EN De 1-Mei-viering in het buitenland. Ao, 103 VRIJDAG 2 Al EI 1930 132e Jaargang. Dagelijksch overzicht, In het algemeen een rustig verloop. Haailenland Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalvs Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, iranco door het gebeele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, post giro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. mm i in—ju Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit 3 bladen. DE TOESTAND IN SPANJE. Na het heengaan van Primo de Rivera. Welke „erfenis" hij nagelaten heeft. Toen Primo de Rivera zoo plotseling een einde maakte aan zijn politieke loopbaan, om voorloopig rust te nemen, toen kwamen even onverwachts zijn tegenstanders aan het bewind. Primo is gestorven en met hem de dicta tuur, althans voorloopig. Maar zijn tegen standers blev enaan de regeering en hebben nu al weer eenige maanden het bewind in handen. Deze nieuwe regeerende personen ontdekken nog steeds talrijke bijzonderheden over de oude regeering en meer en meer lekt het uit, dat Primo's regeering in menig op zicht een wanbeheer is geweest. Een medewerker van het „Journal des Débats", die er aan herinnert dat de nieuwe ■minister van financiën, Arguelles, bij de al- gemeene schoonmaak heeft ontdekt, dat zijn voorganger, Calvo Sotelo, een deficit van 2.611.583.417 peseta's heeft achtergelaten, niettegenstaande hij steeds luidde rondba zuinde, dat zijn begrootingen met een ruim overschot sloten, wijst er op dat Sotela thans tot president van den raad van commissaris sen van de Banco Centrale is benoemd. Of schoon Calvo Sotelo zich geenszins aan on eerlijke practijken heeft schuldig gemaakt, maar veeleer heeft getoond elke financieele bekwaamheid te missen (hij verdeelde zijn tekorten over vijf budgetten: de gewone be grooting, de buitengewone begrooting, de speciale spoorwegbegrooting, de speciale be grooting vóór waterwerken en de speciale begrooting voor openbare werken) wordt hij thans met zulk een verantwoordelijke en eer volle functie belast. De Madrileensche correspondent van het „Berliner Tageblatt" weet intusschen te ver tellen, dat van de groote ondernemingen, waarmede tijdens Primo de Rivera's bewind in Spanje een begin werd gemaakt, de con cessie voor den bouw van de spoorlijn Onta- nedaCalatayud, het nog aan de recht- streeksche verbinding tusschen het aan de golf van Biscaye liggende Santander en Va- lencia ontbrekende stuk, het ernstigst ont stemming heeft gewekt. Reeds onder de Dic- tutuur had het parlementslid Saldana de desbetreffende overeenkomsten scherp aan- gevalfen. Er werd toen een commissie van onderzoek benoemd, die thans rapport heeft uitgebracht. Er is uitgebleken, dat de direc teur-generaal van openbare werken en tal van deskundigen zich destijds sterk tegen het plan hebben verzet. Het Directorium keurde het desondanks goed, en de staat nam, in strijd met de tot dusver geldende wet, een kapitaalgarantie van 343 millioen op zich, met een rentegarantie van jaarlijks 17.5 millioen voor den duur van 99 jaar. De maatschappij gaf toen voor 33 millioen gra- tis-aandeelen uit, die als bewijs van dank voor de verleende diensten aan belangheb benden ter hand werden gesteld. Bovendien is er nog 12.44 millioen uitgegeven zonder dat deze in de boeken zijn verantwoord. Ook blijkt het in het Spaansche politieke leven hevig te gisten. Aan de Voss. Ztg. wordt tenminste uit Madrid gemeld, dat al les, wat de dictatuur jarenlang patriotisch en patriarchaal predikte, en vaak met ge weld doorzette, dat alles wat de door on verwoestbaar optimisme verblinde dictator als onvergankelijk prestatie voorstelde en door vele inderdaad als uit staal en ijzer be staand werd 'aangezien, als rook verging. Primo wilde de „politiek" voor eens en voor altijd uitroeien; hij sloeg haar dagelijks opnieuw dood! Doch daarom juist zijn de politieke hartstochten thans meer ontketend dan ooit tevoren: agressief bij de republi keinen, defensief bij de monarchisten. Wel bepaalt de beweging zich tot de groote ste den; op het platteland bestaan slechts eeni ge kleine socialistische, republikeinsche of agrarische vereenigingen. Uit alles blijkt dus wel, dat de erfenis van Primo niet in alle opzichten aangenaam is, en dat er nog heel wat opgeruimd moet wor den, vooraleer de Spaansche politieke hemel helder geworden is. Ongeregeldheden te Warschau Tijdens de 1 Mei-viering kwam het giste ren te Warschau tot botsingen tusschen po litie en demonstreerende communisten. Er werden 30 communisten gearresteerd, ter wijl talrijke doeken en vaandels met opruien de geschriften werdén in beslag genomen. Op verschillende punten der stad werd de politie door betoogers met steenen bekogeld. Verscheidene politieofficieren werden ge wond, terwijl op eenige politiespionnen re volverschoten werden gelost. Kalm verloop in Zwitserland. De 1 Mei-viering is in Zwitserland tot dusverre rustig verloopen. Het fraaie weer begunstigde een talrijke deelname. Terwijl de sociaal-democraten te Bern met een stoet van ongeveer 3000 personen verschenen, konden de communisten het blijkbaar niet verder brengen dan een 25-tal betoogers. Iri andere steden bestonden de stoeten uit resp 7000 en 1000 deelnemers. De Bondsraad heeft de speciale 1 Mei-edi tie van het Baselsche communistische blad „Hammer und Sichel" in beslag genomen. Kalm verloopen te Berlijn. Na het einde van de communistische betoo ging in de Lustgarten verscheen ter plaatse de eerste optocht van den Reichsbanner te ongeveer 13 uur. Van alle kanten stroomen de sociaal-democraten, voorafgegaan door Reichsbanner-muziekkapellen den Lustgarten binnen. Nadat eenige vocale en instrumentale kunst ten gehoore was gebracht, werd het v/oord gevoerd door den voorzitter van het Algemeen Duitsch Vakverbond Peter Grass- mann. Nadat de afgevaardigde Künstler nog gesproken had, verspreidde de menigte zich naar alle kanten; slechts de Reichsban ner marcheerde in gesloten gelederen af. Een in verband met de 1 Mei-feesten op gestegen vliegtuig, moest, op 1500 meter hoogte gekomen, plotseling wegens een mo tordefect dalen. Het gelukte den bestuurder jn glijvlucht het politiesportterrein aan de Uhausséestrasse in Noord-Berlijn te berei ken. De machine werd beschadigd en de vlieger gewond. Elders in Duitschland. Over het algemeen is, voorzoover des avonds bekend was geworden, de 1 Mei-vie- r"ig in geheel Duitschland tamelijk rustig verloopen. Je L e i p z i g trachtten in den vroegen ochtend, in weerwil van het desbetreffend verbod, kleine troepjes communisten samen .^h°len. Zij werden onmiddellijk door de politie uiteengedreven, waarna de rust niet veKler verstoord werd. k i H a 11 e heeft de politie verscheidene ®°rden, welke in optochten werden meege- ragen, in beslag genomen, daar zij tegen efl slaat gericht waren. Anti-godsdienstige plakkaten, die op vrachtauto's bevestigd wa ren, werden verwijderd. Te D e s s a u liep de minister-president van Anhalt, Deis, persoonlijk in den stoet mede. Te Hannover moest bij een communis tische demonstratie de politie handelend op treden, aangezien zich achter den optocht een troep Roode Frontstrijders geschaard had. Zij werd verwijderd en naar het politie bureau gevoerd. Na verhoord te zijn werden de Roode Frontstrijders weer op vrije voeten gesteld. Te Stettin marcheerden de sociaal-de mocraten en communisten op tal van plaat sen achter muziekkappelen. Ook hier werd door een groote politie macht voor de handhaving van de orde ge zorgd. Volgens berichten uit Essen