Id onze straat.
VRAAGT IN 1921:
VERPAKTE
Verpakt Id btlfpoaden:
Mokka Melange 57'2 ct.
Alkmarla
Blind merk
Verpakt In
Peeco SoacfaOB
18
ct.
Java Pecco
20
CeylOD Pecco
22
Chiaa Souchon
25
Oraaje Pecco
29
P®" Eeclame-tbee 15 6ent per ons.
Fenilleton,
n
hiw nog Nuliausid dtant te wvrden. Stafcfn-
99a, miniater-'wiwslmgen, w h«bben «r waar-
ljjk al ««no«g ovw gegekrarott, se lijx *1 mi ate
bijaonders mw.
Near Wt lagtlsch vm j. t BUGKROSE
„U west dus zefcw", besloot re aan' de voor-
deur, „u weet dus zeker, dat bet u niet rou
kunnen acheleni?"
„fk rou u in geen geval mllen lasrtig vcl-
loi", .anituoordlde mevrouiw Bean z66 beslist
dat meviww Pembenton wel been moest gaan.
Maar van dien lijd af ootstond1 het gevoelen
in onze straat, dat mevrouiw Beam rioi op de
een of andere vage manier aan1 den! duivel ver-
Icocht moest hebben. We wisten dat die dingen
uiit de mode waren, maar hadden geboord1, dat
ze er, in» zekeren zin, weer in) kwamenin ieder
geval dat voelden we, en we speldeni den naam
van den onaangenaineni opkooper zelfs tegen
ons eigen binnenste, en' vroegen; ons af, wie de
volgende zou zijn. Want er bleven vreemde
dingen gebeureni in het spooikhiuis, lichben
fHkfcenden, iemand zag in am achtertuin een
wiifcte gedaan-te in een lake® gehuld, de buretr
aan weerzijidien hoorden gdkteunen. toch als
mevrouw Bean ondervraagd werd, herhaalde
ze alleen siontprinnig1:
„Ja, ze was het heeile hiuas door geweest.
Neener was nlets te ricn, dat men' niet in
iedfer huis van de straat zien kon. 'Het gefkieun
kwam voort van' een zoBderdeur, die niet goed
sloot Ja, ze zou de deur lateni maken".
Blijkbaar was Af de deur gemaalet, 6f de
spoken werden bang, want er was geen ge-
kreun meer: maar in ieder vrij oogenblSk ver-
zamdden de schooTfcimderen zich voor het
huis. verscheidene ramen werden ^ebroken, en
odjB&eer Borbeck hiield 2Jonidiagniic!tiag in de
Idzarisffoe* «o pmk owr beberij, waarvan
t. H.
Ingezonden Stukken
(Buiten vtrantwoordeli}kb*ui van de Redac-
tie. De opname in deze rubriek bewijst geens-
zins; dat de Redactie er mede instemT).
groep,
Wienes
JAN W1LS IN OOSTENRIJK.
Omtrent de reis van onzen stadgenoot den
arch,itecty<w Wils, thans te Voorburg geves-
tijgd, naar Oostenrijk schrijft een omze lezers
ons het volgendie:
in het begin van October kreeg de heer
Wils uit Weenen namens de Hoffmann-
i, den Oesterreichischen Werkbund1, de
ieiier Sezession en den Bond van Oosifcen-
rijksche Architecteu de uitnoodiging om een
tweetal lezingen te houden, de eene over het
begrip .jnoderTt' in de bouwkunst, de ande
re over ,J3ouwkunst in Holland gedurende
ie laatsle 20 jarert', een onderscheiiding, die
weinigen te beurt valt Hij nam die uitnoo-
dliging aan en hielld op 24 en 25 November
de bedoelde voordrachten, toegelicht door
een groot aantal lichtlbeeldjen, de eerste voor
circa 100 genoodigden, de tweede, die open-
baar was, voor circa 500 toehoordera, in de
gt hoorzaal van hot Kunstgewerbe- Museum
Dat deze voordrachten veel waardeering
vonden in de oude keizerwtad,waar bijjaa alle
gdrouwen van beteekends herinneretn aan de
hisiorische stijlen, bliikt o.a. uit de hieron-
der volgende dagbladbespreldngen (vertaald
wdergegeven) en verder uit het feit, d'at de
spreker daama van het Minisrterie van On-
derwijs (Culitur-Ministerium) in Hongarije
een uitnoodiging ontving om in het aan-
staande voorjaar een drietal lezingen te hou
den te Boedapest
mSwpost, 28 Nbrr. 1920.
