Alkmaarsche Gourant
Alkmaarsche bijzonderheden.
De FaitrieiisreeM.
Dokterpraatjes.
Hondsri Een to Twifitlgste Jaarpng,
Zaterdag 17 Joli
CB0ILI.ETOBI.
Kfe 166.
1680.
Wat wij mensdien tot ons ruemen is van
plantaardigen of dierlijkea oorsprong.
Wij kunnen het niet eten of het moet als
dierlijk voedsel dood en als plantaardig voed
sel althans ten doode opgesichreven zijn.
Het leven, de groei, de kiemkracht is er uit
an dit houdt in, dat na korter of laager tijd
bet proces van ontbinding en. bederf intreedt.
Er is menschelijk voedsel dat na weinige
urea reeds voor het gebruik ongeschikt is, er
is ode voedsel, dat jaren lang zonder bederf
bewaard kan worden.
De meeste voedingstoffen, men denke
alechis aan vleesch, visch en ook groenten,
zijn spoedig aan bederf onderhevig en wan-
neer het aan bod grooter dan de vraag is, wor
den belangrijke partijen voor de consumptie
ongeschikt en moesten ten slotte vemietigd
warden.
Hoeveel miUioenen kilogrammen volte-
voedsel zijn er op deze wijze niet als waarde-
iooze rommel, of hoogstens als kunstmest in
klooten en greppels geworpen. Hoeveel duir
zenden kilogrammen kool hebben nog in dit
voorjaar de tuinders aan de Langedijken door
envoldoend afzetgebied moetem vennatiganif
Het is geen wonder, dat men al jaren lang
gezocht hecft naar een middel om voedinga-
stoffen voor bederf te vrijwaren.
Men verhinderde .den bacterifen, maden en
worm en linn levenr en frischheid sloopenden
arbeid door de voedingsstoffen in een ruimte
met kunstmatig lage temperatuur te bewarcn
of wel door die voedingsstoffen zoo hoog te
verhitten, dat alle dierlijk leven daaria ge-
dood werd.
Maar het is duidelijk, dat na afkoeling op-
aieuw bederf kon intreden en dat licht en
lucht bij het ontbindingsproces een groote
rol zouden spelen.
Visch en vleesch, en trouwena de meeste
Toedingswaren, kan men bij lage temperatuur
langen tijd goed houden, maar het is begrijr
pelijk, dart dieze wijize van verduurzamen zeer
kostbaar is, daar zij bewaring in cen koelhuia
of minstens in een ljskast noodzakelijk maakt
Voor de meeste particulieren is deze be-
waringswij'ze te kostbaar en te qmslachtig
en het is begrijpelijk, dat zij hun toevlucht tot
verhitting en luchtaMuiting hebben geno-
men.
Tail van huisvrouwen hebben zich, dank zij
de propaganda van Week, Rex en andere prac-
tische zakenmenschen, aan het steriliseeren
gezet
Hun provisiekast toont op elken tijd van
het jaar een prachtvolle collectie flesschen,
gevuld met alle denkbare soorten groente,
wild, paling, gevogelte en alles wat maar lek-
*ker is en zich Wecken of Rcxen laat.
Die huisvrouwen zijn heel trotsch op hun
§rovislekast en haar bait is niet alteen kost-
aar, maar ook buitengewoon gemakkelijik.
Groenten van alle jaargetijden staan voor
het directe gebruik gereed, men heeft slechts
een keuze te doen en de groenten, al zijn zij
nog zoo lang bewaard, verschijnen frisch,
sappig en smakelijk op tafel.
Een onverwachte gast brengt nimmer moei-
lijkheden. Men kan zelfs de keus geven tus-
schen jonge worteltjes of voorjaarsspinazie in
den winter en blanke zeeviscn in het hartje
van den zomer.
Het groote vraagstuk van de voedselbewa-
ring is opgelost.
Maar het is begrijpelijk, dat de listen voor
bederfwering slechts voor de duurdere le-
vensmiddelen er dan nog in betrekkdijk
kleine hoeveelheid kunnen aangewend wor
den.
De huisvrouwen zijn trotsch op hun fles
schen vol geconserveerde groenten, vleesch of
visch, maar welk een arbeid, en ook welk een
teleurstelling, is er in tal van huishoudens go-
weest eer de provisiekast gevuld was.
