Mi E»t
iiit
Mi Mwtt
Do Biaiiistfecoiniiilssis to Alkoidii
op Maandag 19 April 1920.
op Wsoiisdag 21 Ap H1920
De Brandstoffgr.oommisxle te Alkmaar
hi terf-ajr 17 April
te ALKMAAR,
t ALKMAAR.
Duitsche Brieyen.
ffMirf E01
Twiitir*
Ul
Maximumprijzen van Huisbrand-
kolan voor de gemeente Alkmaar,
geldig vanaf 1 April 1920.
PROVINCIAAL NIEUWS,
UIT NOOEDSOHAEWiOmm
(Vervolg).
De Eerger Dilettantenclub had Vrijdag-
avond een goeden avond. Een goed stuk,
goed spel, een voile zaal en een dankbaar pu-
bliek. Wat kan een tooneelclub meer verlan-
gen.
Voor de niet-aanwezigcri deelen wij; mede.
dat ijegeven werd „BIanchette", tooneelspel
in dne bedrijven van Eugene Breux, het stuk
wat op sftfr sec
baar no<
toosieeltsitvoeriBgen biijlc-
"gew
kwam vast te staan en zij dit huie verikt met
het verbod van den vader om ooit weer een
voet over den drempel te zetten.
Het valt te befcreuren, dat de Dilettanten
club het stuk voor slechts e£n enkele uitvoe-
ring instudeerden. Wanneer ze er ook eena in
het badseizoen mede kwam, dan verwachten
wij voor haar succea.
UIT SCHAGEN.
Kring I van den Noord-Hoilandachen
Bond van Ziekenfondsen hield alhier eene
vergadering ter verkiezing van een lid van
het Hoofdbestuur. Herkozea werd de heer
G. Metzelaar alhier, die een paar jaar als tijr
delijk voorzitter heeft gefungeerd.
De behoefte aan leexkrachten doet zich
ook al bij het bijzonder onderwijs gevoelen.
Voor een vacature aan de Roomsche School
alhier was slechts e6n sollicitant. Bij eene ge-
lijktijdige benoeming te Hoom trok hij zich
voor Schagen terug, zoodat men daar eene
nieuwe poging om een leerkracht te krijgen
zai moeten doen.
Uit Hollands Noorden zijn enkele jon-
gelui uit den boerenstand naar Noord-Frank-
rijk getrokken, om bij landbouw en veeteelt
behulpzaam te zijn. Volgena ons verstrekte
mededelingen zijn zij daar zeer vriendelijk
ontvangen en zijn al druk aan den arbeid.
8TADSNIEUW8.
met zooveel succes den rol van Rousset speel-
de.
Het tooneelspel doet on® zien de vervreem-
ding in een gezin tusschen oudera en doditer,
die door de ijdelheid der ouders een opvoe-
ding op een kostschool boven hun stancl ont-
ving en daardoor van haar ouders vervreemd,
een huwelijk met den vriead van haar jeugd,
die haar en dien zij heminde. niets meer wil,
omdat zij met haar gedachteleven in andere
kringen verkeerde en damdoor luchtkasteelen
bouwde, met het gevolg, dat ze niet de echt-
getioot van den broer van haar rijke vriendin
van de kostschool, maar diens maitrese
v/ordt.
In dit Fransche werk ziet men hoe ook
daar bij de eenvoudigen een ingeboren ver-
eering voor hen die rijk zijn, bestaat; hoe het
fatsoenlijke bij hoog en laag gepiaatsten
slechts aan den buitenkant zit en hoe in me-
nig opzicht de algemecn onfatsoenlijk ge-
achte dochter, innerlijk dengdzainer is dan de
zoo op hun uiterlijk fatsoen gestelden.
Het stuk gedt tal van levenswaarheden en
bevat voor jonge meisjes deze les, dat zij
voor hun eigen- levensgeluk verstandiger
doen- om zich niet te verblinden in schijnge-
geluk, maar meer de waarde van een iustig
arbeidszaam leven te leercn erkennen.
