■m
Omgeving
Landbonw
Ons Tooneel
A
6 Dec. De Raad der gemeente Bergen be
sluit het bouwen ecner M.U.L.O.-school op te
dragen voor 101483 aan de heeren P. Bot
en J. Borst te Heerhugowaard en het schil-
derwerk voor 2780 aan den beer P. Kamp
aldaar.
18 Dec. De Raad der gemeente Bergen be-
sloot tot het oplieffen van den tol op den
weg van Alkmaar naar Bergen. In verband
met de nieuwe wet op de forensenbelasting
besloot de Raad bij in werking treding der
wet deze belasting mild op de zich te Ber
gen vestigende forensen toe te passen.
Het heenspoeden van de laatste dagen van
het jaar, doen uwe redaoiie vragen naar den
toesiand van den landbouw in ons land ge-
durnide de afgeloopen jaanperiode. Het ant-
woord hierop ihoudit onnuddellijik verband met
do algemeene ontwrichding en de vraag zelve
is, los hiervan, niet meer te bezien. 'Het vex-
nioeden dat de landbouw eerst na den oorlog
in de knel zou komen, viiudt bevestiging in de
uiiilkomsten van de groenten'teelt en aanver-
wante bedrijven. Hierop sdujint ieta later en
in langzamer tempo de graaniteelt te gaan
volgjen. De zuivelprijzien1 iiandhaafden zich,
nioeac door kunst en vliegwerk, nog vrij lang
niaar gaan nu, door verminderende ikoop-
kracht bij de buren, in dalende richting. Of
de veeprijzen in deze algemeene dating even
sterk zuhien deelen, schijnt, bij het groote
met gemaiklkelijik aan ite vuillen >te ikort, twij
felachtig.
Het bearag van de hypothecaire vorderiogen
op iandelijlioe eigendommen in Ntederiand, dat
van 191016 schoonnelde tusschun 40 en
66 nullioen gulden, steeg in '17, '18 en '10
reap, lot 76, 100 en pm. 130 millioen gulden.
Hieruit mag allerminsi worden opgemaakt,
dat dit tot oorzaak zou hebben slechte uit
ikomslen van het bedirijf als zoodanig. Door de
hoogconjunctuur in somrmge ondcrdeelen,
kwam veei land legen hooge prijzeu in han*
den van koopers op crediet. Het is te verwach
ten, dat aterke pnjsdaling, gepaaind met ver-
moedelijk minder toeschietelijk crediet, hier
financieele stroppen zal leweeg brengen.
Deze risioo was onvcrmijdeiijk verbonden
aan dat deel der bedrijven wear overeat-
komstige winstikaas bestond. De landbouw
over het geheel, accepleerde de winsten en
heeft ook de verliezen te dragen. Of de winst
aitijd viel waar de verliezen geleden werden,
staat allenninat vast.
Gezien de ervariog mag verwaohit worden!
dat het bedrijf veaikrachtig genoeg zal blij-
ken om een schok te kunnen verdragen, niet
minder dan die welke op een vroegere hoof-
uonjmctuur Is gevolgd-
vraagt men welken invlood de crisistijden
op de technische ontwlkkeling hadden, dan
valit op te meriken dat veelal die cerder toege-
pasle middelen tot verhooging van de op-
brengat achiterwege moesten blijven;. Ook heb
ben opeisching en beschikbaarstelling in het
algemeen niet tot de varbetering- van de pro-
ducten bijgedragen.
hiier misite men den corrigeerenden invloec
van de eischen die het vrije handelsverkeer
aan de towali-teit der productan stolt. Verbe'
terde en nieuwe kwaiiteiten kunnen allieen
verwacht worden al® de producenti genood
zaaikt is zich. terwille van zijn bestaan, te
richten naar de eischen zijner afnemens. Deze
pnilkiloel werd' door regeeringsingrijpen vaak
weggenomen en gelukkig scnijoit de dag in
uitzicht waarop de iregeeriinig de zorgende
hand terugun Id door intrekikmg van de laat
ste* ambtelijlke poespas. Dan zuMen nieuwe
aizetgebieden voor de landbouwprod ucten
gezodit en oude bewerict moeten worden,
waarbij een nuttige en onmisibare wedijver
tnaschen vrijien handel en gemeenschappelij:
ken afzet het snelst en incest zeker tot het
doel kan voeren.
Vooral van de oplevende cobperatie, die
druk zoekt en tast naar den meest gewensch-
ten onwang en vonn, zijn pogimgen te ver-
wachten om den weg tot den oonsument korter
to maken. Zij mag hierbij wel aanspraak ma
ken op een Slap in de zetfde richting door de
over duurte kfagende congumfntrn.