Er zijn vrouwen, die het steriliseeren niet
meester kunnen worden, die meer glazen bre-
Jken dan er ten slotte in de kast komen en die
46)
En zij hield de deur open1 zelfs dien
avond ofschoon hagel en sneeuw naar bin-
nen woeien op haar btooten hals en armea
en haar bruin haar werd bestrooid melt klei
ne^ wittc sterren. Zijn hart sprong op, toen
hi] zich omkeerde en haar daar zag staan met
haar hand tegen hem wuivend alsof zij niet
wist dat de storm haar onder handien nam.
Toen hij was vertrokken, deed Mary, zooals
zij aMjd deed zij ging naar een danker
vcrtrek aan den anderon kant van de gang
tegenover de kamer, waar zij den avond haa-
den doorgebracht, en sloeg hem daar door het
raam gade, totdait hij uit het gezicht was ver-
dwenen. De storm maakte dat dien avond
tnoeielijk maar zij kreeg hem toch even te zien
onder de straatlantaam die tusschen de twee
huizen stond en bemerkte, dat hij het hoofd
omdraaide teneinde weer achterom te zien.
Toen en niet eerder keek zij naar de bovenra-
men van Roscoe's huis aan dee overkant. Zij
waren donker. Mary wadhtte, doch na een
poosje sloot zij de voordeur en keerde naar
naar raam terug. Een oogenblik later werden
twee dfer bovenramen van Roseate huis helder
verlicht en een hand liet het gordijn voor een
daarvan neer. Mary voelde toen, dat het
koud was het was de derde avond, dat zij
die ramen had verlicht gezien en dat het gor
dijn naar beneden werd gelaten, juist nadai
Bibbs was vertrokken.
Maar Bibbs had geen oog voor Roscoe's
ramen. Hij bleef staan om voor het laaist
aflhtemm naar da open dtm te Idjken en
&n ol twee vrsksc nRd*DEaoe?;evet>w artwtd
tot de ontdekking komen, dat haar dekse's en
ringen niet sluiten, en haar met zooveel zorg
verduurzaamde levensmiddelen bedorven zijn.
Dat is dan wel een heel groote teleurstel
ling voor het huishoudelijk vrouwtje, dat
zoo gehoopt had haar man in November of
December eens op echte v66rjaarsche jonge
groente te vergasten. i
Gelukkig is er uitkomst.
Want wat de huisvrouwen in het klein
doen, dat doen de conservenfabrieken in het
groot.
Zij volgen hetzelfde stelsei van bederfwe
ring, het verhitten en van de lucht afeluiten
der voedingsstoffen en de ondervinding heeft
hen geleerd hoe zij op den duur de bote re-
sultaten kunnen bereiken.
Het verduurzamen in glas is over het alge-
meen te risquant gebleken. Bij verhitting fen
i bij transport is blu handelbaarder en natuur-
lijk minder breekbaar dan glas.
Dus conserveert men in blik.
En dat deze wijze van verduurzamen een
buitengewoon grooten omvang bereikt heeft,
)kan allereerst uit het Amerikaansche voor-
jbeeld blijken.
In Amerika gaat alles wat lekker o! voed-
zaam is en de moeite van het conserveerea
loont, in het beschermende blik.
En dat handel en gebruik van geconserveer
de levensmiddelen daar van zoo overwegende
beteekenis zijn geworden, is het beste bewijs,
dat de blikken en bussen een buitengewoon
groot afzetgehied hebben gevonden.
De oorzaken daarvan zijn niet ver te zoo-
ken.
Wie voldoende bussen groente, visch of
vleesch in huis heeft, kan gemakkelijk en vlug
een smakelijken maaltiid gereed1 maken en
voomamelijk bij den neerschenden dienstbo-
denncod wordt door het conservengebruik
heel wat last en moeite uitgespaard.
Daarbij komt, dat het verduurzamen van
voedingsstoffen de mensch voor het eten van
zijn lievelingsgerechten onafhankelijk van het
jaargetijdfe maakt.
wie vroeger in den winter jonge groente
wilde eten, werd eenvoudig den raad gegeven
nog een paar maanden te wachten of wel hij
kreeg uit het pekelvat de van zout doortrok-
ken mmaak, bij welker verduurzaming het
middel dikwijil® erger dan de kwaal is geble
ken.