V66r den aanvang trad de heer C. Meijer
naar voren, die de aanwezigen hartelijk wel-
kom heette en n a mens de vereeniging excuus
Deze lanen zijn niet andere dan deelen van
de Kruislaan, die men, desverlangd. onder-
scheiden kan in k ruislaan-oo®t en Kruislaan-
west. Ik vond onlangs, nog wel in een aan-
kondiging van gemeentewege, het laatst ge-
d-oelte genoemd „Verlengde Kruislaan bij de
tiertenkarap". Een „verlengde Kruislaan be-
staat niet; de twee rechte lijnen, die een vier-
armig kreis vonnen, zijn geen verlengsel,
maar onmisbare deelen van hefgeheele kruia-
figuur.
Toen de algemeene begraafplaals in 1830
geopend en daardoor de wenschelijkheid van
een harden weg derwaarts gebleken was,
wc-rden de Binnen-rijweg (V, van de breed te
der tegenwoordige Wilhelmmalaan) en het
westeinde der oude Kruislaan gemacadammi-
seerd en hoorde men korten tijd van den
Macadamweg spreken, maar de spraakmar
kende gemeente, die deze vreemde benaming
minder begreep, noemde het eerste gedeelte
daarvan den Doodenweg en het tweede ge
deelte de Doodenlaan, en dus is het gebleven,
behalve dat de Doodenweg door hef wegne-
men van een rij boomen de Wilhelmmalaan.
is geworden. t
6. Varla.
Men kan het den landlieden niet misdui-
den, dat zij het meest belang stellen in die
gedeelten der stad, waar zij hunne produden
in geld omzetten; en dat zij die gedeelten
noemen met door hen zelf gevonden namen,
ontleend aan de verschillenae soorten hun
ger marktartikelen. Zoo hooren wij te Alk
maar nog van: de Appelmarkt voor den Zij-
darn; de Biggenmarkt voor den Dijk-westein
de; de Gnftznmarkt voor de Kraanbuurt; de
Kaasmarln'voor het Waagplein; de Kip- f j
hierv-ta de
oocraak. Spr. had gelezea, dat de DilesiaDten-
vereenigjng ,,Bilderdijk" te Alkmaar aan de
courant vc - ,:ocht had geen critische versiagen
van haar uitvoeringen meer te geven. De Ber-
fer Dilrtlantenclub, ofschoon ook een lief-
ebberijgezelschap, nam in deze een ander
standpunt in. Wij hopen>, aldus spr., dat er
op ons spel w61 critiek zal worden uitgeoe-
fend en verzoeken daarom de Pers daarmede
voort te gaan, omdat wij door de critiek ge-
sterkt kunnen worden in ons spel. (Applaus).
Zooals wij boven reeds schreven, werden
stuk en spel zeer gewaardeerd. Na afloop van
elk bedrijf klonk telkens een warm applaus.
Het gelukte den heer Bonda vader Rousset
goed weer te geven. Ditmaal speelde hij geen
enkele maal in de zaal. Hij. wist het veelzij-
dige karakter van vader Rousset goed uit te
beelden. Een tikje meer rolVastheid-, dat de
heer Bonda voor zichhzelve door zijn spel
niet noodig heeft, zou voor de anderen ech-
ter wel wat meer steun- geven.
In het eerste en in het derde bedrijf had
over het geheel meer rolvastheid voor enkele
spelenden wel gewenscht geweest.
Mei. F. Mensing was als Elise Rousset be-
ter dan wij haar ooit zagen. Haar spel met
haar vriendin, vooral in het buffet, was vlot
en prettig om te volgen. Een heel goed mo
ment had zij ook aan het slot met August
Moullon, de heer Chr. Meijer, toen zij uit
trots het nabije geluk nog Iosliet om een toe-
komst van ondergang in te gaan. In het tra-
gische kwam ze nog niet zoo uit als wel
de; de Gi$nmarkt voor de ICraanbuurt;
het Waagplein; de
penuarkt voor het Hof*); de Varkeh-
markt voor de Oudegracht noord-oost-einde;
de Zaadmarlct voor het Luttik-Oudorp; maar
dat ingezetenen onzer stad dit voorbeeld
volgen is minder te prijzen, imjnere marktea
zijn tijdelijke, verplaatsbare instellingen, al
zijn er ook bij van zekeren tijdsduur en
groote beteekenis. De stedebewoners, al heb
ben zij er minder direct belang bij dan de
buitenlieden, weten evengoed als deze, dat
sonmiige stadsdeelen yoor de verschiilende
artikelcn e^n dag per week of wel enkele da--
gen per j.-ta: tot marktplaatsen gebruikt wor
den, en zij, dus de namen dier gedeelten vspt
gewenscht is. Haar spel met haar moeder kan
der
C. van Geen
geheel het zonnige, onbezorgde meisje.
nog wat aangriipender weergegeven worden.