Bij ds vraagvcukkao, dm landbouw bstref-
fende, •diJJnem de lei ten sterVer te apreien dan
de ithAcyrieen', de rtaliteit krachtiger dan de be-
spiegeliing. Alles wat door aiitoriitdten van
naam, met' betrekking tot landbouw, over het
chiurtevraagsiuk, valutaherstel en verbetering
van' handelsbalans is gezegd, wijsti in de rich
ting van herstel van de working van vraag en
aanbod; van onbelemmerd1 handelsverkeer en
vriie prodaictie.
m landen waar men uit zelfbehoud tot
irotectie geneigd zou zijn, schijnt het schrik-
leeld1 van schaarschte en duurte een1 tegen-
wicht te gaan vormen. Voor ons liandbouwbe-
drdj. is te hopen dat de opendeur politiek in
het buitenlamd de heerschende moge blijven.-
De landbouw mag danikbaar constateeren,
dat de erisisijaren and ere groepen in de maat-
srhappij zijn groote beteeikenis voor het even-
wicht baji in- en uitvoer zoo duidelijk hebben
doen kennen'.
Uit het feit, dat de minister van Landbouw
N,. en H. ter zi tiling van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal op 14 Dec. j.l. deze uit-
spraaik van prof. inr. Treub citeerde, blijkt de
erkenning dat eeni goed funktionneerende
landbouw voor de nationale welivaart ommis-
baar mag heeten.
Voor eenige j aren hoorde men zelden deze
waardeering en het moeten geweldige tijden
en omstandighedcn zijn geweest die aanlei-
j gaven tot deze veranderde zienswijze.
Dit schijnt, 'bij veel duistens, een lichtpunt
voor den Nederlandsohen landbouw.
Stompetoren, 31 Dec. 1920.
D. DE BOER Dz.
w
De Raad van Broek op Langendijk Bin den
30 Dee. 1919 een motie aan tefien da vereeni»
ging vtn de Ltngedijker gemeenten.
2 Jan. In buitengewone vergtdering kwam
de raid van Oterleek tenig op zijn besluit om
van de bij het electrisch net in het dorp tan»
geslotenen een vast recht te heffen. Besloten
werd den stroomprijs op 45 cent per K. W. U.
te stellen. meterhuur op 4.80, onder bepaling
dat de inwoners van Oterleek het stroomver.
bruik van 1919 moeten garandeeren.
30 Maart. 25<jarig priesterjubilfi paatoor de
Mulder te Heerhugowaard en J. W. van Hoes'
wijk, deken en pastoor te Schagen.
15 Aug. 25»jarig priesterjubil6 pastoor de
Jong te Heiloo.
7 Jan. De gemeenteraad van Heiloo besluit
met de stemmen van links tegen, om voortaan
de onderwijzeressen te ontslaan bij huwelijk.
Dit besluit werd niet van toepassing verklaard
op de in functie zijnde gehuwde onderwijze«
res. Ged. Staten keurden deze bepaling niet
goed. Bij raadsbesluit van 24 Maart werd
daarom de verordening weer gewijzigd zooals
genoemd college wenschte.
13 Jan. De Raad van Bergen besluit met
43 stemmen geen hulplokalen voor de m. u.
L o. school te bouwen. Benoemd tot gemeen»
te»opzichter de heer Roggeveen, thans in ge»
lijke functie werkzaam te Schagen.
21 Jan. De gemeenteraad van Schagen be»
sluit tot het aanschaffen van schoolpantoffels
voor de behoeftigste kinderen.
22 Jan. De gemeenteraad van Schoorl be<
aluit in te trekken de bepaling, dat een onder«
wijzeres bij Tiuwelijk zal worden ontslagen. Be«
doelde bepaling was door Ged. Staten niet
goedgekeurd.
26 Jan. De Raad van Bergen besluit tot den
bouw van een openbare M. U. L. O. achooL
1 Febr. De heer J. Vriend te Venhuizan
viert zijn 25»jarig Jubili als postbode.
4 Febr. Inbraak bij wed. v. d. Zijden te
Koedijk voor de Alkmaareche rechtbank be.
handeld.
8 Febr. De heer D. Verduin viert zijn 25.
jarig jubil* ala kosten in de R. K. kerk te
Akersloot
17 Febr. In de R. K. kerk te Oudorp een
orgel geplaatst.
3 Maart. De heer Jb. de Leeuw, burge.
meester van Schermerhorn, 25 jaar secretaria
dier gemeente.
24 Maart. De gemeenteraad van Heiloo be.
sluit tot aansluiting bij do provinciale water,
lelding.