Dank zij de conserven-fabrieken kan hij nu
etm wat hii wil op elken dag van het jaar
dien hij uitkiest en wanneer zijn lievelingsge-
,recht ter tafel verschijnt, zal het zijn of de
groente nog daags tevoren aan tak of wortel
zat en het piepkuikentje of de patrijs zich nog
weinige uren tevoren vol toekomstidealen
door kippenhok of bosch heeft bewogen.
Er is een oud en aardig verhaaltje van een
tot den strop veroordcelde, die alvprens zijn
zondig leven te eindigen, de gerechten van
zijn galgenmaal mocht kiezen.
't Was in't hartje van den winter en de
blijkbaar nog niet levensmoede gestrafte
eischte de lekkerste voorjaans- en zomer-
groenten.
Omdat die niet te krijgen waren.
En omdat hij daarom kon blijven leven tot
ze er wfel waren.
Was toen het verduurzamen al uiigevon-
den de ool ke boef zou weiuige uren na zijn
vonnis als reclame voor de conservenfabrie
ken aan de galg gebengeld hebben.
Het is natuurlijk het groote voordeel van
het conserveeren dat men ten alien tijde en op
elke plaats de groenten, het wild, het vleesch,'
het gevogelte, de soepen en sauzen kan ge-
bruiken die men verlangt
Wat moet het reizen op langen termijn
daardoor niet een geheel ander karakter ge-
kregen hebben.
Als onze voorvadercn na dagen lang op zee
gezworven te hebben, zin in versch vleesch,
een kippetje of een haantje kregen, dan voelde
de kok eens of het varken al vet was of telde
hij weemoedig de weinige zeezieke kippen,
die na de sladhting voor een enkelen maaltijd
nog over zouden blijven.
En als ook dat 6p was, dan wfes het op en
at men de scheepskosi tot men er beu van
werd.
Hoe is dat alles veranderd.
Nu is een Oceaan-stoomer een der" grootste
en geregeldste afnemers der conserven fabrie-
ken gewordefc, een drijvend hotel, waar men,
hoe lang de reis ook duurt en hoe ver men
ook van huis is, de meest verrasseade spijs-
kaarten aantreft
haastte zich toen, met een dunne witte man
tel reeds op zijn schoudera, en hijgend tegen
den wind in om in de beschutting te komen
van den vleugel van het nieuwe huis.
Een oatdane George, die op heeschen toon
iets fluisterde liet hem binnen en Bibbs be
merkte het diat er iets in huis gaande was.
Vreeselijke geluiden kwamen uit de biblio
theek; Sheridan vloekend als nooit te voren;
z n vrouw snikkend haar stem verheffend tot
een angstig protesteerendi gejammer bij iede-
rc losbrahding, het met kracht neerkomen
van een verbonden hand op bout; en toen
Guraey zeer gebiedend: ,.Houd je hand in
dibn draagbandl Houd je hand in den draag-
band, zeg ikl"
„Krjk, zei George hijgend, verrukt de
overbrenger van zoo'n gewichtige treurmare
te kunnen zijn en zijn gezicht kreeg weer de
spookachtige uitdrukking, waarmee hij voor
het eerst de mines had aanschouwd, die hij
Bibbs nu met een plechtig gebaar aanwees.
„Kijk naar dat ,,1'amidal beeld
De hall doorkijkeudl, zag Bibbs een bonte
massa overblijfselen, oogenschijnlijk Byzan-
tynsche kolossale gekleurde fragmenten
van een verbrijzeldm romp van een beeld,
ontstellend menschelijk: en hoopen vergulde
cn zilveren pracht, verstrooid tusschen gebro-
ken pahnern als de buit van een veldslag der
Barbaren Er had een moord in de oase
plaats gehad de Moor was in zijn voile
lengte van zijn voetstuk geslingerd.
^Ifij sloeg naar dit ..mnddal" beeld!" zei
George, „K!ete!"
„Mijn vader?"
„Ja sir! Klets! Hij sloeg het. En uw ma
liep haastig om mij te zeggen, dat ik dadelijk
aan den dokter moest teleioneeren zij was
bang, dat bij uw vader een en. ander zou
springen. Het is nou nika hij is nu rustig ver-
gelftkem hij hoe hij daar straks te keer ging.