Mei. C. van Gt
«1
jeemen was als Lucie Caloux
Mej. G. Lek had als juffrouw Rousset ver
schiilende goede momenten, vooral haar stille
spel bij het bewonderen van de verjaring*-
lamp was goed.
De heer K. Lek mag als straatwerker zeker
niet ongenoemd blijven.
Mej. Keuken dient als juffrouw Jedes wat
vlotter te zijn en zal haar rol aannemelijker
maken door natuurlijker te spreken,
De heer J. Beeldman gaf de oude Moullon
verdienstelijk.
De aankleeding van het tooneel en grimee-
ring door den heer Loevens uit Alkmaar was
in goede handen.
Dat een deel van het publiek op de tn
sche momenten lacht, wanneer zij die, het
dmevige van de handeling doorleven,
zouden kunnen unikken om het leed, dit da
mmtchan diftwlj'a alle;.-.- tenxMex^ -/an
maar
tfeit hun iets van de vorm-geschiedenis der
stad, namelijk het bedammeu en daardoor be-
woonbaar maken van een koog, gelegen voor
den Dijk in de Oude Voonneer.
Ik schrijf Houttilstraat, niet Houttil; Brilr
lesteeg, niet Brillensteeg, Schoutestraat, niet
Schoutenstraat; Straatweg, niet Kennemer-
straatweg. Er heeft in de Brillesteeg maar
een bril uitgehangen, Alkmaar heeft vrc
wel 4 burgemeesters maar nooit meer
een schout gehad, en reeds lange jar en eer
Napoleon hier te lande met den aanleg van
groote straatwegen begon, was de weg naar
de Niiijwpoort geplaveid en werd die steeds
Straatweg genoemd. Dit duurde tot het
Kennemerpark ontstaan was, toen hebben
Straatwegbewoners door een geest van navol-
ging of ijverzucht gedreven, de onnood
franje aan hun ouden wegnaam toegevoee
Van de oostzijde van den Straatweg 1
men tot in het laatste kwartaal der 19e. eeuw
van „Beiershof" tot „de Vier-Stafen" een
ruim en onbelemmerd gezicht op de weiden
aan welker kimmen men bij helder weSr den
toren der amsterdamsche Westerkerk kon be-
speuren. Ook aan onze singels heeft de hui-
zenbouw het genot der vroegere landgezich-
ten doen verloren gaan.
Het mag wel eens herinnerd worden, dat
,.het Guldevlies", tegenwoordig nog al eena
voor vergaderingen en verkoop ingen gebe-
zigd, niiet staat op het Ritsevoort, maar aan
de Koorstraat.
Een jonge vriend,
deelt mij
ragi-
st in-
wet
eene opmerking zijner leermeesters mede aan-
Saande het latijnsche opschrift boven den
oofdingang van het stad&huis. Dit vertaalt,
dat burgemeesteren in 1W4 het door ouder-
dom vervalien werk ..rc3taurari curarunt",
hetgeen in ciassiek latija zou moeten luiden
„restaurandum curaverunf Vennoedelijk is
de toenmalige rector der latijnsche scholen,
Everhard van Someren, steller van het op
schrift gewccst.
In verband daarmede het Hennenjteegje
voor de Magdalenenstraat.
C. W. B.
Errat«.
In Nr 1. Pop^lmanslaan sfest: Cunslra,
lees: Cunira
4. Ztoidiiuukt staat:
W i eoteieaiische **MW*tiM Mom, is im i
alkmaarschap lees: ailaiiMrdfTBchap.
Ferste noot sta&<!lite;
*<9
Gedur.-r.do de weak ran Id tot an met 25
April 1620 w tfoldi#:
BOILS' No. 26 van do Eiika-Suikerkaart.
MABGAKINKK A ARTEN.
Ged'urende de week van 16 tot en met 26
April 1920 is geldig:
BON No. 6 van de Bijke-Margarinekaart.
deelt mede, dat tot nadere aankondiging be-
schikbaar word# gesteld. op de bong der
rantsoenkaart (voor ee:, eomereenheid) gel
dig van af I AJPEIL tot 1 OCTOBER 1920)
de navolgendie brandiatoffen
Op Bon A djer iaart 1 H.L. Gasooket.
