Landbouw en Veeteelt. DE SCHEIDING VAN BELGIE. firfijwnrflr uittrr Zeetijdingen Onze IColoniën. ^MÉÉteüinuai Leider worden echter ook de décors naar boven gedraaid zoodat men geen hangende coulissen heeft maar op draai bare spillen rustende décors die in een minimum van tijd kunnen worden op gedraaid of neergelaten. De vervolma king van de tooneeltechniek en de om bouw van de toeschouwersruimte zijn de eenige modernisaties welke werden toe gepast. Hoewel de 700 medewerkenden nu op een modern tooneel werken en in sommige scenes een luidsprekerinstal latie het gesproken woord duidelijker hoorbaar maakt, is de traditie toch be houden. Geen pruiken, geen smink, zelf gemaakte costuums en plaatselijke me dewerkers, welke door een uit 20 man bestaand hoofdcomité uit de 2500 inwo ners van het dorp worden gekozen. De tooneel decoratie is zonder al te modern te worden prachtig uitgevoerd naar ont werpen van den spelleider Georg Johann Lang, een academisch gevormd beeld houwer, die ook reeds in 1922 als regis- cur is opgetreden. De nieuwbouw van het geheele théater is uitgevoerd naar ontwerpen van den broeder van den regisseur Raymund Lang een gediplo meerd ingenieur en hoofd van de ge meentelijke bouw en woningdienst. STOOMVAARTLIJNEN. Stoomvaart Mij. Nederland. P. C. Hooft, uitreis, 12 Juni te Genua. Poelau Roebiah, uitreis, 11 Juni v. Belawan. Kon. Ned. Stoomb. Maatschappij. Ares, uitreis, 11 Juni te Valparaiso. Bennekom, 12 Juni v. Antwerpen te A'dam Deucalion, 11 Juni v. Varna n. Constanza. Eos, 11 Juni v. Catania n. Messina. Haarlem, thuisreis, 11 Juni te en v. Callao. Minerva, 11 Juni v. Cavalla n. Volo. Telamon, 11 Juni v. Tripolis te Alexandrië. Odysseus, 12 Juni v. A'dam n. Danzig. Pluto, 12 Juni v. A'dam n. Rott Clio, 12 Juni v. Cadix te Lissabon. Deucalion, 12 Juni v. Varna te Constanza. Eos, 12 Juni v. Messina n. Algiers. Nereus, 12 Juni v. Odense te Stettin. Van Renselaer, 11 Juni v. Barbados n. Ply- mouth. Kon. Holl. Lloyd. Zeelandia, uitreis, 12 Juni v. Southampton. Rofterdamsche Lloyd. Buitenzorg, 10 Juni v. Batavia n. Rott. Kertosono, 11 Juni v Rott. te Batavia. Kota Radja, 11 Juni v. Rott. te Hamburg. Kota Tjandi, 12 Juni v. Hamburg n. Bre- men. Sibajak, uitreis, 12 Juni te Southampton. HollandAmerika-Lijn. Lochkatrine, 10 Juni v. Seattle n. Rott. Lochmonar, Rott.-Vanc., 10 Juni v. Las An- geles. Norenta, 12 Juni v. Rott. te Antwerpen. HollandAfrika-Lijn. Meliskerk, 12 Juni v. Rott. n. Hamb. Nieuwkerk, thuisreis, 11 Juni v. Zanzibar. Rietfontein, uitreis, 11 Juni te Port Said. Sumatra, uitreis, 12 Juni v. Zanzibar. Jagersfontein, 1 Juni v. Pt. Natal te Kilin- dino. Giekerk, thuisreis, 11 Juni v. Pt. Said n. Ge nua. Klipfontein, uitreis, 12 Juni v. Lorenzo Mar- aues n. Port Natal. Meliskerk, 12 Juni v. Rott. n. Hamburg. Rijpenkerk, 11 Juni v. Hamburg n. A'dam. Holland—Britsch-Indië-Lijn. Schiekerk, uitreis, 12 Juni te Genua. Meerkerk, uitreis, 12 Juni v. Colombo. Ridderkerk, thuisreis, 10 Juni v. Calcutta. Salawati, 11 Juni v. A'dam te Hamburg. HollandOost-Azië-Lijn. Gemma, 11 Juni v. Rott. te Hamburg. Saleier, 12 Juni v. New-York te Batavia. Holland Australië-Lijn. 'Almkerk, uitreis, 12 Juni v. Antwerpen. Holland—West-Afrika-Lijn. Drechtstroom, uitreis, 10 Juni te Bordeaux. Maaskerk, uitreis, 10 Juni v. Freetown. IJstroom, 1 Juni v. A'dam te Hamburg. Java Pacïfic-Lijn. Modjokerto, 10 Juni v. Tacoma n. Java. JavaNew Vork-Lijn. Soekaboemi, 10 Juni v. Batavia te Soerabaya. Ken. Paketvaart-Mij. Cremer, 10 Juni te Hongkong. Tohito, 11 Juni v. Rott. te Batavia. Rotterdam—Zuid-Amerika-Lijn. Alcor, uitreis, 11 Juni te Santos. Alhena, thuisreis, 11 Juni te Santos. Stoomvaart Mij. Oceaan. Agamemnon, Liverp.