2n ate own in een vrerald van hicht en wa
ter, als dagen lang geen boom en sitraik, geen
,stukje land te bekennen is geweest, plotseling
zin krijgt in eendvogel, kerstgans lijster,
welnu, aan bestelt men ze.
En de hofmeester brengt za
Wanneer men nagaat hoe In de oorlogsja-
ren het voedselvraagstuk een buitengewoon
groote rol heeft gespeeld, dan bedenkt men
wel eens hoe geheel anders het zou geweest
zijn als men in ieder land de besdnikking
over een voldoende voorraad conscrven ge
had had.
En dan doet het #el eens vreemd aan, te
lezen hoe onze regeering de coaservenfalxrie-
ken in haar arbeia belemmerd heeft.
Het verduurzamen van groenten in bilk
was in de oorlogsjaren zoo weinig in tel, dat
deze induatrie, die mim 60 jaren in Neder-
land is ingevoerd, geen plaats in het bestuur
der Groenten-Centrale werd waardig ge-
keurd.
Het verduurzarr.'. n van kaas in blik werd
met (ten pennestreek verboden.
Maar ae buiten verhoudjng gestegen omyet
van de verduurzaamde levensmiddelen op de
binnenlandsche markt leverde het duidelijkste
b«wijs, dat groenten in blik een niet te onder-
'schatten hulp gebracht hebben bij de voeding
van dat gedeelte van het Nederlandsche volk,
dat niet in de eerstfe plaats op regeeringszarg
is aangewezen.
iHet is niet zonder begrtjpeldjicc voldoenirg,
dat de directie van de N.V. Nederlandsche
Fabriek van Verduurzaamde Levensmiddelen
voorheen W. Uoogenstraaien Co, te Leiden
en Alkmaar, dit laatste in een barer jaarver-
siagen heeft vastgeilegd.
Wie bedenkt hoe in den tijd van vleeschge-
brek de geheele voorraad vleeschartikelen der
fabriek binnen korfen tijd uitvprkocht was,
kan nagaan, dat deze fabriek zeer velen uit
komst gebracht heeft
Maar omdat men daar niet wist hoe lang
het weer zou duren eer men wederom in de
gelegenheid gesteld zou worden dergelijke ar-
tikelen aan te maken. en bovendien het ver-
duurzamen van groente op velerlei wijze be-
moeiliikt werd, is het ook duidelijk, dat de
Naamlooze Venootschap heel wat moeilijke
oorlogsjaren achter den rug heeft
Het beste wat de directie kan doen en
wat zij natuurlijk ook doet is al die misfere
spoedig vergeten en met nieuwen moed aan
het werk gaan, nu het bedrijf niet meer aan
banden gelegd wordt.
Wat de firma W. Hoogenstraaten en Co in
den handel brengt is -goal en kan> de scherp-
ste critiek en concurrentie doorstaan.
Het eenvoudig bewijs daarvoor is dat de
vraag naar Hoogenstraaten'a verduurzaamde
levensmiddelen in de laatste jaren steeds
stijgende is gebleken.
Wanneer men Hoogenstraatens „Spijs-
kaart" voor zich heeft krijgt men eerst een
goed denkbeed van de vruchthaarheid van on
ze moeder-aarde, van dfe groote collectie wild
en gevogelte, van de verscheidenheid der
vleeschsoorten waaruit rumd, kalf en varken
zijn samengesteld en van het combinatiever-
mogen van den mensch, die groenten, aard-
appelen en vleesch in iairijko snxaai-variaties
in blik bijeen bracht
In de rubriekea fijne groenten, Fransche
groenten, groenten met blauw etiket, huis-
houdgroenten, l^roenten en vleesch, groenten,
aardappelen en vleesch, gehaktsoorten, gebra-
den en gestoofd vleesch, wild en gevogelte,
wildpasteien, bouillon, diversen, fijne soepen,
goedkoope soepen, sausen, puddingen, pud-
dingsausen en tafelzuurin diverse blikken
van 1/8 tot 3 L. grootte vindt men een buiten
gewoon ruime keuze in alles wat lekker is,
en verduurzaamd kan worden.
Natuurlijk is de pdjs hooger (ten v66r den
oorlog.
Toen kortte het busjesbl'ilk 16 tort 18 per
kist van plnx. 216 Engelsche pomden, waar
uit 500 liter-busseni gemiaakrt worden. Nu kost
dezelfde hoeveelheid blik ongeveer 100.