De heer G. C. van Balen Blanken to Span,
broek viert zijn 40»jarig artsjubileura.
26 Maart. De vrede inzake de lichtkwestie
te Oterleek gesloten.
3 April. Berger Sportvereeniging opgericht
8 April. Feestelijke opening van de sluis te
Rustenburg.
9 April. De heer Dam 40 jaar gemeente.
secretaris van Harenkarspel.
10 April. De heer H. Selhorst, rustend
hoofd der school te Schoorl, overleden.
4 Mei. De gemeenteraad van Heerhugo.
waard besluit tot uitbreiding van het electrisch
net in alle wijken, die er nog van verstoken
zijn. Tevens werd besloten tot verlichting van
enkele wegen.
21 Mei. De eerste nieuwe aardappelen te St.
Pancras geveild.
26 Mei.. Opening leerfabriek te Oudorp.
28 Mei. Tot gemeentegeneeaheer te Koe«
dijk benoemd de heer dr. J. A. de Hartog te
Haarlem.
2 Juni. Te Heiloo de eerste buis gelegd
voor de provinciale waterleiding.
9 Juni. Zilveren priesterjubiW pastoor de
Meulder te Heerhugowaard.
3 Juli. 25'jarig bestaan der vereeniging tot
bevordering van het vreemdelingenverkeer te
Egmond aan Zee.
15 Juni. De heer J. van Reenen 35 Jaar
burgemeester van Bergen.
Jhr. de Beijer op verzoek eervol ontslagen
als burgemeester van Oterleek.
14 Juni. De raad van St. Pancraa verwerpt
een voorstel van den heer van Kampen tot
beschikbaarstelling van een sportterrein voor
de jeugd.
De heer N. Dekker herbenoemd als burge.
meester van Obdam.
De Raad van Obdam besluit tot aanstelling
van een schoolarts.
Gedeputeerde Staten der provincle Noord.
Holland hebben, onder voorzitterschap van
den Gommissaria der Koningin, ingesteld een
commissie, ten elnde hun college van adviea te
dlenen omtrent de vraag wat er gedaan moet
worden ten einde te geraken tot een stelael
van goede waterwegen op het vaste land van
het noordelijk deel van Noord»Holland, voor.
namelljk in West'Friesland".
16 Juni. De heer J. de Leeuw, burgemeea.
ter van Schermerhorn, op verzoek eervol ont«
alagen.
21 Juni. Dr. van Pelt, die lang in Bergen
geneesheer was, te Nljmegen overleden.
25 Juni. Het levensmlddelenbedrijf in Oud<
karspel opgeheven.
2 Juli. 25'jarig bestaan der V. V. V. te Eg<
mond aan Zee.
3, 4, 10 en 11 Juli concoura te Z.'Scharwou.
de ter gelegenheid van het 25'jarig bestaan
van het fanfarekorps Kunst na Arbeid.
6 Juli. Provinciale Staten hebben aangenc
men het voorstel van Gedeputeerden betref<
fende den bouw van een derde provinciaal
ziekenhuis.
12 Juli. Een geweldige hagelbui richt op
vele plaatsen groote verwoestingen aan, voor«
al te Heerhugowaard en omgeving.
18 Juli. Gewestelijke uitvoering van het
Gewest N.'Holland van het Ned. Gymnastiek«
verbond ter gelegenheid van het 35>jarig be«
staan der gymnastiekvereeniging Hercules te
Beemster.
Op deze uitvoering kreeg de heer J. W. Tee»
rink uit Akmaar, eerelid van Kracht en Vlug«
heid aldaar, het eerespeldje van het Ned. G.
V. voor zijn werken sedert vele jaren in het
belang der lichamelijke opvoeding.
22 Juli. Officieele opening der waterleiding
te Heiloo.
29 Juli. 50'jarig bestaan van de vereeniging
Het Schoolverbond te Koedijk.
31 Juli. Afscheid van den heer de Beijer
als burgemeester van Oterleek.
4 Aug. De gemeenteraad van Zuidschar*
woude wjjzigt het besluit omtrent het instel»
len van een tapverbod tijdens de kermis z66,
dat het besluit in werking treedt des avonds
8 uur.
5 Aug. In een gemeenschappelljke verged*,
■iaf vea de rede* vea 2/ e* N.«5eh**weud*
en Oudkarspel wordt besloten tot stlehtlng
van een M. U. L. O. school.
14 Aug. 25'jarig prieaterfeest pastoor de
Jong te Heiloo.
18 en 19 Aug. TentoonstelHsg L. I. T. T.
te Heiloo.
