llkintsttt CouraiL
De droogmaking van de Wi :ringarmeer.
U LAATSTE MCI.
Hsndird twee en dertigste Jaargang.
Maandag: lO Februari
Radio-h oekje
Een gedenkwaardig feit in de geschiede
nis van de afsluiting en de droogmaking
der Zuiderzee.
FKULLKTON.
FOSTER'S MAAG PILLEN
34 1330.
Dinsdag 11 Februari.
Hilversum, 1875 M. 10.10.15 Morgen
wijding. 12.152.Concert door het A. V.
r. O.-Ensemble. 2.3.Gramofoonmuziek.
3 __4.Knipcursus. 4.4.15 Gramofoonmu
ziek. 4.15—5.Solisten concert. W. de Beus
Willemse, zang. Bep Tjomsma, piano. 5.30—
6 Concert uit het cabaret „La Gaité" te
Amsterdam. 6 01 Voortzetting concert 6.30
—6.45 Gramofoonmuziek. 6.457.15 En-
gelsch: Conversatie. 7.157 45 Engelsch:
Gevorderden.
g.01—9.— Gpera-fragmenten, uitge
voerd door solisten van de Italiaansche
Opera. Het Omroeporkest onder leiding van
Vincent Marini. 9.9.45 A. V. R. O. Nuts
lezingen over Indië. Het Inheemsch en Euro-
peesch Bestuur II Spreker: Mr. H. A. Kin-
dermann. 9.45 Voortzetting Opera-fragmen
ten. Na afloop persberichten. Daarna: Aan
sluiting van het Carlton Hotel te Amsterdam.
Het Ensemble Lismonde. 12.— Sluiting.
Huizen, 298 M. (Na 6 uur 1071 M.)
(Uitsluitend K. R. O 11.3012.Gods
dienstig halfuurtje. 12.15—1.15 Concert door
het K. R- O.-Trio. 1.15—2.— Gramofoonmu
ziek. 2.3.Vrouwenuurtje. 3.3.30 Knip
jes. 4._6.Gramofoonmuziek. 6.156.30
Sportpraatje over: Schaatsensport. 6.01
6.15 Gramofoonr uziek. 6.306.40 Beurster.
6,407.Gramofoonmuziek 7.7.30 Cur
sus Kerklatijn. 7.30—8.Lezing ever: Een
burgerlijk proces I, 8.018.30 Gramofoon
muziek. 8.3011.Concert. Orkest en koor
11.11.30 Gramofoonmuziek. 11.30 Slui
ting.
Daventry, 1554.4 M. 10.35 Morgenwijding.
11.05 Lezing. 11.20 Gramofoonmuziek. 12 20
Concert. F. Long, mezzo-sopraan M. Ste-
wart, tenor. 12.50 Orgelconcert door E
O'Honry. 1.202.20 Concert Orkest. 2.5'
Uitzending voor scholen 4.20 Orkestconcert
4 35 Lezing. 4.50 Cirema-orkest en -orgel.
5.35 Kinaeruurtje. 6.20 Voorlezing. 6.35
Nieuwsberichten. 7.Piano-trio's. 7.20—
7.40 Lezing. 7.45 Lezing. 8.05 Concert. Or
kest. M. Balfour, alt. 8.208.50 Lezing
8 50 Voortzetting concert. 9.20 Nieuwsber
1005 1105-12 20
Parits ..Radio-Faris", 1725 M. 12 50—2.20
Gramofoonmuziek. 4.05 Orkestconcert en soli.
7i'»v Gramofoonmuziek. 7.40 Gramofoonmu-
ziex. e.20 Concert. Orkest en solisten.
Langenberg, 473 M. 6.20-7.20 Gramo
foonmuziek. 9.35-10.30 Gramofoonmuziek.
li.JO Gramofoonmuziek. 12.25—1.50Orkest
concert. 4.50—5.50 Concert. Strijkkwartet en
vocale solisten. 7.20 Concert. Orkest en so
praan. 8.55-9.20 Otto Erich Hartleben-
herdenking.
Kalundborg, 1153 M. 11.20—1.20 Orkest
concert. 2.20—4.20 Orkestconcert m. m. v.
pianist. 7 209.20 Concert. Orkest, koor en
vocale solisten. Spreker. 9.35—1120 Her-
uitz. van buitenlandsche stations.