AAeidsloonen in dit bedrijf zijn in de laat
ste 2 jaar pl,m. 250 pCt. gestegen en de
groenten moesten buitengewoon duur worden
ingckocht.
Dat maakt dte blikjes diiurder dan vroeger
maar wanneer men de uitgebredde cartalogus
nagaat blijkt toch dat Hoogenstraaten'a ver
duurzaamde levensmiddelen tegen de scherpst
concurreerende prijzen beschlkbaar gesteld
worden.
U heeft er niets bij verloren mist Bibbs. Dok
ter kreeg hem tot bedaren. Klets! Wat sloeg
hij het. Ja sir!" Hij nam Bibb's jas en over-
handigde hem een verfrommeld telegram.
,4Dit was gekomen" zed hij. ^Ik raapte het
op toen hij met slaan uitscheiddft U moest
het lezen mist Bibbs uw ma zed dat ik het
u moest geven, zoodra u thuiskwam."
Bibbs las vlug het telegram. Hert was uit
New York en geadresseerd aan rnxs. Sheri
dan.
„U zult zetoer alien goedkeuren den geno-
men stap. Ik was zoo ellendig, mijn gezond-
heid zou waarschijnlijk emstig hebben gele-
den. Robert en ik zijn hedenmiddag getrouwd
dacht het beste in stilte te huwen, volkomen
overtuigd u het veretandige van den stap
zult inzien wanneer gij Robert better kent ik
ben de gelukldgste vrouw in de wfereld' ver-
trekken napr Florida zal adres seinen zoodra
geinsrtalleerd blijven daar tot voorjaar aan
alien de groeten vader zal ook van hem hou
den als hij hem kent, zooals ik hij is bepaald
yolmaakt Edih Lamhom."
HOOFDSTUK XXVI.
George ging been en Bibbs bleef etaren
naar den chaos en luisteren naar het gebul-
der. Hij kon de trap niet bereiken zonder de
open deur der bibliotheek te passeeren en hij
was overtuigd, dat reeds een glimp van hem
in dit oogenblik ondragelijk voor zijn vader
zou blijken te zijn. Om die reden stond hij op
hert punt in de goud- en brocaat kamer te
ontsnappen ten emde uit het gezicht te blijven
toen hij Sheridan luid schrecuwend zijn te-
genwoordigheid hoorde eischen.
„Zeg hem hier te komen. Hij is daar. Ik
hoorde dat George hem juist binnen liet. 'Nu
zullen we eens zienEn mrs. Sheridan, die
met beschreida oogen de hall inkeek, wenkte
haar zoom
Er Is een fabriek in LeMen, waar hert be
drijf zijn zetel heeft en er is een fabriek in
Alkmaar over de spoorbaan even terzijde van
den overgang aan den Bergerweg gelegeo.
De N.V. Maatschappij tot Exploitatie van
Tramwegen te Haarlem heeft terwille van
den aanleg van een electrische tram Den
Haag—Leiden het complex fabrieksgebou-
wen te Leiden gekocbt.
En nu moet er een geheel nieuwe fabriek
verriizen op een 2.4 FLA. groot terrein bij
den Hooge Rijndijk te Leiden aan't nieuwe
kanaal Amsterdam—Rotterdam.
De bouw brengt op dit oogenblik nog te
veel bezwaren met zich made waarom beslo-
ten is de Alkmaarsche fabriek te vergrootea
en tot 1928 uitsluifend in gebruik te nemea.-v
De directeur dezer fabriek de heer P. A.
de Lange, is door de benoemmg in een regee-
ringsambt tijdelijk afwezig, maar de a|ge-
meene directeur mr. E. L. Hi. Hoogenstraa
ten uit Leiden, voorritter van den oonserven-
bond, vertelde ons dezer dagen op het far
briekskantoor te Alkmaar vol enthousiasme
van zijn nieuwe plannen.
Het hoofdkantoor blijft in Leiden maar de
Alkmaarsche fabriek, waamaasrt nog 3/4
bunder land ligrt, zal een volkomen verande-
riog ondergaan.