zijn in het Rijnlandsch-Westfaalsch industriegebied de betoogingen rustig verloopen. Over het alge meen was de deelname aan de demonstratie niet zeer groot. Van de 165.000 mijnwerkers die in het Ruhrgebied werkzaam zijn hebben er in totaal 20.000 1 Mei gevierd. Te München werden 4 cmmunistische ordeverstoorders gearresteerd. In spanje geen incidenten In Spanje zijn op 1 Mei geen incidenten voorgekomen. Te Madrid was door de com munisten een betooging op touw gezet voor werkloozen-ondersteuning, afschaffing van de inkomstenbelasting, vrijheid van druk pers en vergadering, juridische gelijkstelling van vrouwen en soldaten met de overige bur gers en ontruiming van Marokko. De plak katen op de muren werden door de politie onverwijld verwijderd. In Australië. In Darwin, de hoofdstad van Noord-Au- stralië hebben de werkeloozen de regee- ringsgebouwen bestormd. Op het hoofd plein werd de roode vlag geheschen. De po litie, die in den aanvang machteloos was, riep alle ambtenaren en employe's van de openbare ondernemingen te hulp. De toe stand is nog niet duidelijk. Te Sydney is een communistische demonstratie door de politie ontbonden. 17 personen werden hierbij ge arresteerd. In Britsch-Indië. Te Bombay heeft de viering van den eer sten Mei weinig aandacht getrokken. On danks krachtige propaganda van den bond „Roode Vlag" bleven de arbeiders aan het werk. In Italië de toestand zeer rustig. Demonstraties op den eersten Mei door het fasistische regiem geheel verboden zijn de, is de dag van gister in geheel Italië zon der eenig incident verloopen. De auto s, wel ke uit Rcme vertrokken, werden aangehou den en de inzittenden ondervraagd. De zwarthemden hadden wel aanzegging ge kregen zich in gereedheid te houden, doch tot dusverre hebben zij geen diensten be hoeven te doen. Onregeldheden te Trier. Te Trier formeerden op het veemarktplein de communisten gister een demonstratie-op- tocht. Toen een commissaris van politie een transparant wilde in beslag nemen werd hij door de menigte aangegrepen en op den grond geworpen. Door onmiddellijk te hulp snellende agenten kon hij worden ontzet, ter wijl de menigte in de zijstraten werd gedron gen. Hierbij kwam het nog herhaalde malen tot botsingen met de politie, in den loop waarvan uit de menigte een schot gelost werd. Een communist werd gearresteerd, doch weer vrijgelaten. Veertig arrestaties te New York De roode arbeiders hielden te N.-York, Chi- cago, San Francisco en in andere groote ste den optochten, doch ongeregeldheden vielen niet voor. De opwinding in verband met de verzameling van tiendeend arbeiders op het Union Square te New York was mini maal. Veertig personen werden gearres teerd. In Tsjecho-Slowakije weinig be langstelling. Gisteren was in Tsjecho-Slowakije de eer ste Mei voor het eerst een nationale feest dag, zoodat in alle bedrijven de arbeid rust te. In weerwil daarvan was de deelneming aan de betoogingen verbazend gering. Slechts in enkele plaatsen des lands vielen onbeduidende incidenten voor. Een massabefooging te Moskou. Het Tel-Ag. der U.S.S.R. meldt, dat aan het Meifeest te Moskou ruim 850.000 perso nen deelnamen. Op het Roode Plein had voor Worosjilow een parade van het roode leger plaats, die werd bijgewoond door de leden der regeering, die van het diplomaten- corps, een aantal arbeidersdelegaties uit het buitenland en uit vele steden der Unie. De feestelijkheden duren twee dagen. In Frankrijk geen bijzondere in cidenten. Te Parijs schijnt de arbeid normaal en het aantal stakers minder groot dan het vorige jaar. Alleen in de bouwvakken en in het taxibedrijf is de staking algemeen. In de banlieue zijn verscheidene arresta ties gedaan: 41 personen in St. Denis en 17 te Boulogne. Meer dan tweehonderd arresta ties te Parijs. In