DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Tweede haagsche Conferentie. De financiëele vraagstukken. Buitenland DE A.S. VLOOTCOHFERENTIE. HET BENDEWEZÊÜTN GRIEKENLAND. De Zaak-Shearer. No. II DINSDAG 14 JAN U AKI 1930 132e Jaargang. Dagelijksch overzicht. Morgen de definitieve overeenstemming? Opruiming- Vrijdagmorgen 9 uur. H. BULTHUIS, Langestraat 98, Hoogstraat 18. Het zoogenaamde geheime Britsche documenteen grap. V Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nnmmers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, post giro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. DE DICTATUUR IN SPANJE. Primo de Rivera blijft voorloopig aan. Te veel candidaten. wMM£&mr*sa3BxuKr Telkens weer duiken er berichten op, die wijzen op het naderende einde van de Spaan sche dictatuur. Maar al wordt ook steeds weer het afstand doen van Primo vermeld, even later blijkt dan weer steeds, dat enfin, Primo zat, zit en zal zitten. Voor hoe lang nog? De dictatuur heeft zich overleefd. Dat weet Primo zelf ook. In zijn Nieuwjaarsarti kelen in „A.B.C." geeft hij volmondig toe, dig toe, dat de dictatuur teekenen van slij tage gaat vertoonen, dat het gevolg is van de inwerking van den strijd; de mannen aan het roer worden moe en daarom zal het noo- dig zijn, in afwachting van een definitief re- f;itm tot een overgangstoestand te komen, n dien tijd wil hij echter de leiding behou den en hij schrijft dan ook, zooals we in Het Vaderland lezen: „Mijn grootste wensch is dien nieuwen toestand, die van de oude moet verschillen, voor te bereiden, ten einde de taak van hem die na mij zal komen, te vergemakkelijken" De pers deelt echter dien wensch niet. Zelfs El Debate, het orgaan der hooge gees telijkheid, valt den generaal af, „Primo de Rivera" aldus dit blad „is niet de man van het overgangstijdperk. Het moge waar zijn, dat hij groote kwaliteiten bezit, er zijn ook belangrijke leemten in zijn staatkundige vorming. Als men zijn mededeelingen leest ontdekt men meer oprechtheid dan helder in zicht. Primo de Rivera vergist zich als hij meent dat hij niet kan vertekken alvorens hij de grondwet gewijzigd heeft, of, tenminste, een politieke partij heeft georganiseerd. Alles wijst er op dat dit zijn roeping niet is". En zoo schrijven ook de andere bladen. Men wil een nieuwe Cortez. Maar dkt wil Primo juist niet, voorloopig althans. Hij voelt zich nog sterk genoeg de openbare meening te braveeren, is overtuigd, dat het eigenlijke „volk" hem trouw is, al klaagt hij er over, dat noch adel of kerk, noch pers of banken hem steunen. Verkiezingen zullen in Maart, April en Juni wel georganiseerd worden, maar slechts voor de gemeente- en provinciale ra den, waarvan een kwart der zetels nieuwbe- zet moet worden. In de dorpen en kleinere steden zullen de verkiezingen plaats hebben volgens de beginselen van het algemeene di recte en geheime kiesrecht, maar voor de groote plaatsen wordt een soort corporatief kiessysteem ingevoerd, waarvan Primo ver wacht, dat het hem in de vertegenwoordigen de lichamen een onbetwistbare meerderheid zal geven. Het znij zeker niet déze verkiezin gen, die in Spanje veel zullen wijzigen. De Assambke zal op den 27sten dezer maand worden bijeengeroepen en twee of drie vergaderingen houden ter bespreking o. m. van de wetsontwerpen betreffende de openbare orde en het persstatuut. In Juli eerst zal de dictator den koning zijn defini tieve politieke plannen voorleggen. Dat beteekent dus nog minstens zes maan den van een dictatuur, die men allerwege versleten acht. Dat Primo gelooft het zoo lang te kunne uithouden, bewijst dat hij de oppositie niet krachtig genoeg acht zijn be wind omver te werpen. Inderdaad is die op positie uiterst verdeeld. Eiken dag heeft de pers nieuwe namen van staatslieden