23 Aug. De gemeenteraad van Egmond
Binnen besluit met 3—4 stemmen niet aan te
sluiten aan de Prov. Waterleiding. De burge.
meester verklaarde hierop te moeten overwe.
gen of hij nog wel burgemeester kan blijven.
Tot het houden van een petitionnement onder
de burgerij werd hierop besloten.
27 Aug. De raad van Schoorl besluit tot
aansluiting bij de Prov. Waterleiding.
29 Aug. Vliegen te Bergen. Afsprong met
de parachute.
30 Aug. Benoemd tot burgemeester van
Oterleek de heer D. Huyser van Reenen en
van Anna Paulowna de heer G. J. Lovink.
10, 11, 13 en 14 Sept. Groote tentoonstel'
ling te Schagen. Bezoek koningin op den
eersten dag.
13 Sept. Intocht nieuw* burgemeester van
Schermerhorn.
16 Sept. Tot gemeentcsecretaris van
Oterleek benoemd de heer D. Huijser van
Reenen, burgemeester dier gemeente.
23 Sept. In den gemeenteraad van Ursem
wordt medegedeeld dat de gelden voor het
spoorwegplan HoornUitgeest bijeen zijn,
zoodat de plannen doorgaan.
14 Sept De nieuwe burgemeester van
Schermerhorn, de heer B. Meindersma, gekc
zen tot secretaris dier gemeente en ook tot
arnbtenaar van den burgerlijken stand.
16 Sept. Benoemd tot burgemeester van
Callantsoog de heer J. Koster te Schagen.
18 Sept. Tot schoolarts te Warmenhuizen
benoemd dr. van Hesteren.
19 Sept. Opening van het G. E. B. te Wi)«
denes.
20 Sept. Debat in den raad van Noord.
scharwoude over het al of niet aangaan van
een geldleening tot dekking van het tekort,
ontstaan door de handelingen van den direc.
teur van het levenamiddelenbedrijf. Ten slotte
werd bealoten een leening aan to gaan van
23000.
10 Nov. De gemeenteraad van Bergen be.
sluit tot het aangaan van een leening van 2
ton tegen 7 pCt.
De gemeenteraad van Heiloo besluit aan
een terrein tegenover ter Coulster te koopen
om een stuk natuurschoon te behouden.
Wanneer wij hier weer in't kort willen m«-
moreeren wat toot belangrijks ons vader-
landsch tooneel in het afgeloopen jaar heeft
gebracht, dan ata voorop, dat wij het over-
aicht beginnen met het nieuwe eeinoen, dat
is September 1920. Vlak na Nieuwjaar brsk
immers de zoo treurig verloopen tooneeleta-
king uit, en ontwrichtte tot aan den nomex
one geheele tooneelleven. Hier over de staking
in breedvoerige bespreking te treden, gelieve
men niet van ona te verwachten. Er is in de
eerete helft van 1920 reeds genoeg over ge-
schreven. Als geheel was het een mielukking
en heeft natuurlijk elachtoffers geeiecht ook
in artistieken zin.
Tooh zijn verbeteringen in de poeitie van
den acteur er uit voortgevloeid en het nieuwe
seizoen ii dan ook op een gezonden basis be-
gonnen.
In den zomer van dit jaar werden op ver-
schillende plaatsen penluchtspelen vertoond
o.a. te Valkenburg, Arnhem, Bergen, Apel-
doorn, Bilthoven, Harlot bij den Haag en
Vucht bij's Hertogenbosch enz.
De Parad'ijavloek, Don Quichot, Starkadd
en Brittannicua (Airnhem). De dochter van
Roelant, Joseph in Dothan, Elkerlyc, Abra
hams Offer enz. waren zomerspelen, die het
een meer, het ander minder, spcces behaalden.
Tooh hopen wij, dat we niet te veel van het
goede zullen krijgen en er ook in deze zomer-
ontspanning zal gestreefd worden naar het
•choone in de kunst.
De voornaamste gezelschappen, die in Sep
tember klaar stonden om het eeizoen te begin
nen, waren: Het Nederlandach Tooneel onder
direetie van Dr. Willem Koyaards in den
Stadsschouwburg te Amsterdam, de Tooneel-
vereeniging, dir. H. Heyermans. circus Carr6
te Amsterdam, Gezelschap Grand-Theatre
dir. Mullene en de Bree, „Het Hollandsch
Tooneel" dir. Louis de Vries, Ensemble Jacq.
Sluyters Plantage S'chouwburg. In Haarlem
en Utrecht: Het Schouwtooneel dir. Musch
en v. d. Herat. In den Haag en Rotterdam
combinatie Hofstad Tooneel en Rotterdam-
mers, dir. v. d. Lugt Melsert, v. Eijsden en
Tartaud.