totaal hebben van de 587.460 geregis treerde arbeiders gisteren 112.951 gestaakt, personen gearresteerd, waaronder 43 buiten landers, wegens het dragen van wapenen, pogingen om arbeiders te bewegen het werk neer te leggen, het distribueeren van pam fletten, of het weigeren om door te loopen. Het Kamerlid Doriot behoort tot de gearres teerden. Tegen het middaguur werden drie pogin gen ondernomen om op straat te manifestee ren, één te Parijs, de beide andere te Puteaux en te Bagneux. Overal werden de manifes tanten snel uiteengejaagd. De prefect van politie bezocht in den morgen verschillende punten van de hoofdstad en de banlieue. In de provincie is het aantal arbeiders, dat het werk neerlegde niet zeer groot, uit gezonderd in het gebied van de Loire, waar- men hun aantal op 45 pCt. schat. Te Saint Etienne werden dertien personen gearres teerd, te Firminy vijftien, met inbegrip van bijna alle communistische leiders. De 1 Meiviering kenmerkte zich door het volledig échec der communisten. Het aantal arbeiders dat den arbeid staakte, was duide lijk waarneembaar kleiner dan dat van 1929. O.a. kon men opmerken dat de taxis, in tegenstelling tot de voorafgaande jaren, waren blijven rijden. In Engeland een demonstratie tegen de Arbeidersregeering. Geëscorteerd door politie te voet en te paard, trokken gisteren optochten van „hun- ger marchers", waarvan velen te voet uit verschillende deelen des lands waren geko men, onder het dragen van vlaggen door de straten van Londen van de oevers van de Theems naar Hydepark. Daar werden rede voeringen gehouden en een motie aangeno men, waarin kapitalisten, de Arbeiderspar tij en de regeering werden veroordeeld en een beroep werd gedaan op de arbeiders der geheele wereld om tegen de kapitalisten in opstand te komen. Te Londen noch ergens, anders in het land hadden incidenten plaats. Relletjes te Luik. Te Luik heeft gisteren een groep van drie tot vierhonderd communisten gepoogd zich in de richting der gevangenis te begeven, ten einde de invrijheidstelling van een der hunnen te eischen. Êen aanzienlijke politie macht versperde hun echter den weg. Er ont stond een botsing, waarbij verscheidene be toogers werden gewond en eenige werden gearresteerd. Stopzetting van het werk in de groote industrieele bedrijven. Een incident te Luik niet meegerekend, is de dag vaja dep lsten Mei in België kajm verloopen. In de groote steden trokken op tochten zonder incidenten door de straten. In de Borinage hadden alle mijnwerkers het werk gestaakt, evenals in de groote indus trieën. Te Turnhout hadden bijna alle arbei ders in de steengroeven het werk neerge legd. Ook te Gent werkte men niet in de groote industrieele bedrijven, evenmin als in de haven. Te Brussel trok de gebruikelijke optocht der socialisten door de straten. DE ACTIE VAN GANDHI. Een waarschuwende stem tegen de actie der stoffenhandelaars. De Kamer van Koophandel te Bombay 'heeft tot de vereeniging van inlandsche klein handelaars in verband met het door deze ge nomen besluit ten gunste van een boycott van buitenlandsche stoffen een brief gericht. Hier in zegt zij, dat zij, ofschoon volkomen sym- pathiseerende met de rechtvaardige aspira- tiën van Indië, zij zich toch genoopt ziet uiting te geven aan haar ernstige bezorgd heid, dat een lichaam als genoemde ver eeniging een resolutie aanneemt, waarin zij met afwijzing van haar contractueele ver plichtingen dreigt, indien haar politieke eischen niet worden ingewilligd. De in over weging genomen handelwijze zou het wederzijdsche vertrouwen vernietigen en in de geheele wereld een schadelijke uitwerking hebben op het crediet en de reputatie van de Indische handelswereld. Berouwtoonende verzetplegers. Het onwettig gewonnen zout on bruikbaar. In een communiqué