en aan zienlijke Spanjaarden, waarvan men veron derstelt dat zij in de overgangsperiode het bewind in handen zouden kunnen nemen. Ga- briel Maura, graaf de Bugallal, Alguellos, Matos, Gonzalez, de Cortuiz en zelfs gene raal Berenguer, chef van het militaire huis des konings, zijn in dit verband reeds ge noemd. Waar er zooveel candidaten voor de voor- loopige successie zijn, wordt het onwaar schijnlijk dat één er in zal slagen Primo, die vrijwillig wenscht te gaan, van zijn voet stuk te stooten. Voor de politici, achter wie geen enkele georganiseerde macht staat, is Primo niet bevreesd. Anders staat hij tegenover het leger. De dictator weet dat van dien kant werkelijice gevaren kunnen komen. Het is daarvoor, dat hij het bestuur van een „junta" te Sevilla, die omverwerpingsplannen smeedde, heeft doen arresteeren, en de dictator heeft thans aan de kapiteins-generaal een circulaire doen toe komen, waarin dezen verzocht wordt de min ste beweging met een politiek doel te sig- naleeren. Voor het gedrag in den overgang van de hun ondergeschikte officieren zullen de kapiteins-generaal verantwoordelijk wor den gesteld. De koning blijft in heel dezen strijd de on bekende factor. Zal Alfonso XIII voortgaan Primo's leiding voor het land te aanvaar den, tegen de duidelijk uitgesproken opinie in van alles wat in Spanje stem heeft, mand kan het zeggen, maar zeker is dat deze troebele dagen voor den koning ueei moeilijk zijg. UIT ENGELSCHE PERS CONFERENTIES. Gistermiddag 3 uur zou een bijeenkomst worden gehouden van de 6 uitnoodigende mogendheden ter voortzetting van de be spreking der bekende voorstellen, welke Za terdagmiddag door Curtius zijn gedaan en waarvan in hoofdzaak nog drie punten moes ten worden opgelost, t. w. de betalingsda tum, het negatief pandrecht en het morato rium. Het schijnt dat men over het geheel nog met bijzonder gevorderd is. Het meest ge vorderd nog is de kwestie met de Bulgaren, zoodat kan worden verwacht, dat deze kwestie tot een oplossing kan worden ge bracht De moeilijkheid is, dat sommige van de bij deze kwesties betrokken staten vasthou den aan wat zij als een beginselkwestie be schouwen t. w. de onderlinge afhankelijkheid van de verschillende hierbij ter sprake ko mende vraagstukken. Waarschijnlijk zouden de kwesties betrel- fende het Duitsche herstelvraagstuk gister middag of vandaag geregeld zijn. Om 7 uur gisteravond kwam men weer bijeen om de heele situatie te bespreken en men was eenstemmig van meening, dat men geen enkel politiek ingrijpen van de zijde vandr. Schacht kon dulden in vragen waar over men practisch tot overeenstemming was gekomen. Men was het er evenzeer over eens, dat men zou voortgaan met het werk tot voorbe reiding van de formeele documenten, waarin de besluiten worden belichaamd, precies als of de mededeeling van dr. Schacht niet was ontvangen. In de geheele discussie en in de woorden van allen, die eraan deelnamen was een aan wijzing van de overtuiging dat men dit soort van ingrijpen niet zou dulden. De juristen kregen de instructie met hun werk voort te gaan en met de Zwitsersch? vertegenwoordigers de regeling te bespreken van de vestiging van de bank te Bazel. Snowden wees erop, dat dr. Schacht niet het recht kon hebben zijn veto uit te spreken over besluiten van regeeringen en dat de re geeringen moesten voortgaan met het werx der conferentie. Hij stelde voor, dat de juris ten ook hun werk tot voorbereiding van het protocol zouden voortzetten en, indien er moeilijkheden waren, daarover morgen van advies zouden dienen. Tardieu sprak in gelijken geest en zeide, dat de conferentie haar werk moest voort zetten. De kwestie van de deelneming der Rijksbank kon worden uitgesteld tot de Duit sche regeering met definitieve voorstellen zou komen. Moldenhauer