Brussel, 508.5 M. 5.20 Dansmuziek. 6 50
Gramofoonmuziek. 8.35 Orkestconcert en soli.
9.50 Harmonica-muziek. 8.35 Vlaamsehe
uitz. op golfl. 338.2 M. Concert georgani
seerd door de S. A. R. O. V. Opvoering van
de Opera „La Bohème" van Puccini.
Zeesen, 1635 M. 6.1511.50 Lezingen en
berichten. 11.5012.15 Gramofoonmuziek.
12.1512.50 Berichten. 1.201.50 Gramo
foonmuziek. 1.503.50 Lezingen. 3.50—4.50
Concert uit Leipzig. 4.50—7.20 Lezingen
7 20 Her-uitzerding van diverse stations.
Daarna: Berichten
GEVONDEN VOORWERPEN.
Aanwezig aan het Bureau van politie,
Langestraat en aldaar te bevragen op alle
werkdagen tusschen 11 en 1 uur, de navol
gende voorwerpen als gevonden gedeponeerd
op 5, 6, 7 en 8 Februari 1930: slinger van
een gramafoon, kinderportemonnaietje met
inhoud; portemonnaie met inhoud, rijzweep,
schoolrapport, kerkboekje, belastingmerk in
etui, paar pantoff.ls, handschoenen, sleutels,
banden van mantels.
Aanwezig en te bevragen bij de navolgen
de ingezetenen, onderstaande voorwerpen,
als gevonden aangegeven op 5, 6, 7 en 8 Fe
bruari 1930: heertnhandschoen, P. Boll,
Varnebroek 40; ijsmuts, H. Venverloo, Hof
dijkstraat 7; tasch met schoolbehoeften, J.
A. Serpenti, Wi!d:manstraat 21, (na 6 uur
n.m. te bevragen); rozenkrans, B. Veeris,
Druiven'aan 29; handwarmer, J. Mulder,
'Jrsem A97; bruine handschoen, A. Oude-
.nan, Varnebroek; vulpenhouder, J. Vlug, St
Anthon'usstraat 6 ketting, G. Kaai, Voge
lenzang 19.
Wanneer men weder in het bezit is van het
verloren voorwerp, wordt men verzocht hier
van kennis te geven aan het Bureau van po
litie.
Heden is het de dag, waarop officieel de
Minister van Waterstaat, mr. Paul Reijmer,
in tegenwoordigheid van tal van autoritei
ten, in het eiectrisch gemaal te Medemblik
het teeken geeft, waardoor de gemalen te
Medemblik ^n te Den Oever, gedurende 7 tot
8 maanden nacnt en dag in werking worden
gesteld om de Wieringermeer, die een opper
vlakte heeft van rond 20.000 H.A., droog te
malen. In de gescheidenis van de afsluiting
en droogmaking der Zuiderzee, werd hierme
de een gedenkwaardige dag bereikt.
Vanaf heden zullen be.de gemalen per et
maal, gedurende 7 tot 8 maanden, 4 3/4 mil-
lioen M3 water vanuit de Wieringermeer, 6
meter hoog op voeren en in het toekomstige
IJselmeer, thans nog Zuiderzee, storten.
De Diretie van de Zuiderzeewerken, die de
goede g woon te heeft om bij het bereiken van
belangrijke mijlpalen in het afsluiten en
droogmaken van de Zuiderzee, via den Ne-
derl. Journalistenkring de dagbladen uit te
noodigen om 't werk te aanschouwen, onder
voorlichting van de ingen.eurs en de tech
nische ambtenaren, was ook ditmaal deze
goede gewoonte trouw gebleven, zoodat Za
terdag om 12 uur een 40-tal journalisten
zich vereenigden in een groote lokaliteit van
de Directie der Zuiderzeewerken te Medem
blik om de voorlichting te genieten van den
hoofdingenieur Ligtenberg en de ingenieurs
Monhemius en Verhey, waarna onder leiding
van g. noemde heeren en de heeren G- van
den Berg, hoofdopzichter bij den bouw van
het gemaal te Medemblik, A. Jager, opzich
ter, Kok, chef-machinist, de Leeuw, inspec
teur van het P.E.N., het stoomgemaal te Me
demblik werd bezichtigd.
De hoofdingenieur Ligtenberg gaf vooraf
(„Ueber den Tod hinaus").
