lUmiiistl! CinruL
Electriciteit in het Veehoudersbedrijf.
FEUILLETON.
De betalende logé.
HaMirtf twee en dertigste Jaargang.
Donderdag 12 Juni
Radio-hoekje
Officieele opening van de demonstratiebedrijven van het
Provinciaal Electriciteitsbedrijf in Noord-Holland.
JSo. 136 1930
Vrijdag 13 Juni.
Hilversum, 298 M. (Na 6 uur 1071 Ai.)
10.—10.15 Morgenwijding. 12.—2.— Con
cert. A. V. R. 0.-I<wintet. 2.052.45 Uitz.
voor scholen 2.45—3.Graniofoonplaten.
3.—4.—Maak het zelf! cursus. 4.30^-5.30
Gramofoonplaten. 5.30—6.— Aansluiting
van café „Moderne" te Amsterdam. 6.—
ITijdsein. 6.01 Vervolg concert. 6.30 Koersen,
gramofoonplaten. 7—7.30 A. C. Slop:
Waterpolo. 7.309.Concert door de Staf-
imuziek van het 5e Regt. Infanterie. In de
pauze: gramofoonplaten. 9.9.30 Voor
drachtdoor Willem Hunsche. 9.3011.
Concert. Omroeporkest. 10.— Persber. Daar
na: Vervolgconcert. 11.—12— Aansluiting
yan het Cabaret „La Gaité".
Huizen, 1875 M. 10.30—11.— N. C. R. V.
Ziekendienst. 11.3012.K.R.O. Godsdien
stig halfuurtje. 12.01—12.15 Politieber.
12.15—1.15 K. R. O. Concert door het K. R.
O.-Trio. 1.152.K. R. O. Gramofoonpla
ten. 4.-5.N. C. R. V. Gramofoonplaten.
6.6.30 N. C. R. V. Concert. Mevr. Hek-
kert van Eijsden, sopraan. Mevr. Ina Mulder
Belser, alt-mezzo. Hr. J. H. E. Wittpen,
ïluit. Ger. Hengeveld, piano. 6.307.K.
R. O. Rector van Galen: „Over den Nationa-
len Gezellendag. 7.7.30 K. R. O. Gramo
foonplaten. 7.30 V. P. R. O. Persberichten.
7.45 V. P. R. O. Politieber. 7.50 V. P. R. O.
Lezing over: Kerk en kerkgaan. 8.20 V. P.
R. O. Gramofoonplaten. 8.55 V. P. R. O. Dr.
H. de Vos: „Wereldbeschouwing". 9.35 V. P.
R. O. Gramofoonplaten. 10.05 Boekbespre
king door Dr. K. r. Proost. 10.25 V. P. R. O.
Gramofoonplaten.
,',^'7' 1554.4 M. 10.35 Morgenwijding.
11.05 Lezing. 12.20 Toespraken. 1.20 Orgel
spel door L. H. Warner. 1.50—2.50 Gramo
foonplaten. 4.20 Orkestconcert. 5.35 Kinder-
6-20 Lezing. 6.35 Nieuwsberichten.
6.50 Verslag van de Eerste Test Match En
geland—AustraHë. 7— Piano-duo's door E.
Bartlett en R. Robertson. 7.20—7.40 Lezing.
7.45 Lezing. 8.05 Piano recital door P. Da-
merini. 8520 „The Rumour". Spel van C. K.
Munro. 9.50 Nieuwsber. 10.15 Lezing. 10.30
Concert. Sextet. M. Ritchie, sopraan. 11.20-
12.20 Dansmuziek
Parijs ,Jtadio-Paris", 1725 M. 12.50—
2.20 Gramofoonplaten. 4.05 Orkestconcert en
soii. 9.05 Concert. Orkest en vocale solisten.
Langtnberg, 473 M. 7.50—8.50 Orkest
concert. 7.25—7.50 Gramofoonpl. 10.35—
11.35 Gramofoonplaten. 12.30 Gramofoonpl.
1.25—2.50 Orkestconcert. 5.50—6.50 Orkest
concert. 8.20 Concert. Orkest, sopraan en te
nor. Intermezzo: „Hallo, horen sie noch?"
Hoorspel van Kurt Reiss. Na afloop van het
concert tot 12.20 Dansmuziek.
