DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Alkmaar en de onvolwaardige arbeidskrachten. A.DAM&Co. NASH in 1930 aandespits WAAROM? De Tweede Haagsche Conferentie. DE VORM DER OVEREENKOMSTEN. Volksuniversiteit Ao. 15 132e Jaargang. PHHNMIÏ Vrijdag 24 Jan. begint de Cursus Groote Russische Schrijvers. 4 Ayonden f 1.00, f 1.50 of 12.00 COURANT Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, iranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE AD VERTE NTIEN Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, post giro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. ZATERDAG 1§ JAATJAR1 1930 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit 3 bladen. Men kweekt geen kasplantje op, om het aan weer en wind bloot te stellen. Een propaganda-avond die aller sympathie verdient. Deze eeuw staar bovenal in het teeken van fiet kind. Met steeds grooter zorg wordt na gegaan wat men kan doen om de opleiding doeltreffender en gemakkelijker te maken en daarnaast wat in het algemeen gedaan moet worden om zieke en zwakke kinderen, die voor hun herstel in financieel opzicht op de gemeenschap zijn aangewezen, weer gezond en krachtig te maken. Het onderwijs wordt steeds meer gespecia liseerd, schoolartsen worden aangesteld, de lichamelijke oefening neemt een steeds be- duidender "plaats in en daarnaast zorgen liefdadige vereenigingen en vacantiekolonies er voor, dat kleine bleekneusjes wekenlang van zon en zee, van heide en bosschen kun nen profiteeren. Voor het normale kind Wordt uitstekend gezorgd, maar er is nog een andere catego rie, een groep hulpelooze kleinen, voor wie de levensstrijd veel zwaarder moet zijn. Dat zijn de kinderen die tot onvolwaardige arbeidskrachten groeien, die in den scherpen concurrentiestrijd noodzakelijk achter moeten blijven omdat de natuur hen in alle opzich ten misdeeld heeft. Het zijn niet de volslagen idioten waar over de gestichten zich blijvend ontfermen, het zijn voor. alles de geestelijk misdeelden, de dikwijls ook lichamelijk hulpbehoeven*? kleinen, die niet of uiterst moeilijk kunnen leeren en die daarom voor hun geheele leven cp anderer hulp blijven aangewezen. Nog niet zooveel jaren geleden waren deze kinderen op de gewone volksscholen ge plaatst, wat een marteling zoowel voor de leerlingen als voor de onderwijzers was, om dat de kleinen in geen enkel opzicht met de anderen meekonden. Zij bleven van jaar tot jaar zitten en naar mate het leeftijdsverschil tusschen hen en hun klasgenooten grooter werd, gevoelden zij steeds meer, dat zij in alle opzichten tekort schoten. Toen is, gelukkig, aan dit gemartel een einde gekomen door deze kinderen op een bij zondere school bijeen te brengen, op een school voor buitengewoon lager onderwijs, die een geheel ander leerplan heeft dan de gewone volksscholen, waar de kleinen, door dat zij allen geestelijk gebrekkig zijn, hun minderwaardigheid niet zoo sterk meer ge voelen en waar zij door leerkrachten met eer bijzondere bevoegdheid worden onderwezer. Wij hebben in de achter ons liggende jaren meermalen over onze bezoeken aan deze school geschreven en in het bijzonder nog eens melding gemaakt van de later daaraan verbonden tuin, waarin de kleinen, onder deskundig toezicht, naar hartelust mogen zaaien en planten. Hier leven zij zich ten volle uit, hier be handelt ieder het hem toegewezen stukje grond met de uiterste nauwkeurigheid en hef verblijdende resultaat was, dat de school tuin der zoogenaamde achterlijke kinderen op de laatst gehouden Floralia-tentoonstel ling voor een inzending groenten een zeer eervolle vermelding heeft gekregen. Toen het vervolgonderwijs hier ter stede