WdliCht blijft hert geheele bedrgf op den
duur wel te Alkmaar,
Vroeger was Leiden het centrum van een
groentcstreek maar de gxoenteverbouw heeft
zich geleidelijk niaar het noorden verplaatst
al moeten de fijne groenten ook peperduur
betaald worden en steeg de prijs voor de
erwten welke de fabriek gebruiken kan, van
10 cent v66r tort 20 24 ct. per K.G. na den
oorlog. i
k In den winter van November tot eind-April
>ligt het bedrijf in zoo verre stil, dat men zich
met de bussenfabricatie bezig houdt. In Alk
maar werd daardoor heel wat werkloosheid
voorkomen en het is de bedoeling de groote
Leidensche bussen-aanmaak-afdeeUng geheel
naar Alkmaar over te brengen.
Trouwena, nu ook de vleeschcampagne
hier komt zal de Alkmaarsche fabriek ook des
winters in voile actie zijn.
De gemeente en wellichrt ook het Alkmaar
sche abattoir zal van de nieuwe Industrie
kunnen profiteeren wanneer het bestuur on-
zer gemeente door het aanaemen van een te-
gemoetkomende houding althana blijk geeft
te beseffen, dat ds^vestiging van een nieuwe
industrie voor Alkmaar van zeer groote be-
teeekeois moet genoemd worden.
Momenteel is difi bestaande fabriek te Alk
maar, waar vroeger tijdelijk de Centrale Keu-
ken resideerde, nog in voile actie.
Wij zagen groote hoeveelheden peulvruch-
ten door Jacohsladdera in de dopmachines
brengen, die nauwkeurig op sselheid gesteld,
de erwten uit de schillai drukken,
In groote draaiende trommels met zeef-
gaatjes van diverse grootte worden de erwten
nauwkeurig tort in achiiste millimeter ge-
sorteerd'. Dan
gaat hdt in de stoemketds
om v66rverwanning en na afkoeling in de
bussen, die machimaal gesloten worden.
De machine rolt ddksel en busrand op,
drukt ze vast en doet het caoutchouc smelten.
Bussen die door deze bewericing hermetisch
gesloten zip, worden dan in groote ijzeren
manden in de Bternliseerkecels gebracht, waar
ze gedurende bepaalden tijd op een bepaaldte
temperatuur veriblijvieni ten einde alle bacte-
rieen te doodien. De vericoopbaarheid van het
artikel hangrt ten nauwste samen met tijd en
temperatuur, welke beida factoren geheel op
ervaring berustcn.
Zoodra de bussen zijn afgekoeld trekken
bodem en deksel wederom naar binnen, het-
gtcnj een bewijs te dat de sterilisatie gelukt te.
btaan oamiddtllijlk na het steriliseeren bodem
en ddksel niet bol, dan bewijsrt dirt dart er iets
aan het sluiten van hert blik outbroken heeft,
zoodiat het lek te; gaan daarentegen de blik
ken ma eenige dagen bol staan dan wijstr dit
er op, dat die sterilisatie niet goed1 geschied is,
daar het bol zijn veroorzaakt wordt door de
van qe zich' bij bederf ontwikkelen-
e gassen. Eerst na eenige dagen obaervatie
zijn diis de bussen gereed,1 om geetiketrteexd
en verbochf te worden.
De Alkmaarsche fabriek wordt bij de thans
aangebrachte verandering volkomen autonla-
ttech, wat natuurlijk een snelle en goedkoope
productie ten goede komt.
Da verbouwing is van ingrtjpenden aard.
Bibbs ging niet vender dan de open deur.
Gumey zat een reep verbamd op te rollen,
terwijl naast hem op de stoel zijn geopende
zwarte tasch lag en Sheridan liep met groo
te passen heen en weer, zijn hand was zoq
dicht omzwachteld in een nieuw verband dart
hij een bokshandschoen scheen te dragen.
Zijn oogen waren met bloed doorloopeu; op
zijn voorhoofd parelden zweetdruppels en
een kant van zijn kraag was losgegaan op
zijn rechter manchet waren bloedvlekkem
„Daar is onze kleine zonneschijnl" riep hij
torn Bibbs verscheen. „Daar is da hoop van
de familie mijn levenslamge vreugde en
trots! Ik heb p
Li oud je hand in dien draagband! Ja, ik
Gumey scherp. Sheridan liep op hem toe,
waarbij hij een jankend geluid liet taooren.