-Java, 11 Juni v. Pa- dang. Autolycus, Japan-Rott», 11 Juni te Londen. Jason, Rott.-Batavia, 12 Juni te Pt. Said. Patroclus, Japan-A'dam, 11 Juni v. Mar- seille. Perseus, Japan-Rott., 10 Juni v. Colombo. Emzetco Lijn. Jonge Anthony, 11 Juni v. Genua te Terra Nova. GRATIE VERLEEND. Van doodstraf tot levenslang. t)e gouverneur-generaal van N. Indië ><eeft gratie verleend aan Jacob, Djojosoe- kardi en Said, die hebben deelgenomen aan (ien moord op den administrateur J. F. H Waller van de rubber-onderneming: Damar Sipoet van de te Rotterdam gevestigde N.V Vereenigde Indische Cultuur Ondernemin gen, 'gelegen in het Langsasche, gouvt. Atjeh en Onderhoorigheden, op den 2den Februari 1929 en deswege waren veroor deeld tot den doodstraf door den landraad te Langsa. Het vonnis is veranderd in le venslange gevangenisstraf. DALENDE HUUR VAN HOOILANDEN. Bij de in Schcterland gehouden publieke verhuring van hooilanden aan of bij het iTjongerkanaal, daalden de prijzen zóó, als in de laatste dagen nog niet is voorgekomen. Gemiddeld waren zij 60 pCt. beneden die van verleden jaar, voor sommige perceelen ging de daling tot 70 pCl-, ja zelfs tol 80 pCt! Behalve aan de slechte uitkomsten van het veehoudersbedrijf is deze daling volgëns het Hb!d. voorai ook toe te schrijven aan de zeer ruime opbrengst van de eerste snede gras Om de oorzaken van den Belgischen op stand, welke leidde tot de afscheiding van België van Nederland te begrijpen, moeten we teruggaan tot den val van Napoleon en de besluiten, door de geallieerde mogendhe den genomen, welke besluiten werden ge- sanctionneerd door het Weensche congres, dat van 22 September 1814 tot 9 Juni 1815 werd gehouden. De gevolgen van de Napoleontische oorlo en hadden de oude kaart van Europa een etje in de war gemaakt en het Weensche congres was aangewezen om een nieuwe kaart te ontwerpen, waarbij met de oude gren zen rekening werd gehouden. Frankrijk had Europa, in de achttiende eeuw en in het begin der negentiende heel wat te doen gegeven. Van Lodewijk den Veertien de tot de Fransche revolutie en van deze om wenteling tot Napoleon had het zich. zeer oorlogzuchtig getoond en men wilde er voor zorgen, dat een barrière werd gevormd tegen een eventueel weder offensief optreden van Frankrijk. Het had bezit genomen, zoowel van Noord-Nederland, als de Oostersche Ne derlanden en toen het Fransche keizerrijk, na den slag bij Leipzig en na het afdanken, voor de eerste maal, uiteen was gevallen, voelde Oostenrijk er weinig voor om de Zuidelijke Nederlanden weer terug te hebben. Het wilde liever een compensatie in Italië, wat het dan ook kreeg. Het was een Engelsch staatsman, die er op bedacht was Nederland met Begliq te vereenigen om een krachtigen staat te heb' ben tegen Frankrijk. En door de aansluiting van beide Neder landen gaf men een bewijs van dankbaarheid voor alles wat Prins Willem, zoon van den laatsten stadhouder der Vereenigde Provin cies, Willem V gestorven in 1806 had gedaan voor de zaak der geallieerden in de oorlogen tegen Napoleon. Daarom creëerde men ook het Koninkrijk der Nederlanden. Het verdrag van Parijs, van 30 Mei 1814, beloofde Holland vergrooting van grondge bied. Een geheim verdrag, het protocol van Londen, van 26 Juni, daaropvolgende, stelde de vereeniging vast van de Vereenigde Pro