De Amsterdamsche week.
Damrubrieb.
Hoe nierkwalen
te yoorkomen.
t
vacantietoeslag van een week toe te kennen
werd verworpen.
V66r stemden v. 't Veer, Westerhof; mevr.
Westerhof, Oskam en Veen.
Het voorstel van B. en W. werd hierop z. h.
st. aangenomen.
HERZIENING JAARWEDDEN
POLITIE-PERSONEEL
DeVoorzitter deelde mede, dat de mi
nister van justitie bericht had gezonden, dat
het salaris van den cominisoaris in afwiiking
met het adVies van den raad was gestela op
4000 j eenjaarlijksche verhoogingen
van u
B. en V.' S'.i '4en voorts nog de volgende
wiizigint a
Wijziging, aangebracht in bijlage No. 71.
Burpt en Weth. brengen alsnog in de aange-
b ontwerp-verordening, regeleude de in-
richting der gemeentepolitie (bijlage No. 71)
de volgende wijzigingen aan
1In artikel 3 is tusschen het eerste en
tweede lid ingelascht eene nieuwe alinea van
den volgenden inhoud:
„Aan de in dienst zijnde agenten (hoofd
agenten uitgezonderd), die na 1 Mei 1920
aaaspraak kunnen doen gelden op eene perio-
dieke verhooging wordt deze verhooging
niet toegekend, zoolang zij niet in het bezit
van' het vereischte diploma zijn".
2. Artikel 7 is ingetrokken, met vernum-
merink van de nog volgende artikelen.
3. Artikel 9 (nieuw artikel 81 is na het 3e
lid vervangen door het volgenae:
„Bij intrekking van vrije dagen, die niet
kunnen worden ingehaalri of teruggegeven en
voor overuren wordt eene vergoeding gege-
ven, berekend per dienstuur naar het volgen
de tarief
1/2300 van de bezoldiging, genoten op 1
Januari van het jaar waarin de diensten zijn
gevorderd, vermeerderd met 25 pet. voor ge-
wonen dienst, met 50 pa. voor aachtdienst en
met 100 pet voor dienst op een vrijen dag".
Van de sociaal-demoaatische fractie waren
ook eenige amendenienten mgekomen.
in art. 2 van ue outage aimea 2 en 3 in
p.aats van de woorden:
„bij voorkeur ma mspecteuradiploma", te
lezen: „voor wien ha bezit van inspeefceurs-
u.pioina verplichtend is".
In art 2 alinea 4 in te vullen: „voor wie't
oeztt diptoma boekhouden en stenografie
vereischte is".
Dan stelde de fractie voor: in art. 7 te
aenrappen hetgeen B. en W. voorstelden en
uaarvoor in d piaats te lezen; „het geheel
in dienst zijnde persoueel der politie geen pe
riodieke verhoogingen toe te kennen, zoolang
Ue dipiutna's met zijn behaald".
A is uitzondering worden de periodieke ver
lioogingen wel gegeven.
In art. 8 2e alinea 2e regel wilden de hee-
reu invotgen„voor dienstjaren in deze ge-
meente" en vervolgens de 2e alinea laten vet
vallen. zoodat ook de plantsoenwachter
-hoofdagent kan worden.
Achter „bracht" in art. 22 wilde de fraaie
uivoegen„evenmin ,al* ha over deze periode
tierekende dee! van later gegeven voorschot-
tui in eeiiH en den tot 24 Januari j.l. gegeven
kindertoeslag".
De V o o r z i t t.e r zeide, dat het systeem
van B en W. is, dat het personeel in het be
zit van de diploma's moet zijn en wil het per
soneel dat niet aan de vereischte diploma's
voldoet, een minder salaris geven. B en W.
willcn de andere agenten niet bekorten, ook
ai hebbeu zij de diploma's niet. De jongeren
zullen zich echter hebben te bekwamen
In art. 9 willen wij 25 pet. voor een gewoon
overuur, voor nachtoveiuren 50 pet. en voor
dienskn op een vrijen dag van een politie-
uiaii 100 pet meer op' zijn loon.
opi iic.utc dit toe en zeide dat B. en W
aanvankeiijk voor het niet-bezit van diploma
J 100 minder iiadden willen geven maar op
verzuek van de politie-organisatie voorstel
den daarvoor de periodieke verhooging in te
uden.
De heer Westerhof betoogde,, dat nu
men voor de politie-agenten cischen van be-
kwaamheid gaai stellcn, ha noodig is ook
vo^r den inspccteur en hoofdinspeaeur de
ver.ischte diploma's te eischen.