Roman van Anny von Panhuys.
Uit het Duitsch door W H C. Bollaard.
35)
De oude man voegde voortdurend zijn ge
zicht met een zakdoek af; hij had het zoo
warm gekregen alsof hij uren lang in den
brandenden zonneschijn had geloopen.
„Waarom ik dat deed?" herhaalde hij en
ziin oogen hadder. een verstrooide uitdruk
*!ng, „hoe moet ik dat verklaren, hoewel het
toch zoo eenvoudig is, zoo doodeenvoudig"
Hij trachtte niet meer te loochenen. Sinds
bij den knoop in de handen van dezen onbe
kende, wiens naam nij weer vergeten was, had
gezien, wist hij dat het doelloos zou zijn lan-
te ontkennen. Hij had gemeend het
de gedachte, dat hij het in dien nacht was
knoopje in de kamer te .hebben verloren op
kwijtgeraakt, was hij niet gekomen.
In de Ruyter's hoofd renden de gedachten
fond, botsten tegen elkaar aan, vielen om.
stonden weer overeind er h rderden eikaar.
^'Jn gezicht zag er op "ens rit als van een
vervallen, medelijden opwekkenden grijsaard.
Als overweldigd door den gedachtenchans
wankelde hij naar den leunstoel en naar eer.
°aarnaa9t staanden stoel wijzend, zei hij kort:
«Neem plaats, mijnheer, dan zal ik u uit
Sgen, hoe eenvoudig de zaak er uitzag, die
aanleiding gaf mij het afschuwelijkste
in het vereenigingslokaal van de Zuidirzee-
werken een korte uiteenzetting, waarbij hij
zijn vreugde uitsprak over de groote opkomst
en er op wees, dat men thans een gedenk
waardig moment in de geschiedenis van de
afsluiting en droogmaking der Zuiderzee
had bereikt. Thans toch was men een nieu
we phase van het werk ingegaan. De bema-
lings-werktuigen zouden n.1. in dienst wor
den g.steld om de eerste Zuiderzeepolder
droog te maken. Door de afsluitdijk van Hol
land naar Friesland zal er een groot meer
ontstaan, waarin groote rivieren, waarvan
de IJsel de voornaamste is, zullen uitstroo-
men, met het gevolg, dat binnen korten tijd
het water in het IJselmeer uit zoet water zal
bestaan en er bovendien een gunstige ontwa
teringstoestand voor den landbouw verkre
gen zal zijn. Dit meer zal vermoedelijk in
den loop van '32 tot stand zijn gebracht. Dc
stand van het werk van den afs'uitdijk maakt
het n.1. zeer waarshijnlijk, dat in 1932 de
sluiting van den grooten dijk naar Friesland
voltooid zal zijn.
Het spreekt van zelf, dat de omstandig
heden, waaronder men dan zal kunnen in
polderen, belangrijk gunstiger zijn dan
waaronder de Wieringermeer moest worden
ingepolderd. De afsluitdijk van Medemblik
naar Den Oever moest n.1. in volle zee wor
den gemaakt en men had daarbij dus eb en
vloed en stormen te overwinnen.
D; Wieringermeer is de kleinste van de
droog te maken polders, hetgeen duidelijk
wordt als men weet, dat de vier droogmake
rijen welke binnen de afsluiting der Zuider
zee zijn geprojeteerd, een totale oppervlakte
hebben van 224.000 H.A.
De afsluitdijk voor den Wieringermeer-
woord dat er bestaat naar het hoofd te.slin
geren".
Tegen wil en dank werd Wal ter met mede
lijden vervuld; er was iets in de houding en
in de wijze van spreken van den ouden man,
die hem ontroerde. Dat ergerde hem, toen hij
zich weer duidelijk voor den geest haalde, dat
die nietige man, die in den breeden, diepen
stoel meer la gdan zat, toch de schuld was
van den dood van Else's vader
Toen begon de oude man te verteilen, dat
zijn geloefde dochter een ernstig lichaamsge
brek had, deelde de reden mee waarom hij
naar Duitschland was gedaan, dat hij zich
voorloopig in Schneiditz vestigde, omdat men
daar rustig en in vrede kon leven en het stadje
zooveel interessants bood, dat uitstekend
bruikbaar was voor tooneelstuk. Hij sprak
over zijn kennismaking met den heer von Wei
den, in wiens huis hij woonde en ten 3lotte ver
telde hij den scherp toeluisterenden ingenieur,
dat het von Weiden was geweest, die hem op
een dag lachend had gevraagd zijn medewer
king aan een kleine grap te verleenen, die uit
sluitend ten doel had een goeden kennis een
beetje te laten schrikken. Zonder dit verzoek
zou hij het nooit in zijn hoofd hebben gekre
gen zich in een theatercostuum te steken, dat
in werkelijkheid anderhalve eeuw geleden was
gedragen".