De Moderns Hollandsche bouwkunst.
Op uitnoodiging van dim Woicbond, de
Sez^eion en de Zentralvereinigung der
Architecte Oesterreisdhe hieldl den 26 De-
cemiber de Haagsche Architect JarflPils een
door talrijke lichtbeelden verlevendigde voor-
dracht van bovengenoemd onderwerp, die
bij de toehoonders luiden biival wdcte. Het
moderne strevcu der Hollandsche bouw
kunst, culmineerend in een bezoniken expres-
sionisme, vond zakelijko, kritische waardee
ring en een innig-begrijpenden vertolker, zelf
midden in het kunstenaarewerk staande.
Neues Wiener Tageblatt, 28 Nov. 1920.
Holland's moderne bouwkunst. De
„Oesterreichische Werkbund'" 'hadl den ar
chitect Jan Wils (den Haag) uitgenoodigd
om den leden der vereeni'ging een beeld van
de moderne Holl'andsche bouwkunst te ge-
ven. De per&oonlijkhcid1 van den' spreker, die
gisteren zijn taak op zeer symipatnieke wijze
in de feestzaal van den Neaer-Oostenriik-
sehen „Gewerbeveaem" vervulde, weicte
groote belangstelling, te meer wijl de gast
er zich op toeflegde om duidelijk te maken
hoe zich de gedachtcn van dien bouwmeester
zich a^n den tijdi aanpassen. Men meet het
wellicht op retailing stellen van de ieder
mensch aangeboren subjectiviteit, dat Wils
steeds meer terugkwam op zijn voorbeeld,
den architect Berlage. Deze is voor hem
blijlcbaar de kunstenaar, die in staat is om
aan zijn scheppingen den idhoud te geven,
die ons zal voorberaden voor de nieuwe le-
In Berlage's bouwwerkea
ziet hij den stempel der oprechtheid, eerl'ijk-
heid, bezonnenheid en ook der zwaarte van
het worstelen naar het nieuwe wereldideaal.
het worstelen dat nog geen rustpunten
heeft, dat zich nog niet de harmonic der rust
na den strijd kan' varwerven.
Db ecpraHtectaft Bwrlrgs org manigecn
in het cerate oogenblik povcr en nuchter toe-
schijcen, toch is in zijn werkm een gesloten
hiarmonis van vorm, materls en inhoud te
vindien, hetzij hii een stodl, die AmBterdam-
sche Beurs, de Beethovenzaal of een land-
huis bouwt. Geheel anders is zijn tijdgeaoot
de Basel, wiens rijkdom aan gedachten zich
in dc fijnste details openbaart en die veel
hondt van schoone lichteffecten (zooals bij
een hoogaitaar in de kerk). Ook andere
denklbeeldea werden in deze door lichtbeelden
toegelichte voordracht naar voren geibracht:
de normalisatiege'dachtie, die in het woning-
vraagstuk een rol speelt. (Zooals in Berla
ge's on'twerp van een tuinstad bij Rotter
dam, waarin geheele bouwblokken als een
van de samenwerking van de bouwkunst met
eenheid voorkomen, zonder daarom een een-
tonigen indiruk te maken), en het vraagstuk
de schilderkunst, de binnenarchiitecturen en
de beeldhouwkunSt, ails tegenstelling met
den tijdi, waarin iedtere kunst haar eigen le-
ven leidde. De voordracht werd met dankba-
re aandlacht aangehoord.
De beschikbare ruiimte belet mij. omi, zij
het in't kort, een denkbeeld te geven van dfe
gehouden voordrachten. Zou ndet een ver-
eeniging frier iar stede den heer W. willen
uitnoodigen am ze in zijn vaderstad te her
halen? Welk standpunit men ook imaeemt
t o. van' die moderne bouwkunst, men zal wel
met beweren dat teennede ovedbodSg werk
zou wordten gedaaa Eenige biografiiShe me-
dedeelingen wil ik echter niet achterwege la-
ten.