Waai het werk van den schrijver admini-
stratie is mag men wel boekhouden en steno
grafie als eischen stellen Ha is hicr maar een
uitbreiding van de wijziging die B en W.
ors.el en Er zijn jonge agenten, die, toen
dip on a nog geen eiscli was in dienst
an' n Om en n:et te dupeercn wil spr. en
d zijnyi lien wel de lste periodieke verhoo-
ing teekennen Spr. hoopt, dat de voorzitter
c! uitbreiding za! kunnen accepteeren.
De fractie wil de hoofdagenten bij voor
keur requtreererr utt de agenten, die hler een
stand van dienst hebben en volgens ancienni-
teit worden bevorderd.
Dat de agent-plantsoenwachtcr geen hoofd-
agent kan worden, vindt de fractie een onge-
wenochte uitzondering.
Spr. betoogde nog waarom de conaequen-
tie, nu ha met de werklieden was geschied,
medcbracht ook bij de politie dit loonvoor-
schot te verrekenen.
De Voorzitter zeidie, dat B. en W. de
3 per week nia willen verrekenen, omdat
het besluit terugwerkende kracht heeft tot 1
Mei 1919. 1
De heer van't Veer vroeg inlichtingen
over post 147 Jcosten desinfectie en reini-1 U1i ee° mcJk'
De toelichting op blx. 10 vond spreker nirt
voldoende.
Mr. Leesberg deelde mede, dat de kos-
ten waren gemaakt voor de ontDizing en de
schurftbehandeling. Spr. oordelde dat dte op-
merking van den heer van't Veer beter bij
de rekening van de post gedaau kon worjl
De heer Westerhof had geen tijd' ge-
had de zaak na te zien. Er staan ook kostep
voor ha landbouwhuis en 100 kosten voor
provisie makelaar op. Wanneer is er bij; ha
verhuren een makelaar noodig?
De Voorzitter kwam op tegen de be-
wering dat de zaak'tusschen de punten was
ingekomen om ha er door te krijgen.
Mr. Leesberg betoogde, dat geen per-
ceel te vinden was geweest en dit gold een
groot belang, ha landbouwhuis in Alknaar
te krijgen.
De heer Westerhof bled 100 voor
het verhuren van ha pand aan ha Fnidsen
meer dan hoog vinden.
De heer Thomsen oordeelde deze wijze
van behandeling nia juist. Zoo kan men wel
twee vergaderingen over ha punt houden.
Het gaat slechts over ha groepeeren der cijr
fers. Of de posten juist zijn is een zaak van
de gemeenterekening.
Mr. Leesberg baoogde nog waarom de
provisie nia te hoog was geweest.
De heer Ringers zeide, dat er een ver
eeniging van beeedigde makelaars is, die de
tarieven vaststellen volgens de tarieven van
de Amsterdamsche makelaars.
De heer van't Veer zeide, dat de make
laars 1 V> pet. voor koop en verkoop bereke-
nen.
De heer Ringers: „Daar wed u niets
van".
(Zie vervolg in ha andere blad.)
27 (gedw.)
Nu de ernst ran nierkwalen voor den be-
dachtzameb l©2er duidelijk is geworden, valt
te hopen, dat de middelen tot voorkoming
algemeen zullen worden toegepazt. Wiant hoe
moeilijk het ©ok rait nierkwalen te genezen,
zij kunnen gemakkelijk voorkomen worden,
I>e natuurwetiten matigheid, opgewekt-
heid en voldoende lichaamsbeweging die
er toe dienen om het lichaam- in orde te
houden, zijn ook de vooraaamste regels om
nieruitpntting te voorkomen.
Zware maaltijden, laat naar bed1 gaan, over-
da dige prikkek, overworking, zorgen, een
zaamheid, luiheid en vadsigheid, zijn alle
urinezuur vormende gewoonten. Zij vergif-
tigen het bloed, tasten de nieren aan en ver-
oorzaken pijnlijke verechijnselen ale sty've,
outs token en rheumatische gewrichten, rug
pijn, spit, nier-waterzucht, ischias, niergmis
of -«teen, en blaasontsteking.
Ak gij reeds een nierkwaal hebt, laat
Foster's Rugpijn Nieren Pillen u dan belpen
am gezond te warden, en past daarna op voor
herhaling. Foster's Pillen 'kunnen nog be-
hulpzaam zijn. Zij verbeteren en voor
"komen derhalve, bijtijda genomen, nieir-
rwakte.