Kalundborg, 1153 M. 12.20—2.20 Orkest
concert. 3.20—5.20 Orkestconcert en voorle
zing. 5.205.50 Kinderuurtje. 8.209 20
Orkestconcert. 9.209.35 „Springet ud i det
uvisse". Hoorspel van Ossip Dymow. 9.35
10.— Liederen-voordracht. 10.20—11.20 Or
kestconcert.
Brussel, 508.5 M. 5.20 Kamermuziek.
6.55 Gramofoonpl. 8.35 Orkestconcert en
zang.
Zeesen, 1635 Ai. 6.507.20 Lezingen. 7.20
7.50 Concert. 10.50—12.20 Berichten.
12.201.15 Gramofoonpl. 1.152.20 Be
richten. 2.203.20 Gramofoonplaten. 3.20
4.50 Lezingen. 4.50—5.50 Concert. 5.50—
8.20 Lezingen. 8.20 Piano-recital door Karol
Szreter. 8.45 Orkestconcert. Daarna: Berich
ten en orkestconcert.
(oud-lid van de bovengenoemde Landbouw
coöperatie), en G. Nobel, voorzitter van de
vereeniging voor landbouwhuishoudonder-
wiis.
Laatstgenoemde heette de aanwezigen wel
kom in de landbouwhuishoudschool, waarbij
bruikt voor het in beweging brengen van al
lerlei machines op deze electrische boerderij
't Is een verplaatsbare motor, die naar
wengch 5, 3>4, 2 en 1 P.K. kan ontwikkelen
wat natuurlijk voordeel geeft, omdat men
geen stroomverkwisting heeft door het ge
Zeer zeker is allerwege, mede dank zij een
goedgevoerde propaganda van het P.E.N.,
het gebruik van electriciteit voor allerlei doel
einden toegenomen, vooral de klein-industrie
heeft er haar voordeel in gezien. En juist
door die toeneming alom valt het des te meer
op, dat de overigens zeer vooruitstrevende
landbouwers in deze provincie over het ge
heel genomen nog slechts weinig gebruik
maken van de electriciteit op de boerderij.
Wel neemt dit geleidelijk toe, maar het
P.E.N., dat naast de levering van stroom
voor licht zich ten doel stelt zoo veel moge
lijk krachtstroom te distribueeren, meende,
dat deze toeneming vlugger zou kunnen ge
schieden en gaf daarom reeds jarenlang op
verschillende boerderijen diverse landbouw
apparaten in beproeving, om over het nut
ervan een oordeel te krijgen van menschen
uit de practijk. En toen het rapport over de
melkmachine verscheen van den Bond van
Coöperatieve Zuivelfabrieken in Noordhol-
lana, was dit voor het P.E.N. aanleiding om
nader contact te zoeken met het bestuur van
dien bond, om in samenwerking het gebruik
van electriciteit op de boerderij te propagee-
ren. Het resultaat hiervan was, dat besloten
werd tot het stichten van drie demonstratie
bedrijven, waar alle practische toepassingen
van electriciteit in het veehouders- en pluim-
veehoudersbedrijf zouden worden gedemon
streerd.
Maar hiermee was men er nog niet. Er vie
len nog vele moeilijkheden op te lossen, om
dat men nog niet wist aan welke eischen de
installatie van een electrisch bedrijf had te
voldoen. Eén dezer moeilijkheden was b.v.
dat door de inwerking van vocht en zuren
in het veehoudersbedrijf de gebruikelijke lei
dingen na enkele jaren gingen doorroesten en
dan groote gevaren voor kortsluiting, brand
en electrocutie van mensch en dier deden ont
staan.
Na veel wikken en wegen viel de keus op
het Guro-installatiemateriaal, dat waterdicht
is, bestand tegen de inwerking van zuren
een goede isolatie waarborgt en tevens een
omkleede pantsering bezit, die zeer gemakke
lijk en zonder bijzondere werktuigen buig
baar en te monteeren is. Bovendien bevat de
ze Guro-kabel een speciale aardingsdraad,
zoodat alle schakelaars, laschdoozen en de
pantsering zelf, evenals de toestellen die op
de stopcontacten worden aangesloten, in ver
binding staan met de in den grond begra
ven aardplaten, waardoor eventueele gevaar
lijke electrische spanningen voor mensch en
Naar het Engelsch
van
K. CAMERON WARD.
17)
Tot zijn verbazing ging Will weer zitten en
vroeg:
„Zullen wij er nu nog over spreken, of ben
je te moe?"