„Zing om Gods wil een ander liedje!" riep
hij. „Je zei, dat je gekomen was als dokter,
maar je bleef als vriend en in die hoedamig-
heid begin ie mij nu te critiseeren
„0 spreek gezondfl taal", zei de dokter en
wde opzerttelijk. „Wat wensch je dart
ibbs zal zeggen?"
e zirt me daar te vertellen, dat ik ,Lyste-
i" wordt ,,hysterisch". O God. Je zit
me daar te vertellen, dat ik „hysterisch" werd
over niets, dat ik geen zwaarder lasten heb
te dragen dan zoo menig ander van je ken-
nissen. En nu wensch ik, dart je dit zult hoo-
ren. Luistei l" Hij zwaaide met zijn hand
naar de zwijgande gedaanite in de open deur.
,,Wil je Maandagmorgen met mij naar de
bimnenstad gaan, Bibbs, om daar met twee
vioe-presuJen tschappem, een directeurschap,
aandeelen en salanssen te beginnen? Ik
vraag je dat."
„Neen. vader." zei Bibbs vriendelijk.
Sheri(mn keek Gumey aan en vesfagde toen
weer zijn blik op zijn zoon.
„Je wenscht in die fabriek te blijven, niet
Er kccriJ K32 sMs op an een dtuit Bfj en pp
een der platte daken zal eenhoenderpars
aangelegd worden, waar het pluimvee volop
van licht en lucht zal genieten totdat de on-
vermijdelijke dood en de bijzetting in blikken
omhulseli aan dit zorgeloos bestaam een einde
zal maken.
m
In een nonnaal jaar worden in Hoogen-
straaten's bedrijf cirfca 700.000 K.G. erwten,
350.000 K.G. snijboonen, 200.000 K.G. sper-
cieboonen, 500.000 A 600.000 ikroppem sl'a,
250.000 KX3. spiinazie, veile homderd: duizen-
den kilo's andere groenten en een dlaarmede
evenredig aamtal1 KXJ. vleesch van varkens,
kalverem, rundferm, pluimvee en kouijnen
verwexlkt.
Dat geeft een) indlruk van den omvang dien
dit bedrijf thans reeds genomen heeft en er
blijft ons niets anders over dan .deze alge-
meea gunstig bekend staande ondememing
geluk te wenschen in de nieuwe levensperiode
welke thans voor haar aangebroken te en de
hoop uit te spreken, dat de gemeente Alkmaar
in alle opzichten zal willen medewerken om
er voor zorg te dragen, dat ook na 1928 deza
belangrijke industrie voor de srtad onzer in-
waning behoudea kan blijven.
Kooxta nofltBtti mm wear bij' da meeste risk-
tan maar re is niet een rieflcte op rich reive j
rij is" niet all een een aanwijzing, dat er in ona
liohsami iota niet in orde is, ze ia bovendien
ena hulpmiddel van het lichaam, om rich van
de ziefkte te bovrjjdon. Toch is er 4ene zielcte,
die .rich voor den ojvpervlakkiigen waarnemer
als alleen koorts openhaart, die dan ook; met
uitsluiting van alle andere rielkten, wordt ge
noemd de koorts, en die om de atreken, waar
men haar aantreft, nader wordt aange'duid
als Zeeuwsche, Zaansche enr., of om het tjjda-
verloop tusschen. twee aanvallen als derde ol
vierdedaageohe. Zoolang men het weren en
het ontetaan dezer riekte niet kerde, wsrd rij
besohouwd als een gevolg van uitwaaemingen
van den bodem, die met de luchf werden' in-
geademd; omdat die lucht dus verontreimgd,
rlecht, mo est zijn, noemden de Italianen de
riekte naar die aleohte lucht malaria. Den
Uaam Malaria draagt ze thans zooWel In de
wetenschap als bij den leek.
Het its reeds lang gebleken, dal ultwaso-
mingen de riekte niet veroo makenj men Is
er in gesla&gd, haar weren nader te leexen
teamen, en heeft gevonden, dat zij wordt ver
oorzaakt door uitarst kleine levende wozena,
die in bet bloed doordiringen, en, aldaar aan-
Igekomen, een koorts aanval teweeg brengen.