Wij zullen ons bjpalen tot de prestaties
van deze gezelschappen en aan't slot wellicht
nog gelegenheid vinden iets te zeggen over
kleinere combinsties en wat Alkmaar alzoo
zag.
Dt. RJoyaardt aan't hoofd van H Ned. Too
neel in den St. Schouwburg in bijzonder gun-
stige omstandigheden. Eindelijk veler ideaal
verwezenlijkt. Nu de groote tooneelleider
heeft tot op heden de verwachtingen en hot in
hem gestelde vertrouwen niet beschaamd.
Wel was hij hegrijpelijkerwiji nog niet in
staat veel nieuws te brengen, maar de voor-
stellingen, die gegeven zijn waren echitterend
verzorgd en vele reprises een nieuw succes.
Geopend werd met Vondel'a Adam in Bal-
lingschap, hetzelfde stuk waarmede Royaards
twaalf jaar geleden zijn nieuwe onderneming
„Het Tooneel" opende. Ook nu maakte het
werk, door de schoone vertolking grooten in-
druk. Gobau als Adam. Mevr. Royaards, Evs,
Royaards zelf Lucifer, van Gasteren en Paul
Huf als Asimod6 en Gabribl, inderdaad een
uitmuntende rolverdeeling. Waar de leider
ook artisten aan zijn gezelschap had verbon
den als Elsa Mauhe, Gimberg, Reule enz. ver
wonderde het niemand dat spoedig „Prullet-
je" werd gegeven met de tublieme vertolking
der titelrol door Elsa Mauhs. Louis Gimberg
stondi haar in de moeilijke tol van den Graaf
de Tr6villes (de oom) op sehitterend* wijze
ter zijde.
Fraehtig was de reprise van „Driekonin
genavond" met Hagda Janssens, Mevr.
Royaards, Gobau, Joh. de Meester, Tour
niaire enz. in de voornaamste pollen,
Ook ..Pygmalion" en ,,Mijlpalen" deden het
weer goed1, zij het dan in gewijzigde bezet-
ting. Zoo speelde Sophie de Vries thane in P.
de rol van Eliza, ter wij 1 Saalborn in de rol
van Doolittle worstelde tegen de herinnering
aan wijlen Schulze.
Een sohitterende triomf voor den leider Dr.
Royaards was de wederopvoering van Shakes
peare's Mid-Zomemachtdroom". PTachtige
muziek, fijne d6oers en een spel van hoog ge-
halto 'u t.'ekjbt en darteie sobert*
„Peggy m'n kind" kwam natuurlijk ook
terug en gaf Greta Gijswijt een kans in de
vroegere succespol van Emma Morel, welke
kans de uitstekend vooruitgaande jonge
actrice dankbaar benutte. Reule en Gimberg
handhaafden in dit stuk hun ouden roem.
Ook een andere jonge actrice kreeg onver-
wachts gelegenheid te toonen, waartoe zij in
staat was. Enny de Leeuwe moejt namelijk
door ziekte van Elsa M'auhs dlens rol in Prul-
letje overnemen en behaalde een welverdiend
succes.
Het sterke speelstuk: „de Vrouw in't spel"
ded het ook nog best. De vier voornaamste
redlse warsd eels in heads® van Mkgd* Jsna-
ssbs, Reuls, Gimhsrg «a SepMs ds Wiss.
Vooral de eerste drie levexden iets moois.
Eindelijk in November kwam Dr. Rloyaarde
met ieta nieuws. Ds bekende Oostenrijksche
echrijver Felix Balten vertoefde in one land
en hem was verzocht zijn drie66nacters, nitge-
geven onder den naam „Kinderen" met de
leden van het Ned. Tooneel in te studeeren.
Alzoo geschiedde en een prachtige uitvoering
was het resultaat.
De eerete eenacter„Eeuwige Liefde" gaf
mooi spel van Saalborn, Gimberg, Reule en
vooral Henri Eerens.
Door ziekte van Janny v. Oogen kreeg de
jeugdige Mien Gosscbalk gelegenheid te
toonen, wat zij presteerde.
De Over gang, tweede eenacter, geeft de ge-
sohiedenis ran een actrice, Sylvia Felsenbach,
die in de jaren van de overgang, zichzelf
tegen het ouder worden tracht te verweren
door het spelen van jonge rollen. Bijzonder
goed gespeeld door Julia Cuypers, Mevr. Sa-
blairolles, Tourniaire, Dick v. Veen en Mina
Budermann.