werd opgeheven omdat daarvooor, naar men meende, geen voldoende belangstelling be stond, heeft men begrepen, dat dit onderwijs aan de zoogenaamde achterlijke school in het Victoriepark niet gemist kon worden. De hier schoolgaande kinderen krijgen niet alleen geen verdere opleiding, maar zijn in den regel, ondanks de grootste aan hen be steede zorgen, nog zoo weinig ontwikkeld, dat een héVhaling van het geleerde aller minst overbodig mag heeten. Dus kreeg de school voor buitengewoon lager onderwijs een gemeentelijke subsidie van 1000 per jaar voor vervolgonderwijs en hoewel het bedrag allesbehalve toereikend is, wordt toch door een drietal bevoegde krachten twee avonden per week les gegeven Deze léssen worden zeer goed bezocht en de oud-leerlingen dezer school krijgen er niet alleen gelegenheid hun geheugen nog eens op te frisschen, maar tegelijkertijd wordt in deze cursussen reeds getracht den overgang van de school naar het maatschap pelijk leven te vergemakkelijken door de cur sisten een eenvoudig handwerk te leeren. Ruim drie jaar geleden heeft het hoofd der school, de heer H. de Winter, hier ter stede een lezing gehouden waarin hij de publieke belangstelling voor zijn discipe len gewekt heeft en het resultaat van die lezing is de spontane oprichting van een ver- ceniging geweest waarvan de heer C. F D Kohnert voorzitter is en en welke beoogt de leerlingen der zoogenaamde achterlijke school ook na den leerplichtigen leeftijd zoo veel mogelijk steun te verkenen. Men heeft dat tot dusver gedaan door de zwakste kinderen uit te zenden naar de stich ting „Zonneoord" te Ede, een inrichting waar men in het bijzonder de geestelijk min derwaardige en zwakke kinderen, wat hun gezondheid betreft, weer op peil tracht te brengen. Twee tot drie kinderen konden door de goede zorgen van hier gevestigde vereenl- ging jaarlijks worden uitgezonden en het laatste jaar zijn er zelfs vier patiëntjes ver trokken, die van bosch en hei mogen genieten tot zij volkomen op krachten zijn gekomen. Een jongen, die alle verschijnselen van t.b.c. vertoonde is met een attest van volko men genezing terug gekeerd en zoo ergens dan heeft men hier de voldoening van een in alle opzichten weldadige actie. Maar daarbij mag het niet blijven. Men kweekt geen kasplantje voorzichtig op om het ten slotte aan weer en wind bloot te stellen met de zekerheid dat het zal ster ven en dat alle zorg tevergeefs is geweest. Meer en meei begint men in te zien, dat de zorg voor de onvolwaardigen een. blijvende moet zijn. Een groot congres heeft daarvan het vorige jaar reeds doen blijken en ook hier ter stede heeft men begrepen, dat vervolgon derwijs en uitzending van de lichamelijk zwaksten op den duur niet voldoende zijn. Wat moeten de kinderen na dit alles be ginnen? Moeten de financieel zwakken, die volkomen op liefdadigheid aangewezen zijn, zonder meer in het gewone leven komen om als krullejongen of boodschaplooper levens lang de minderwaardigste karweitjes te doen en altijd de dupe van de misplaatste grappen van hun omgeving te blijven? Ieder kent wel de typen, die niemand ge bruiken kan, voor wie elk loon nog te hoog is en die in het maatschappelijk leven weer dezelfde martelingen te verduren hebben als eertijds op de volksschool. Hier is een mooie taak voor de gemeen schap. Deze kinderen worden mannen en vrouwen die niet in staat zijn voor zich zelf te zorgen en die men daarom niet aan hun lot zal mogen overlaten. Het leven moet voor hen één groote school zijn, zij moeten voordurend onder goede lei ding blijven, zij moeten steeds door lotge- 1 nooten omringd zijn, zii moeten een eigen I plaats in de maatschappij innemen