„En waarvan een knoopje losliet", viel
Walter hem in de rede, „dat ik bij den ingang
van het schilderijmuseum vond, toen ik daar
in den vrcegen ochtend trachtte iets van den
ouden Thomas te ontdekken en dat daar in
den afgeloopen nacht misschien was achter
gelaten"-
polder, die loopt van Medemblik naar Den
Oever, en een lengte heeft van 18 K.M.
en een volwaardige zeedijk is, is thans
gereed. De kosten van deze dijk zijn
belangrijk hooger dan die van een meerdijk,
die voldoende zou zijn geweest, wanneer met
de droogmaking van de Wieringermeer zou
zijn gewacht, tot de afsluitdijk van Holland
naar Friesland gereed was. Men heeft des
ondanks de Wieringermeer eerder ingedijkt,
omdat men daarmede groote voordeelen voor
den landbouw hoopt te bereiken.
Gelijk met den dijk zijn een aantal rand
werken tot stand gekomen ten dienste van
de scheepvaart langs de kust en ten behoeve
van de afwatering van de polders, die in de
Zuiderzee loosden. Die randwerken bestaan
in een kanaal langs de kust en een groot re
servoir voor het uitmalen van het water uit
de oude polders.
Mei de droogmaking van de Wierin
germeer kan thans worden aange
vangen.
Bovendien is in de Wieringermeer reeds
gereed gekomen een net van waterwegen, dat
dient voor de toekomstige afwatering van de
Wieringermeer en voor scheepvaartkanalen.
Men heeft deze gemaakt, voordat het water
was uitgemalen, omdat daardoor een werk
wijze met onderlossers mogelijk was en men
tevens gemakkelijk een plaats kon zoeken
voor de vrij komencgronden. Het zand uit
die kanalen is op depóts gebracht om later
dienst te doen voor wegenbouw en andere
werken. Vijftien millio:n kub. meter grond
is op deze wijze verzet.
De beide gemalen, het eene te Medemblik,
in den Z.-O. hoek van den Polder, het andere
bij Den Oever, in den N.-O. hoek van den
Polder, zijn thans gereed gekomen en bij het
mak:n van die gemalen is uitsluitend ge
bruik gemaakt van de Nederlandsche indu
strie
De pompinstallaties zijn, zoowel wat
de opbrengst als de inrichting be
treft, de voortreffelijkste, die er op
de wereld bestaan.
Wij mogen er trotsch op zijn, dat de Ne
derlandsche industrie in staat is gebleken,
deze opgave op zoo'n buitengewoon goede
wijze op te lossen en uit te voeren.
Aangencmen mag worden, dat met deze
installaties de polder in 7 tot 8 maanden
droog zal zijn.
Aanvankelijk zal dan de vlakte bestaan
uit een weeke slib en modder van een -«oo
groot zoutgehalte, dat daarop geen enkele
plant in het leven zou blijven. Bij een gun
stige behandeling van den grond, bestaat er
desalniettemin de redelijke verwachting, dat
binnen betrekkelijk korten tijd deze grond in
vruchtbare akkers zal zijn omgezet.
De Wieringermeer is a.h.w. een proefpol-
der voor de droogmakerijen binnen de af
sluiting van de Zuiderzee. Aan de Wieringer
meer is echter de proefpolder bij Andijk voor
af gegaan. De bod.m van dezen proefpolder
toonde ongeveer dezelfde geaardheid als die
van den Wieringermeerpolder.