„In het geheel niet. Het zal mij een op-
luchtig zijn, om mijn gemoed eens uit te stor
ten tegen jou, Armstrong! Ik ken je niet het
recht toe, om mij te ondervragen, waar het
Clover Holroyde geldt; maar, als Marys
broer, heb je het recht alles van mij te
weten".
„Nieuwsgierig ben ik niet; dat weet je wel.
Mary en ik hebben je geheel op goed ver
trouwen ontvangen en tot vandaag is het
nooit bij mij opgekomen, dat we eigenlijk
niets van je weten".
„Tot Miss Holroyde je op die gedachte
bracht, door mij zwart te maken!" viel War-
wicka droog in.
Dit kon Will niet ontkennen en met haast
smeekende uitdrukking op het gelaat, vroeg
hij:
„Zouden wij haar naam nu niet er buiten
kunnen laten? Ik ben bereid, om geheel te
negeeren de reden van mijn komst. De mede-
deeling toch, dat je liefde voor Mary voelt,
heeft de gedachte daaraan geheel op den
fichteuirofid Wissdiien dat ie fiü
dier worden voorkomen. Waar ook alle ge
bruikte materiaal aan de hoogste eischen
moest voldoen, was men overtuigd, dat een
installatie daarmede wel vrij wat duurder
zou worden dan de tot dusver gebruikelijke,
maar men meende dat de meerdere veiligheid
en soliditeit deze kosten wel v/aard zouden
zijn, die op den duur zelfs ruimschoots zou
den worden betaald.
En dan kwam men te staag voor de keuze
waar de bedrijven zouden worden gevestigd,
welke soort bedrijven men zou moeten ne
men en wie als de leiders zouden moeten wor
den aangewezen. Ook hierin kwam men tot
overeenstemming en besloten werd een vee
houdersbedrijf te vestigen bij den heer E. de
Boer, Groote Sloot 114 te Zijpe; een eierpro-
ductiebedrijf bij den heer J. Sleutel te Zijpe
en een piepkuikenbedrijf bij den heer C. Va
der te Dirkshorn (gem. Harenkarspel).
Met de electrificeering van deze drie be
drijven werd aanstonds begonnen en toen
een en ander goed marcheerde, meende men
dat de tijd gekomen was om de aldus geïn
stalleerde boerderijen voor belangstellenden
ter bezichtiging te stellen.
Een officieele opening diende daaraan
vooraf te gaan, en deze werd bepaald op
gister(Woensdag)middag.
De groote dag. Wie er waren.
Vele genoodigden kwamen tegen kwart
over twaalf bijeen in de knusse landbouw
huishoudschool te Schagen, een heerenbe-
huizinge, vroeger bewoond door den vorigen
burgemeester jhr. van Doorn. We merkten
onder de aanwezigen op de heeren J. van
Oldenborch, directeur van het P.E.N.dr.
van der Waerden, lid van Ged. Staten als
gedelegeerd lid van het bedrijf -van het
P.E.N.; mr. Snellen, secretaris der directie;
hoofdingenieur Wijnmalen; Sybrandi, chef
van de propaganda-afdeeling van het bedrijf;
De Veer, waarn. secretaris der directie;
Blaauboer, Appel, Dokter en Yff, leden van
de Landbouw-coöperatie van den Coöperatie
ven bond van Zuivelfabrieken; Veenstra,
landbouwconsulent in Noordholland; Ubbels
als plaatsvervanger van den rijkspluimvee-
consulent Tukker; mr. P. Langeveld als ju
ridisch adviseur van den bond van Zuivel
fabrieken; Nolet, burgemeester van Haren
karspel en WarmenhuizenDrost, burgemees
ter van Warder, als voorzitter van den Bond
van Pluimveehouders in Noordholland; J. H.
Velders, voorzitter van den legwedstrijd te
Purmerend; Van der Sluis als vertegen
woordiger van den burgemeester van Zijpe
ook beter doet, die zaak met Mary uit te ma
ken en je tegenover haar te verantwoorden".
„Goed; dat zal ik doen. Maar steek eens op,
want het is een lange geschiedenis, die je te
hooren zult krijgen, en misschien zal je oor
deel luiden, dat ik in de gegeven omstandig
heden het recht niet heb, je zuster ten huwe
lijk te vragen."
Terwijl Will Armstrong gevolg gaf aan
die uitnoodiging, en zijn pijp vulde, viel
Warwick weer een nieuwe gedachte in en niet
zonder eenige bitterheid vroeg hij:
„We zullen geen namen noemen, maar heb
je nog iets meer te mijnen nadeele gehoord,
behalve dan, dat ik een soort Don Juan zou
zijn?"