en daar naast moet men trachten hun werk zoo pro ductief mogelijk te maken. Wat gebeurt er tot dusver met deze kinde ren als zij ée schooljaren achter den rug hebben? De meisjes blijven meestal thuis, de jongens moeten wat verdienen en omdat zij dat niet kunnen, zwerven zij over de straat en zakken langzamerhand af totdat hun levensomstan digheden van dien aard zijn, dat zij uit zelf behoud tot ontoelaatbare handelingen komen en voor den strafrechter verschijnen. Hoeveel psychopaten zouden niet geluk kige mannen en vrouwen zijn geworden als men hen niet aan hun lot had overgelaten maar den steun gegeven had waarop hun geestelijke minderwaardigheid hen in alle opzichten aanspraak deed maken. Men kan deze menschen naar gestichten zenden waar alle arbeidsvreugde en alle le vensgeluk ontbreken, maar men kan het geld dat daarvoor noodig is veel beter gebruiken door deze zwakzinnigen een eigen plaatsje in de maatschappij te bezorgen waar zij zich be schermd en gelukkig kunnen gevoelen en de voldoening over eigen nuttigen en loonenden arbeid kunnen hebben. Andere stedei. zijn hierin reeds voorge gaan. In Amsterdam, in Delft, Vlaardingen, Hilversum, Groningen, Schiedam, Haarlem en Dordrecht heeft men werkgelegenheden voor onvolwaardige arbeidskrachten in het leven geroepen. Aan het hoofd daarvan staat een werk meester en onder diens leiding arbeiden daar de lichamelijk en geestelijk misdeelden en ma ken er werk, dat verkoopbaar is en uit welks opbrengst een groot deel der kosten bestre den kunnen worden. In Vlaardingen, waar men in dit opzicht zeer actief is, wordt jaarlijks in de werkge legenheid voor f 50.000 arbeid geleverd en men weeft er zelfs kostbare kleeden waarvoor een weefmachine uit Hamburg is betrokken. Op den vervolgcursus te Alkmaar wordt o.a. boekbinden en eenvoudig timmeren ge leerd en op de school zelf werken eenige leer lingen aan een matvlechtmachine welks fabri- caten tot dusver gretig aftrek hebben gevon- den. Dat geeft reeds daar den jeugdigen vlech- ters en borstelmakers de voldoening over hun arbeid en de zekerheid, dat zii in maatschap pelijk opzicht nuttig en loonend werk kunnen verrichten en het streven van de vereeniging voor nazorg is nu, ook hier ter stede een in richting te vestigen waar de oud-leerlingen nuttig werkzaam kunnen zijn. In Prov. Staten van Noord-Holland heeft Mr. Bruch het vorig jaar op een studiecom missie aangedrongen om na te gaan op welke wijze voor deze misdeelden het best kan wor den zorg gedragen. Dat wijst er wel op, dat de Provincie, wanneer hier ter stede eenmaal een werkgelegenheid is gevestigd, daaraan haar financieelen steun niet zal onthouden. Reeds worden door de overheid in andere plaatsen daarvoor belangrijke subsidies ge geven. De Prov. Staten van Zuid-Holland geven 5 cent per week en j)er kind, de ge meente Vlaardingen betaalt 10 cent j>er week en per kind voor de daar gevestigde inrich ting, Delft geeft 200 per kind en per jaar. Schiedam 0.10 per wekelijks lesuur enz. Onlangs is hier ter stede een kind naar een gesticht gezonden waarvoor de gemeente -en zeer belangrijk bedrag betaald heeft en het streven van de Vereeniging voor nazorg is nu die gestichtsgelden overbodig te maken en de gemeentelijke subsidies te gebruiken voor een hier te vestigen inrichting waar elk kind naar eigen kracht zal kunnen produ- oeeren. Men zal daarmede deze misdeelden een zee: grooten dienst bewijzen. Men voorkomt, dat zij van werkeloosheid tot misdadigheid geraken, men verschaft hun loonenden arbeid zoodat zij niet tot last van het gezin komen en men bereikt tevens, dat zij zoolang mogelijk in den familiekring kunnen blijven, waar