zegt het bestuur van Bombay, dat naar het schijnt bepaalde deel nemers aan de campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid hun evenwicht beginnen terug te krijgen, daar drie personen uit Vagra, die tot een half jaar gevangenisstraf werden veroordeeld, hun spijt hebben be tuigd en om berechting verzochten krachtens het strafwetboek. Zij werden in vrijheid gesteld. Een tweede communiqué zegt, dat een ana lyse van een monster onwettig gewonnen natuurzout sulfaat, calcium-chloriet, mag nesium-chloriet, magnesium en potasch heeft aangewezen, waardoor het ongeschikt is voor de consumptie. Nieuwe ongestoorde schending van de zoutwetten. Duizenden van Gandhis volgelingen schon den op de oevers van de rivier de Tapti te Soerat het zoutmonopolie. De politie greep niet in. De Bengaalsche journalisten in actie. Een vergadering van Indische journalisten eischte van de door Indiërs uitgegeven bladen van heel Bengalen de publicatie te staken, totdat de pers-ordonnantie zou zijn ingetrok ken en verzocht het publiek de bladen, die daaraan geen gehoor geven, te boycotten. HOOVER OVER DEN TOESTAND IN AMERIKA. Gisteren heeft president Hoover voor de Kamer van Koophandel te Washington een rede over de door de regeering te nemen maatregelen ter stabiliseering van de econo mische verhoudingen gehouden. Al was Hoover er ook van overtuigd, dat Amerika de groote moeilijkheden van den afgeloopen winter had overwonnen, niettemin was hij van meening, dat men toch ook het oog ge richt moet houden op de toekomst teneinde tegen een harhaling tijdig maatregelen te kunen treffen. In studie is het vormen eener commissie, welk plan is opgekomen tijdens de ervarin gen van de jongste economische crisis. Teneinde inzinkingen in het Amerikaan- sche bedrijfsleven te voorkomen, en voor het verkrijgen van grootere veiligheid, moeten verschillende voorzorgsmaatregelen worden getroffen en dienen verschillende hervormin gen te worden ingevoerd. De commissie zal worden samengesteld uit vertegenwoordigers uit de zakenwereld, de industrie, de landbouw en de arbeidersbe weging. Hoover sprak als zijn overtuiging uit, dat de vertegenwoordigers van deze belangheb bende groepen der regeering in geval van crisis waardevolle hulp zouden kunnen ver- leenen. DRIE BRANDWEERLIEDEN BEDOLVEN. Te Brachthausen, zoo seint men uit Ber lijn, zijn bij het blusschen van een brand drie brandweerlieden onder een omvallenden muur bedolven. Zij bekwamen zware verwon dingen, tengevolge waarvan een hunner is overleden. Hij was vader van 5 kinderen. TREINROOF IN ENGELAND. Op het baanvak Londen—Stratford, op ongeveer zes kilometer afstands van het sta tion Liverpool werd heden in een comparti ment Iste klasse een spoorwegemployé over vallen. De aanrander maakte zich meester van een ijzeren casette met 6000, die be stemd waren om als loonen te worden uitbe taald op verschillende stations. De beambte werd in bewusteloozen toestand aangetrof fefl. Men had jiepi een slgg met eep zvyflar voorwerp toegebracht. Van den dader is geen spoor te bekennen. DE GEBROEDERS SASS. Volgens een mededeeling van den leider der Berlijnsche recherche aan een journalist, zoo meldt het W. B., veronderstelt men, dat de gebroeders Sass, toen men hen snapte, bezig waren een bergplaats te zoeken voor hun buit, dien zij indertijd bij hun inbraak bij de Disconto-Gesellschaft hebben gemaakt. Van een inbraak in den sigarenwinkel is na tuurlijk geen sprake, daar zij er geen goe deren van voldoende waarde zouden hebben gevonden, waardoor het doorbreken van een muur loonend werd gemaakt. Bij hun verhoor in het politiebureau pasten de gebroeders hun oude methode toe. door elke verklaring te weigeren. Juridisch kunnen zij slechts worden vervolgd wegens het aan richten van