stemde hiermee in. Pirelli weer er op, dat het plan was geba seerd op de deelneming van de Rijksbank, die belangrijke functies zal hebben in de Int Bank. Naar het schijnt, zeide hij, is voorge steld, dat deze functies kunnen worden voortgezet als de Rijksbank van onderteeke- ning afziet. Curtius betoogde, dat de Rijksbank ge reed was haar functie in de Int. Bank te ver vullen, en zeide te gelooven, dat de Bank tot deelneming zal besluiten. De vraag werd besproken of de Rijksbank" haar veto zou kunnen uitspreken indien het kapitaal elders gevonden kon worden. Opgemerkt werd, dat zelfs indien de Rijksbank volhardde in haar houding, ande re groepen van Duitsche banken zouden kun nen worden gevonden in Duitschland om d? verplichtingen op zich te nemen. Een brief zal worden gezonden aan Rey nolds, waarin der bankcommissie wordt ge vraagd haar werk voort te zetten. Meedeelingen van Fransche zijde. Omtrent de werkzaamheden in de bijeen komst van de zes mogendheden van gister midag is van Fransche zijde nog meegedeeld, dat omtrent het moratorium overeenstem ming is verkregen. Wat den betalingsdatum betreft, neemt 't Duitsche rijk aan, op den 15en der maand in deviezen te betalen, zulks in verband met het feit, dat de stortingen van de Reichsbahn den laatsten van de maand binnenkomen. Ook deze kwestie is dus geregeld. Wat het negatief pandrecht betreft, heeft Engeland de daaromtrent voorgestelde for mule niet volgehouden, zoodat ook hierom trent overeenstemming is bereikt. Wat de tarieven van de Duitsche spoorwe gen betreft, waaromtrent Duitschland vrij heid van regeling verlangde, dit punt zal niet in de overeenkomst worden vastgelegd, maar er zal een uitwisseling van nota's over plaats hebben. Ook is men het eens geworden over den tekst, welke was voorgesteld over het speci ale depót van Duitschland. Over de kwestie van de mobilisatie van do schuld zullen Chéron en Moldenhauer van hfcorpV'rvgpn hniiden. MeC. kan AaiUlC mén, dat deze zaak Woensdag in orde zal komen. In het bankierscomité heeft zich gistermid dag een incident voorgedaan, doordien Schacht heeft medegedeeld, dat hij de deelne ming van de Reichsbank in het kapitaal van de Internationale Bank niet kon waarborgen, tenzij een aantal door hem gestelde voor waarden werd ingewilligd betreffende parti culiere eigendommen en sancties. Naar aanleiding hiervan zijn de Duitsche gedelegeerden met Schacht in hun hotel gaan beraadslagen. Eerst om 7 uur zijn zij in d' vergadering teruggekomen. Toen werd een stemmig verklaard, dat dit incident geen in vloed zou hebben op het werk der conferenen tie en dat de kwestie-Schacht een zuiver Duit sche zaak was. De Duitsche regeering was in staat, bin nen 30 uren de namen op te geven van de banken, die zich in de plaats zouden stellen van de Reichsbank. Formeel was deze kwestie dus van de baan. Vervolgens is besloten het comité van de juristen te verzoeken zich in verbinding te stellen met Zwitserland inzake het 'contract betreffende de Internationale Bank. Even voordat Tardieu de vergadering moest verlaten met het oog op zijn aanstaand vertrek, heeft Curtius nog verklaard, dat Schacht bereid was, alle functies te vervul len. welke voor de Reichsbank in de Intei nationale Bank zijn vastgesteld; alleen be trof zijn voorbehoud de deelneming in het kapitaal. Frankrijk is van meening, dat één enkele bankier de actie van 20 regeeringen niet kan tegenwerken. Men gaat dus ondanks dit incident met zekerheid de oplossing tegemoet. Wat de sancties betreft, kan aangeno men worden dat men het eens is. Tardieu zal vandaag de Fransche regeering in kennis stellen van het bereikte resultaat Het ging hier om een juridische oplossing van de moeilijkheid te bereiken. Zoolang het plan- Young in werking bleef, moesten daaruit ontstane