Op Bon B dier kaArt: 80 E.G. Br'iketten,
Zij die nog liet in het beat zijn eener
ranteoenkaart (/ovi- een eomereenheid) kun-
nen deze afhalen aan bet kantoor WAAG-
PU2QJ1 L
Brands toffen-Oommissie Alkmaar,
J. H. JAOOfBSE, Dir.-Adin.
verzoekt eekriftelijlte opgaaf der namen van
geiiin«boc'/den wi*? percseelen niet Eijn aan-
gealoten aan de Gem. Gaafabriek en van ben
die wel aijn aangealoten, doch in wiar percee-
len geen gelegenbeid ie om eenig gaskook-
toortel aan te *hiltaa, ten elude te kunnen1
vaetstelden wie in aanmerklng komt voor een
nomerrantsoen (geldig tot l1 October 1920)
van drie eonhedon buisbrandkolen, een en
andei ter nadere Leoordoeling der Oommisade
voomoemdl
Brandstoffen-Co-mmissie Alkmaar,
J. BO. JAOOBSE, Dir.-Aldm.
Antbraciet J 3.95, afgebaald; 4JLS per
•enbeid van 75 K.G., thuis bezorgd.
EWkolen 3.30, afgebaald; 3.50 per
•enbeid van 75 E.G., thuis bezorgd.
Stukkolen 3.25, afgebaald; 3.45 per
eenheid van 80 E.G. afgebaald.
Mijncokes 5.20, afgebaald; 5.40 per
•enheid van 75 E.G. thuis bezorgd.
Gascokea (geklopt) 2.20, afgebaald;
f 2.35 par halve eenbeidl van 1 H.L. tbuis
bezorgd.
Bruink. Briketten 3.60, afgebaald1; 3.80
per eecbeid van 100 E.G., thuis bezorgd.
Voor da groep B wordetv bovengemelde
pryzen met 2.per eenheid verbcogd
Due verhooging moet bij voorkomendo be-
steilingen vooraf aan bet kantoer WAAG
PLEIN No. 1 wordon gestoort.
Alkmaar, April 1920.
Brandstofieu-Oommissie Alkmaar,
J. H. JACOB SE, Dir.-Adm.
mannsn in gllnrtersrnde uitnurtingen over da
see getrokken waren en nu aan de greneen
van zijn rijk xtonden. Montezuma'g droomexige
gelooviga rial jubelt Hii denkt dat da dag
dea haila gekomer. i», dat da god-en sich weer
tot de mensehen keeren, dat bet donkere ge-
heim van dit leven zich zal oplosoen. In de
Spanjar.rden, die oprukken, tiet bij de god
delijke bo-den, in hun tarn wd'er Fernando
Cortez, den messias der Mexikaaneche volken
en der wereld. Want zie: de vreemden voeren
toeb zelf een *god met rich, die leed om het
mensebdom te verloasen, en een godadienet
van liefde, ventoening, van den algemeenen
vrede onder de sterfelqken te brengen.
De versebrikkelijkste ontgooebeling etaat
Montezuma te waohten. Zijn witte goden
blijken een avontuurlijke soldatenbende te
zijn, belust op buit en macht, begeerig en
wreed, ruw en gemeen. Zijn Heiland Cortez
is bun aanvoerder, wilder, hongeriger naar
maobt, bloeddoratiger, dan zij alien tezamen,
een geweldkmensch, beestachtig en zonder er-
barmen, somber en zonder trouw. Zijn wit
gelaat, zijn stralende helm en pantser, eijn
vriendelijke redevoeriagen, zijn beloften, ja
zelfs zijn godsdienst der liefde, eijn leu gens
an bedtreg. Steeds sobrikkelijker ontbult zich
voorden dv«epjriek«E Montaruma da waar-
beid, dat rijn van God gazondenao dnivals
der hel zijn, geleid door de meevt aardscbe en
duivelsche driften, onderhevig aan de avon-
tuurlijlcate instinkten. Hijeelf, de keizer der
Asteken, wordt door de bulchelende gas ten
gevanigen genomen, eijn gebeiligd licbaam
wordt door hen gebonden.
In onnoemelijken jammer ziet de bedroge
ne r 'et alleen eijn eigen leven, maar tegel'ij-
kertijd net gansche gebouw van zijn geloof,
van zijn vertrouwen op de bevrijding en ver-
beffing der menschheid uit de laagheid en
gedruktbeid, donderend instorten.