vincies met de Oostenrijksche Nederlanden. En deze aansluiting zou volkomen zijn. Deze vereeniging van een en den zelfden staat werd goedgekeurd door het Weensche Congres. Reeds "den eersten Augustus 1814 regeerde Willem I over België in naam der geallieerden. Koning Willem I Deze aansluiting hoe goed ook bedoeld, was een groote fout. Daarover zijn het ook onze vaderlandsche geschiedschrijvers volko men met elkaar eens. De bevolking van Ne derland, noch die van België waren geraad pleegd. Sinds 1585 waren de twee Nederlan den hun eigen weg gegaan. België was over wegend katholiek en ook was er een groot verschil in taal. Reeds dadelijk kon de bevolking van België de aaneensluiting niet goedkeuren. De adel, de kleine burgerij, de geestelijkheid wilden een terugkeer naar Oostenrijk of de vorming van een zelfstandige, onafhankelijken staat Daarbij kwam dat billijke wenschen der be volking onvervuld bleven. De toevoeging van België maakte het nood zakelijk de grondwet te herzien. De Belgen moesten in de Staten Generaal worden verte genwoordigd, de godsdiensten gelijk gesteld. De koning stelde een nieuwe grondwetcom- missie in ze bestond van 22 April tot 13 Juli 1815 welke commissie bestond uit elf Nederlanders en elf Belgen Onder üe Belgen waren alle politieke partijen vertegenwoor digd. Deze commissie besloot, zonder veel moeite, dat het land zou bestaan uit zeventien provin cies en dat Brussel en den Haag, afwisselend, om het jaar, hoofdstad en zetel van het par lement zouden zijn. De Staten-Generaal zouden bestaan uit een eerste kamer, waarvan de leden door den ko ning zouden worden benoemd en een tweede kamer, waarvan de leden zouden worden ge kozen naar de bepalingen van de grondwet van 1814. De Belgen zouden eerst 65 leden krijgen van de 110, doch ten slotte zouden ze hetzelfde aantal leden hebben als de Neder- landsche vertegenwoordigers. De grondwet werd in de Noordelijke Ne derlanden zonder veel verzet aangenomen. In België was de wet zonder veel protesten aan genomen, omdat de godsdienstkwestie er bui ten was gebleven. Willem de eerste had vrij heid van godsdienst toegezegd en bovendien katholieke en hervormde godsdienst kregen gelijke rechten, terwijl het voorschrift dat de koning hervormd moest zijn werd geschrapt. Intusschen van de zijde van den Gentschen bisschop Maurice de Broglie kwam verzet tegen de toegezegde vrijheden. Op den 18en AugustrM814 kwam een vergadering van notabelen bijeen om hun oordeel over de nieuwe grondwet te zeggen. Dit op verzoek van den koning. Van de 1603 afgevaardigden onthielden 280 zich van het uitbrengen van advies. Van de 323 geldige stemmen verklaar den zich 796 tegen de nieuwe grondwet, ter- .wijl 527 hun stem er voor uitbrachten. De ko ning verbaasd en geprikkeld verklaarde nu, dat hij de stemmen van degenen, die zich van stemming hadden onthouden als stemmen voor de grondwet b»s-houwde. De bisschop van Gent verbood daartegenover, de katholie ken de eed op de grondwet af te leggen. Wat de taalkwestie betreft op den eersten October 'had de koning het vrije gebruik van d# Vlaamsche en Fransche taal toegestaan In het parlement gebruikte men de beide talen. Doch in 1919 wilde de koning een nationale taal vormen en hij maakte het Nederlandsch tot officieele taal in het Vlaamsche deel van België, waarbij, in 1822 nog werden ge voegd de arrondissementen van Brussel en Leuven. Deze maatregel vermeerderde de grieven. Je ne suis pas Hollandais Et je veux pas 1'être. Men begon te morren, ook