Eeetai
Ntedclijk Museum.
t.-
tLKMAAK.
119 A (itil
iii
to ALKM A A It,
up WaUiiisti«i 21 Ap I I
BIT DE tiATCUB.
Zi,tertiag 10 April
ibeu „Aft8r-dinner" bij
Mme de Pompadonr.
ta it Tfti^ JwfMI.
Bitarr SfflEDEOJ® MUSEUM 0AL A.S.
zaUTDULQl, tf A'PRTT\ OEOKEKD eUlf
VABT wtmmTmAMMB 4—UUR, Mfi'fflf
wariMi TOIEGA3J!®iStEEOM VAffiF to €EEKRf
lrfngTYBmng' BffitJEDtlfiBr MB 10 JAAR
KUMSTHM MUST WiOBtDOHN TOBGELA-
TBbT, VA35E 1^—4® AAA'S. SXECHTS 02J-
des guelejdb.
w KB LOKJliHX MAG MEET <3®-
bgowf woede».
H®T AAi?TAL <mJ^KTEimG® BE-
ZOEEERB MAG NTET MJBHR BAH 60
BEDElAGHH
IKiGASPG; BBBEEDBjCKAAT.
aan de ondarrijdc te ac tidrtw, eufi&tM*
bruin en ze herit een zwatten snavel. Soma
vlndt men wijfjea met een weinig geel aan
den bxh. M?ar 1« h«4 nki of doar reed* cat
v.t»i gemaakt worc'tl* jt, hot onaentte £*-
deelte is reeds klaar en vervaardigd van moa,
droge bladeren en plantenvezds, Deze wor-
den stevig met aarde aan elkander gekleefd,
zoodat het nest niminer uit deoi boom kaa
waaien. Als we hier eens weer komen, zullen
we kunnen zien, dat het van binnen is bekleed
met kleine plantendeelen en niisschien zullen
we da." 00k zien vier of vijf mooie. eieren,
rroenathijg blauw gekleurd en voorzien van
.ichtbruine schakerlngen Ons Mereltje
haast zich een> beetje met zijn eerste broedsel,
omdat het later nog eens een nest wil maken
en soma nog tweemaal, zoodat zoo n vocel-
Jutd S141 ate pKJvauisa in Swst Mute win Z &-
sen overleden en was dus rootnsch-catholiek.
Ee nsteegje op de Heul, dat toegang gal tot
het erf van bet iegenv.-oeirdige gebouw da
U n i e, heetta vroeget Popmanasteeg.
Door met een kwaatje verf op het naam-
lige It
in £en Jaar wel 10 h 15 kindertjes lean
ijgen. Als er vroeger niet zooveel waren
opgevangen, zouden er thans veel meer van
deze nuttige vogels zijn. In de eerste negen
raaanden van het jaar mocht niemand lijsters
vangen, maar in October, November en De
cember mocht je er vangen, zooveel je wilde,
en de vogelvangers wisten dan met strikken
van paardenhaar, waarbij ze de mooie, roode
lijsiterbessen als lokaas gebruiikten, honder-
den van deze mooie vogels te beniachtigen.
Ze kregen dan wel 12 en somtijds 15 cent
voor efix meereh wat voor de vogelvangers
wel mooi was, aoch we vonden het erg jam
mer, dat er zoovele van deze nuttige dieren
gedood werden. Oelukkig ia het vangen
thans bij de wet verbodeu.
Nu zi]n lang niet alle lijsters, dio tn het
najaar bij ons voorkomen, in ons land uitge-
gebroedde meeste komen uit de groote bos-
9chen van Rusland en Siberifi en trekken hier
alleen maar door naar warmere plaatsen,
waar ze des winters vertoeven,
Hoor, wat geklop is dat? !t Is haast of er
iemand snei met een hamer tegen ccn boom
klopt. We willen voorzichtig in de rich ting
van het geluid voortgaan, want stellig wordt
het geklop veroorzaakt door een vogel. Hoor,
telkens worditl het vrij eentonig gchamer hcr-
haald Dat geluid. zoo het door een Spedit
wordt voortgebracht, wat zeer w^arschijnlijk
is. wordt .jSnorren*' genaamd. Kijk, daar zit
hij tegen aen boom. Door zijn bonte vederen
valt hij wel in het oog. Zeer vlug en met
rukken klimt hij tegen den boomstam op, en
it hiji tegen den bast, die op sommi-
een weinig losgeraakt is. De
bordje de dric overtollige letters p e 1 weg te
dekken te het gcpleegde kwaad woder te har-
stelleo.