Dit enorme contrast met zijn vertrouwen
in de eeuwigl eidswaarheid was het, dat van
af het toon- 1 k«o overtuigend werkte, deze
tegenstelling van kultuur en machtowellust,
ran reinheid en laagbartigheid1, van liefde en
gewelddadigheid. Wij1 Duitscbers kennen bet
wezen van zulke figuren i. la Oortez. Wij
kennen belaas ook uit onee eigen omgeving
die scbreeuwende gewelds- en bioedmen-
schen, met bun geborneerde verachting voor
bet geestdijke, met bun gebxgk aan begrip
voor de macht van de gedachten. Wij kennen
uit den oorlogatijd1, de brutale veroverings-
politici, die half Etiropa onder hun macht
brengen wilden en ons in bet ongeluk stort-
ten. En wij zien, nu niet minder, vol rouw
en bitternis, boe ieder geloof bedriegelijk is,
hoe al bet gepraat over menscbelijkheid, ge-
recbtigheid1, broederlijkheid, slechts een dek-
mantel voor bepaalde ddeleinden is. Hoe de
volkeren van de aarde 66n voor 6en tevergeefs
gehuld en mat liobterlijke pbantasie, rijk
aan kleuxen, ir. dec. ondergang van een groot,
naar de bevryding en de verlossign uit doze
w esternij verlangen.
Dat alles dock op in rinvolle, bont omklee-
de en toch gemakkelijk te verklaren symbolen
gehuld en met dicbterlijke fantasie rijk aan
kleuren, in den ondergang van een -groot,
ver volk gespiegeld'.
Hoe Gerhart Hauptmann dan de handeling
verder doorvoerde, was over het geheel niet
volmaakt gelukldg. Ook wij werden nu en dan
bijna sis Montezuma teleurgesteld. Hij hield
zich verwonderljjk vast aan zijn geschiedkun>
dige bronnen en verviel vaak in een kroniek*
achtig aan elkaar knoopen van strijdvoorvallen
en feiten, in een cchta „h; ory" die slechts
uiterlijk ontroerend aandeed en waaraan de
verzinneljjking en verdieping merkwaardig
ontbrak.
Maar ook in deze zwakkere gedeelten van
het drama, lichtte dan weer zijn dichterlijke
geniaUteit op. Daar geeft hij een scfene in den
tempel van den asteken God Vitzbiputzli (uit
Heinrich Heine's Romance, die ons Duitschers
sedert lang zeer vertrouwd is). De Spanjaar>
den dringeD in het heiligdom, waar de Mexi*
Itsans ;he priesters semenzitten en van hun va<
ge en teere legended spreken. En plotsciing
staan de Europe&nen verwonderd, overweldigd.
Matbeater, dat dm wsngi&i* voor eeaige
mssnden uit een vroeger circus gescbapen
heeft, om een oud, hoeggestemd voornemen
t»t werkelykbeid ts ttitkca.
De macbtige ruimte, met haer tot een den
dakrand opitjjgende ampbi>tbeater<gew(jze zit>
plaatsen, met haer midden in de toescbouwers
opgcstelde orcbestruimte volgenai gemoderni*
seerde antieke vcorbeelden, had ons tot nu toe
weinig overtuigd. Nu voor het eerst openba«r<
de zjj baar bestaansmogelijkh'eid. Juist de bar*
de omlijning van Hauptmann's atuk voegde
zich in haar omlijating. Slechts weinig bereikt
het breede tooneel de muziek van het verlig<
gende orkestExotische tempelscinen, blik»
ken in een sprookjesachtig land, bonte orna,
menten van een grijnzendo fantastiek zien wij
voor ons. Doch bet spel zelf staat apart op het
breede podium, dat tusschen de benedenste
open loges ligt onder den fabelachtigen koepel,
waarmee de architect Hans Poetzlg, het tbea>
ter, zooals het nog nergens gezien is, overdekt.
En onmiddellijk greep ons zd6 de zin van het
drama in bet diepst van ons hart. Een onverge*
telijke gestalte onder de spelers is Alexander
Moisai els Montezuma, een gebrekkig oud
man, van inwendig geloof dooratraald, verhe»
ven door de (jzeren kracbt van zijn hoop op
menschanhei], en verniatigd daar da gemeen'
heid der wereld.
Dr. MAX OSBORN.