„Ja. Het was een vaag gerucht, maar ik
wil niet ontkennen, dat hij mij onaangenaam
aandeed. Het luidde namelijk, dat je iets on-
teerens zoudt gedaan hebben, dat je oom je
daarom onterfd heeft en dat je hier gekomen
was, eigenlijk meer om je te verbergen."
Thursten Warwick sprong op en met die
zelfde hooghartige uitdrukking op het ge
laat, begon hij het vertrek op en neer te stap
pen terwijl Will hem hoorde mompelen:
Hoe zou de kleine kat daaraan gekomen
zijn?"
Al heel gauw wierp hij zich toch weer in
zijn stoel en lachte:
Er schuilt eenige waarheid in, Armstrong.
Kijk, ik moet beginnen met je een stukje fami
liegeschiedenis te vertellen. Ik heb maar een
bloedverwant op de wereld: Oom Adam
Thursten, die mij heeft opgevoed. Mijn moe
der was zijn zuster; ze was vele jaren jon-
ger en hij was meer een vader dan een broer
voor haar. 7je. was altiid een heetk bang goor
"v*" naar urj on uv/mrvx n vy jouiig ixvvii uuui liet gt
hij wees op de goede verstandhouding met Sruik van een sterkeren motor dan voor een
het P.E.N. Spreker noodigde allen uit, deel te
nemen aan den lunch, aangeboden door de
vereen, van landbouwhuishoudonderwijs.
Die lunch, aangekondigd als een eenvou
dig iets, is een merkwaardige lunch gewor
den. Aan de rij der opgediende gerechten
scheen geen eind te komen en alles was met
smaak toebereid, waarvoor de directrice mej.
Piet en mej. Winia alle lof toekomt. Het
woord van dank, door den heer Van Olden
borch aan haar adres en dat der leerlingen
gesproken, was zeker verdiend *en werd met
een applaus onderstreept. Hij bood als dank
aan de leerlingen een doos bonbons aan.
Naar de bedrijven.
Per autobus trokken de genoodigden naar
de demonstratiebedrijven, eerst naar Dirks
horn, daarna naar Zijpe en als laatste naar
de Groote Sloot.
Het veehoudersbedrijf.
Dit bedrijf, dat geëxploiteerd wordt door
den heer E. de Boer, met behulp van twee
knechts, is 35 H.A. groot, waarvan 2 H.A.
gebruikt worden als bouwland. Naast een
35-tal koeien worden er plm. 50 varkens, 25
fokschapen en 40 lammeren, alsmede 150
kippen gehouden en natuurlijk eenige paar
den, want ook déze kan men zelfs in een elec
trisch bedrijf nog niet geheel missen, al zijn
dan hunne diensten uit den aard der zaak
niet zoo veelvuldig noodig als op een gewone
„ouderwetsche" boerderij.
Wij begonnen onzen rondgang door dit be
drijf met een bezoek aan het woonhuis, dat
niet in de boerderij zelve is gelegen, maar
afzonderlijk ervan staat.
Er zijn hier verschillende stopcontacten
aangebracht, maar toch niet meer dan men
in een dergelijke woning, die normaal inge
richt mag heeten, mag verwachten, zulks om
elke gedachte aan overdaad en luxe te voor
komen. Wij merken hierbij op, dat den heer
de Boer en ook de heeren Vader en Sleutel
voor het verbruik van electrischen stroom de
geldende tarieven in rekening worden ge
bracht (vastrecht, nachtstroom en kracht),
opdat geen royaler gebruik zal plaats hebben
dan in normale gevallen zou geschieden. Im
mers zou dit wel te verwachten zijn, indien
korting op den stroomprijs werd toegestaan
of zelfs het verbruik geheel gratis zou zijn.
En nu ter.zake. In het woonhuis gebruikt
men verschillende huishoudelijke apparaten,
zooals in de laatste jaren in tal van wonin
gen hare intrede deden: stofzuiger, strijkijzer,
waterketel, theelicht, stoof, bedkruik, brood
rooster, wafelijzer, melkkoker, straalkachel,
alles van Nederlandsch fabrikaat.