Foster's Pillen geven verzaohting aan do
urinewegen, regelen de blaas en versterken
de nieren. Zij dienen tot niets anders en zijn
geen alles genezend middel. Zij werken niet
op de lever, maag of ingewanden. Foster's
Pillen do en slecha 66n ding, maar do en dit
goed.
Alleen echt, wanneer op de verpakking de
handteekening van James Foster voorkomt.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn te Alk-
maar verkrijgbaar bij Nierop en Slothouber,
Langestr. 88, 4 L75 p. doos of 10.p.
ees doozen.
De heer Westerhof wilde de voorschot<
ten in eens ook niet verrekenen en zette uiteen
waarom dit gewenscht was.
De heei K e (j s p e r vroeg of de consequent
tie ni^jt medebracht aan het in de laatste alinea
van 9 genoemde terugwerkende kracht s it 1
Jan. 1920 te verleenen.
Hierop werd gepauzeerd.
Na eenige oogenblikken werd de vergade*
ring heropend met de mededeeling van den
burgemeester dat eenige oogenblikken in ge«
sloten zitting vergaderd zou worden,
De gesloten zitting duurde al z- uort.
In openbare zitting was allcree .- et woord
aan aen heer v. 't Veer die betoogde, dat zJ.
de zaken niet goed geregeld waren. Met 26
agenten kwam het deze week nog voor, dat
voor dep nachtdienst slechts 3 agenten beschik'
baar waren.
De Voorzitter oordeelde dit niet aan
de orde. De zaak behoorde bovendien alleen
bij den burgemeester.
De heer v, 't Veer wilde de aandacht van
den burgemeester.toch op de zaak vestigen.
De heer C1 o e c k was het eenige lid der
commissie, dat afweek inzake de salarieering
van den inspecteur en den hoofdinspecteur.
Spr. vereenigde zich met hetgeen B. en W. be
too^den. Dit was nog verscherpt door het
schrijven van den minister van justitie.
M.r S1 u i s zou zich houden aan het voor«
gestelde salaris van de commissie.
De heer C1 o e c k meende, dat het inzicht
van de commissie gewjjzigd moest worden, als
het inspecteursdiploma verplichtenu gesteld
werd.
De Voorzitter zeide, dat B. en W. het
diploma verplichtend willen stellen, maar ten
aanzien van de inspecteurs die in dienst zijn
willen B. en W. geen periodieke verhoogingen
onthouden, omdat hij als in dienst zjjnde in»
spcctcur het diploma niet kan halen.
De heer Westerhof zeide dat de fractie
voor den politieschrijver alleen het bezit
stenografie als eisch willen handhaven.
De Voorzitter zeide, dat B. en W. ook
het stenografiediploma voor den schrijver wib
ien handhaven.
De heer C1 o e c k was wel voor dit diplo»
ma, om van vergaderingen een juist verslag te
kunnen krijgen.
De Voorzitter zeide, dat dit nu dikwjjls
door een agent gebeurt
De heer Westerhof: omdat de schrijver
het niet kan.
De Vooxzitter: dat is niet geheel onjuist
Spr. stelde het stenografie<diploma voor den
schrijver voor het hooren van beklaagden op
hoogen prijs.
Mr. S1 u i s zeide, dat de schrijver bij het
hooren van beklaagden niet tegenwoordig is.
Men moet alleen eischen stellen voor de goede
uitocfening van de functie en daarvoor is het
niet noodig, dat hij stenografie kenfc Spr. heeft
deze meening op grond van het onderhoud
daarover met den commissaris.
Mr. Leesberg oordeelde voor den schrij»
ver bij voorkeur het bezit van stenografie»di>
ploma noodig.
De heer Westerhof nam daarmede ge»
noegen,
De Voorzitter was bereid het amende*
ment bij voorkeur met stenografie over te ne<
men.
Bij art. 3 deelde de voorzitter mede, dat B.
en W. meenen dat nu art 7 moet vervallen.
De heer Westerhof wil daarvoor 2 ali»
nea's plaatsen en gaat iets verder dan B. en W.,
die 66n alinea willen.
Voor de hoofdagenten vinden B. en W. het
verschaffen van een diploma bezwarend en
voor den inspecteur is dit niet mogeljjk.
B. en W. nemen wel het voorstel van den
heer Westerhof over om de le periodieke ver*
hooging nog toe te kennen.
De heer Westerhof wilde nu een uit*
zondering maken voor den hoofdinspecteur.