2. Varrutroek
In een der localen van het gemeento-aithlef
hangt eene door W. J. Hofaijk getoekendo
copie eener groote kaart der nog onbedijkta
Egmonder en Bergenneeren, dus van v66r
1S34. Ongeveer ter plaatse waar de staats-
spoorweg AlkmaarHeiLoo en de Kalkovetus-
weg elkander kruteen, nabij den oostalijlcaa
oever van de Egmondenneer, ziet men esn
hofstede aangewezen, warbij de naam Varue-
broek staat; deze moet echter meer betroQea
hebben dan alleen deze boerenwooing, imr
mers den 15 Maart 1519 werd eene opachrijr
ving gehouden der poorteren en inwonere
van Alkmaar (hoofden van gezinnen en alleen
wonende personen, denkelijk in verband met
de heffing van het schoorsteengeld), eo deze
vangt aan met „die Vardenbroek", (gevolgd
door „Die Nijpoort), en noemt zfls personen;
en een verpondingboek van 1534 noemt ifl
„die Vardenbreuck" (voorafgegaan door din
Nijepoort en gevolgd door
ver de Oeeat)
VOOR JONO EN OUD.
Ik weet een mooi boschje, met berken en
elzen, en langa den rand een krana van mei-
doorns, waartussclien vlierboompjes zijn op-
gcschoten. In den zojner is deze rand keu-
rig, wanneer klimop, kamperfoelie en hoog-
winde haar best doen, om de mooiste plantar
jes in te nemen. Dan is er getnakkelijlc een
plekje te vinden, waar je heelemaal in het ver-
borgen zit, zoodat je door de groene blaad-
jes de kleine vogeltjes kunt bespieden, zonder
dat je zelf gezien wordt. In Mei en Juni
willen we er meermalen heengaan. maar ook
nu zullen we eens zien, of er misschien wat
valt te bekijken.
Aan de elzeboomen zien we vele katjea
hangen; dat zijn verzamelingen van kleine
bloemen. Wie lust reeft ze te bestudeeren,
die moet maar zijn oogen den kost geven, en
dan zal hij zien, dat er katjes zijn, waarvan
de bloemetjes 12 meeldraden hebben en weer
andere, die enkel 2 stampertjes rijk zijn. Die
met de meeldraden noemt mien mam cli'ke er
die met de stampers vrouwelijke bloemen,
mannelijke en vrouweUiku bioemkatjea komen
op denzelfden boom voor, en dan noetnf men
ziiike plant en cenuh.i:izig; bit andere booicen,
b.v. bij de wilgen, ziet men op de eene plant
alleen mannelijke bloemeni en op tie andere
weer alleen vrduwelijike.
Hiennede staken we ons praatje over boo-
men en we hurken een poasje neer bij de viot-
lette bloempjes, die zien hier aan slechts twee
plantjes hebben ontwikkeld. Lang niiet overal
kunt ge deze geurige viooltjes vinden en ge-
moet er ,al vroeg in het voorjaar naar zoeken,
daar ze reeds einde April hun schoon hebben
verloren. Dat is heel andere, als met het
DriekLeurig Viooltje, dat je van Mei tot Sep
tember en ook nog wel later op zand en hei-
degrond kunt vinden. Maar aaarom wil het
Welriekend Viooltje zooals het door ons ge-
vonden bloempje heet, dan ook wel meer
geuren, dan haar familieleden later doen en
daardoor blijift het zijn naam getrouw. Omdat
het zoo vroeg
noemd Maarta
spreekt van Blauw
we genieten van de geuren dezer bloempjes
en bewonderen tevens de mooie groene blar
deren, aardige hart jes met stompe punt en
voorzien van kleine haartjes. Het plantje
komt niet voort uit een bolletje, zooals we dat
hebben gezien bij het Sneeuwklokje, maar uit
een wortelstok, die in den grond verborgen
zit en voortleeft, wanneer bloemen en blade
ren verdord zijn, om in1 het volgend voorjaar
nieuwe planten te geven. Ook komen er
zaadjes uit de vruchijes, die nieuwe planten
kunnen voortbrengen, en deze vruchtjes
groeien daar, waar de bloempjes nu zitten
Maar nu moet ik nog even wat heel bijzou-
ders van deze plant vertellen, n.l. dat er ook
nog vruchtjes te voorschijn komen op andere
plaatsen. Je zou zoo zeggen, dat kan toch
niet, want eeret moet je bioemen hebben en'
dan vruchtjes met zacjem. En toch komen on
der aan' de plant vruchtjes yoor, die met klep-
pen openspringon en daar heb je nooit bloe
men gezien. De menschen, die veel van plan-
ten weten, zeggen ons dat daar in't geheim
telkens
H
pecht doet zulks om 3a insecten{ die zich
achter den bast bevinden, te verjagen naar
die plaatsen, waar hij ze zal kunnen krijgen.