Voor het koken, dat uitsluitend electrisch
geschiedt, wordt in de keuken een oventje ge
bruikt, waarin zoowel gebakken als gebraden
en gekookt kan worden. Fornuis en petro
leumstellen (die zoo vaak walmen) ontbre
ken dus geheel, en de huisvrouw is over het
gebruik van de electrische oven-hooikist zeïr
voldaan, omdat zij drie temperaturen kan
ontwikkelen, al naar verlangd wordt. Verder
zijn in de keuken nog een paar kookplaten
aanwezig van resp. 1200 en 1000 Watt, die
dienen voor datgene, wat niet in den oven
kan geschieden, zooals het bakken van viseb
en biefstuk. Voor warm water zorgt een re
servoir, dat verhit wordt met nachtstroom
(prijs 2 V, cent per K. W. U.)
In het naast de keuken gelegen wasch-
lokaal bevindt zich een electrische wasch-
machine met centrifuge, welke laatste een
wringer overbodig maakt.
Van de keuken gingen we naar de eigen
lijke boerderij, waar het eerst oipvalt de Alfa
Laval melkmachine, gedreven door een
Heemafmotor van 3 P.K., een en ander op
gesteld in een afzonderlijk gebouwtje, wat nu
juist niet beslist noodzakelijk is, mits de
melkvaten en onderdeelen der machine
slechts, zooals hier, in een afgesloten ruimte
kunnen worden gereinigd en gedroogd, om
dat immers zindelijkheid bij de melkerij een
eerste vereischte is om mislukkingen in de
zuivelbereiding te voorkomen.
Het reinigen van melkvaten, emmers en
buisleidingen der melkmachine geschiedt ge
makkelijk en met besparing van veel arbeid
door warm water, dat geleverd wordt door
een reservoir van 50 liter inhoud, juist vol
doende voor twee beurten. Binnenkort wordt
de inventaris nog uitgebreid met een draaien
de borstel, wat al weer den arbeid ten goede
komt. Niet alleen in den eigenlijken stal,
maar ook in de boet of schuur, waar des
zomers de koeien worden gemolken, zijn de
buisleidingen aangebracht.
Een bijzonder ingenieuse motor wordt ge-
hem; ofschoon hij haar toch zeer lief had
Ik wilde wel, dat ik je dien oom goed be
schrijven kon, Armstrong, want je zult je
nooit een duidelijk beeld kunnen worven van
de omstandigheden, als je geen juist inzicht
hebt in zijn karakter. 'Hij is nu bijna tachtig;
een strenge, trotsche man, met een ijzeren
wil, die nooit iets vergeet of vergeeft, nooit
op zijn woord terugkomt, en eer sterven zou,
dan dat hij erkennen wilde, dat hij ongelijk
had. Ik heb hem nooit blijk zien geven van
eenige ontroering, ander dan van drift,
en die is ieder oogenblik op het punt van uit
barsten. Iedereen is bang van hem; dat wil
zeggen: al zijn onderhoorigen van de huis
houding en op het goed; want hij bemoeit
zich al heel weinig met de buitenwereld. Het
heeft bij mij ook lang geduurd, eer ik mijn
vrees voor hem heb afgelegd. In al zijn op
vattingen is hij een paar eeuwen ten achte
ren Hij is met hart en ziel Quaker; dat wil
zeggen, hij heeft een afschuw van oorlog en
soldaten. Nu was mijn vader officier en zijn
grootvader en vader vöór hem. Dus toen mijn
arm moedertje hem trouwde, zij was toen
pas achttien en het was een geheim huwelijk,
begrijp je, wat er gebeurde. Oom Adam
heeft haar nooit willen erkennen, heeft zelfs,
sinds dien, nooit haar naam genoemd".
„Heeft je moeder je aan hem afgestaan?"
,Neen. Hij had de keus tusschen mij aan te
nemen en mij naar het armhuis te zenden.
Mijn ouders toch gingen na hun huwelijk
naar Indië en mijn vader had den dood ge
vonden, juist even voordat ik geboren werd.
Hij stierf op het veld van eer. Mijn moeder
is er nooit oveiheengekomen en stierf al heel
gauw na mi in gehoor te. De vrftuw,
bepaald werk noodig is. Het stroomverbruik
is hier geheel evenredig aan het vermogen
waarvoor de motor wordt ingeschakeld. Een
ander voordeel van dezen motor is, dat hij
naar links en naar rechts beide kan draaien
al naar men dat wenscht. Op dezen motor
worden allerlei machines aangekoppeld, zoo
als de gierpomp, bietensnijder, koekenbreker,
Stroosnijder, e.d., die ieder voor zich het werk
op de boerderij vergemakkelijken en het ook
vlugger afdoen dan door handwerk mogelijk
is. Thans zijn nog de bietensnijder, haksel-
snijder en koekenbreker als afzonderlijke
werktuigen aanwezig, maar binnenkort zal
er een machine in werking komen, die deze
drie in zich vereenigt en bovendien nog een
haverkneuzer en meelmolen tegelijk is.