Het nieuwe personeel requireert hij het liefst
uit personen met de vereischte diploma's.
De Voorzitter constateerde, dat nu het
le deel van het amendement*Westerhof c. s.
vorvalt en de 2e alinea overblijft, die B. en Vv.
overnemen.
De heer Westerhof meende, dat er nog
veel hoofdagenten zijn, die het diploma best
kunnen halen. Spr. achtte het echter niet van
groote beteekenis, waarop art. 3 werd vastge*
steld zooala het door B. en W. was geamen*
deerd.
Bij art. 6 stelde de heer Weitorhof voor
wanneer B. en W. het art nitt hiSlffdoffl sjswtf*
zigd,
Mr. S1 u 1 s deelde mede van den heer Over*
eem qp de tribune Julst vernomen to hebben,
dat niemand lets terug moest betiden.
De heer Westerhof zwlchtt'i voor dit
hooge gezag. Spr. trok zijn amendement In,
wanneer vast kwam te staan, dat geen agent
iets moest terugbetalen.
Mevr. A u k e s wilde dit ook. Mocht blyken
dat dit formeel noodig was, dan wilde spr.
hen het geld kwijtschelden.
Het artikel werd hierop zooals B. en W.
voorstelden, vastgestcld.
De voorstellen van de politie werden hierop
vastgesteld.
De Voorzitter bracht dank aan de sa*
lariscommissie. Al haar voorstellen waren nu
vastgesteld. De commissie werd mee onder
dankzegging aan de leden ontbonden met een
speciaal woord van dank aan de leden en in
het bijzonder aan den voorzitter Mr. Sluis. (In*
stemming.)
VASTSTELLIMJ V1AN HKT 6UPFLE-
TOIR KOQHER DER BELASlESTG OP
DE GE1BOITWDE EIGEMXXMMEN,
DIEJSTST 1919.
B. on W. noodigen den raad nit tot de
vaetstelling van het suppletoir kohier der be-
lasting op de gebouwde eigendommen, dienst
1919, opgemaakt naar aanleiding van de artt.
4 en 7 der venordening op de heffinig dier be-
lasting (Gemeenteblad Nr. 630) tot een be-
drag van 90.66 te willen overgaan.
ging" I waardl8 statistiekje dat de heer Ter Haar had
arheidsveW zecr nthrehrsjd. En zal de op«v"
van deze politiebeambten niet gemakkelijk zijn.
Tot dusver behandelde de politie dergelijke
gevallen zeer oppervlakkig. Nu sal men tot in
den kern van de zaak trachten door te dringen
om de oorzaak van het kwnad weg te nemen.
Moge de Amsterdamsche kinderpolitie gouden
vruchten plukken van haar werk; dat wil zeg*
gen heel veel kinderen die haar hulp behoeven
tot gelukkige menschen maken!
De Gemeenteraad heeft besloten tot invoe*
ring van een nieuw gastarief. Voortaan zal er
weer een uniforme gasprijs van 18 centen zijn.
Het zoogenaamde differentieele tarief, waarbij
de kleine vtrbruikers (beneden de 25 M*.) 16
cent (d. i. minder dan de kostprijs) en de groo*
te verbruikers 23 cent (of v661 meer dan de
kostprijs) betaalden, heeft het deblet der gas*
fabrieken snel doen afnemen, zoodat er nu met
een zeer belangrijk tekort (van 2.600.000) ge«
werkt wordt Het was deze omstandigheid die
B. en W. deden voorstellen op het differentiee*
le tarief terug te komen. Maar daarvoor pleit*
ten ook billijkheidsoverwegingen. Immers
iemands meer of mindere welgesteldheid wordt
niet aangegeven door zijn gasverbruik. Groote
gezinnen plegen bijv. meer gas te gebruiken
dan kleine huishoudens. Maar daarom baden
nog niet alle groote gezinnen in wcelde en be*
hooren de kleine huishoudens niet steeds tot
de min*gegoedenl Het omgekeerde is zelfs
vsak het gevall
Hoe noodig het is dat het debiet van ons
gasbedrijf weer wordt opgevoerd en dat de in*
komsten vermeerderen, bleek uit een merk
om indk<> na herhaalde oproeping to lezen
hoofdinspecti
agent van politie.
oopi
r, hi
oofdagent en
van hoofdinspecteur, inspecteur,
Hlertoe werd besloten.
De Voorzitter bestreod hierop het voor*
atel van den heer Westerhof, die alleen voor
een hoofdagent de dienstjaren hier in do go*
meente voor de periodieke verhoogingen in
aanmerking laat komen.