Met hun lange, kleverige tong weten de
Spechten op deze wijze allerlei diertjes te
vangen. Ook zitten ze wel op den grond,
om weg te pikken mieren en mierenpopjes.
Zoo doen ook deze vogels veel nut, maar ook
brengen ze wel nadeel aan, door gateu in de
boom "-chore te pikken, terwijl ze zich zelf
ook wel te goed- doen aan- allerlri zaden en pit-
ten van harde boomvruchtea. Zie, nu kunt
ge ons Spechtje goed w.ianitmenVan bo
ven is het vogeltje mooi zwartbont; rood
vindt men op de onderdekvederen van den
staart en den onderbuik. De overige onder-
deelen behoorer. wit te zijn, maar ze zien
groezelig en vuil, door het voortdurend schu-
mx langs de boomstammen en takken. Naar
zijn bout vederkleed word deze S pecht Bonte
Specht en ook Eksterepecht geheeten; maar
er komen bij ons ook andere soortcn voor,
zooals de Zwjrte Specb-; de Groote en de
Kleine Groene
twee andere bon
Specht. Ook
nte Spechten,
ijs er nog.
beide kleiner
dan die, waannede we nu kennis hebben ge-
maakt. Deze worden genoemd middelste en
kleine bonte Specht. Ook de Latijnsche namen
van deze drie bontspechten willen we weer
trachten te onthouden. Ze zijn: Dendroco
pus major, D. medus en D. minor. Gemakke-
lijk. niet waar!
We willen nog even bezien den boom, diie
daar reeds in voorjaarstooi prijkt. Hij heet
Lijsterbes of Sorbus aucuparia De bloeme
tjes komen reeds te voorschijn en slechts -".i-
kele dagen nog, of keurige bloemtrossen, die
jj. jekkeren geur vesrspreiaen, zullen zich ont
wikkeld hebben. Als nog bijna geen en kele
boom in ons boschje met grcene blaacljes
prijkt. dan laat de Lijsterbes ons reeds gen id-
ten van haar heerlijken gear, maar ook van
haar mooie, oneven gevinde bladeren met
somtijds wel negen jukken, dat ziju de kleine
blaadjes, die aan beide zijden van de hoofd-
nerf groeien.
Als in den zotner de boom getooid is met
groote trossen roode vruchten, ook dan is hij
een sieraad in onze omgeving We willen er
dan opnieuw naar kijken en dan zullen we
zien-, dat elk vruchtje een kleiu appeltje is.
J. DAALDER Dz.
bloeit, wordt het ook wel ge-
Viooltje, terwijl men elders
v Viooltje en Nachtviooltje,
ponden; de naam Varaebroek is dus vooral-
egaan door het woord Vardenbroek, wai
in beteekend hebben Vredebroek; de uit-
broek wordt verklaard door ae drassi,
van den meeroever al lagen ook
zandgronden van Heiloo in de omniddellj<ke
nabijheid.
Een zeventi'g jaren geleden vond men but-
ten de Kcnnemerpoort van het punt waar nu
de villa Kennemerhoek staat, tot de
brug voor de Lindenlaan ,4iet Buurtje". Het
eerste pcrceel daarvan was de houten zomer-
wouing van me\-."ouw de wed. mr. A. A. van
der l.ey-Druvvesteyn Daarnaast stood
een boerderij van Groenveld en vervolgena
kwam een reeks van kleine tuinhuisjes, afge-
wisseld door een nog al breede houten koe-
pelbouw, die voor korten tijd, misschien
een paar jaren-, bewoond werd door eene
der treules Fontein Verechuir, die het daarbij
behoorende groote terrein benutte om haar
liefhebberij voor de bloementeelt te bevredir
gen.
Langs het Buurtje liep een voetetraatje no-
vens een door twee rij en boomen beschaduw-
de weg, die door een slootje gescheiden was
van het weilandje Vogelenzang. Da
eigenaar hiervan, de heer W. F. Stoel, wierp
het slootje dicht, legde op het landje een
kinderspeeltuin aan, en bezette vervolgens da
zuid en oostzijden'met woningen. Hierdoor
verloor het Buurtje, waarop inmiddels door
bijbouw van keukentjes en slaapkamertjes de
ruinhuisjes in kleine woningen voor lnade-
lijke renteniers waren veranderd, zijn eenzij
dig karakter en het werd geheel een straai
toen van stadswege de weg geplaveid en
platte linden vereierd was; men verzuimdfl
alleen de straat door een naambordje te own
ken.