In „Leven*gezellen" vierd'e Royaards zelf
triomfen als acteur. Bij volgende voorstellin-
gen werd deze rol ook met succes gespeeld
door Saalborn.
De tweede noviteit van Het Ned. T. was een
werk van zuivere en grooteche schoonheid
Sophocles treurepel „Electra" in de vertaling
van Dr. Boutens en begeleid1 door de muziek
van Diepenbrock. Hlet orkest onder leiding
van den zeer bekwamen musicus Richard
Heuela/roth vervult steeds 'bij Rioyaard's voor-
stellingen een gewichtige taak. De opvoering
van ,Jllectra" den Haag had de premiere
in zaal van het Gebouw, dat voor tooneel-
voorstellingen minder geschikt is maakte
zeer vsel indxuk. Magda Janssens kwset zich
op aangrijpsnde wijze van de aware titelrol,
hoewel zij geensxins een geboren trag6dienne
is. Gobau als Orestes dient na haar genoemd.
v. Gasteren was vooral uitstekend op lijn
plaats. Sophie de Vries voldeed als Klytem
nostra bij de eerste opvoering absoluut niet
doch haar interpretatie heeft zich bij volgen
de vooretellingen in gunstigen zin gewijzigd.
De opvoering van Electra was voor den lei
der sen schoone triomf.
Twee reprises willen wij nog even aan-
halen. Het successtuk Mcrcadet en Roel-
vink's Lentewolken ofschoon het laatste o. i.
beter is geschikt voor goede dilettanten ge
zelschappen, dan voor de eerste vereeniging
van ons land.
Toch voldeed het ons in die nieuwe bezetting
weer uitstekend en leverden Mevr. Holtrop
en Kans Briining als de oudere Marie Hamel
als 66n van de beste dier jongeren uitmuntend
•pel. Marie Hamel echijnt ons een actrice, die
onder de beproefde leiding van Royaards ze
ker nog veel van zich zal doen epreken. Zij
heeft vele kwaiiteiten mee en speelt met
ent'housiasme.
Het openluchtspel „Abrahams offer" werd
nog op't tooneel gebracht doch met zeer wei-
nig succes.
Hetzelfde kan vrij wel gezegd worden van
het wederopvoeren van Oud-Heidelberg, een
wel wat oudl beeet- beestje.
Met Kerstmis bracht Royaards de eerste
opvoeringen van het bekende Franeche myste
ries-pel „L'Annonce faite a Miarie" van Paul
Olaudel onder den titel ,3Laria Boodschap".
Een ontzaglij'k zware opgave dit wondere stuk
met zijn negen tooneelveranderingen, zware
rollen, lange alleenspraiken zoo tot de men-
schen te brengen, dat van een groot succes
-ka nworden -gesproken. Zelfs dr. Royaards kon
deze opgave niet geheel aan, al heeft men van
verschillende zijden veel moois en echoons ge-
waardeerd. De rollen werden gespeeld door
Mevr. Royaards, Magds Janssens, Mevr.
Ssblairolles en dir. Roysards, Gobau, Saal
born e. a.
Vermoedelijk zal het schoone werk, als er
wat in bekort is en alles vlugger verloopt, nog
menigen serieuzen kunttliefhebber een avond
brengen van hoogstaande genieting.
De vooretellingen van „Gij®brecht" zijn we-
derom bepaaldi op 1 Januari en volgende da-
gen. Het oorspronkelijk plan, .Gijsbrecht van
Aemstel met Kerstmis op te voeren is dus
niet doorgegaan.
Met belangetelling zullen de artistieke
prestaties van dir. Royaards in 1921 worden
gevolgd.
De Tooneelvereeniging onder Heijermane
beschikt over een prachtig stel artisten, doch
't is ten zeerste te bejammeren, dat voor deze
kunstenaars geen betere tooneelzaal beschik-
baar is dan het circus Oarr6.
Het eerste nieuwe werk dat door HeyeT-
mans werd gebracht was een stuk van zich
zelf getiteld: „De Vliegende Hollander" een
bijzonder tooneelspel, dat echter toch niet ge
heel vermocht te voldoen, ondanks het goede
•pel en het eigenaardige decor (Oabine van
een vliegmachine, dek van een tchip enz.) De
grondgedaohte is de kleinheid van den meisch
in 't gezicht van den dood, maar zijn zelfin
nomenheid nterugvallen tot oude ocdeug-
den als het gevaar is geweken. Dat Ko Ar
nold i en Mevr. de Boer-van Rijk praohtige
typen leverden, spreekt bijna van zelf. Hen-
riette v, Kuijk, Adolf Bouwmeester, Hein
Harms en Elias v. Praag dienen eveneens
om hun boeiend spel geroemd.
