merkte bij't bergop-
waarts gaan temauwernood iets van haar
pijnlijken voet. Aan den anderen kant waar
de weg weer daalde, lag immers het Ray
grod meer, haar laatste en zekerste toe-
vluohtsoord.
En wat liet ze hier ook eigenlijk achter,
waarom kon ze bij het scheiden niet vroolijk
zijn
Haar moeder soms?
Wat gaf die er om als ze dood was 1 Die
had haar immers dag in dag uit voorgepraat,
wat er toch gebeuren moest als haar vader de
oogen sloot en ze met die paar groschen we-
duwenpensioen voor twee moest zorgen. En
daarom zeide zij immers ook altijd weer, da
zouden hebben. Maar nu was immers alles
zij dien rijken Daniel Bogdan moest nemen,
omdat zij dan geen van alien meer zorgen
goed en in orde en moeder hoefde geen zorg
meer te hebben dat het weduwenpensioen nie;
toereikend zou zijn want de tweede onnutte
opeetster ging nu heel stilletjes weg
Of vader soms?
Het was haar faaast nog lichter van hem
te scheiden dan van haar moeder. Want zi.
had van hem geen vriendelijk woord gehoord,
sinds zij zich kon herinneren en ze herinner-
de zich geen enkele keer, dat hij haar liefkoo-
zend over't hoofd gestreeld had of haar naar
zich toegetrokken om haar voor't een of an
der met een kus te danken, zooals andere va-
ders dat toch wel deden. Hijzelf kwam altijc
in de eerste plaats, en als men haar thuis-
bracht, zou hij miwdhitn eerst wel een beetjs
huilen, maar dan sr over jaounarso, dai hij
thiek; de besltsshag durrover dtende ereswei
in een vergadering van den Band genomsc
te worden.
Spr. bracht hierop Dr. Posthuma dank
voor hetgeen hij had gegeven. Volkomen
was duidelijk geworden, hoe het anders kan
Ook spr. was van het idefeele belang der cod
peratie overtuigd en betuigcLe Dr. Posthuma
namens alien hartelijk dank. (Applaus).
Spr. geloofde, dat de uren, in de vijf cur-
susdagen doorgebracht, wfelbesteed waren en
constateerde, dat ze totaal door 171 pereonen
bezocht waren.
Het was spr. een behoefte, om alle inlei-
ders dank te zeggen en ook bracht spr. dank
aan de eereleden en leeraren, die meermalen
de cureussen hadden bijgewoond.
Met den wensch. alien een volgend jaar,
zoo mogelijk nog in grooter getale, bijeen te
■I r. hi
zien, sloot spr. hierna de bijeenkoinst.
UIT EOEDIJK.
De raad verg-aderde Dinidagmidd-ag ten
2 ure voltalli-g.
Inge komen waa een achrijven van het ge-
meentebestuur van Schagen, houdende het
verzoek om adhaeeio te betuigen aan't adret
van die gemeente aan de Tweede Kamer,-
waarin verzocht wo-r-dt de wet soodanig te
wijzigen, dat de gemoen-tenaren op het be-
no emen van een burgemeeattr in-vl-oed kunnen
uitoefenen, door te bono emeu volgena een
voord-raoht van 3 pereonen o.p te maken door
den raad.
B. en W. stelden voor adhaeeie met het
ad-res to betuigen.
Met algemeeue etemmen werd hiertos be-
•loten.
Van het Prov. Drankweercomitfi wae het
verzoek ingekomen om de K-oningin te ver-
zoeken het aantal vergunningen te vet-
minderen of te l-vpalen, dat in de gemeente
geen nieuwe vergunningen meer verleend -mo
gen worden.
B. en W. vonden geen termen het verzoek
in te wllligen en etelden voor om het voor
kenniageving aan te nemen. In deze gemeente
zouden 7 vergunningen mogen beataan en er
bestaan er nu 6.
De heer Hart oordeelde het wel in het be
lang van -de gemeente om te bepalen, dat er
geen nieuwe vergunningen- meer gevestigd
mogen worden. Spr. wilde, gezien den geest
van de bevolking, die ook door den kerkeraad
tot uiting komt, in de lijn van het adret han-
delen. Men gaat ook hier in de richting van
beperking van het drankgebruik.
De voorzitter wilde niet dat men zioh bond.