Een der renteniers kwam op den inval on
zijn huis een nam te geven. Had de man au
gekozen „Nooit gedacbt", „Veldwijk",
Hou trust1' of iets dergelijks, hij zou er geen
kwaad aan gedaan hebben, maar bij kooe do
benaming „Varnebroek". Waarachijalijk be-
greep hij de beteekenis van het woord uiet,
welhcht moest dit voor hem de herinnering
bewaren aan zijn plaats van herkomst of
vroeger verdrijf, De burgers, die voor de
straat een- naam verlangden, maar geenerlei
aanwiizing van gemeentewege vonden, liepea,
wat met te verwonderen was, in den val. Ik
heb toen B. en W. gewezen op het onwen-
schelijke van het hebben van twee plaatsen
met dcnzelfden naam in 66ne gemeente, tn
voorgeslagen de nieuwe naar at Linc-eniaan
voerede 3traat Lindenstraat te noemt0. maar
mijm uioeite is tevergeefs geweest. lie be-
woners van Alkmaar mogen zich dus taana
nog verheugen in het bezit van ttvee broekeHi
een oude en een nieuwe.
uij-
met
8TADSNIEUW8.
VERKEERDE NAMEN.
Poppelmanslaart.
Buiten die voormalige, reeds in 1809 afge-
broken Nieuwlanderpoort, lezen wij op een
bordje bovengenoemden naam.
Toen dergelijke naambordjes in het midden
der vorige eeuw werden ingevoerd, waxen er
zeker nog wel lieden, die, zoo zij1 niet per-
soonlijk leden der familie Poppeunan gekend
hadden, daarvan van hunne oudere vernomen
hadden; en deze lieden schijnen voor hunne
veronderstelling geloof gevonden te hebben
bij hen, die met het plaatsen der naambordjes
belast waren. /L - >k-,
erleflen in
geweest,
Mr. Jan Pieter Poppelman, ovm
Januari 1805, is tweemaal gehuwd ge
eerst met Cornelia Cunsira Hoefhamer, daar
na met Elisabeth- Balk; van Gouda; van
eerste werd den 4 April 1756 bij de
ten weten, zeggen
weTkendie bloempjes zitten, en dat noemen ze
[eleerd woord: Xleistogamie".
dan met een Rtjctiu
We laten de Welriekende Viooltjes verder
«W~.« 1795 Krtoor, Ml
de
mgerefor-
meerde gemeente een zoon geddopt, y/illem
Hendrik, van wie niets nader bekend is, en
van de tweede vrouw, den 6 Augustus 1775.
een zoon, Isaac Petrus, dece, den 21 Januari
1794 te Leiden als student in de rechten
ingeschreven, later den meestertitel voerde en
in 1811 lid werd van.den municipaleu raad
en van 1802 tot 182a toen hij den 31 Jul!
overfeed, notaris te Alkmaar was. Vermoede-u
lijk was zijn broeder mr. Johan Pieter P.,
de den 30en Mei 1788 een der secretarisscn
van Alkmaar werd, zijne betrekking door de
De hofstede j.Kranebroek" ligt eea wei
nig zuidelijker dan ons Varnebroefc.
's Winters bewoonde zij een aanziefl-
lijk huis, waarachter stalling aan de Brille-
steeg, aan de Oudegracht. Na haar dood
werd het huis afgebroken. Op het open ter
rein is later het huis gebouwd voor het hoofd
der Burgerechool, en wel in de breedte in
plaats van in de diepte, om het groote gat to
vullea.
(Wordt vervolgd.)
OPENBIARE 1JEPSZAAL BN BOEKERTJ.
In de afgeloopen maand werd de Open.ba-
2115 man1-
rc Leeszaal
bezochit door
nen en 397 vrouwen, totaal 2512., tegen 2349
vrouwen, totaal 2708
m anneni en 369
Maart 1919. Uii
der Leeszaal 31
Maart 1919.
M
leend werden aan leden
banden tegen 2945 ia
PROVINCIAAL NIEUW5L
te ontidekken den vogel, die ons eenigeni tijd
heeft laten hooren. Ha,
zijn fluitend gezang heeft la
■daar zit hij- t Is een oude
die men ook des wh tore geaurig «*u uui-
mootffi. Hoe holder geel ts zijn snivel en
hoe glimmend zwart rijn vsdc. pakie! Kent
at zpn naam? Juiat- t Is de Morel ol
IwS L^r. hair vliz»t ook bri wijfje,
lijster
dat even w«t
ap da ivwwdaalao, maaa I bijvoe»mg
tog
eric
den lOen Juni 1803, toen de revoluionnaire
driftea was bekoeld waren, terug bekwam en
den 3 Mei 1805 overfeed. Met deze heerem
heeft ons laantja niets te maken gehad, want
reeds op kaarten van 2 aeuwen v66d hun
bloaitija zien wij dit laantje afgeberid, op
m«et aJXH nwniloi*, op fans mal da
2m Papuaa is in
UIT WIJDENES.