Een Engelsch blijspel van Maughan, Home
aud Beauty, opgevoerd Onder den titel: .Zoo
als de klok thuis tikt", had veel succes', dank
zij Nioo de Jong, Lobo en Emma Morel. Be-
paald doortroicken van een echte Engelsche
society stmosfeer was het niet. Voor zoo'n
atmosfeer kon Verkade zorgen, de eertijds
machtige leider Eduard Verkade, die thans
in Engeland speelt en lezingen houdt.
Van de reprises willen wij even noemen het
wereldvermaarde volksstuk „De twee weezen"-
waarin Bouwmeester, na ettelijke Shylock-
voorstellingen de rol van Jacques Frochard
speelde.
Het geeetige stuk van Herman Bahr: Het
Concert, bleek uitstekend te voldoen. Het
viertal: Emma Morel, Nioo de Jong, Pine
Belder en Lobo weerden zich kranig en hun
•pel droeg veel tot het succes bij.
Ghetto, Gp Hoop van Zegen, Allerzielen,
de Vrijbuiter e. a. bekende repertoirestukken
werden natuurlijk gegeven, maar een enkele
maal bleek -bij vooretellingen buiten Amster
dam, dat de artistieke verzorging nu juist
niet heelemeal tot in de puntjes was.
Een triomf is geworden de viering van
Bouwmeesters 80-jarig juhileum en op waar-
lijk grootsche wijze heeft men in Amsterdam
an aiders uitgezoaderd Rotterdam dan
jaugdigan jari«k «uo sreetoto® aeteur,
de hulds bewezsa d's hsm to®
kwam. De regeering en de sta-d Amsterdam
erkenden sveneens zijn groots verdisnete®
voor de kunst.
Shylock in de Koopman was natuurlijk de
jubileumrol. In de tweede plaats kwam de
.-ebbe in Vriend Fritz. Pancras Duif in „Scha-
kele" was ook nog beloofd. Komt die ereatie
in 1921? Spoedig hoopt Bouwmeester op reis
te gaan naar Weenen en Madrid. Zal hij daar-
na gaan rueten? Wij betwijfelen het. Hij be-
hoort tot de helden, die sterven op het veld
an eer.
De Indische klucht „Tropen.adel" komt
ook weer voor het voetlicht en als nieuw
work verwachten wij thans „De Roovers" van
S'chiller. Lobo heeft met 15 Dec. de Tooneel
vereeniging verlaten. Willem v. d. Veer is er
teruggekeerd. Wij hopen, dat Heyermans in
het nieuwe jaar in staat zal worden gesteld
de groote capaciteiten van verschillende zij
ner artisten o.a. Rika Hopper, tot hun voile
recht te doen komen.
Van het Gezelschap Mullens en de Bree,
dat thans het Grand-Theatre in de Amstel-
straat, het huis waaruit Heyermans is verdre-
ven, bespeelt, hebben wij slechte twee atuk-
ken te vermelden, want beiden hebben een
lange eerie opvoeringen beleefd. Het lichtere
genre schijnt de menschen toch nog steeds te
trekken.
„Zoo ben Be nou" en „Do Kribbebijter" het
1-aatete gaat al naar de lOOe opvoering toe,
hadden zeer veel suoces.
Louis de Bree, Hunsche, Lilly Bouwmees
ter, Julia de Gruyter, Pierre Myin en Verenet
zijn de voornaamste krachten.
„Het Hollandsch Tooneel" van Louis de
Vries heeft door het toetreden van een groot
aantal uitgeeloten artisten van het Hofstad
tooneel, een geheele verandering ondergaan.
En nog nooit is de Vries zoo gelukkig ge
weest in zijn onderneming. De stukken bele-
ven series vooTstellingen, zoodat men *r nu
pas tan't derde stu>k bezig is.