Toen de Anna Paulownapolder en de
Waard en Groet waren drooggemaakt had
men groote moeilijkheden te overwinnen, om
dat men toen nog niet de nieuwere inzich
ten op landbouwgebied aan de praktijk kon
toetsen. D.ze nieuwere inzichten werden in
den proefpolder schitterend bewaarheid. In
het afgeloopen najaar heeft men zich kun
nen verbazen over het aantal verschillende
gewassen, dat in dien proefpolder reeds een
behoorlijke oogst opleverde. Dat op een op
pervlakte van 40 H.A. (de oppervlakte van
den proefpolder bij Andijk) mogelijk bleek,
zal op een opp.rvlakte van 20.000 H.A. (die
van de Wieringermeer) niet in hetzelfde tem
po mogelijk zijn. Toch heeft de proefpolder
wel de overtuiging geschonken, dat het ge
lukken zal, door deze bemaling de Wieringer
meer tot een vruchtbare vlakte te maken,
waarop menschen kunnen leven en gelukkig
zijn.
Spr. gaf hierna hst woord aan de inge
nieurs. Verhey en Monhemius, voor het doen
van bizondere mededeelingen over de gema
len.
Ingenieur Verhey merkte op, dat hem bij
het rondleiden van vele bezoekers was ge
bleken, dat er over de bemaling nog al eenige
verwarring bestaat.
In den afsluitdijk van N.-Holland naar
Friesland komen twee complexen sluizen,
die moeten dienen om bij eb het water uit
het IJselmeer in zee te laten. Het IJselmeer
wordt dan ook niet bemalen. De eenige be
maling is de bemaling van polders die loo-
zen om het IJselmeer.
Spr. wijst erop, dat met het maken van
den dijk voor de Wieringermeer een bizon
der stuk werk is geleverd. Nederland kent
vele zeepolders. De meeste lagen echter bo
ven laag water en men behoefde dus alleen
==g=B== I I I I
„Die knoop wees u den weg hierheen, naar
mij", zei de oude man hoofdschuddend, „dat
begrijp ik niet goed".
„Neen, dat niet. De knoop was eigenlijk
slechts een soort bewijsstuk", antwoordde
Walter, „de eerste vingerwijzing had de pro
fessor mij eenige oogenblikken voor zijn dood
reeds gegeven".
Met wijd opengespalkte oogen staarde de
Ruyter den man aan, wiens testaan hij nog
geen uur geleden zelfs niet vermoedde en die
daar nu als een vreeselijke aanklager in zijn
kamer zat.
„Gaf de professor u een vingerwijzing",
stamelde hij.
„Ja, de stervende zelf", verzekerde Walter
met plechtigen ernst. „Toen ik, kort voordat
hij de oogen voor eeuwig sloot, naar een zijner
handen greep, maakte hij die los en riep met
ontzetting: „laat mij los, mijnheer Thomas.
U bent al lang dood en woont in de Slotsteeg
Ik heb u gezien, daar waar de mismaakte met
het mooie gezicht aan hen venster zit."
De tooneelspeler kreunde zachtjes. „Ont
zettend". Lang zat hij toen in een dof gepeins
verzonken.
Ook Walter zweeg; er heersehte een diepe
stilte in de lage kamer.
Eindelijk zei de Ruyter langzaam voor zich
heen: „Nu weet ik, hoe de doode er toe kwam,
op zoo'n zonderlinge manier over mij te spre
ken. Het was kort na het hofbal, na aen nacht
waarin de oude Thomas voor de eerste maal
verscheen, toen ik op een middag in deze ka
mer aan een raam stond, terwijl aan het an
dere mijn dochter zat. Toen liep de professor,
dien ik van aanzien kende, door de Slotsteeg
maar om ondiep water dijken te leggen.
Groote gemalen waren daarvoor niet noo-
dig. De Haarlemmermeer, de Beemster en de
Schermer waren wél diep, doch men behoef
de daar niet, zooals voor de Wieringermeer-
dijk in volle zee dijken te maken. De gemid
delde diepte van het water, waarin de af
sluitdijk voor de Wieringermeer werd gc
legd, is 5 meter, maar in de diepe geulen
was het 12 meter en in het Amsteldiep moes
ten zelfs geulen van 16 meter diepte worden
overwonnen.