So. 38
IMMt.
flESEBBESK - TTT "*T^aCZZ2S3ZI
rd
nU u
liohtheid, wuftheid eolfi: era ttijl tu» lareaa-
genot eii onbewuatheid, welke't „apr&* nous
la ddliige" ta kennan geeft. Van Loo en Beu-
ubar h«bben hi*? hot riarlijksto van hun
luchiig panaeei gsgersn. Falconnet iuX fqn-
ate yan zijn marmerkunat en da door Mm© de
Pompadour gestichte porseleinfabriek Tan
S&vrea heeft bloomfestoonen gehangen om
de apiegels, ©n de zaalhoekan en muurtafela
veraierd met de koatbsarste vazen.
Het diner is afgeloopen. Het geeelsohap
begeeft zich in eon der praohtige aijzalen
door wiar hooge met rijden damaat omgolfde
venators het voorname gezelacbap het uit-
adeht heeft op het lachende Seinelr.ndschap
eener beginnende lent© onder middaglioht.
Alton xijn in de beate atemming want de an-
detra onaandoenlijke koning ia goed geluimd.
Hij ia dit meeatal in gezelacbap zijner rinding
rijke maitireaie, die duizend middelen kent
om den door en door verveelden monarch in
zijn humour te houden. Een dieer middelen ia
het tafalgenot, dat hier door Lucullua ©elf
niet zou zijn overtroffen.
Dien dag heeft die mooie gaatrrouw op
Bellevue een tairijk gezelschap vereenigd, da
machtigaten van Frankrqk. "Want zij arneedt
bet plan om dam veldtocht togan Frederik
•net kraeht aan te pakkan. Zij heeft er lets
ap bedaeht. Zij zal dletrfe do-en vervangen
door De Biehelieu, en dezen dan later door
haar gunateling De Soubiae. Zij waobt nu
nog maaT op een toen&dering ran den maar-
achalk, die voor andere vrouwen rich boo bc-
minnelijk ©a voor haar, de macbtigate rrouw
ran Frankrijk, boo hatelijk toont.
Indien deze mooie rrouw, uit het volk op-
gek? nmen, al niet een geboren koningin ia,
zij ie door haar geeat en gratia waardig ko
ningin te zijnWalk een berallige manieren,
welk een breeden kljk op die eaken van ataat,
walk eon achoonheid borendien! Haar oogen
eijn weengal-ooa ran kleur en ran uitdruk-
king, haar fqn gel a at ia edel ran vorm, en.
coo doorachq.- »Jid van teint, ala ware het van
SSrroa poraelem zelf. Haar de kleur harer
wangen ie het teedere S^rree-rood „roae
Pompadour" genoemd. Haar houding ia ata-
tig en bevallig; zij heeft het apita in ha*'' - -
wijden hoepelrok toeloopende keurslijf nisi 1 kraohtiger politiek. Krachtige
11V.„T« ia Vial, nmi 't BVfl*
Uana 00k haar intieme vriendln, da hertogin
de Mirepoix, la marfichale, deelneemt, houdt
zij sltijd De Ohoireul en Da Eiohelieu in het
ooj;:. do\ dn'» do earzfa d«a goaatigen
maarachalk tar sijde neemt, en het ia haar
alaof zv) ?a*dt waarover de twee het hebben.
0 zeker, het ia over het door hoar bedachte
veldtoehtaplan: Pruiaen moet «aangevallea
wot den aan den Elbe en den Odor tegelijk.
De Franschen ©n „de Keizerlijken" zullen
Frederik dan aantasten over Maagdenburg,
en de Russell, bij wie zioh nu 00k de Ziveden
hebben gevoegd1, mo ©tan dat doen over Stet
tin. Terzelfdor tijd zal dan door de Ooaten-
rijkaobe Nederlanden been eon Fransch lo-
gerkorpa de EongelBcben in bedwang houden
in Hannover. Indien dit met De Bernia ©a
Pari#Duverney orerlegd plan, waaraan Do
Richelieu een begin moet inaken, volvoerd
wordt, dan duldt het geen twijfel of Frederik
Bal weldra vernietigd zijn, en de Engelacha
koning zal, om Hannover te behouden, de
Franeohe kolonien ongemoeid laten.