zij zich uiteraard het gelukkigst zullen gevoelen. Op verschillende plaatsen is reeds bewezen, dat een werkgelegenheid door verkoop van het daar geproduceerde zich zelf kan bedrui pen, maar het salaris van den werkmeester is steeds het groote struikelblok en maakt een overheidssubsidie naast den steun van parti culiere zijde dringend noodzakelijk. In Alkmaar komen vele oud-leerlingen voor een zoodanige inrichting in aanmerking. De Vereeniging voor nazorg, die reeds 1V* jaar geleden door een goed georganiseerden bazar versterking van haar inkomsten kreeg, wil thans, met het oog op een hier te vestigen werkgelegenheid, een propaganda- avond organiseeren en heeft daarvoor van verschillende zijden reeds bewijzen van spon tane medewerking ontvangen. Op Maandag 23 Januari zal des avonds te acht uur in de Harmonie een soiree gegeven worden waaraan verscheidene stadgenooten zullen medewerken. Mej. Annie Veenenbos zal er eenige liede ren zingen, de heer Grondsma zal verschil lende dichtwerken voordragen, het Dubbel- mannenkwartet zal, onder leiding van den heer Corn. Jonker, zijn beste beentje voor zetten en de heer Ooykaas zal met zijn bekend muziekensemble zijn zeer gewaardeerde medewerking verleenen. In de pauze zal men gelegenheid hebben eenige leerlingen der school voor buitenge woon lager onderwijs met hun matvlecht- toestel aan den arbeid te zien en de vereeni ging hoopt van harte door dezen propaganda- avond haar ledental te kunnen vergrooten en de fondsen te vinden om de zoozeer ge- wenschte inrichting binnen afzienbaren tijd te kunnen openen. De toegangsprijs voor deze bijeenkomst is zoo laag gesteld, dat zij voor niemand een beletsel zal zijn en wij hopen van harte, dat de Vereeniging voor haar menschlievend doel in alle opzichten zal slagen. De geestelijk misdeelden hebben niet alleen recht op onze sympathie, maar ook op onzen steun, waardoor aan hen, die toch reeds zoo veel tekort komen, Wat levensgeluk en de vol doening over eigen loonenden arbeid kan worden gegeven. DE VORM DER OVEREENKOMSTEN. Van Duitsche zijde verneemt men omtrent de besprekingen, die gisterochtend zijn ge houden tusschen de zes mogendheden tot het vaststellen van den vorm, waarin men de ver schillende overeenkomsten van Den Haag zal gieten, dat men een accoord zal sluiten over de Duitsche herstelbetalingen met daar aan. toegevoegd dertien annexen. In de slotvergadering wordt dan verder voorlezing gedaan van alle overige regelin gen sinds 1924 en speciaal hier in Den Haag getroffen met betrekking tot alle overige herstelpröblemen. Het accoord met annexen en het verdere in de slotvergadering voorgelezene zou dan tezamen vormen het slotprotocol van den Haag, doch alleen zal ratificatie noodig zijn voor het accoord met annexen. Wat betreft de liquidatie van het verleden heeft men besloten er van af te zien, een be paling op te nemen, waarbij Duitschland defi nitief zou afzien van eventueele aanspraken ten behoeve van zijn particuliere burgers; voor deze aangelegenheid zou worden ver wezen naar de afzonderlijke overeenkomsten, door Duitschland met de verschillende lan den getroffen. Ook met Nieuw-Zeeland en met Italië is zulk een afzonderlijke overeenkomst nog tot stand gekomen. DE VESTIGING VAN DE BANK TE BAZEL. Gisteren hebben de Zwitsersche vertegen woordigers met de juristen en met het organi satiecomité voor de Bank besprekingen ge voerd over de te treffen regeling in verband piet de vestiging van de Bank te Bazel. Van beide zijden werden de discussies met een zekere hardnekkigheid gevoerd, doch ten slotte is er op alle punten overeenstemming bereikt, zoodat vandaag de overeenkomst tus schen