Alles geschiedt in de boerderij electrisch,
zrifs het knipepn van koeien, paarden en
schapen en het slijpen van messen voor de
maaimachine. Voor deze werkzaamheden
wordt een motor gebezigd van 1/8 P.K. met
buigbare aandrijvingsas.
De stofzuiger wordt ook gebruikt voor
stalreiniging (vangen van vliegen en mug
gen als middel ter bestrijding van malaria)
en voor het reinigen van paarden en koeien.
De stal wordt electrisch geventileerd zonder
dat „trek" of tocht ontstaat, terwijl natuur
lijk de verlichting er ook electrisch is, waar
bij de uitvoering der leiding ten zeerste op
merkenswaardig is zoowel wat de plaatsing
der lichtpunten en schakelaars aangaat als
van de leidingen en lampen. Een „museum
kastje" aan den wand in den grooten stal
geeft een aardige vergelijking tusschen het
vroeger gebruikte materiaal en dat van
thans.
Zoo ergens, dan is wel hier gebruik ge
maakt van de welhaast onbegrensde moge
lijkheden van de electriciteit.
Het eierenproductiebedrijf.
Hier ziet men alle thans practisch reeds
uitvoerbare toepassingen van de electrici
teit aangebracht. Allereerst natuurlijk de
•„dagverlenging" voor de kip, d. w. z. de ver
lichting van de hokken om het hoen langer
wakker te houden. Hiervoor was het bouwen
van een vrij uitvoerig bovengrondsch net
noodzakelijk, waarvan de stroomdraden voor
de eventueele avond-, morgen- of schemer-
verlichting van de hokken in verbinding
staan met afzonderlijke meters, en schakel-
klokken, die naar den tijd van opkomst en
ondergang van de zon geregeld kunnen
worden.
Bezienswaardig is de electrisch verwarmde
batterij-kunstmoeder, een soort kippen-
skyscraper, waarvan het doel is een maximaal
aantal kuikens op te fokken in de minst mo
gelijke ruimte met een minimaal stroomver
bruik. Voor elk der vier etages is de verwar
ming afzonderlijk te regelen.
De bestraling der kuikens in het belang
van een goeden groei geschiedt hier met be
hulp van de Philips ultrasol en ulviolampen
(ultra violette stralen).
Indien de stroomlevering door een of an
dere oorzaak des nachts mocht worden ge
stoord, wordt de fokker automatisch gewaar
schuwd in zijn slaapkamer. Overigens is een
storing nog niet zoo heel erg, want zoowel
de kunstmoeders als de etage-kunstmoeder
en de broedmachine zijn warmte-accumu-
leerend en blijven daardoor uren lang op
voldoende temperatuur.
De bijvoedering van de kuikens met vita
mine-houdend voer geschiedt met electrisch
gekiemde haver uit de eveneens electrisch ver
warmde haverkiemkast Het andere kippen
voer, zooals warm ochtendvoer, gestoomd
vleesch en visch, wordt eveneens electrisch
bereid in den veevoederketel. Voor den win
ter zijn er electrisch verwarmde drinkbakjes
aanwezig.
De piepkuikenfokkerij.
Het belangrijkste toestel, dat hier in wer
king is te zien, is de electrische Buckeye
broedcentrale, waarvoor de electrische
warmte wordt verkregen uit ingekapselde
verwarmingselementen, waaromheen de
lucht door middel van een electrischen venti
lator in krachtige circulatie wordt gebracht.
Het spreekt vanzelf dat de broedkast tegen
warmteverliezen is geïsoleerd Een aantal
openingen zorgt voor gelijkmatige warmte in
alle etalages der eierrekken en voor voort
durende toestrooming van frissche lucht. Dit
zijn zeker wel zeer groote voordeelen van de
electrische broedmachine, die bovendien geen
toezicht vereischt. Het keeren van de eieren
kan geschieden door slechts een enkele hand
beweging, terwijl bovendien het schouwen
kolonel ging naar Engeland en die heeft mij
meegenomen en op Thurston-Hall gebracht.