materieele schade en huisvrede breuk. ZIJN SAKSISCHE VROUW VERMOORD EN VERBRAND. Onder ernstige verdenking zijn 38-jarige vrouw vermoord en haar lijk verbrand te hebben, is de landbouwer Koppe uit Zwa- bitz gearresteerd. De vrouw was sedert Goeden Vrijdag spoorloos verdwenen en uit den schoorsteen van het huis steëg voortdu rend rook op, terwijl er een eigenaardige brandlucht merkbaar werd. De politie werd van een en ander in kennis gesteld en bij het onderzoek, dat zij instelde kwamen beende ren uit de asch te voorschijn. De man wordt er tevens van verdacht een huishoudster ver moord te hebben, die eenige jaren geleden eveneens spoorloos verdween en van wie nim mer meer iets gehoord werd. SLEEPBOOT GEKAPSEISD. Uit Reykjavik wordt gemeld, dat een sleep boot, die den walvischvaarder „Joula" uit Hauresund in Noorwegen op sleeptouw had, gekapseisd is tengevolge waarvan 6 man verdronken. ONRUST IN CHINA. De Times meldt uit Hongkong dat dl prov. règeering van Kanton ten zeerste ver ontrust wordt door de muiterij van een divi sie regeeringstroepen ter sterkte van 5000 man. De muitende divisie was in de provincie Kwantoeng en Kiangsi gedetacheerd. Men vreest dat de muiters, die zich bij het leger van generaal Feng hebben aangesloten, naar Kwantoeng zullen optrekken. Na protest van de betrokken mogendheden bij de Nanking-regeering heeft deze de prov. regeering van Kanton opdracht gegeven te zorgen, dat een Zwitsersche en twee Duit- sche missionnarissen, die door bandieten wa ren ontvoerd, weer in vrijheid gesteld zouden worden. De Kantontroepen zijn er echter slechts in geslaa'gd een der Duitsche missi onnarissen te bevrijden. DE STRIJD IN DUITSCHLAND RONDOM HET PANTSERSCHIP B. Naar gelang de rijksdagdebatten over de begrooting naderen, waarbij de strijd om het pantserschip B ongetwijfeld een der hoogtepunten zal vormen, komt deze kwestie ook in de pers steeds meer aan de orde. In de democratische partij groeit het ver zet tegen den eersten termijn op de begroo ting dagelijks. Steeds meer moties en resolu ties ertegen worden aangenomen. Maar ook in centrumkringen wordt het roeriger. De „rijksjeugddag" van de katholieke staatspartij heeft tot de centrumfractie van den rijksdag een schrijven gericht, waarin het in politiek opzicht onduldbaar wordt ge acht, dat gelden worden uitgetrokken op de begrooting. Nadrukkelijk wordt verzocht aandacht te wijden aan deze opvatting, welke werkelijk niet alleen die van de jeugd is. In de Westd. Arb. Ztg." wordt door den centrumsafgevaardigde Letterhaus met klem gewezen op de huidige financieele moeilijk heden. Uit alle hoeken en gaten moet het noodige geld bijeengeschraapt worden; het leger der werkloozen wordt steeds grooter hoe zou dan onder zulke omstandigheden een uitgave van 80 millioen te verantwoorden zijn? „Zulk een maatregel moet voor een volk, waarvan reeds zulke zware offers wor den verlangd, onbegrijpelijk zijn." Waarna geconstateerd wordt, dat de bepaling van de militaire begrooting niet de zaak is van admiraals en generaals, doch van den rijksdag. De „Köln. Volksz.", welke dit artikel met vette letters afdrukt, voegt eraan toe, dat daarmede de opinie van de katholieke ar beidersbonden van West-Du itschland wordt weergegeven. In de „Voss. Z." wijst generaal v. Deini- ling nogmaals op het nuttelooze van zulk een schip m technisch opzicht, gezien de ontwikkeling van het bommenweipende vliegtuig, en betoogt het onbegrijpelijk te achten, dat men bij den huidigen economi- schen nood van het Duitsche Rijk 80 milliwn wil gaan uitgeven voor een onnut pantser schip. „Heeft men dan heelemaal geen «ee r van, welk een verbittering zulk een poli nek bij breecLe ljgeo ym het yojk zal wektegï y;

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 1