De koorts is dius ook niet de koorts zonder
meer, maar een verse bijnaal van een bepaalde
riekte van het bloed. In hoe sterke mate het
bloed er onder lijdt, kan trouwene elke leek
(waarnemen, die zulke bleeke, bloedarma men.
sohen in rijn omgeving heeft.
Hoe die kleine wezens in het bloed' kwa
men, is lang onbekend gebleven, maar het is
asm. del ijvorige nasporingen van Engelachen
en Italianen ten slotte gelukt, licht in dezo
duistaruis te brengen. Mot trots noemen wij
in dezen ook den Noderlandschen geleerde
Dr. H. L ML Schoo. Daarbij is gebleken, dat
die worentjea, de ametatof zr-oals'wa voortaan
zullen zeggen, in het menBchelijk lichaam
worden gebracht door of met don steak van
•bepaalde eoocrtan van muggen. Wanneer een
mug eteekt, om blood to zuigen, etort zij
eenilg epeeksel uit in het wondje, dat ze
maakt. Dat speeksol kan de malaria-smetstof
bevatten, en dus den mensch met malaria be-
emetten. Simetatofifen, die in eon daarvoor
goschikt lichaam worden gebracht, vormeor-
deren zich hieria, en zoodra de hoeveelheid
groot genoeg is, doen ze vetrachijneoLon van
riekte ontstaan. In den regol volgb nagen da
gen na den muggeeteek de eerst© koortsaan-
val: de, schijnbaar, volkomen geaonde, lijder
(begint plotseling te rillen en te kLappertanr
dien, kan, ondahks heeto krniken en tallooze
dekens, niet warm worden. Ha doze rillihgen,
die some uren duren, wordt de patient warm,
beet; hij gevoaW rich heel ziek. Verlichting
krijgt hij eerst, wanneer hij begint te zwee-
ten. Onder overvloedige eweetafecheidlng
treedt de befierschap, het herstel, in. Gewoon-
lijfc sttijlgt da temperatuur sterk; een warmto-
gTaad van 89 of 40 graden Celsius is vol-
etrekt niet ongewoon.
De koortaaanval begint op het oogenblik,
waanop de smetstof in het bloed' dringt, en
zich aldaar vermenigvuldigt De vermenig-
vuldiging beetaat in het uiteenvallen (zich
deelen) van de kleine weaentjes, die de amet
atof vormen, da nieuw ontstane wazentjes
dringen in da rood© cell en van het bloed, en
waar Bibbs, op'negen dollars per week in
plaats van mijn aanbod aan te nemen?"
„Ja, siir."
„En ik wensch^ dat dokter hoort, wat je
wilt doen als ik vied dat je voor een workman
te veel verdient om in mijn huis te wonen of
in mijn fabriek te werken.
Ander werk zoeken", zei Bibbs.
„Daar! Nu hoor je het zelfriep Sheri
dan. Je hoort wat
„Houd je hand n den draagband! Ja, ik
hoor hem."
Sheridan leunde over Guraey heen en rtep
met een stem, die kraakte en doorsloeg en
schril giende: „^Jij denkt er over loodg-ieter te
worden. Hij wenscht een loodgierter fe zijn.
Hij beweerde niet te kunnen denken als nij
een zakenman wend hii wil loodgieter wor
den, dan kan hij denken."
Fiij deed een srtap achrteruit, waarbfl h!T zijn
voorhoofd! met den rug van zijn limkerhand
afveegde. „Daar! Dat is mijn zoon! Dat te
de eenige zoon die ik nu nog heb! Dat te
mijn eenige kans om nog wat levensgenot te
hebben", riep hij met bitterheid, die asch in
zijn keel scheen achter te later. „Dat te mijn
eenige kans dat ding, dart je dlaarginas
in de open deur ziet."
Dr. Gumey bekeek peinzend de reep ver
band, die hij nad opgerold en wierp die in de
open tasch. „Wat zou er tegen zijn om Bibbs
een kans te geven zijn leven te genieten?" zei
hij bedaard. Ik zou dat doen als tic jou was.
Je hebt er twee gehad, die in de zaken wa-%
ren."
Sheridan's mond vertrok zich zenuwachtig
voordat hi] kon spreken. „Joe Gumey", za
hij, toen hij zich zelf weer voldoende kon be-
heersehen ,hes(huldig jij mij, dat ik verant-
wocrdeliik ben voor den dood van mijn zoon
James?"
(Wordt venwlgd.)
b