Het begin was *1 uitmuntend. „Recltme"
het geestige Amerikaansche blijspel sloeg
door't epel van Loe Chrispijn, ran Kerck-
hoven, Verbeek, en de dames Chrispijn, Mul
der en Kerckhoven-Kling al dadelijk in. Het
Duitsche stuk Evchen Humbrecht deed wei-
nig, maar 't werd vervangen door een up-to-
date successtuk: „Het recht tot staken, naar
het Engelsche ,,The right to Strike" van
Ernest Hutchinson. In dezen tijd moest dit
stuk natuurlijk inslaan. Een auto-vrijwilliger,
een jonge dokter, wordt gedood en nu grijpen
ook de doctoren het stakingsmiddel aan en
besluiten eenparig den arbeiders alle medische
hulp te weigeren. Ziedaar het conflict gebo
ren. Vergadering op het tooneefl. De vrouw
van 66n der stakingsleiders kan niet langer
medische hulp ontberen. Slechts 66n kan de
operatie met kans op succes verrichten. De
vader va nhet slachtoffer en.de oude dok
ter (Louis de Vries) gaat. Het prachtige »o-
bere spel van de Vries verdient aparte ver-
melding. Erfmann, Chrispijn, v. Kerckhoven
maakten verder het geheel tot een mooi stuk
werk. Wij gelooven niet, dat dit stuk nog voor
1921 van 't repertoire zal verdwijnen. Moge
dit gezelschap in't nieuwe jaar met evenveel
succes werken.
Het Ensemble Jacques Sluyters in den
Plantage Schouwburg voert nu reeds van
September af het nieuwe volkssucceestuk van
Herman Bouber op „De Jantjes".
Reeds meer dan honderd vooretellingen be-
leefde dit epel van lach en traan. Louis Da
vids en Margie Morris zorgden voor couplet-
ten en muziek. Uit alles blijkt dat goede
volkskunst in Amsterdam bepaald in een be-
hoefte voorziet.
Het Schouwtooneel, dir. Musch en v. d.
Horst. In alle opzichten heeft dit gezelschap
hare gunstige reputatie gehandhaafd, al heeft
het nu juist nog niet veel nieuws gebracht.
Reprises van De Universeele erfgenaam en
Jetje Gebert vallen te vermelden, benevens
„Paschen" van Strindberg. Nieuw wes „Een
Gescheiden vrouw" van Paul Bourget en An-
dr6 Cury. Een boeiend stuk de Katholieks
vrouw, die haar geloof voor haar man ver-
zaakt, maar door hare kinderen tot de kerk
terugkeert en een uitmuntende vertolking.
Mevr. SimonsMees behtndelt een derge-
lijk gegeven in „Levensstroomingen" maar
Bourget en Cury doen het scherper. Ko v.
Dijk en Frits Bouwmeester, Mevr. r .d'. Horst
en Stine v. d. Gaag, Lena Kley en Jan v.
Dommelen waren de succes voile acteure en
actrices.
Ook het aardige Amerikaansche spel van
liefde en list van Douglas Murray, getiteld
.Polly Perkins" had' uitbundig succes, niet
het minst door het pittige epel van Mevr.
LoboBraakensiek. Co B&lfoort, Jetty v.
Dijk en Joh. Kaart eloten zich kranig hierbij
aan. Wij kunnen ieder aanraden dit blijspel
te gaan zien. 't Ie beec'haafd vol geestige din-
gen en het epel is prima, waarbij wij in't bij
zonder wijzen op het spel van MevT. Lobo, die
zich wederoja een eersterangs artiste toonde.
„De Paradijzvloek" ontbrak bij de weder-
opvoeringen natuurlijk niet. Lageman jubi-
leerde in St. Jansvuur. Op 't laatat van't
jaar bracht men nog een- nieuw stuk n.l. „Do
eenzame weg" van Schnitzler, waarover spoe
dig meer.
Zeer veel succes valt tot op heden te ver
melden van het Hofstad Tooneel, gecombi-
neerd met de Rotterdammers, al bleef elk ge
zelschap in zijn eigen genre. Het openinge-
stuk was al dadelijk gelukkig gekozen. „D»
goal" het sportblijapel van Mr. van R-ossem ein
Jhr. Feith deed overal de zalen volloopen. Nu
Annie v. Ees en Cor v. d. Lugt zorgden voor
een tiptopopvoering met Jan C. de Vos, Ton-
ny Stevens, enz. in de andere rollen. Op het
tooneel in den Rotterdamechen schouwburg
gaf Cor v. d. Lugt blijk van zijn regiseeuraca-
paciteiten door de opvoering van Shakes
peare's Julius Caesar. Dit stuk stelt zeer zwa
re eischen, vooral ook door de figuratie. De
opvoering werd' zeer gewaardeerd en er werd
veel -moois bereikt. Toch bleken alle spelere
niet geheel voor hun taak berekend. Zoo stel-
de b.v. Van Dalsum in de zeer zware rol van
Brutus teleur, Laroche was Marcus Anto-
nius, Schwab Oaesar, Jules Verstraete Oasca,
Louis Vervoorn Cassius, Mevr. Tartand
werkte mede als Portia.
De vertooning van Rosmersholm, een der
beste etukken van het Rottazd. lepertoiie,
dient wee* a*t