Dit op zichzelve was een ware heldendaad!
Toen ik drie maanden oud was, werd ik dus
aan mijn oom overgeleverd en ik heb hem
toebehoord, tot nu twee jaar geleden".
„Je hebt zeker geen gemakkelijk leven ge
had?" vroeg Will.
„Een te gemakkelijk leven. Al wie Oom
Adam maar niet tegenspreekt, kan makkelijk
genoeg met hem omgaan. En ik was ook niet
oeverdeven onderdanig; denk dat niet; maar
ik was eenmaal opgevoed, om hem overal in
te gehoorzamen. En het was nooit bij mij
opgekomen, om iets anders te willen! Hij was
goed voor mij en ik had alles, wat mijn hart
maar begeerde, behalve vrijheid en om
gang met andere jongens. Ik had een uitste-
cenden gouverneur gehad, want Oom had
niet willen hooren van scholen of colleges;
die inrichtingen deugden geen van alle, be
weerde hij. Ik geloof echter meer, dat het
was, omdat hij' niet van mij scheiden wilde",
„Was hij- dan zoozeer op je gesteld?"
„O, ja, en ik hem! Wij waren de beste
vrienden en kameraden. Ik zou het tegen
niemand anders gezegd hebben, maar wil je
wel gelooven, dat ik den ouden man méér ge
mist heb, dan een van de dingen, die ik ver
beurde? O, als hij mij nu enkel maar
vergeven kon en weer vriendelijk tegen wij
wilde zijn, dan kon hij, voor mijn part, met
zijn geld doen, wat hij wilde!"
„Je bent zeker opgevoed als zijn toekomsti
ge erfgenaam, niet waar?"
„Ja, daarom was het juist zoo hard voor
mij! Ik heb nergens voor geleerd. Ik zou fMfiLc.n mocht over je gevoelens
kunnen beheg^gg,oin-.AAv/onlt ïervolg^).
zeer gemakkelijk kan gebeuren.
Overigens vindt men in dit bedrijf dezelfck
electrische toepassingen als in het eieren-
productiebedrijf van den heer Sleutel.
Opgemerkt worde, dat de beide pluimvee-
bedrijven nog niet als geheel gereed moeten
worden aangemerkt, want verschillende kunst
moeders moeten nog „uitgeprobeerd" wor
den op zuinig stroomverbruik.
In alle bedrijven werden de verschillende
machines in werking gebracht, ook in de
keukens om te toonen hoe 't werk geschiedt.
De leiders der bedrijven zoowel als de leden
van de directie van het P.E.N. gaven een
schat van inlichingen. Wij noemen er slechts
enkele. Het stroomverbruik voor de broed
centrale bij den heer Vader houdt op zoodra
de temperatuur een bepaalde hoogte heeft
bereikt, en wordt dan automatisch uitge
schakeld. Er kunnen 3072 eieren tegelijk be
handeld worden, waarvan, zooals de er
varing heeft geleerd, circa 85 pCt. bevrucht
is en een kuiken brengt precies na den 21en
dag. Vier andere, met warm water behandel
de broedmachines, gaven lang niet zulke
gunstige resultaten: van de 6000 daar ge
broede eieren kwam slechts 50 a 60 pCt. uit,
terwijl aan de behandeling der inrichting
veel meer werk is verbonden.
Uit den aard der zaak vertoonen de be
drijven van de heeren Vader en Sleutel veel
overeenkomst.
De heer D e B o e r, de leider van het elec
trische veehoudersbedrijf, verzekerde ons,
dat het melken met de Alfa Laval beter vol
doet dan het melken op de gewone wijze met
de hand Na het machinaal melken moet elke
koe nog even met de hand worden nage-
molken, waarbij nog ongeveer een kwart toi
een liter melk wordt verkregen. Het behande
len van 32 koeien vraagt slechts een tijd van
vijf kwartier.
Op alle drie bedrijven, waarvoor de instal
latie is aangelegd door het electro-technisch
bureau P. Zwaag te Heiloo, is voor elk der
verschillende bezigheden een aparte motor
geplaatst, waarboven een soort register is
gehangen, waarop de kostprijs is vermeld,
alsmede de hoeveelheid stroom die voor elk
werk gebruikt werd, zoodat is te berekenen
of een bepaalde machine productief werk
zaam is in het bedrijf.