Zwitserland en de zes uitnoodigende mogendheden geteekend kan worden. Het reeds gemelde denkbeeld om twee ver dragen te maken, wordt verwezenlijkt. Het eene zal voor 15 jaren gelden, het andere verdrag voor zoolang als de Bank haar zetel te Bazel zal hebben. De Bank zal geen exterritorialiteit genie ten. doch Zwitsersche rechtspersoonlijkheid krijgenBank en bankpersoneel zullen, behou dens eenige speciaal in het verdrag aan te geven uitzonderingen, aan de Zwitsersche wet en aan het gemeenerecht van het kanton, waar de Bank haar zetel krijgt, onderworpen zijn. De hierbedoelde uitzonderingen komen op het volgende neer: Er zullen voor de Herstelbank de regels van de bankcontrole gelden, kapitaal en rente van de Bank zijn vrij van belasting, hetgeen ook geldt voor de inkomsten, welke de bank- functionnarissen zullen genieten, echter uit sluitend voorzoover die inkomsten uit hun positie aan de Bank voortvloeien. Men achtte het voldoende dit alles in het verdrag vast te leggen en vorderde niet meer een speciale Zwitsersche wet. DE OOSTELIJKE VRAAGSTUKKEN. Gistermiddag is een bijeenkomst gehouden van de vijf uitnoodigende crediteur-mogtnd- heden met de bij de Oostelijke vraagstukken betrokken delegaties, ter bespreking van deze vraagstukken. In den loop van een lange discussie consta teerde Snowden, dat de heeren van de niet Duitsche commissie blijkbaar weinig anders gedaan hadden dan bijna 14 dagen gepraat en geen resultaten hadden bereikt. Als zij dicht bij overeenstemming gekomen schenen te zijn, doken er plotseling nieuwe eischen op, waardoor overeenstemming weder uit bleef. Er stonden volgens hem nu nog maar twee wegen open: of wel de conferentie ver dagen tot den dag des oordeels, of wel de genen, die het niet eens konden worden, zon der voedsel of drinken opsluiten in één kamer, tot ze eindelijk een overeenkomst be reikt zouden hebben. Alles wel beschouwd, kwam het hem voor, dat het tweede alternatief wellicht het beste was en hij stelde dan ook voor, dit laatste maar te doen. Daarop verdwenen de afge vaardigden van de betrokken Oostelijke staten, begonnen beraadslagingen in een afzonderlijke kamer en kwamen overeen, net zoolang door te gaan tot er een definitief resultaat bereikt zou zijn. Na een korte schorsing van de bijeenkomst der overige delegaties, hervatten de verte genwoordigers van de vijf crediteurmogen i heden tezamen met Duitschland de bespre kingen over een ontwerp-provocol en annex°n Kort na zes uur verdaagde men de verga dering tot 's avonds half tien. De Oostelijke staten waren nog steeds in hun kamer aan ht t vergaderen EEN VERKLARING VAN WIRTH. Voor den aanvang van de middag-confe- xestie van de zes van vijf uur heeft de Duit sche minister Wirth, in overeenstemming met de Engelsche delegatie, een verklaring afge legd naar aanleiding van berichten in een deel der Duitsche pers, op grond van de mededeelingen in de Engelsche persconfe lentie, over de discussie betreffende de kwes tie der sancties. Aan deze verklaring ontkenen wij, dat het ging om de beantwoording van de vraag van Snowden, of bij discriminatie van een der crediteurstaten door Duitschland één en kele staat voor het Permanente Hof van In ternationale Justitie een klacht zou kunnen indienen. Deze vraag werd overeenkomstig den tekst van het verdrag bevestigend be antwoord. Overigens legde dr. Wirth er den nadruk op, dat zulk een onderscheid maken practisch niet voor zal komen, daar immers niet Duitschland de afzonderlijke crediet- staten uitbetaalt, maar de Internationale Bank. Snowden sloot zich in de avondvergade ring van gisteren bij de verklaring van dr Wirth geheel aan. DE HERSTELLEENING. In