Terwijl Bij zenuwachtig haar flonkerenden
waaier op en neer beweegt, ziet zij hoe Da
Ohoieeuil, na een pooaje met don gevreeadoii
maarschal-hartog gefluisterd te hebben, de
zen bij de hand1 neemt en ix haar rich ting
voert. Haar fijn gaeicht wordt rood van ont-
roering. Liehtelijk buigt de jonge dipiomaat
rich over de eofa van de gunstelinge de» ko-
ninge, en daardoor het gesprek der dainei
afbrekende, fluietert hij haar iete in het oor.
HVi« aveo plaiair 1" hoort man ?/Ime de
Pompadour Beggen, terwijl zij Da Richoiieu
met haar liefaten glimlach aanziet. Deza
buigt rich over de hem toegostoken hand dor
snarkierin, en ku»t die eerbiedig. De Koning
ziet uit ziju omgeving naar zijn vriandin, en
is getuige van de reeds zooveelste verzoening
van haar met eijn bevoorkeurde vriend Da
Richelieu. Met zijn moeden mond en onver'
schillig hoogmoedige gelaatsuitdrukking
glimlaoht hij. Deze verzoening beteekent een
krachtiger aanval op Frederik: Richelieu
zal dus d*Elstr4e vervangen. BBj vindt het
goed.
Wat kan het hem *chelent Al i* hij dan.
koning! Madame de Pompadour is voor een
1 *a 1_ w» r»,l i 4m q!
it. T.1 1 f\ X IE
door
MAUY-ITB WA.GENYOORT,
CH&druk r«rboden.)
Voikereu eijo als dlaneers in, een quadrille,
waarran de oorlog de dausmeester is, en de
eeuwer. het orchest zijn.
De „s5ovaniarige oorlog", in de 18e eeuw, ia
over Midden-Europe uitgebroken, de volken
van Centraal Europeof liever toen: de
voisten met hun lagers van huurlingen
stum, ©vermis wij dit nog zoo korti geleden
gerien hebben, in Belgie en elders nan ouzo
grenzen, doeh daai niet alleen, tegenovor
elkaar. De strijd gaat in hoofdzaak tusschen
Frederik den Groota, viouwenhater, en drie
vrouwen: Maria Tlhefesia van Oostenxijk-
Hongaxije, Elisabeth van Rueland en Mme de
Pompadour, maitresse en titre van Lodewijk
XV, koningin dus van Frankrqk, maar van
de linkerhand. Pruisen staat met Eingeland
tegenover de troepen der Dubbele Monarchie,
van Frankrijk, van Rusland, maar Frederik
is als generaal meer waard dan alle veldhee-
ren zijner rijanden. D© oorlog laat Italie niet
ongemoeid, maar Span] a en onze republiek
kijken toe: de danaers willen hen gaarne tot
da partij overhalen. Evenals nu kort geleden
is onze neutraliteit dan een doom in 't oog
der wederkeerige vijanden.
Doze oorlog is wat Frankrijk betreft une
petite guene van Mkne de Pompadour. Frank
rijk immera ertreed nog uiet lang te voren
naaat Frederik tegon Maris Theresa a Maar
de „oada Frits11 heeft rin seharpe toag en nog
•ohexper pen niet in bedwang weten «e1 hou-
den over die gunstelinge des koning. _Sh*a- i
beth en Maria Thereria. deze twee keizerin- J
nen, hebben rich niet outrian de even be-
gaafdh sis mooie doohtar van de beruchte
Mimo Poisson te vleien. Ziedaar, waarom
Fr.inikzijk tegen den vervaarlijken Pruisi-
schen koning in't veld staat.
Maar Frankrijk is dan nog wel waarlijk de
machtigata natie van het Europeesche Vasle-
land, ofechoon zijn verval reeds is begonnen.
Het toont onverni etigbare levenakxachten.
Bet berit nog een machtig leger, dat onder
maarachalk d'Esfcrfe Frederik menigen rim-
pel in het docrgroefde galaat snijdt. Maar o,
A .11. IH71a4 Tsvi+in Rn.
noodig om zich een wespenleest te geven.
Haar kleod van gebloemde zijde is van be-
koorlijke weerschijn, en haar hoog opgemaakt
gepoederd kapsel is met zwaxe parelen door-
regen. Aan het rechter-oog dTaagt de on-
weerstaanbare een enkel moesje, dat met don
geestigen glimlach harer karznozijnen iippen
haar ^moordd'adig" maakt.