Jan Wils, grootgebradht in een omgeving
van timmeren en bouwen, voelde reeds
vroegtijdig dat zijn toekomst in die riChting
lag. Nia het verkriigea van het tinddiploma
5 j. H. B. S. wijdde hij' zich dan, ook geheel
aan de studie der bouwkunst en had hij' het
II
II
II
13
zij® hoonders slechts 6An oumit begrepe®
het was in strijd1 met den oijlbel, buiten te
staan en naar het spoodchuiia in onze straat
te kijken.
Eindeliik achreef een ageftt van de maat-
■prij
heer Galding, en dczie telegirafeerde aan me-
schap
verjaging van geesten aan' ntijn-
vrouw Bean, dat hiij plan had, dadelijk thuis
te komen. om een oniderzoek in te stellen. Hier-
na was ac straat meer dan' ook zeker dat me
vrouw Bean inderdaadi had nu ja, meer
gewetem had dan ze voorgaf. We zeiden niet
meer dan dit: we dachtc® niet meer dan dit;
omdat we verlichte kiimderen van een verlichte
eeuw waren maar we voelden', zooals boven
aangeduid is. Het was bij®a onmogelijjk, dat
niet te gevoelm, ais men mevrouw Bean' zioht-
baar zag wcgkwijnen on' de onrust waarmee
zij mijnheer Gokfing begroette, toen hij) i® 'o
rijitudg van het station kwam, was onmisken-
baar zelfs voor hdt bloote oog, dus veel meer
door de binocle van juffrouw White en den
verrekijiker van mevrouiw Pemberton. Ieder
menschelijlc wezen 'Wenschte, dat dc x-stralen
in een praotischen vorm bestondan, toen me
vrouw Bean en mijniheer Goldilng im het spook-
huis verdwenen en de deur achter zich sloten,.
Een boos, en toen schoen het huis mdjlnheer
Goldingi zeer vreemd en stil na zijn drukloe
rcis.
^Wom binnen'. Ik meet even gaan ritteo en-
op adem leomen", zei hi}. „Hfet is danker met
due gesloten blinden, maar mij® arme vrouw
wikfe ze hebbenze was bang voor irabrekers".
„OP' zei mevrouw 'Bean, na haar woorden
zodoend. ,A ik weet niot, wat u denken zult;
ik wed met, wat u doen' zult Het schdjnt zoo
vreeselijki, aaf zoo'® praatje verspreid is.
Weet u, ze zeggen, dat die geest van mevrouw
Golding frier in huis rondwaart".
iDaar! fret woord was er uit, em mevrouw
Bean was Wleek en beefde, om die® schok voor
den arautn Gchigmatrt, tutor tot haar groote
verbazing kreeg hiiji eeni treuriige, tevrede®1 blik,
ha allde een brief uit zij® zak en zei met een
soort va® plechfig gernoegen, als een werk-
vrouw op een begratenis:
„Ik be®, dtoor den graaf van, Beseiingto®
aangezocht Iten befroeve va® een maatschappij
waarin hiji groot belang stelit. De graaf voegt
er vriendeliik bij,, dat ala het rapport, dat hi)
ontvangeni neeft, juiiat is, hot fa rnijm macht
ligt, Europa in beroering te brengen". Hi)
snoot zijin neus, wreef zij® brilleglazen en her-
iiaa'lde,Europa i® beroering te brengen".
„Maar als als het niet waar is?"stamel-
de mevrouw Bean,.
Mlijlnheer Golding sltond op en' zei beslist:
„Mijin beSte dame, het is waar. Alls ik j fast
ingelicht beni, kan er geen1 twijfel bestaan
niet de miinste twijfel".
..Maar mevrouw Goldiimg was ®ooit op spl-
rit&me gesteld", zed' mevrouw Bean zacht.