Ten elotte werd ook dit voorstel aanvaard.
Vooratel van Ibiinbouwbeiang (Noord-
Scharwoude) om het veilen van eneezen kool
ale stapelproduct niet vorplichtend te stellen,
doch voor bij onderbandscben verkoop de be-
taling evengoed over bet betaalkantoor te
doen gescbieden.
Verscbillende besprekingen werden over
dit punt gevoerd, ten slotte bet voorstel on-
gewijzigd aangenomon.
Tuinbouwbelang stelde voor, om de leden
van een vereeniging welko de eenmaal
genomen besluiten niet nakomen, voor oen
jaar als lid te scborsoben en deze te laten
veilen tegen 5 pet. marktgeld.
Het bondsbestuur gaat met dit voorstel
acooord.
De beer Ti. Koatelijk wilde de nitlgetreden
leden nog gelegenbeid geven binnen de 2 we-
ken met en boete van 10 pot weer als lid toe
te treden en doen ze dat niet, dan ook de 5 j waarin destijds de bekende artist 'Poolinan
pleatte ujrentariaatie v.in dorach en veld
staande kool yoor bet samenstellen van een
etatiatiek.
Dit Ael met de j&ijstervareenigiivgien wor
den besproken.
De beer T. Eostelijk besprak versehillen-
de loofziekten in de aardappels en boopte op
krachtige modewerking in de te voeren actia
en finanoieelen steun.
Besloten werd dit in den vierbond te be-
spr liken.
Besloten werd dat niet meer product-en mo-
gen werden aangevoerd, dan er op bet bordje
vermeld is tenzij vooraf kennis ge geven it.
Voor't nazien van de volgende rekeningen
werden aangewezen de beeren Brugman, Alb.
Barten en A. Timmerman.
Medegedeeld werd dat er de volgende
Dinsdag gelegenbeid is voor bet koopen van
legerpa arden mest.
De heer Melten (Eoopbandel) heeft een
grief tegen de telefooncel, deze is te boor-
baar.
't Bestuur zal dit onder oogen zien; 't punt
ie ook reeds eerder door het bestuur be
sproken.
De heer Euiper (Eoopbandel) wees op de
neodzekelijkheid, dst bet noodipr ie om bij
ket veilen vac zskgoed aan de kooplioden een
goed overziekt te geven, verder dat bet sr«-
wenseht is om de winteraardappelen beter te
eorteeren wat vrijzeker de prijs ten goede zal
komen. Het bestuur zal een en ander over-
wegen.
Worte!«n kunnen weetf per bow geveild
werden.
De beer P. Eostelijk wees er op dat het
noodig is om de vergrootinig van de Sluis
weer in beepreking te brengen; er komen
groote motors in de vaart die niet door de
Siuis kunnen.
Het bestuur zal dit onder oogen zien en
zoo noodig 'n buitengewone algemeene verga-
dering beleggen.
Te ongeveer 9 uur cloot de voorzitter met
een woord van dank voor den gezelligen toon
de vergadering.
UIT BERGEN.
pet. te heffen.
Het voorstel van Tuinbouwbelang werd
aangenomen en bet voorstel-Eostelyk werd
in handen van de afdeelingen gesteld.
Voorstel van „De Eendxacht" (Oudkarspel)
om het veilen niet meer verplichtend te atel-
len voor de winterproducten, omdat daarin
b. i. veel moeielijkhedea gelegen zijn.
Het bondsbestuur keurt dit ten sterkste af,
gezien de groote voordeelen -die juist door bet
veilen zijn behaald en bet kan niet anders
dan den alg. verg. een dergelijk besluit ont-
raden.
De beer Stemmenberg (Oudkarspel)- licht
te dit punt nader toe, hoewel bij voeld-de te
pleiten voor een verloren zaak. Hij meende
dat de voorzitter zich bij de opening te
•cberp uitdrukte, omdat bet voorstel komt
van een afd die 1/6 van de ami. ver tegen.
woordigd.
Do voorzitter bleef het voorstel betreuren
en meende te m-oeten- zeggen wat bij gezegd
heeft.
De beer G. Barten (N.-Schaxw-oude) meen
de dat het voorstel niet eendracbtig op de
agenda kan gekomen zijn, bij meende dat de
koolprijzen zeker door bet veilen verkregon
zijn. Hij boopte op intrekking van bet voor
stel.