al, omdat naar de meening van de Belgen, de Nederlan ders werden voorgetrokken. Van de zeven minister was slechts een Belg, van de 300 liooge ambtenaren slechts 17 Belgen, een Zuid-Nederlander op 28 diplomaten, zes Bel gische luitenant-generaals op 22 en van de 2317 officieren waren slechts vier honderd Belgen. En van deze vier honderd officieren dienden 377 bij het Indische leger. Bovendien was men ontevreden over de belastingen, omdat het Zuiden beweerde, dat zijn belangen bij die van het Noorden werden achtergesteld. Bij den strijd van den koning tegen de Broglie kwam die met de liberalen. Mannen als Sürlet de Chokier, Reypins, de Brouckerc en Dotrenge wenschten meer vrijheden. De regeering zag niet in, dat zij hervormingen moest toestaan, ook nog niet toen de Staten Generaal een wet aannam en waarbij de, knel lende banden van de drukpers werden ver broken. Daarbij kwam nog, dat de Belgen het gevoel hadden, dat de Nederlanders zich boven hen verheven gevoelden. Reeds in 1815 schreef de Oostenrijksche ezant te Brussel, von Binder aan Prins von Aetternich: „Indien men vraagt wat de Belgen willen, dan kan men slechts antwoorden, dat zij geen Nederlanders willen zijn. Twee jaar voor den Belgischen opstand schreef de Fransche di plomaat Lamoussaye aan zijn regeering: De Belg haat den Hollander en de laatste kijkt minachtend op den Belg neer". Zoo langzamerhand zien we het optreden van hen, die in den Belgischen opstand een rol zouden spelen. We noemden, hierboven, reeds eenige namen. We kunnen hierbij nog voegen: Phillippe Lesbroussart van Gent, Sylvain van de Weyer van Leuven, Edouard Ducpetiaux van Brussel en Louis de Potter van Brugge. Juli 1830 was het volk van Parijs in op stand gekomen tegen de regeering van Polig- hac en tegen Karei den Tiende. Deze opstand, welke eindigde met het verjagen van Koning Karei was van grooten invloed op den op stand, welke in België zou uitbreken en reeds jaren lang in den geest der Belgen was voor bereid. Men gaf in het Theater de la Monnaie de beroemde opera van Auber „la muette de Portici", waarvan de tekst is ontleend aan den opstand te Napels onder Massaniello, in 1647. Toen het beroemde duo der vrijheidshelden: „Amour sacré de la patrie, Rends nous 1'audace et la fierté! A mon pays je dois la vie II me devra la liberté". werd gezongen stond het publiek in een ge weldig enthousiasme op. -. .- Commandant Van Speyk die met zijn schip in de lucht vloog. Daar buiten wachtte een groote menigte En deze massa opgezwiept en geleid door de jonge lieden van het volk en de burgerij ver nielde dien avond den boekenwinkel van Libry en stak den brand in het huis van minister van Maanen. De autoriteiten, radeloos, na men geen enkelen maatregel tegen het gepen- pel, dat weldn tot vernieling en plundering overging. Het vernielde de comestibelwinkels, brak de nieuwe machines in de textielfabrie ken in de buitenbuurten van de hoofdstad. Het werd, volgens 'n Belgischen geschied schrijver, een anarchistische beweging, waartegen het garnizoen nog geen veer tien honderd man sterk weinig of niets kon doen. Toen kwamen de burgers bijeen op de „Grand Place". Men vormde daar een compagnie vrijwilligers, die als onderscheidingsteeken een lint droegen in de kleuren zwart, gee:, rood. Men koos tot chef baron Emmanuel van der Linden d'Hoog vorst. Twee dagen waren voldoende om de orde te Brussel te herstellen. Doch men bleef in op stand tegen het Nederlandsche gezag. Op het bericht van de revolutie besloot