„We zullen zeker", amtwoordde mijnheer
Golding met pledhltiige zalvtag, .freel veel dfa-
gen doen' nadat we dood zij®, die we mu akelig
vimidle®, om te doen. Ik Wijvoorbeeld ben niet
muzikaal en toch hoop ik
„0, houdi als't u belieft op! houd als't u
bel'ieft opP' vie® mevrouw 'Bean in. iHlet maalkt
het maar erger. Iedier woord, dalt u zogt, maakt
het vreeselijlker. En het is allies nrij® echuld".
„Wat?" zei mijnheer Golding. „UW schu'ld?
O, u meent zeker dat u het eerst hebt opge-
rnerkt het zonderlinge
„Nben; dat is hdt diet. .'Het is erger. Er is
een man fa de slaapkamer aan die aohterzijde,
en een1 dikke vrouw, e® ziji zijn beidc® werke-
lijkiheid
Miifaheer Goldilng greep haastig de kolen-
schop eni hiermee gewapemd, kwam hi} naar
mevrouw Bean toe.
,jMom. kom", zei hij, op een too® tegen haar,
zooals men tegen een weerspanoigc kip ge-
hru^'ikt. ,J)it baft uw geest wat in ae war ge-
hradti!, eumeuw Beta- Geen wanderrnem-
pelde hi} bij' zich zelf, „ails men bedenkt, dat
fret Europa fa beroering zal brengen".
„G>a zittenl," zei mevrouw Bean, en ze wrong
liaar handle® op zulk een krankzfanige manier,
dat mijnheer Goldfag inderhaast op de kolen-
sohop gfag zittea en niet op durfde staan, om
ze va® zij® stoel weg Itte nemen. „Ik zal u van
het begin af aides vertellcn. Louise zag lets,
toen wilde mevrouw Pemberton diet huis gaan
rondizoeken en ik wilde haar oiet in de zaken
va® mevrouw Golding late® rondanuffele®,
als zij, er niet was, om er op te lelken. Het was
wel een' dwaas idee, maar ik had1 het nu eetir
maal. 11c ging dus alleen'. En toen idc de voor-
deur opende, zag ik een gedaante over het
eerste portaal gaani met een grijlze dock en een
b laker i® de liand, en ik heraende den ouden,
grijzen' dock van mevrouw Golding, en ik viel
fiauw op de deunnat".
„OchU was va® streek. Ik zou ook va®
sltreek zij® geweest. Arrne Marie I" hij zuchtte
met oprecht verdriet; toen werd hi} opgewekt
en mompelde: Europa i® beroering bren
gen".
„I® een oogenblik kwam ik weer bif", ging
mevrouw Bean voort, zonder op hem te lettem,
„en' toen ik opkeek, stond die vrouw me aan te
Staremi met zooveel rimpels ads ik nog nooit
bii iemand i® mij® leven igezien heb, eni haar
tandie® klapperden net als domiroosteenen' in
doos, zoodiat ik het onder aa®1 de tr ap kan hoo-
ren, en ze zei, tuaschen het geklapper door
„U inoet ons epnemen, want frij is te erg om
weg te loopen Ik hield me aa® de leuning
vast en stootte er uit: „Wat ben je?" Zf
nikte op een vreemde manier en zei Ik was
de mooiste dl'ldke dame in Engeland, maar ze
zij® uit de mode e® nu ben ik een hoop been-
dereo, omdat ik gelc geworden ben op een
man1; ik frad' beter op den' duivel zelf gek kun
nen warden"Dat was perries wat ze zei, mi}
'beer GbUdfag: en blade, dat ze de dikke
me was, die ik ep de kemis gtezim had ee
t Wils vaste me-
riand'" voor
tijld een eigen
TvafliiuMB om aa* da T. H. ti XXMt te
studeeren voor bcruwkundig fagenieur. De
omatandighedm ware® oorzaak dat hi} dii
plan moest opgeve®, hi} moest dus zijn eigen
weg vfaden; zooals zoovele bekcode archi
tecte® hebben gedaan. Eerst werkte hij op
het bureau van gemeentewexken alhier,
daarna als chef op het bureau van den ar
chitect Johan Mutters (den Haag), den be-
kwamen man van aide stijlen, vervolgens op
het bureau van den architect Berlage (den
Haag), van wiens nieuwe opvattfageu om
trent bouwkunst als ruimteplastiek hij een
vurig aan,hanger werd; om tenslotte, na een
kort verblijf te Rotterdam, als zelfstandig
architect op tie treden.