Wanneer de Voorzitter rekening wilde hou*
den met het gesprokene (deze zcgde dit toe)
dan trok spr. zjjn amendement In.
De heer Westerhof trok zijn voorstel
om de plantsoen*agent ook hoofdagent te laten
worden in tegen de toezegging dat niet anders
dan vrijwillige plantsoen*agenten uit de agen*
ten gerequireerd werden.
De heer K e (j s p e r stelde by art 19 zyn
reeds genoemde vraag
De Voorzitter z«ide dat de commissie
de regeling van de werklieden had gevolgd.
De heer K e y s p e r trok hierop zyn voorstel
in.
De Voorzitter betoogde hierna dat het
college de uitkeering in eens niet wil kwyt*
Bchelden, wat de heer Westerhof c.s. wilden.
Ook omdat hierby eveneens gebeurde wat by
de werklieden geschied was.
De heer Westerhof meende te weten
dat het met de werklieden zoo niet geschiedde.
Nu is er kans dat verschillende agenten moe*
ten bijpassen. 300 zou moeten verrekend
worden en 100 van de 3 die per week gege*
ven werden, de loonsverhooging is 350. Hier*
uit volgt, dat deze agent 50 moet toegeven.
De Voorzitter betoogde, dat er oor*
spronkelijk teruggestort had moeten worden,
XX.
De nieuwe zeden* en kinderpolitie.
Het nieuwe gastarief. Het Mahler*
feesi Het gouden jubileum der
Stoomvaartmaatschappy „Neder*
land". De Koningin te Amsterdam.
Een dezer dagen is de nieuwe zeden* en kin*
derpolitie hier ter stede in werking getreden.
Daaraan zpn verbonden de eerste vrouwelijke
pohtie*beambten hier ter stede, namelyk Mej.
C. M. van Ooy, vroeger verpleegstcr en zuster
van Maatschappelyk Werk in de gemeente»zie*
kenhuizen, als inspectrice, en Mej. M. Helle,
als agente. Daarnevens zyn er natuurlijk ook
manneiyke collega's. Voorloopig zal men zich
vooral met de kinderpolitie bczighouden, om*
dat het geheele terrein van werkzaamheid te
uitgebreid is. In Rotterdam en den Haag is het
meer de zedenpoliUe, dlu naar is ge«
bracht; by ons zal net in den beginne de kin*
derpolitie zyn. In het algemeen ctclt zij zich
ten dool de bescherming.van min-'i rjarigcn, dit
in nauwe samenwerl ing met veretni-jingen, in*
itellingcn, stichtingeu of personen.
Tot de werkzaamheden zullen o.a, behoorcn:
lo. het bystaan met raad en Jaad van alien, die
zieh ten opzichte van minderjarlgc" om raad
en hulp tot de politie wtnden mat gevallen,
die tot het z.g. maatschappulyk were behoorcn.
B.v. ouders of voogden, die klagen over wan*
gedrag van hun kinderen of pupillen; ongehuw*
de moeders die hulp voor zichzelf of voor hare
kinderen zoeken;
2o. de behandeling van alle ter kennia van
de politie gekomen gevallen von vermcedelljk
slechte behandeling of verwaarloozing van
kinderen, door ouders, voogden of .erzorgers;
3o. do behandeling van gevallen la zake op*
neming van kinderen in het Stadrttiestedeiln*
genhuis;
4o. de behandeling van elk ondorzoek, dat
door Voogdyradon en dergelijke in handen der
politie mocht worden gesteld;
5o. hot (In samenwerking met de overlge
politie) opsporen van minderjarigen, die zich
aan het gczag van ouders, voogden of verzor*
gers hebben onttrokken en het tcrugbrengen
van die kinderen, indlcn zij hier of elders zyn
aangehouden;
6o. do controle op bedplende, handelende,
liedjeszingende en zwervende kinderen, ten
einde na to gaan of er gevallen onder zyn van
kinderverwaarloozing of klndercxploitatie;
7o. de controle op plaatsen van vcrlciding
voor de jeugd, als daar zijn: danshuizen, caba*
rets, verdachte caf6's, bioscopcn, marktcn,
handelsterreinen, stations, bootaanlcgplaatscn
enz., om, indien zulks wenschclyk hlijkt, de
ouders van de aangetroffen mlnde.jarigen te
waarschuwen of een onderzoek naar het gezin
in te stellen;
8o. de handhaving van verbodsbepalingen,
speciaal gemaakt In het belang der kinderen,
als: het verstrekken van rookgerei, het ten*
toonstellen van afbeeldingen of voorwerpen
die de zinneiykheid der jeugd kunnen prikke*
len enz.