Oudkarspel zeide bet voorstel niet te kun
nen intrekken.
De beer Schxijver (L. T. B.)l deeld'e mede
dat zijn vereeniging voor verplicht veilen is,
„DEB WEISZE HEILAND".
(Qerbart Hauptmanns nieuwe drama).
Berlijn begin April
Binds lan-g is Gerhart Hauptmann niet boo
uitbundig toegejuicbt, ofscboon zijn nieuwe
drama, dat hem dit groote en sterke succes
braobt, niet een vodkomen meesterwerk is.
Wat bier ecbter bet publish pakte, ten diep-
ste ontroerde en tot net slot van bet breed!
uitgesponnen spel bezig hield, was de grond-
gedacbte, de geniale vondst van bet motief.
Met gelukkigen greep heeft Hauptmann
ditmeal een stof cravat, die in alle toehoor-
ders een machtige, bartstocbtelijke echo
moest wekken.
Hij outleende zijn1 stof aan de verovering
van -Mexiko door de Spanjaardem in bet be
gin van de 18de eeuw. Dat WinJet zeer vfoai-
gelegen, maar in waarbeid leidt, wat zich in
verren tijd afspeelde, juist tot bescbouwing
van d'e wereldgebeur tenissen, die ons beden
ten dage bezig houden. Wij booren van een
ver land, van vergeten en vreemdsoortigs
namen, van gebeurteniseen, die al lang geie-
den zijn en voor ons geen belang meer heb-
ben en niettegenstaande dat, is bet ons, als
werden onzc meest aotueelo aangelegenbeden
behandeld. Zoo zijn reeds da historische fei
ten, die de dichter gebruikte, zoo bloeit, nog
g-rootscher en geweldiger de tragedie, die
hij daaruit vormde, op
In het mexikaanscbe land leeft een oude
voor spelling: dat ecus, door den hemel ge-
eonden, de zonnegod, van wien de asteken af-
etammen, weer binnen1 zon trekkeaJ
„Hemel«kleur in zijne oogen.
„Witten glans in bet heilige gelaat,
„Goudbe£Uaaid zrjn baar".
Als een Heiland zou bij ueerdalen, om de
verdrukte msnschheid nit baar jammer en
ellende te ver lessen, baar tot den eeuwigen
vrede en bet geluk te voei an. Heirleger* van
heilige mannea zcudon hem legeleiden, even
ais bij liebtend van hianke helderbeid, getooid
met den gouden helm, onsterfelijk, goddeljjk,
even als bij1 zelf.
Bidderend varnoemt Micutezuma, Mexiko's
laatste keizer, de konde, da? juist nu, in den
tijd; tea®, volgens de borekening d«r prion
tars, de van de veorvadar«« zick
vswulLsa iwseetee, Wsveuacuusiijk
van can kwo,tie van een dag, een paar dagea
voor een dor afgocenbeelden van den tempel,
root de zonnegodin, die haar kindje in den 1 of van «sen week is.
arm draagt en een kruia vasthoudt, en plotse, beer Ootjers bepleitte eterk voor
ling wordt bliksemsnel de mystieke oervcr, pliebt veilen ook vm nl« -a wortelen.
wantschap tusschen de mythen en de cultus
van het oosten en van bet westen, van de oude
er nieuwe wereld, geheimzinnig belicht Een
onzichtbare uit de diepste gronden van ons
wezen opkomende band tusschen de volkeren,
stammen en rassen komt ons voor oogen
aanbood voor het feit, dat de uitvoering niet
•iocb zou voor men en wortsien een uitsoode- i op 18 Maart doch pas hedea plaais had
ring willen maken omdat het koopen daar- Ztekte van spelecdeleden was hiervan de
VREEMDE NAMEN.
J. MuzUklaanDoodertlaan.
in.
var-
doch de onzalige blindheid der mensehen wil
dat niet erkennen.
Of een andere diep ontroerende sc&ne.
Montezuma, dien de Spanjaarden in een
soort „bescherming" genomen hebben, moet
een opstand van de zijnen tegen de ver>
overaars door zijn verscbijncn dempen. Hij
wil het niet doen en moet er toe gedwongen
wordqn. Zes krijgsknechten moeten dit doen.