De maitresse zit op de sofa nasst mevrouw
de Oheiseul—Stainville. Deze is de eenige
dochter van den aartsmillio n&ir Crozat en
gehuwd met den graaf de OheiseulStain
ville, die bijeonder bij Mme da Pompadour in
da gunst stAAt «a ewlang door haar toedoen
als eerste minister tal regeeren. En terwijl
mevrouw d'Ss trades op een tabouret naast
haar, luistert naat het lieve verhaal van de
ambaasadrico over.het laven in Rome, waar
haar echtgenoot een paar jaar met het groot-
ste succes de Fransche amhassade aan het
.pauselijk hof van Benedictus XXV heeft
waargenomen, houdt de gastvrouw het oog
gericht op De OhoiseulStainville zelf, die
in den groep des konings geestig aan het ge
sprek der heeron deelneemt.
Hij is leelijk, die Ohoiseul, zijn yoode haar
schijnt door den poeder heen; hij loenscht
00k; zijn mond is dik van lippen. Maar hij is
geestig. Hij overziet den toestand onmiddel-
lijk en weet er partij van te trekken. Hij
durft kortom. Daarom voelt Mme. de Pom
padour rich tot hem aangetrokken. Hij is ge-
heel van haar afhankelijk, en reeds in plaats
van de ambassade te Rome, heeft zij hem
dien gewichtiger post te Weenen opgedxa-
gen, waarheen hij weldlra op weg zal gaan.
Zij riet hem met welgevallen aan, en terwijl
zij met een half oor luistert naar Madame
de Stainville, glimlacht rij dankbaar wijl De
Ohoiseul en De Richelieu don koning weten
te loan glimlacheu, ofsehoon rij niet verstaat'
of
Zij
zwakke politiek: hern is het om 't eveft.
houdt van regeeren. Zij liever dan hij.
En nadat hij het ledige kopje op het eil-
veion blad1 heeft gezet, dat Collin hem roor-
houdt, haalt hij zijn gouden snuifdoos uit
den zak zijner goud-gegalonneerde uniform-
rok en neemt eon prise, terwijl hij zijn minis
ters De Bernis en Paris-—Duverney de ear
aandoet hun de snuifdoos voor te houden.
Onder een kopje koffie en een snuifje des
konihgs werd aldus door een mooie vrouw
over het lot van Frankrijk en Europa be-
slistin het midden der 18e eeuw.
die maarechalk d'Estr6al Wat 'n Jantje Se-
cuurt Wat doet hij' alios langzaaml En dit,
terwijl Mm© da Pompadour haast heeft om
haar beleediging op Frederik te wxeken, en
haar two© keiaexlijka vrieud'innen ter will© ta
zijn. Zij denkt, rij spreekt ex over hem te ver
vangen. Door wien! Wel, natunrlijk door
haar vriendi en gunsteling den prins da Sou-
bisa. Ongelukkig komt die vooreerst nog niet
tls generaliarimus in aanmarking. De Riche
lieu gaat voor.
D© Richelieu! Hij i» haar vijand, zij weet
hot Vrieud an gunateling van den 'koning,
minnaar en gunsteling van alle xnooie vrou
wen aan het hof, leverancier van koninklijke
maitresaen tot la Pompadour op Lodewijk
alles overheerschenden invlood wist te t
heeft hij reedv ca9er dan eenmaal
een
winnen,
getraoht haar to doen vallen- Dit vergeeft rij
hem nooit, natuurlijk.
Beide, Mima, de Pompadour ©0 de nertog
do Richelieu treiteren elkaar_ zooveel moge-
lijk. Ala de gunatalinge migraine heeft, richt
de maarschalk in de vertrekken boven haar
hoofd van het kaateel van Versailles een
danspartij aan. Wanneer da Richelieu eens
rolop de gunst dea konings bezit, overlegt
y-mn. de Pompadour een middel om hem
voor een poosje in den Bastille op te bergen.
Maar zij gevoelden wel, dat zij all© two©
elkaar noodig hebben
Hu zijn zij ©chtpr op-tuenw gebrouilleerd,
sonder dat de trage koning er iets om geeft,
als Mme. die Pompadour op haar prachtige
buitenplaate Bellevue aan de Seine koning
en hof opnieuw ter maal+ii i ontvangt. Dit
tooverpaleis heeit da komaliuke gunitelinga
does inrichten met al dan verfijnden smaak,
waarover rij zelven en mot al de millioenen,
waarover, ondanka da nooden yan halt lager,
da koninklijite #cha.tkiat beschikt^
Haerlijk gela^en op een heurai ia dit be-
koorlijX buitenverblijf door la Pompsddar
Msuekt) m dan diaa zij-zalva gaaokapen
sal aiaaljjlahaid, laai»hasd,
Want zij bemint Lodewijk. Indien zij rich
aan haar koninginnemacht vaatklemt en de
etaatszaken beheorscht als een minister, ie
dit niet enkel uit beerschzuoht, maar vooral
wijl zij den ontgoochelden en ontmoedigden
koning van Frankrijk, die van niets en nie-
mand ooit heeft kunnen houden, het metier
r0y wil verlichten. Deze zelf-opgenomen
taak volvoert zij met talent, ofsehoon niet
geheel Bonder kortrichtigheid. Zij is immers
een vrouw. Zij laat rich teveel leiden. door
haar gevoel, haar haat, haar vriendschap.