Reeds fa 1912,.op 21-jarigen leeftijd, ver-
wierf Wils den tweeden prijs voor zijn inzen-
ding op een prijsvraag van de Ver. van Ne-
derl. baksteenfiibrikaniten, een ontwerp voor
een landelijke woning, dat later tot uitvoe
ring kwam te Olterterp (bouwprijs. circa
f 2200!) en het daar met zijn sterile dak te
midden van denaen goed doet. Ook werd
later zijn intending op ^en prijsvraag voor
het ontwerp van een nieuw kerkgebouw >te
Lekkerkerk, dat getuigde van een oorsproa-
kelijike opvatting, bekroond. Wegens de tijds-
omstandigheden echter kon dit ontwerp,
eveneens in bdksteen gedacht, nog niet tot
uitvoering komen.
Hier tier stede bouwde hi} aditereenvolgens
die autogaxage aan dim Heilooer straatweg
(1912) en de twee huizen aan den Wester-
weg (Duitsche invloed), het winkelhuis van
den heer Bouma (veibouw), het woonhuis
van de® heer de Lange pan de Wi'lhelmina-
laan (modern), een blok van twee kledne
landhnizm aan den straatweg onder Hedloo,
eindclijk een blok van twee woomhuizen aan
het Nassauplei®. Vooral in deze laatste (p.c.
zeer sober ontworpen) vond hi} gelegenheid
om zijn nieuwe denibeelden omtrent rationee-
len woningbouw te verwezenlijken. Dezelfde
ideefen, leidende tot de domineerende hori-
zontale lijn; de toepassdng van coupA-ramen
voor het ruune uitzicht, enz. vindit men terug
in het onder zijn leidlng verbouwde hotel te
Woerden.
De door dien oorlog ontstane woningnood
eindelijk was aanleidimg diait Wils zich ook
toeflegde op het ontwerpen van groote wo-
ningcomplexen, waaraan geheel andere
eischen worden gesteld. Ik noem aa. den
bouw van 128 nnddenstandswoningen in 'be-
ton, (60 tengezfaswoningen68 riagewonin-
gen) voor de co6p. ver. tuinstadwijk Daal en
Berg te 's-Gravenhage aannemingssom
1.693.350!), waarmee hi) bezig is, den
bouw van een Tehuis voor ongehuwde vrou-
wen boven 50 jaar fa dezelfde stad (ramfag
1.332.000!), de® bouw van em complex
van 150 woningen te Gorkum, bijna gereed,
dm bouw van andere woniqggroepen te
Gorkum m Oudewater, waarmee spoedfa zal
worden aangevangen.
Als ik nu nog venndd
dewerker is aa® „Het
bouwkunst, dat hi} eenigen
tijdschrifit redigeerde en ala voorzitter van
den Haagscfren Kunstkring ep® wexlkzaam
aandeel neemt in het algemeene kunstleven
der residimtie, kan men zich een denkbeeld
vormm van Wils' arbeid en werkkracht en
raag, waar hi} pas 30 jaar oud is, nog veel
van hem worden verwacht voor dm woning
bouw fa't algemeen voor de bouwkunst fa 't
bilzonder, de kunst, die niet alleen dient om
ruiimte te omsluiten tot behuizing van den
mensch, maar ook „om in aesthetische ver-
houdingen van binnen naar buiten uitdruk-
king te geven aan wat geestelijk door den
bouwmeester is doorleefd!'. Ik hoop en ver-
trouw dat hij daarbij' de klippen van 'het fa-
ternationalisnie en de nuchteifreid1 zal, ontzei-
le®, wij zijn nu tenmaal geen Franschen of
Italianen, maar evenmin Duitschers of Ame
rikanen,, en ons eenvoudige vlakke land
vraagt werkelijk wel om verhefffag!