Voor een behoorlijke in cultuur brenging
moet het water in de slooten van den a.s. pol
der overal ongeveer gelijk beneden de opper
vlakte van het land worden gehouden. Nu !s
de hoogste ligging van den bodem in den
polder verschillend en daarom zijn er vier
afdeelingen gemaakt, n.1. één met een voor
loopig polderpeil van 4.60 N.A.P., één
van 5.30 N.AP., één van 6 N.A.P. en
één van 6.70 N.A.P. De verschillende pol-
derafdeelingen zullen na het droogvallen,
ten behoeve van de scheepvaart in den pol
der, door schutsluizen in hun hoofdkanalen
met elkaar er in verbinding worden gebracht.
Het gemaal te Den Oev.r maalt tegelijker
tijd op twee polderafdeelingendat te Me
demblik is opgericht voor drie polderafdeelin
gen; dit gemaal beschikt over drie zuigkana-
len, drie pompen en drie perskanalen.
In beide gimalen liggen de pompen bene
den N.A.P. en wel met het hart gelijk met
den laagsten polderstand, zoodat de pomp-
kelders als waterdicht werk moesten worden
uitgevoerd. In Den Oever worden de pompen
gedreven door een horizontale as, terwijl in
Medemblik de as verticaal is opgesteld.
In Medemblik geschiedt d. aandrijving
van de pompen door electro-motoren en
door den verticalen stand van de as konden
de motoren daar volkomen vochtvrij worden
opgesteld.
De aandrijving van het gemaal te Den
Oever geschiedt door een Dieselmotor.
De centrifugaalpompen te Medemblik zijn
uitgevoerd in gewapend b.ton, omdat in deze
afmeting een uitvoering in gegoten ijzer te
groote bezwaren opleverde.
Ook aan Den Oever is het slakkenhuis in
gewapend beton opgetrokken.
Beide gemalen zijn gebouwd in bouwput
ten, die in den afsluitdijk zijn aangelegd. Na
de voltooiing van de gemalen zijn de dijken
om d:- bouwputten overgegraven. De fundee
ring van de gemalen moest zóó diep gebeu
ren, 10 M. 60-A.P.. dat tengevolge van den
waterdrang door de zandlaag op die diepte
het noodig was, óm den bouwput een bron-
bemaling aan te leggen.
In Medemblik w,erd en daarvoor 54 filters
gekoppeld aan een zuigleiding, waarop zware
pompen waren opgesteld.De beide gemalen
zijn geheel uitgevoerd in gewapend beton en
dank zij den arch tect ir. D. Rosenburg aan
gepast aan de technische eischen van de ver
schillende ruimten. Mede door het ontbreken
van elke overbodige versiering, mogen ze
rustig en stijlvol worden genoemd.
Het gemaal te Medemblik heeft een hoogte
van 30 M., waarvan 20 M. boven N.A.P.
Om te voorkomen, dat het gewapende be
ton door het zoute zeewater wordt aangetast,
is het beton beneden N.A.P. met behulp van
hoogovenccment uitgevoed.
Ingenieur Monhemius deelde mede, dat het
gemaal te Medenblik van electrische drijf
kracht is voorzien. Vanuit Oterleek bij Alk
maar wordt de stroom door een bovengrond-
sche leiding van het P.E.N. in een sterkte van
50.000 volt aangevoerd. De aanvoer geschiedt
dubbel. Normaal zijn beide leidingen in ge
bruik, maar bij een storing wordt de foutieve
leiding automatisch uitgeschakeld. De stroom
wordt aangevoerd beven in de hoogspan
ningsruimte van 't gehouw en door middel van
een schakel overgeladen in een trans'ormator
en teruggebracht oo 30.000 volt, aangezien
het nog niet mogelijk is, voor een hoogere
stroomsterkte motoren te bouwen. Voor het
bedienend personeel is het niet mooeliik de on
der spanning staande deelen te raken
De groote motoren zijn regelbaar ge
maakt om te bereiken, dat men het hoogst
nuttige effect trekt van de centrifugaalpomo,
hetgeen alleen mogelijk is bij een bepaald
toerental. Deze regelbaarheid vond voor 't
eerst in Nederland toepassing
De pompen hebben een normale opbrengst
van pl.m. 400 M3. per minuut bij een opvoer-
hoogte van 6 M. en een normaal aantal om
wentelingen van 107 per minuut.
De regelbaarheid van de motoren is nood
zakelijk, omdat thans de opvoerhoogte van het
water varieert van 2 tot 9 M. Het aantal om
wentelingen in de minuut van de pompen
moet dus regelbaar zijn, omdat later de op
voering van het water regelmatig 6 M. zal
zijn.