kwesties geregeld worden door de bepalingen van het plan, maar zoodra Duitschland het plan niet meer uitvoerde, moesten de schuldeischers hun volledige vrij heid van handelen terug krijgen. Woensdag zal waarschijnlijk een definitieve overeen stemming over het punt worden verkregen. Wat het niet-Duitsche herstelvraagstuk betreft, hebben de Hongaren een bespreking gehad met de kleine Entente. Eenige rege ling is nog niet tot stand gekomen. Wel zijn er voorstellen gedaan. De kleine Entente wenscht1, dat het probleem in studie wordt genomen, om het geheel der vraagstukken, welke tusschen haar en Hongarije hangen de zijn, te regelen. Vandaag zal men na gaan, of dit mogelijk is. De kwestie der agrarische hervorming heeft veel minder moeilijkheden opgeleverd dan men had voorzien, maar men zal vandaag na gaan, of het mogelijk is, de eventueele rege ling ook tot andere kwesties uit te strekken. Woensdagochtend zal weer een bijeenkomst worden gehouden om een definitieve beslis sing- over deze zaak te nemen. Dan zal des middags de commissie voor het niet-Duitsche herstelvraagstuk een vergadering houden, waarin het resultaat der besprekingen zal worden meegedeeld. Mededeelingen van Duitsche zijde, Van Duitsche zijde wordt nog meegedeeld, dat men in de zitting der zes uitnoodigende mogendheden van gistermiddag nagenoeg tot een accoord is gekomen over bekende nog in discussie zijnde financieele vraagstukken Woensdag wordt de vergadering voortgezet; men verwacht dan de beslissing. Over de vergadering van de commissie voor de Internationale Bank is in de Duitsche persconferentie meegedeeld, dat de voorzitter dier commissie, de heer Reynolds, op grond van een brief, dien hij eenige weken geleden van Schacht heeft ontvangen, de vraag ge steld heeft, of de Rijksbank zal toetreden. Schacht heeft hierop geantwoord, dat hij nog geen beslissend antwoord op die vraag kon geven. De commissie is daarna uiteengegaan en de zes mogendheden zijn bijeengeroepen om dit incident te bespreken. Nader meldt men ons nog het volgende uit de Duitsche persconferentie: De Duitsche delegatie heeft bij de bespre kingen, die zij met dr. Schacht hield, vóór zij zich weer begaf naar de hervatting van de bijeenkomst der Zes om 7 uur, aan dr. Schacht de volgende vragen gesteld: le. Of dr. Schacht, 7oo andere Duitsche banken zouden deelnemen in het kapitaal van de Internationale Bank, hij die banken moei lijkheden in den weg zou leggen. Op deze vraag antwoordde dr. Schacht ontkennend. Voorts vroeg men hem of hij bereid was, zoo lang die andere banken nog niet in het bankcomité vertegenwoordigd konden wor den, in dien tusschentijd in het comité mee te werken. Hierop antwoordde dr. Schacht be vestigend, evenals op de vraag, of de Rijks bank bereid was de functies, in plan-Young en het bankstatuut voorzien, te vervullen, ook wanneer zij niet zelf, doch andere banken in het kapitaal van de Internationale Bank zou den deelnemen. In de vergadering der Zes, die hierop plaats vond, verklaarde minister Curtius, dat de Duitsche delegatie in staat was, binnen 24 uur de namen te noemen van de bankgroepen, welke in de plaats van de rijksbank zouden willen treden. Men gaf aan het slot van de Duitsche pers conferentie te verstaan, de verwachting te koesteren, die men de conferentie tot een goed einde zal weten te brengen. Omtrent het sanctievraagstuk vernamen wij nog, dat men Woensdagavond den tekst hoopt te publiceeren van de nota's, die tus schen Duitschland en Frankrijk gewisseld zullen worden met betrekking tot het geval, waarin van een verscheuren (deze uitdruk king zou in die nota voorkomen) door Duitschland in het plan-Young sprake zou zijn. Deze nota zou een aanhangsel vormen van het slotprotocol. In het slotprotocol zelf zou uitdrukkelijk bepaald