Of de toekomst zal behooren aan hen, die
met Evers, Stuijt, van Nieukeike, enz., de
ontwiikkelfag der bouwkunst zoeken fa em
aan passing der oude stijlen aan dm moder-
nen tijd, fa em herleving der oud'e stijlen in
anderen vorm, zooals Tutei® Nolthmius
zegt in ziin artikel in „de Amsterdammer"
van 20 Nov. j.l. (Halve waarheden op bouw-
kundig gebied), of aan hen,, die met Berlage,
de Bazel, Kromhout, Gratama, Kropholler,
enz., zich baseerende op het reeds dbor Viol-
let-le-Duc ver bond fade ibeginsel dat Jade re
vorm 4ie niet logtsch uit da constructU
voortkomt, moet worden verworperi', van
meenfag zijn, dat alle kunsiten, ook de
bouwkunst, een fating moeten zijn van het
cultuunleven van dm tijd, waarin de kunste
naar leeft, zullen die komende jaren moeten
leeren.
Alkmaar, Dec. 1920. Ir. W. F. K.
die getrouwdi was met die® verongelukten too-
neelspeler, die® Emiiie Norton' jarm igeleden
kende, en hi) was zoo laag gezonke®, dat frij
probeeren wilde, het zilver van Juffrouw Whi
te te stolen iederocn) weet dat ze veel heeft
maar het was zijn eerste fabraak, eni hi)
dbed het niet goed, en bezeerde zich z66 hij't
afltoope® va® de steenen tredim1, dat hij slechts
naar idea tuin daarnaas-t kon strompelen fa' de
verblfadende aneeuw. Die viel zoo dicht, dat
-niemand zag, waar hij heeni gfag, en 'hij! kwaoi
hier i® hfas door hdt raam va®' die provisieka-
mer, waar gem blindm zijn, en hi} sleepte
zich's nachts over dm weg tot de brievembus
en toen' ging hij liggem op net zeil in dfe gang,
totdat de vrouw de® volgenden nacfrt kwam.
Hi} stierf bijna. Elni ik heb heel verkeerd ge
daan, dat ik ze liet blijvm, en ze van alleriei
bracht
Zij hield fatgeput op, nadat ze fa 'n stream-
van omsamenhangen'de woorden, de langste
redevoeiting van' haar lfeven, gehoudem had.
,yDus", zei mijnheer Goldfag, bijlne majestu-
eus van- de kolenschiop opstaandfe „aus u
liet dien anzim va® het spoofcfruis d'oorgaam,
terwijl u wist, dat het een leuige® was? Me
vrouw Bea®, ik schaam me over u
„Ilk schaarn me over mezelf', zei de sdhubdi-
;e. „Maar de ma® was zoo vreeselijk zifeik, en
..em weg te sture® was hem in de gevangenis
zendfen1, em zijtn vrouw froudlt va® helm, of-
schoora ik niet weet, waarem". Mevrouw Bean
trek haar zakdoek in stukken fai de pijhen van
het berouw, en toen haar vinger er door heen
stale, voegdfe ze er afgetrokken, bit: .,1k wist,
dat ze het niet waard"waxen, en Herbert zegt
altijd, diat het niets geeft, om nultttelooze men-
schen te helpen> ma ar dfe nuttigen hebbem geen
hulp noodig. Ik weet mist
$XfeMdt vwMelgd).
HetralMe kaa gtsegd wwrdsn van D m «-
marten, Noorwegen, wZatdai,
alleen met dera bijvoegiBg, dat het La eerat«e-
noemd land de k-onirug reive was, die de mi
nisters onteloeg (29 M-aaxt) en dus eenige da-
gen zonder miniexerie heeft moeten regeeren.
De etaategreep ie hem good bekomen, een
algemeene staking, die trouwens niet lang
duurde, was het eeniige ernstige gevolg.
Wenden wij thans onze blikken nog even
over den oceaan, naar de Nieuwe We
re Id, De Vereenigde Staten, die de af-
gunst van vele andere landen hebben gewekt
•om het feit, dat rij verrijkt uit den oorlog te
voorschijn kwamen, zijn toch ook niet ontko-
men aan de gevolgen van dien strijdduurte
en arbeidacrises, werkeloosfheid e. d. Om een
en ander too veel mogetlijk te beperken, is
den 10 De. de toe luting van land'verhuizera
voor den tijd van e„n jaar atopgezet.