Zooals men ziet is oqjr reeds het voorloopig
samengesteld. In 1910 bedroeg de winst van
het bedrijf 1.871.041, kon er eene uitkeering
aan de Gemeente gedaan worden van
1.744.526, en werd aan de reserve toegevoegd
126.515. In 1911 waren deze cyfers respectie*
velijk 1.848.775, 1.800.000 en 48.775 in
1912: 2.159.648, 2.000.000 en 159.648; in
1913; 1.90-> 875, 1.800.000 en f 102.875; in
1914: 1.435.998, 2.235.998 en 400.000.
Dat wil zeggen: het laatste bedrag werd toen
voor de eerste maal niet aan de reserve toege*
voegd, maar werd daaruit genomen. In 1915
werd de voile winst ad 1.408.692 aan de Ge*
meente uitgekeerd en werd er niets aan de re*
serve toegevoegd. In 1916 geschiedde hetzelfde
met de zeer kleine winst ad 144.352. In 1917
verkeerde de winst in verlies en wel in een
verlies groot 1.303.838, welk bedrag uit de
reserve werd genomen. In 1918 was er weder
een haast evengroot verlies, nl. van 1.139.302,
ter dekking waarvan 490.442 uit de reserve
werd genomen, zoodat er nog een bedrag van
648.860 ongedekt bleef, en in 1919 zal ge*
lijk gezegd het verlies ongeveer 2.600.000
bedragen, welk bedrag ook nog niet gedekt is.
Natuurlijk heeft ook de oorlog schuld aan
den achteruitgang van het gasbeilrsjf. Het ge*
brek aan kolen was oorzaak l ook te Am*
sterdam het gas gerantsoenee:tl moest worden.
En daarnaast bezit de Gemeente in haar elec*
triciteitsbedrijf een concurrent, die het debiet
van het gasbedrijf al meer doet vermindcren.
Zoo zal ten slotte het eene kind den dood ver*
oorzaken van het andere.
Door de naasting van de zoogenaamde mo*
□opolistische bedrijven meende de Cremeente
alle concurrentie uit te schakelen. Maar de
werkelijkheid is dat zy nu met zichzelf con*
curreert; dat haar twee eigen lichtfabrieken
een strijd op leven en dood mpt elkander voe*
ren. Dat is de humor van de geschiedenis!
Sinds Donderdag 6 Mei is het Mahler*feest
nu aan den gang, en mag Amsterdam in waar*
heid genoemd worden een internationaal mu»
ziekcentrum. Allerlei bekende mannen en
vrouwen op muzikaal gebied uit binnen* en
buitenland zijn hierheen gekomen om getuigen
te zijn van de groote daad waarmede Willem
Mengelberg zijn zilveren jubileum als dirigent
van het Concestgebouworkest viert: de opvoe*
ring van den ganschen Mahler»cyclus in de
eerste piaats Mevr. Alma Mahler, de weduwe
van den beroemden toondichter, met haar
dochter.
Amsterdam is als een Bayrenth, we e<
heele muzikale wereld te zamen kom
De feesten zyn 6 Mei begonnen en 21
Mei afloopen. In dien tyd zullen alle wiUKcn,
met name Mahlers negen symphonieen, wor*
den uitgevoerd, en wel door ons Concertge*
bouw*orkest, met medewerking van het koor
der afdeeling Amsterdam van de Maatschappy
tot Bevordering der Toonkunst, de korcn van
de Konihklykc Liedertafel „Apollo" cn „Kunst
na Arbeid"; het jongenskoor van de Vereeni*
ging tot Verbetering van den Volkszang en
ccn groot aantai Nederlandsche sollsten, zoo
bijv. Mevr. NoordewicrRcddingius, Mevr.
Menog6 Challa, Mej. Meta Reidcl en do hccren
Jac. Urlus, Jos. Groenen, Thorn Denys en
Louis Robert.
vVle als leek een indruk wil krijgen van den
omvang van het reuzen«werk dat hier gepres*
tcord wordt, van de bree'de, royale, grootsche
wyze waarop deze geheele arbeid is opgevat,
die behoeft alleen maar even het Mahler*fcest*
bock ter hand te nemen. Op hf:t oogenbllk dat
ik dit schryf heb ik het voor my liggen. Ik tel
niet minder dan 230 bladzijden en nnteer, al
bliidcrend: de portretten en biographicen van
Mahler en Mengelberg en van alle sollsten; de
namen van alle medewerkenden, totden
kloinsten jongen toe; eene uitvoerige studio be*
treffende Mahler door den jongen muzlekge*
lcerde, dr. C. Rudolf Mengelberg, een necf van
den dirigent; de verschillende programme's
met uitvoerige analyses over do werken, enz.