Zij hoonen den ongelukkigen, weerioozen,
slaan hem, plagen hem, besmeuren zijn ge,
waad, zetten hem zijn met veeren getooid indi»
sansch keizerhoofdtooisel op... en plotseling
staat aangrijpend een Ecco«homobeeld voor
ons. In diepzinnige bewerking is naar Chris,
tus, de Heiden, de Wilde, in zijn geloof en lij
den een gepijnigde broeder van Jezus gewor,
den. Niet Fernando Cortez, de „blanke",
maar Montezuma, de bruine, die van de ver,
Iossiug der menschheid droomde en schulde,
loos fjeofferd wordt, is verwant aan da gestab
te dea Heiiandsl
Wie zoo een seine geven en opbouwen kan,
j is een dichter van Gods genade. Wie schrijft
tegenwoordig in Duitschland nog zooiets be,
halve Hauptmann? Geen ecnl Nicmandl Hier
is een motief, dat de geschiedkundige overle,
vering aangeeft met geweldigo pcetische
kracht bezield en tot een geheel pcreoonlijke
visie omgegoten.
Want do historie vertelt van deze poging
der Spanjaarden om door Montezuma's ln>
vlocd de bedreigingen door de inboorlingen
meester te worden. En zij vertelt verder hoe
deze poging mislukte, hoe Hontezuma door
een steenworp uit de rijen der zijnen, voor wie
hij verscheen, doodclijk getroffen werd, hoe hi)
medii che bulp weigerde en aan de bekomen
wonden oves/ced.
Ook hiervan maakte Hauptmann in zijn
slotscine gebruik, als Montezuma zich den
blinddoek afrukt en met ontzaglijke, ontzet,
tende vervloeldng, waarin zich de smart van
zijn gebroken hart en den wsanzin van de
gloeide koortsen mengt stervend neerzinkt
Het drama werd in „M«* Reinhardta Grosze
SehauapieibauM" epgoveerd, te ds gsweidige
ruimta vaa dit duisendesdee hswetteede Axe,
\Als bet nu niet kan ken bet in over wa
ging genomen woraen voc.r volgende jaar.
Spx. decide mede, dat Noord-Holiand1 op
ons gebied zeer vooruitetrevend staat aange-
scbreven en dat door velen buiten Noord-
Holland -ons voorbeeld1 gezocbt wo-rdt.
In Zealand b.v. is de kwaliteit van de uien
volstrekt niet minder dan bier en de prijzen
zijn steeds veel lager. In Zeeland zalf wordt
gevoeld dat de boofdoorzaak de organisatie is
Dte heer T. Eostelijk bepleitte kracbtig bet
verplicbt veilen.
Veal woorden werden over dit punt nog
gewisseld en ten slotte werd1 met zitten en
opstsan bet voorstel-O'udkarspel verworpen.
Allen Oudkarspel bleek er voor te zijn.
Een voorstel van Oudkarspel om voortaan
per 50 inplaats van per 100 E.G. te veilen
werd ingetrokken, nadat het bestuur mede-
deelde, dat dit een algemeen getroffen rege-
ling is.
Op voorstel van St. Miaarten werd besloten
om een proef te nemen met het -openstellen
van de gelegenheid om winteraardappelen te
laten proefkoken aan de markt.
Punten 6a, b en c werden ingetrokken met
bet oog op reeds genomen besluiten.
De L. T. B. afd. Langendijk stelde root
om de regeering te verzoeken bet pot. re-
gistratiekosten van de geveilde producten als
belasting te laten vervallen.
Besloten word met de aotie tegen onbil-
lijke heffing voort te gaan, hoewel de heer
Ootjers mededeelde dat den minister van
finantien van bet onbillijke van deze heffing
nog niet overtuigd schjjnt te zijn,
Staande de vergadering zal een telegram
worden veraomdan.
Eondvraag.
De heer Elarer (Hugowaard) vroeg aan
de band van bet gebeuren aan de laadplaati
of bet niet goed zou zijn de bewakingsdienst
weer in te voeren.
De voorrittar wees op de fin&ntieele bezwa-
ren.
De heer GH Barten (N.-Scharwoude) vroeg
of bet niet goed was om eventueele ecbade
te vergoedea.
Het bestuur dealdb mede dat een premie is
uitgeloofd voor bet vinden van da dadere,
waaraan ecbter geen bekendbeid gageven ie.
Da vergadering keurde dit goed an beeloot
da nondige bakeadbeid te garan.
Be bear B. Zaatelijk (K.
ii
r I. f ver-