worden, dat, wanneer er zich, terwijl het plan-Young werkt, moeilijkheden mochten voordoen, alleen de in dat plan zelf voorziene maatregelen te baat zouden worden genomen Een ministerraad te Parijs. Minister-president Tardieu is kort na mid dernacht weer te Parijs teruggekeerd. Hedenmorgen vindt in 't Elyssée onder voor zitterschap van president Doumerque een mi nisterraad plaats, waaraan bij uitzondering ook de te Parijs aanwezige onder-staatssecre tarissen zullen deelnemen. Besproken zal worden het tot nu toe in den Haag bereikte resultaat en in het bizonder de door de juristen opgestelde formuleering be treffende de z.g. sancties. In den komenden nacht zal Tardieu naar den Haag terugkeeren. Onderzeeërs en destroyers. De minister van marine Alexander heeft Zondagavond te Sheffield, over ontwajoening sprekend, gezegd, dat onderzeeërs en des troyers verwante categorieën waren. De re geering was volkomen bereid toe te stemmen in een algeheele afschaffing van onderzeeërs en als dit kon worden bereikt zouden er aan zienlijke bezuinigingen kunnen worden aan gebracht ten aanzien der destroyers. Werd er geen overeenstemming bereikt ten aanzien der afschaffing van de onderzeeërs dan zou een daadwerkelijke beperking van de tonnemaat aan onderzeeërs toch een bezuinigende uit werking hebben ten opzichte der destroyers. Spanje en een Middellandsche Zee overeenkomst. De Spaansche ambassadeur heeft, volgens de „Times den Britschen minister van Bui- tenlandsche Zaken de meening van zijn re geering over de komende Londensche vloot- conferentie medegedeeld. Volgens zijn verklaring is de Spaansche re geering van oordeel dat de wensch der voor naamste zeemogendheden om hun problemen onder elkander te bespreken gerechtvaardigd is. Wanneer echter de kwestie van een Middel landsche Zee-overeenkomst ter tafel mocht worden gebracht, dan wenscht Spanje als een der onmiddellijk belanghebbende mogend heden op de conferentie vertegenwoordigd te zijn. De Spaansche regeering heeft hiervan ook kennis gegeven te Rome en Parijs. In Londen verklaart men naar aanleidt hiervan, dat de kwestie van een Middelland sche Zee-overeenkomst waarschijnlijk niet da delijk besproken zal worden, zoodat de kwes tie van een al of niet deelnemen van Spanje aan de conferentie nog niet acuut is. Een laatste poging van Stimson. Stimson zal Zaterdag, den dag na zijn aankomst in Engeland, alsnog een poging doen om het Fransche standpunt in overeen stemming te brengen met den geest van de vlootconferentie. Hij zal daartoe een particu lier onderhoud hebben met Tardieu. Den vol genden dag zal hij een onderhoud hebben met Grandi. Aan hetgeen de Britsche draadlooze dienst omtrent het Britsche antwoord meldt ontlee- nen wij nog, dat de Britsche regeering met belangstelling het onderschrift heeft opge^ merkt, dat in het Fransche memorandum wordt gemaakt tusschen het pact van Parijs en het convenent van den Volkenbond. De Britsche regeering meent er evenwel op te moeten wijzen dat de beide documenten ook kunnen beschouwd worden als elkaar aan te vullen. Van dit standpunt bezien kan het pact van Parijs doordat het afstand doet van den oorlog als instrument van nationale politiek door de staten, die lid van den Volkenbond zijn, worden beschouwd als het vredesgebouw te hebben voltooid dat de beperkter taal van het Convenant nog onvoltooid had gelaten. De Britsche regeering aanvaardt ten volle eeg onvoorwaardelijk alle verplichtingen van Ik doe U weten dat de groote in „De Onnoozele Sehaapjee" begint Best goed voot weinig geld. het convenant hetgeen evenwel niet moet wor den beschouwd als een vertraging mee te brengen in de geleidelijke stappen tot ontwa pening waarvoor het pact van Parijs een rechtvaardiging is. De Britsche regeering aanvaardt voorts met het