Parallel met de concerten gaan een aantai
lezlngen over Mahlor, te houden of gchouden
door Prof. Richard Specht, Prof. dr. Guldo
Adler, Alfreds Casella, dr. Paul Stefan en Fe*
lix Saltan. Men kan in dezen tyd gerust van
cenc Mahlcr«cultus to Amsterdam spreken. En
eindeiyk heeft de bekende violist Alexander
Schmuller de beteekenis van Amsterdam als
internationaal muziekccntrum in. deze dagen
nog vcrhoogd door het organlseeren van eene
reeks kamermuzlekooncerten.
Ik kan er natuuriyk niet aan denken, de be*
teekenis van Mahler als componlst hier uiteen
te zetten, en evenmin is mijne opgave om ge*
regeld verslag uit te brengen omtrcnt de ach*
tereenvolgende concerten. Ik heb echter eene
sterke herinnering aan den eersten avond, cn
daarvan wil Ik even iets vertcllen. Het podium
was prachtig versierd met palmen en roode
azalea's. In het midden, voor Mengelberg's les*
scnaar, eene kleine buste van Gustav Mahler,
door de beeldhouwster Oeorglne Schwartze
vervaardigd naar Auguste Rodin's model. De
zaal tot barstens toe vol. Op de eerste'ryen de
helangrykste figuren uit de Internationale mu«
nick wereld: ook Halvoraen (de Neorseha
tDOPdicfrt**} r? Al*???
co, Herman Abeadroth uit Kruler en GuHr
Adler, professor van de Weenscbe Hochschule
Voorts publiclsten: Crsar Searchirgrr vsn de
Musical Courier, dr. Unger uit Leipzig, prof.
Schmutier uit Weenen, ChevaHey „it Ham»
burg en zoovelen meer.
Daar komt Willem Mengelberg uit zijn
loge. En als geelectriceerd ryst op eens al*
les op: koor, orkest, solisten, publlekl En een
donder van applaus breekt los, z66als ik nog
nooit in deze zaal gehoord heb. Het is eene
ovatie z66 spontaan, z66 hartstochtelyk, dat
Mengelberg, ondanks zijne sterke zenuwen,
ondanks zijne legcndarische zelfbeheersching
even wankelt. Maar ook slechts 66n oogenblik.
Want met een breeden armzwaai dankt hy
voor de hem gebrachte hulde, hy beklimt zyn
dirigeerstoel en op magistrale wyze zet hy de
Mahlerfeesten in met eene uitvoering van
„Das klagende Lied", „Lieder eiucs fahrenden
Gesellen" en de Eerste Symphonie.
Donderdag 13 ,cl 1.1. vierde een onzer
grootste Nederlaj; icho en Amsterdamsche
Stoomvaartmaatschuppy'en, de Nederland, haar
gouden jubileum. Ter gclegenhcid daarvan
heeft de historicus dr. M. G. de Boer, privaat*
docent aan de Universiteit van Amsterdam,
die bezig is de geschiedenis van de geheele
Nederlandsche scheepvaart te schryven, een
gedenkboek samengesteld. Daarin wordt eraan
herinnerd dat de oprlchting van de „Neder»
landsamenviel met de periode, waarin het
Nederlandsche volk, onder leiding van een
aanfal geestkrachtige en bekwame mannen,
eene energieke en met succes bekroonde po»
ging deed om den Jan Salli-geest uit zijn leven
te bannen en ons land naar de beroemde uit*
drukking „op te stooten in de vaart der vol*
ken."
t Was de Schot John Elder die den stoot
heeft gegeven tot het ontstaan der Nederland*
sche stoomvaart op Indie. Hij, dm reeder en
scheepsbouwmeester was, stelde zich in ver*
binding met den heer G. J. Boelen, chef van
de cargadoorsfirma De Vries en Co. en stelde
dezen voor eene stoomvaartlijn tusschen Ne»
derland en Nederlandschdndie in te richten.
Elder zou voor kapitaal en schepen zorgen als
Boelen voor lading zorgde.