Slechts één klacht hoorden we, en wel deze:
waarom is alleen bij den heer De Boer een
waschmachine geplaatst? De dames Vader en
Sleutel zouden die ook gaarne bezitten.
Eventueele bezoekers kunnen zich van den
gang van zaken overtuigen, want elk dezer be
drijven is op Vrijdag voor belangstellenden te
bezichtigen, de beide kippenbedrijven des
morgens van 9 tot 11 en des middags van
1.30 tot 4 uur, het veehoudersbedrijf van 10
tot 12 en van 2 tot 6 uur (in verband mei
den melktijd die dan in den namiddag ook
kan worden meegemaakt.)
Voor wat de bedrijven betreft, meenen wij
het hierbij te kunnen laten.
De officieele opening.
Ten huize van den heer De Boer sprak de
heer Van Oldenborch een openings
woord. Hij begon met zijn vreugde uit te
spreken over de aanwezigheid van zooveku
(een dertigtal) en zegde mevr. De Boer dank
dat zij deze plechtigheid in hare woning had'
toegestaan, waar men die eerst in den stal
had willen doen plaats hebben.
Daarna sprekende over de propaganda
voor electrificatie der bedrijven, wees spr.
erop dat slechts 2 pCt. der aangeslotenen ook
krachtstroom gebruikt. Daarna releveerde hij
de vele moeilijkheden, die waren ondervonden
alvorens een oplossing voor de electrische
boerderij was gevonden. Met vertrouwen op
de leiders der demonstratiebedrijven zou spr.
afwachten wat de resultaten ervan zouden
zijn
Spr. was overtuigd dat zal blijken dat de
■kosten van het electrische bedrijf en van de
electriciteit in de huishouding laag zullen
zijn. Er ligt ongetwijfeld nog een ruim ar
beidsveld open op dit gebied. Het electrische
tuindersbedrijf in Heemskerk had spr. nog.
heden doen zien dat de grondverwarming
schitterende resultaten oplevert tegenover de
andere niet aldus beoefende kweekmethode.
Intusschen zegde spr. toe, dat op alle be
drijven de proeven zullen worden voort
gezet en zoo mogelijk nog uitgebreid.:
Spr. stelde vast, dat het leveren van licht
stroom voor het P. E. N. het voornaamste is,
omdat verreweg de meeste menschen alleen
daarbij belang hebben. Daarnaast kan de
welvaart der plattelandsbevolking worden
gediend door het goedkoop beschikbaar stel
len van krachtstroom, en dat zal het P. E. N.
dan ook doen. Dank bracht spr. aan allen die
steun geven in deze richting en hij noemde
daarbij allereerst den heer Nobel, dien, zoo
dat Oom al zijn zaken stelselmatig zélve be-
handelde. Ik heb het leven van een land
jonker geleid; ging maar uit jagen en vis-
schen en bekommerde mij om niets. Nu eerst
zie ik in, dat Ik heel dwaas en onverstandig
heb gehandeld: ik had toch moeten zorgen,
dat ik, in ieder geval, op eigen beenen zou
kunen staan. Maar, toen ik tot dit besef
kwam, was het natuurlijk te laat!"
„Hoe dan?" r
„Wel, ik had ernstig overhoop gelege»
met Oom en dit wel naar aanleiding van den
Boerenoorlog. In zijn jonge jaren was hij in
de Transvaal geweest: hij had daar aandeel
in een goudmijn en hij vond, dat den Boeren
diep onrecht werd aangedaan door de En-
gelschen. Zoo volgde een ernstige verdeeld
heid tusschen ons, die daarmee eindigde, dat
ik aan den oproep aan onze landgenooten ge
hoor gaf; èn, nu, dat Oom mij een brief
achternazond, waarbij hij verklaarde, totaal
niets meer met mij te doen te willen hebben
Natuurlijk hebben veel praatjes de ronde ge
daan over onze onderlinge verhouding;
maar de waarheid is alleen aan ons beiden
bekend In ieder geval, toen ik weer in. het
land terugkwam, ziek en gewond en ellendig,
had ik geen mensch, tot wien ik mij wenden
kon en zou ik maar 't liefst ergens in een
hoek zijn gekropen, om te sterven, toen dokter
Reeves, die ook teruggekeerd was, mij ergens
in eeii hospitaal vond".
„Dus die wonde in het been heb je in den
oorlog opgedaan? Maar je kunt toch weei
geheel beter worden? Was het je gezondheid,
die je deed denken, dat je niet tegen Man