Fransche standpunt, dat er geen po ging zou moeten worden gedaan om een der drie problemen (ontwapening ter zee, te land en in de lucht) ter hand te nemen tenzij ze alle drie tegelijk worden behandeld. Italiaansche persstemmen. Het officieuze bevelenblad dér fascistische partij van Maandag verklaart, dat een over eenstemming op de Londensche conferentie zeer wenschelijk zou zijn, doch wijst tegelijker tijd op de groote moeilijkheden, die moeten worden overwonnen. Een dezer moeilijk heden is de kwestie der vlootpariteit met Frankrijk, waarvan Italië onmogelijk kan af zien. Het is van essentieel belang, dat de pari teit ook in het nieuwe protocol wordt opgeno men, dat de werkzaamheden van de Londen sche conferentie besluiten zal. De positie van Italië op de Middellandsche Zee is ernstig, zelfs tragisch. Het leven van een volk van 42 millioen menschen is afhan kelijk van de passage van de slechts enkele KM. breede straat van Gibraltar. Voor Frankrijk is het Middellandsche Zeevraag- stuk een kwestie van veilig transport van ge kleurde troepen naar het buitenland, vooi Italië is het een kwestie van leven of dooc voor het geheele volk. Negen reizigers vermoord. Een B. T. A. bericht uit Athene meldt, dat volgens ingekomen mededeelingen een roover- bende nabij de Grieksch-Albaneesche grens zes auto's met reizigers zou hebben overval len; negen personen zouden daarbij vermoord zijn. Een vriendelijk rooverhoofdman. Blijkens dit bericht is aan het bendewezen in het land van Venizelos nog steeds geen einde gemaakt. Men zal zich herinneren hoe eenige maan den geleden door een opzienbarenden overval bij Trikkala op reizigers, van wie eenigen in gijzeling werden gehouden voor het betalen van een grooten losprijs, de aandacht werd gevestigd op het misdadige optreden van den rooverhoofdman Tsatsas. Juist dezer dagen heeft deze sinjeur weer van zich laten hooren. Hij moet n.1. door bemiddeling van een boer aan den leider van de repubikeinsche nationa listen generaal Kondilis, een brief hebben ge stuurd, waarin hij dezen verzocht om van zijn macht gebruik te maken tot het vormen van een regeering en hem, Tsatsas, dan te be genadigen. In ruil daarvoor zal hij de ver. plichting op zich nemen, met zijn volgelingen Epirus, Thessalie en Macedonië te zuiveren van de talrijke rooverbenden, die de bevolking terroriseeren. Daardoor, zoo merkt de vriendelijke roo verhoofdman op, zouden den staat de groote bedragen worden bespaard, welke deze thans moet uitgeven voor de vervolging der benden en de waarJ>orging van de openbare veilig, heid. Op het hoofd van dezen tot samenwerking welwillend bereid zijnden rooverhoofdman staat een prijs van een millioen drachmen. De voor het onderzode der zaak-Sheara ingestelde speciale senaatscommissie heeft Zaterdag haar werkzaamheden hervat. Shearer, die er zich naar men weet op be roemd heeft, door zijn optreden als propagan dist achter de coulissen in het kapitool te Washington alsmede te Genève voor de hantè having der Amerikaansche vlootbewapening in het belang der betrokken industrieën werkzaam te zijn geweest, had de senaatscom missie bij zijn verhoor indertijd een document overhandigd, dat hij als een geheim Britschi memorandum had gekenschetst. In dit naar het heette geheime document was sprake van een uitgebreid Engelsch spion, nagestelsel in de Ver. Staten, welks einddoel zou zijn de herovering der Ver. Staten door Engeland. Thans heeft de vervaardiger van het ge schrift zich aangemeld. Het is een dr. wil- liam Maloney uit New York. Hij verklaarde voor de commissie, dat hij het werkje, hetwelk als een politieke satyre was bedoeld, in 1919 had geschreven en het was om de propagaru da van lord Nortbcliffe in Amerika tegen t*

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 1