Het had heel wat voeten in den aard v66.r
dat men hiertoe de medewerking der Regee*
ring verkregen had. Een goeden steun vond
men in den broeder des 'konings, Prins Hendrik
Maar eerst op 13 Februari 1870 werd eene over*
eenkomst met de Regeering gesloten, waarbij
deze zich verbond eene bepaalde hoeveelheid
producten t6t 600 lasten per reis te vervoeren
te geven, en daarvoor eene vracht te betalen
van 22.50 per last boven de gemiddelde
vracht per zeilschip betaald, met een minimum
van 97.50 per last.
Typeerend ook is dat de eerste inschrijving
voor de Maatschappij mislukte. De leening
werd niet volteekend; in piaats van de 3H
millioen verkreeg men slechts inschryvingen
tot een bedrag van 2.479.500.
Opnieuw werd toen de inschrijving openge*
steld en eene krachtige campagne werd aange*
vangen om haar te doen slagen. Prins Hendrik
verdubbelde zijne insenrijving en kwam zelf
naar Amsterdam om zijn persoonlijken invloed
te doen gelden. A. C. Wertheim wekte in een
welsprekend betoog zijn stadgenooten op tot
„eene kleine krachtsinspanning voor een groot
doel." En deze keer werd het doel bereikt,
zelfs kon er nu slechts een deel der inschryvin*
gen worden toegewezen. Op 13 Mei 1870 kon
tot de oprichting der Maatschappij worden
overgegaan en koning Willem III plaatste zich
als beschermheer aan het hoofd dct nieuwe
ondememing.
Ziedaar de geschiedenis van de ..Nederland"
die thans tot een der bloeiendste reederyen
van ons land behoort.
Van Maandag tot Woensdag LI. heeft de Ko»
ningin Haar jaarlijksch bezoek aan de Hoofd*
stad gebracht. Dat is sinds lang eene traditie,
eene goede traditie en tegelijk een goed recht
dat Amsterdam als de Hoofdstad des Ryks
(die echter geen Hofstad is) toekomt
„Eens in't jaar
„Leeft het daar
„Woont er Willemien"
zegt het bekende kinderlied. En z66 .is hetl
Eens in 'tjaar ontwaakt het betooverde Paleis
op den Dam uit zyne sluimering, worden de
luiken afgenomen, zoodat het Hcht vrij kan
binnenstroomen in de luisterryke zalen; be*
leeft het oude Stadhuis een korte periode van
leven en schittering.
De schittering van het konlnklijk bezoek is
overigens in den loop der jaren zeer getem*
perd. Allcs gaat overecnkoinslig den geest des
tyds, veel cenvoudiger toe. De audienties,
waarop ledcr met zyne bclangen tot de ko«
ningin kan komen dragen een meer zakelyk
karakter. De rytoeren zyn minder belangryke
factoren, alleen al omdat ze gcschiodcn per
auto; de bezoeken aan instellingen van allerlei
aard dragen ccn meer huiselyk karakter.
(Toen de koningin dezo week het Butgerwees*
huis bezocht, had zy den uitdrykkeiyken wil
uitgesproken dat aties in zijn daagsche plunje
en zyn gewone doen zou blijven).
Het getal gasten, 's mlddags aan de knninklij*
ko tafel, is zeer beperkt, wat de koningin in
staat stelt ook tijdens Haar verblyf to Amster*
dam sober te leven, en ook het vroeger zoo
brilllante hofbal vond dit jaar weder niet
piaats.
Zoo Is er dus In de laatste Jaren vcc! ver*
anderd. Alleen in 66n opzicht niet. Het volks*
geloof wil dat de Koningin elk jaar to Amster*
dam moet komen om hier, in de Hoofdstad
„haar geld te halen". En wat deze tyd ook mo*
ge veranderd hebben, het geloof aan die logen*
de ik had in de afgeloopen week herhaalde*
lijk gelegenheld het te constateeren duurt
onverminderd voort.
WAGENAAR Jr.
AAN DE DAMMERS.
Met dank voor de ontvangen opl. van pro*
bleem no. 598 (auteur v. d. Hoef).
Stand.
Zw. 1, 7, 9, 10, 13, 20, 21, 24, 25, 26, 29, 30.
W. 12, 17, 31, 32, 33. 36/40, 46, 48, 50.
O p 1 o s s 1 n g.
1. 33—28
2. 31—27
3. 39—34
4. 48—43
5. 38—33
6. 2830
7. 36—31
8. 3124 wint
1. 7
2. 21
3. 30
4. 39
5. 48
6. 29:
7. 25:45
18
12
39
48
22