een Fransche persconferentie is gister avond meegedeeld, dat een oplossing van de TELEFOON 490. Omdat Nash voor een matigen prijs een wagen maakt, die, wat kwaliteit en afwerking betreft, met veel duurdere merken kan concurreeren. mobilisatiekwestie gevonden is in dezen vorm, dat de Internationale Bank vóór 1 October 1930 de eerste tranche der herstelleening zal uitgeven, welke 300 millioen dollar zal be dragen. Daarvan zullen de crediteurstaten 2/3, Duitschland 1/3 ontvangen. Laatstge noemd bedrag komt overeen met het door Duitschland voor zijn spoorwegen en poste rijen noodig geachte bedrag. Tardieu heeft verklaard, dat deze oplos sing het begin eener nieuwe samenwerking tusschen Frankrijk en Duitschland beteekent. Concurrentie van andere leeningen zal niet te vreezen zijn, daar Duitschland zich ver plicht heeft aan de herstelleening den voor rang te geven. Dr. J. ROMEIN: (GOGOLJ, TOLSTOI, DOSTOJEWSKY, GORKY). SCHRIJFT NU IN. De leider van de Zweedsche luciferstrust, dt heer Krueger, heeft aan Tardieu schrifte lijk meegedeeld, dat de leening van 500 mi!- lioen mark, door Duitschland bij de trust ge sloten, zal achterstaan bij de herstelleening, in dien zin, dat de rentebetaling der herstel leening voor zal gaan. Indien Duitschland niet in staat zou zijn de rente van beide lee ningen te betalen, zou in elk geval de rente betaling voor de herstelleening eerst moeten geschieden. Deze kwestie zou ook aan de lunch van Tardieu en Krueger gisteren besproken zijn. FRANSCHE LOF VOOR DR. SCHACHT. Onder het opschrift „Wanneer Schacht wil de en de regeering kon" houdt de Paris Midi zich bezig met de vraag, of het aftreden van dr. Schacht gunstig zou zijn voor de uitvoe ring van het plan-Young. Het blad legt .er den nadruk op, dat door een wijziging van de rijksbankwet de rijksbank haar zelfstandig heid zou verliezen en geen weerstand zou kunnen bieden aan de vraag om crediet van het rijk. Aangezien de rijksregeering echter drin gend geld noodig heeft, zou men hierdoor een nieuw gevaar voor inflatie scheppen. Dr. Schacht is de schepper van de rijksmark, die tot nu toe even stabiel is gebleven als elke andere muntstandaard. Voor de toekomst van de rijksmark is het slechts te hopen, dat dr. Schacht aan het hoofd van de rijksbank blijft staan. De sociaal-democraten hebben steeds hun goeden wil getoond om het plan-Young uit te voeren, doch hun financiëele politiek be wijst dat zij meer goeden wil dan kennis van zaken hebben. Door dr. Schachts politiek worden de Duitsche financiën geordend, de muntstandaard beschermd, nieuwe bronnen geschapen, terwijl het aan geldmiddelen ver liest, wat het aan betalingscapaciteit wint. In dien dr. Schacht wilde en de Duitsche regee ring kon, eindigt het blad, zou het geheele herstel-vraagstuk spoedig opgelost zijn. ENGELSCHE PERSCOMMENTAREN De bladen maken zonder veel commentaar melding van het verloop der gisteren te Den Haag gevoerde onderhandelingen. De overeenstemming, die werd bereikt ten aanzien van de mobiliseering van de Duitsche schuld en het totstand komen van de liquida tie-overeenkomst met de Britsche Dominions en Italië, was verwacht. Men kan er voorloopig nog slechts van zeggen, dat er in geen gtval bezwaren tegen ingebracht kunnen worden. KORTE BERICHTEN. De gemeenteraad van .Assen heeft met 12 tegen 2 stemmen verworpen een voorstel van een der leden om voor de niet-herkozen wethouders een wachtgeldregeling te tref fen. Overeenkomstig het voorstel van B. ea W. werd door den gemeenteraad van Assen besloten tot den bouw van een abattoir, waarvan de kosten op 195.000 zjjp ge raamd-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 1