De raad heeft altijd het recht om te bepalen,
dat er in een bepaald gedeelte van het dorp
niet meer dan een bepaald aantal vergunnin
gen mag zien.
Het ia mogelijk dat er in Huiewaard een
vergunning verlangd wordt en men heeft er
daar dan evenale in de andere deelen van de
gemeente recht op.
De heer Mulder wees op de toename van
het drankmiabruik. Spr. was het met den heer
Hart eens.
Miet 6 tegen 2 stemmen werd het voorstel
van B. en W. aangen-omen.
Van het bestuur der Woningbouwvereeni-
ging Koedijk was het verzoek ingekomen om
ten behoeve van den bouw van 6 dubbele ar-
beiderswoningen een voorachot te verleenen
groot 7 103640. Het verzoek ging vergezeld
van een expl-oitatierdkening, waaruit bleek,
dat het plan de gemeente 623 per jaar sal
kosten.
Voor het grondvoorschot is noodig 37640,
v -or het b-ouwvoore-chot 60000, af te los sen
in 76 en 66 jaar. V-oor 7 25700 aan grond
blijft onbebouwd. De oppervlakte daarvan is
80 snees en die denkt men te verhuren voor
7 300 per jaar.
De voorzitter decide mt-de dat het college
verdeeld was, waarom B. en W. geen advies
gaven aan den Raad.
De heer Beets bet-oogde, dat de vereeniging
„Goed Wonen" tot dusverre niet te kl'agen
had -over de medewerking van het college. Nu
het er thans toe kwaon, meende -»pr. evenwel,
dat hij, .gezien de hooge cijfers en gelet op
den toestand van de gemeente in den ls.ctsleu
tijd waarin de draagkracht van de gemeente-
naren zeer verminderd is, zioh de vraag oioest
stellen of hij wel verantwoord was langer aan
het gpo-ote plan mede te werken.
Het -o-pbrengen van de belastingen wo-rdt
moeielijker en steeds komt er meer werkelooa-
heid. Meer steun zal verleend moeten worden
want brood gaat voor wonen. Spr. laat in
ieder -geval het broodvraagstuk het zwaarat
wegen.
De woningen moeten al 7 3.50 huur per
week doen en de gezondheidec-ommis-aie vindt
deze huur nog te laag. Spr. vreest, dat daar
om gezien de toestanden er geen arbeiders ge-
noeg voor de woningen zullen 'komen en hij
vond daar-o-m geen vrijheid voor het groota
nu bij zijn zware kwaal ook nog deze opwin-
ding moest dragen, ,En dan zou hij de men
schen gaan vertellen dat hij al sinds zes nach-
ten geen slaap meer in de oogen kreeg, trots
alle middelen die hij er voor gebruikte
En verder haar beetje leven nog
Och, goede God, daarvan kon ze nog het
allerbest afscheid nemenZij was niet lui, ze
ker niet, maar werken van den vroegen och-
tend tot den laten avond, werken, en niets dan
werken, geen oogenblik een beetje plezier, dan
had toch wel iedere dienstmeid het beter op
de aarde, want die zou eenvoudig niet blijven.
als ze niet een van de drie Zondagen vrij had
en dan verder ieder viereljaars de marfctdag
in de stad
Maar zij? Nauwelijks had hij zich smor-
gens de slaap uit de oogen gewreven, of ze
moest al naar de stal om ,te melken; van de
sftal het huis weer in om de kamers te doen
dan weer naar de keuken, enzoovoort. En als
je met alles klaar was en meende, dat je nu
eindelijk voor een kwartiertje een boek uit de
kast kon halen en bij het lezen van een mooie
liefde^historie je eigen leed een beetje verge-
ten, dan kwam moeder altijd weer ,met een
nieuw wericje in het huishouden
Zeker, moeder had haar gezegd, hoe ze
aanpakken moest, om een rijke boerenvrouw te
worden, die fijne kleeren droe";, en geen vin-
ger uitstak om te werken, omdat zij daarvoor
naar meiden had, die ze maar behoefde te
commandeeren. Anita, doe jij dit en Trina doe
jij dat! En toen had ze zich laten bepraten
en opwinden om rich daarvoor te verkoopen
aan dat monster, met zijn uitpuilende oogea
en zijn grooten mond. En daarom liep zij au
immers weg van huis, omdat zij wist, dat zij
Mai nia* ken mWwiw
(Words wwdgd)
TT .7