Naast elke motor is opgesteld een regel-
machine, volgens het z.g. systeem Scherbius,
langs ons huis en keek naar binnen. Ik trad
onmiddellijk achteruit, maar zijn zoekende
blik, die uitdrukte, ik ken je, maar weet voor
't oogenblik niet waar ik je heb gezien, is in
mijn geheugen gebleven", en sneller spreken
de: „Niet alleen mijn figuur, maar ook mijn
trekken lijken op het portret van baron Tho
mas en daar de fantasie van den stervende
met diens persoon wel het meest vervuld was,
kan ook de herinner ing aan mij, zooals hij mij
aan het venster zag, in hem weer ontwaakt
zijn. En wie eenmaal het gezicht van mijn
dochter heeft gezien, vergeet dat nooit meer";
trotsch zei hij het laatste.
Nu was 't Walter duidelijk hoe de profes
sor op de woorden was gekomen, die hem aan
vankelijk zoo vreemd aandeden, maar het con-
stateeren van iets anders scheen hem voor
loopig veel gewichtiger en hij vroeg daarom
vlug: „U hebt gezegd, dat mijnheer von Wei
den u tot die vermomming heeft overreed?"
De tooneelspeler knikte en verzekerde wer
kelijk gedacht te hebben, dat het om niets an
ders aan een grap ging.
„Een andere reden kan het natuurlijk niet
hebben gehad", antwoordde Walter, „maar
het was een onzinnige, onbekookte grap, waar
van de gevolgen zeer ernstig zijn geweest en
nu ik weet, wie de beide hoofdpersonen van
die grap zijn geweest, zal ik de zaak bij den
rechter aanhangig maken". Hij sprong over
eind en vervolgde opgewonden: „U zult u
wegens grove onbetamelijkheid moeten ver
antwoorden."
„Grove onbetamelijkheid?" herhaalde de
Ruyter. „Ik ken de Duitsche wetten niet en
weet dus niet welk artikel hier van toe passim»
als gevolg van slechte spijs
vertering wijkt onmiddellijk bij
gebruik van Foster's Maag-
pillen, het ideale
laxeermiddel.
f0.65 per
flacon.
het eenige, dat uit Zwitserland komt, waar
mede het aantal omwentelingen geregeld
kan worden van 88 tot 120 per minuut.
De bediening van het gemaal is eenvoudig
en kan door één man geschieden. Verder is de
g^heele installatie zoo uigevoerd, dat de ma
chine automatisch stopt, wanneer de man een
verkeerde handel overzet. Binnen in de centri-
fugaalpomp bevindt zich een speciaal schoep
rad, in waaiervorm van gietijzer, met een as
van roestvrij staat. Dit rad is iets zeer bijzon
ders en is gemaakt na uitvoerige modelproe-
ven, verricht in het waterbouwkundig labora
torium te Delft.
Het gemaal te Den Oever biedt plaats aan
twee gelijke, door 6-cylinder Dieselmotoren
gedreven centrifugaalpompen, met dubbele
zuigbuis. Als brandstof wordt gebruikt ruwe
olie. Voorts staan daar verschillende hulp
werktuigen, een reservepomp voor het koel
water, die alle eiectrisch gedreven worden met
stroom van het P.E.N. Als reserve heeft men
daar ook nog een Kromhout-motor om bij
stroomstoringen licht en kracht te kunnen
leveren.
Voorts heeft men daar drie tanks, elk met
een inhoud van 209 M3., voldoende om met
een normale bemaling gedurende een jaar te
kunnen malen.
Wanneer de polder droog is, zullen de ge
malen ieder ongeveer 2000 uur per jaar ma
len. Het zal dan ook met één gemaal mogelijk
blijken, den toestand zóó te houden, dat men
geen last van het water heeft.
Na deze uiteenzettingen vereenigden de ge-
noodigden zich aan een gezellige koffietafel,
waarna onder bovengenoemde leiding het ge
maal werd bezichtigd.
Reeds 14 dagen is men aan het t.g.n. proef
maten. Nacht en dag hebben de vijf pompen te
Den Oever en Medemblik 4 millioen kub
M. water uitgemalen, met het resultaat, dat de
stand van het water in de Wieringermeer
reeds ongeveer 65 c.M. verlaagd is.