President Wilson, die niet meer de popu-
lariteit bezit van voorheen (oorzaakde Vol-
kenbond), zal met een paar maanden het
Witte Huis ontruimen en plaats maken voor
zijn rep ub 1 ike in ac hen opvolger Warren Har
ding, ie 2 Nov. als zoodanig met groote
meerderheid door het kiesparlement is verr-
kozen.
Inzake de „dToogleggiag" is Aimerika an-
dere landen ver voor: er is sands 19 Jan. een
absoluut alcohol-verbod. Wij zouden niet
graag beweren, dat het alien Amerikanen naar
den zin is, de vele berichten ovw alcohol-
smokkelarij zijn daar om het tegendeel te be-
wijzen.
De wet op het mm wenkiearec ht trad! 19
Aug. in werking.
In rersohillend'e gevallen heeft men in
Amerika, het land der vrijheid, getoond tegen
anarchiaten te kunnen optreden: den Jan.
werd er een klopjacht gehouden, waarbij on-
geveer 4600 gearreateerd werden en 17 April
werden de leiders der apoorwegarbeidera ge-
vangen genomen.
In Mexico, dat al poo ditwjjle het terrain
van revolntie was, heeft ook dit jaar weer
een gewelddadig-e omwenteling plaats gehad,
die de heele republiek in vuur en vlam zette,
een aantal alachtoffers eischte en 24 Mdi ein-
digde met de benoeming van een voorloopigen
president, Adolfo de la Huerta, den 1 Dec.
vervangen door Obregon.
In Bolivia, een republiek in Z.-Amerika,
werd eveneens de regeering weggejaaigd, Chi
li, Guatamala en Cuba kregen ook nieuwe
presidenten.
Een nieuwe Statenbond werd den 21 Dec.
gevormd door republieken van Midden-
Amerika.
Een der weinige lichtpunten in de vedhou-
ding tot de verschillende staten der werald
onderling; waardoor een begin van uitvoering
is gomaakt met het ideaal vani den wereld-
vrede, is de definitieve totstaindkoming van
den Volkenbond, als is hij dan nog niet too-
als hij behoort te zijn. Daarvoor moeten
Amerika en Duitschlandi nog toetreden
en behooren geen gedelegeerden van de ver-
gaderingen weg te loo pen, zooals de Argen-
tijnec onlangs deden. Duitschlandi zou zich
graag wiillen aansluiten, maar het werd he-
laae geweigerd, vooral de tegenstand1 van
Frankrijk was daartoe aanleiding.
Den 19 Jan. It-warn de Bond, waarvam Leon
Bourgeois, president van den Franschen se-
naat, voorzitter is, voor het eerst bijeen en ail
kon men over zijn werk nog niet opgetogen
zijn, men dient te herdenken, dat hij nog jong
is en alleen goed werk tan verrichten, als
men vertrouwen stcflt in zijn toekomst. Als
een bezwaar is reeds gevoeld, dat de Bond
nog geen dwingende macht bezit, om zijne
besluiten te doen eerbiedigen, maar daarin
kan nog wel vwandering komen. Een gunstig
teeken voor de toekomst is de installing van
een internationaal gerechtshof, waarvoor het
ontwerp den 23 Juli te den Haag werd vast-
gesteld door een international® oonferentie
van juris ten-
En 'hiermede meenen wij ons ovwzicht
over 1020 te kunnen eindigen. We hebben
helaas geen opwelrtende fei ten reeks kunnen
weergeven en de hoop, in bat vorige jaarover-
richt uitgesproken, dat aan het eind van 1920
over iets anders zou te echrijven zijn. dan
over omwentelingen, stakingen, hongersnoodi,
enz., is niet in vervulling gegaan. We kunnen
niet anders doen dan dien wensoh voor 1921
te herhalen, in de hoop dat in het v66r ona
liggende jaar de gevolgen van den weraldi-
brand, zoo al niet teniet zullen worden ge-
daan, dan toch minder gevoelig zullen zijn
dsn cs in 19BD siaw. Dan pws ism a
rust komsn in d« tot op hax« dispsts funda-
mciiM® gesehokte w«r«ld.
HOLSimiLL
K0FF1E en THEE.
hi