haar ijdelheid. Lodewijk is nog in de kracht
zijns levens; al wordt hij dan wat gezet, en
in den vollen bloei zijner mannelijke achoon-
heid. Zij heeft hem lief, geheel geestelijk nu,
want zij is het, die de instelling van het zoo-
genaamde „hertenpark" heeft bedaeht, waar-
in de koning aan zijn onbedwingbare harts
tochten kan botvieren, Bonder beheerscht te
worden door een andere vrouw, die haar on
Frankrijk zou schaden. 0, zij wenscht s ko-
ailing grootheid 6U macht doc* Frankryk?
wapenroem en voorspoed.
i.r«HT jiuigt daarom begeert zq, dat het
Fransche leger krachtdadiger aan den Rqn
optrede dan waartoe D'Estrte moed of lust
heeft. 0, die Frederik 1 Hoe haat zij hem als
Francaiee, als vrouw, wijl hij alle vrouwen
veracht, als markiezin de Pompadour, die
rich herinnert eigenlijk Jeanne Antoinette
Poisson te heetcn, en dat haar vader hq ver-
stek tot de galg werd veroordeeld en haar
moeder 66k niet veel zaaka was. Tot nu heeft
zij al haar vijanden vernietigd: de Manrepas
en d'Argenson, de ministers, die den baat der
Parijzen&ars door venijnige liedjes
haar wakker hielden.
Maar die Frederik, die vrouwenhater, is
haar te stork, no,g starker dan de Richelieu,
de rrouwenvriend, diea zij nu tegen hem in
hot veld wil jagea om hen daarna te doen
vallen voor haar gunsteling De Soubiae.
In fijna kopjes van S6vres op zilveren bift-
den wordt de koffie rondgediend. Do koning
en zijzelve worden bediend door haar maitro
dTiotel Colli -:, met het kruis van den Heiligen
Lodewijk op da bor.t. Haar lakeien in gel©
kazal ken, waaronder een jonge oeger rqkelqk
met gond g.i»iard, presanteeren het welrie-
kenda rocht den gaaten, het gesprek m de
goudged6corserda en met doeken van Bou
cher besohildorde zaal is lsysndig luid,
vooral in den groep daa konings waarin men
het nu heeft over den ksrkslqksn strjjd na
Frankrijk tegsn de oppermacht der Jezuite*.
En terwijl Ifims de Pompadour n-a»
luistert naar de verfcellizg ra*
flkeiesui—Staimrille: sea r«s>l
steeds
tU'^wr do
t OAC 1 n La,j\n«*inn1 /VrtM 11111/1
Btaat der Hutsps^rbank.
Te goed der deelhebbert op 1 Jan.
J 84196.71, tagoed der deelhebberz op 1 Jan.
1920 9868X96. Op 1 Jan-1910 waren in om-
loop 264 boekj'es.
Rekening der bank. Be drag der bank op
1 Jan. 1919 88142.60K, bedrag der bank op
1 Jan. 1920 98216.07, te goed der deelheb-
bers op 1 Jan. 1920 93631.96, geheela winst
4684.12.
Bezittin^ezi der back! Tcfeal 101T16.0TP
achuldan 8600, zuiver besit f 9ti216.07.
OBDAM (Maart.)
(Geboren Tamis, s. van Johannes ran
Diepen en Antje Boots. Johanna, d. rs*
Mcolaae Jouker en Jansjs van Diepsn.
Petrus Johannes, z. van Cornelia Bakksr an
Anna Schouten. Jaoobus Nicolaas, van
Johannes Cafcharinua Gisling an Jansjs
Veonboer. -—Jan Pis ter, a. van fliauwaxt
Jonker an Janaja Slot.
Ovarladen Patrua Swit. end 26 j'aas.
Jan Eark, waduwnaa: van F!ia*bath Xm
out! 80 jaar. Catharine Hragiiha an
N-ioolaaa, docktar en »»oa ran Wiikriintt*
«a Axlqj* wagaiafMaa'ijk
an I |ua