Ter eere van het instellen van de officieele
bemaling werden de pompen Zaterdagavond
stop gezet
Óp het hedenmiddag om 2 uur door den
Minister van Waterstaat gegeven teeken zul
ten zij voortaan ruim 7 maanden onafgebro
ken nacht en dag malen totdat de Wieringer
meer droog zal zijn.
Bij het bezichtigen van het gemaal te
Medemblik, zagen wij ons waarlijk tegenover
de wonderen der techniek gesteld. De rnach'-
nekamer heeft een afmeting van 10 bij 30 M.
en is 7 M. hoog. De 3 electromotoren, ieder
met een middellijn van W<> M.; wegen ieder
30.000 K.G. in hun geheel aangevoerd en
in hun geheel opgesteld.
Deze motoren hebben elk een maximaal ver
mogen van 1000 P.K.
Men vindt in deze ma:hinekamer ook nog
de door electromotoren gedreven bewegings
werktuigen voor de schuifafsluiters in de
perskokers.
De doorsnee van de persbuizen is, onmid
delliik bij de pomp, 1.90 M. bij 1.70 M. en bij
de uitmonding in zee 3.50 M. bij 2 M.
Elke persbuis heeft 3 afsluitingen, n.1. een
houten wachtdeur bij de monding, een schuif
in een schuifkoker in het hart van den dijk en
een eiectrisch bewogen, gegoten ijzeren afslui
ter, direct bij de pomp.
In het bovengedeelte van het gebouw vindt
men opgesteld alle electrische benoodigdhe-
den om den stroom te transformeeren en men
staat hier verbaasd over de eenvoudige bedie-
ningswijze van dit zeer ingewikkelde mecha
nisme.
Aan den zeekant, waar het uitgepompte
water over de persbuizen in zee stort, was de
zee dermate bewogen, als zulks bij zeer ont-
stuimig weer het geval is.
Het werd ons wel duidelijk dat men bij de
Zuiderzeewerken met het in gebruik nemen
van de gemalen een zeer belangrijke phase
was ingegaan.
Namens de journalisten bracht de voorzit
ter van de Amsterdamsche Pers, de heer D.
Kouwenaar een hartelijk woord van dank
voor de welwillende ontvangst Op zijn voor
stel hieven alle aanwezigen een driewerf „hoe
ra" aan voor de Nederiandsche ingenieurs,
de Nederlandsche industrie en de ingenieurs
van de Zuiderzeewerken in het bizonder.
is, maar wel weet ik, dat mijnheer von Weiden
noch aan een grap, noch aan een onbetame
lijkheid dacht, toen hij die oude spookgeschie
denis weer teven inblies".
„Waaraan kan hij anders hebben ge
dacht?" vroeg Walter, wiens zenuwen tot het
uiterste waren gesoannen, langzaam.
„Mijnheer von Weiden wist, dat professor
Berner lijdende was en dat een schrik hem
gemakkelijk kon dooden", kwam voorzichtig
en fluisterend het antwoord, „en na het over
lijden van den professor zou de altijd in geld
zorgen verkeerende schoonzoon van mijnheer
von Weiden directeur van het museum wor
den. Aan die betrekking schijnt een goed sala
ris verbonden te zijn".
Walter kon een kreet niet inhouden. „Maar
dat is dat is bija een moord met voorbe
dachten rade!"
De lippen van den tooneelspeler persten
zich oo elkaar, als een volmaakt uitgeputte
zat hij daar, slechts zijn oogen volgden elke
beweging van den ingenieur, die met groote
stappen heen en weer liep. Walter's gezicht
drukte toorn, afschuw en verontwaardiging
uit en wanneer von Weiden op dit oogenblik
de kamer ware binnengetreden, dan had hi'
hem in zijn gezicht geslagen, maar tegenovei
die zielige, kleine, jammerlijk gestalte in des
leunstoel voelde hij zich bijna machteloos.
„Een prachtig in elkaar gezette boeven
streek!" kwam er eindelijk verontwaardigd
over zijn lippen en toen de Ruyter nog steeds
niets zei, ging hij' dicht bij hem staan en sprak
op ruwen toon: „U had u niet moeten laten
vinden om aan zoo'n laagheid deel te nemen."*
(Wordt vervolgd),