de koning, die op het Loo vertoefde een troepenmacht van zes duizend man naar Brussel te zenden, on der bevel van den kroonprins, Willem. Deze prins was zeer gezien in België en door zijn invloed, hoopte men, de revolutie te kunnen bedwingen, de scheiding te kunnen voorko men. De aankomst van zijn troepten te Vilvorde prikkelde niettemin, de Brusselaren. Ze wei gerden den prins aan het hoofd van zijn troepen in Brussel toe te laten. Bevreesd, dat de prins gewapender hand bezit van Brussel zou nemen; werden overal, in de stad, bar ricaden opgericht. Om bloedvergieten te voorkomen gaven de burgers en de vrijwilli gers den prins te verzekeren, dat de hoofd stad zich zou overgeven als hij alleen kwam. Toen hij inderdaad alleen verscheen, slechts vergezeld van eenige officieren, doch onder bescherming van de vrijwilligers, ontmoette hij overal mannen in blauwe blouses en ge wapend met pieken, terwijl overal de Bra- -r— fcijlfiiilp wHpi iJMi tllral ïfe iOÏnKi^^--ÏWf&irmA* ffSflig bantsche driekleur uithing. Met moeite kon hij zijn paleis bereiken, bleek van emotie. Een poging om tot een schikking te komen met 'n commissie uit de burgerij, mislukte. Een commissie naar den koning gezonden, keerde zonder door hem ontvangen te zijn, onverrichte zake terug. Toen gaf de koning bevel Brussel te be zetten. De prins met zijn troepen rukte de Schaerbeeksche poort binnen, doch hij stuitte op zulk een tegenstand, dat hij, na een bloe- digen strijd, moest 'terugtrekken. Ofschoon de Staten Generaal met 81 tegen 19 st. een adres aan den koning hadden aangenomen, waarin zij zich voor een scheiding uitspra ken, wilde de vorst hiervan niets weten. Het gevolg van den aanval op Brussel, welke met een echec van den Prins eindigde, was, dat tal van Belgische soldaten deserteerden of als onbetrouwbaar naar huis moesten worden gezonden. De strijd om Brus sel had ons twee duizend dooden en gewonden gekost. Toen werd door een voorloopig bestuur be staande uit de heeren Baron d'Hoogyorst, Charles Rogier en Andre Jolly, Felix de Merode, Alexander Gendebien en Sylvain van de Weyer, de onafhankelijkheid der Belgische provincies uitgeroepen. Na deze proclamatie belastte koning Wil lem zijn zoon met de regeering over de stre ken, welke hem trouw waren gebleven. Hij zou zich te Antwerpen vestigen. De Belgen, van hun kant, besloten het leger, dat onder prins Frederik stond aan te vallen. Generaal Nijpels, oud-veteraan onder Napoleon, be noemd tot bevelhebber van de Belgische strijdkrachten besloot een aanval op de Ne derlandsche troepen te ondernemen, welke troepen waren gekampeerd tusschen de rivie ren de Rupel en de Nethe. Frederik, van alle kanten aangevallen trok zich op Antwerpen terug. Toen ook hier de troepen werden aan gevallen opende Chassé een bombardement op Antwerpen vanuit de citadel. Het nationaal congres besloot het huis van Oranje vervallen te verklaren van den troon van België. Men koos, op aanraden van En geland Prins Leopold van' SaksenGoburg Gotha tot koning van België. Koning Willem I kon zich met dat alles niet vereenigen. In een proclamatie had de koning een op roep gericht tot het Nederlandsche volk om hem te helpen „den gewapenden opstand, in de Zuidelijke gewesten" te dempen. In deze proclamatie lezen we o.m.: „De Grondwet schrijft, in omstandigheden gelijk die, waarin wij thans zijn geplaatst, het dragen der wapenen voor, als een der eerste plichten van alle ingezetenen van het rijk. Dit voorschrift komt met uwe wenschen overeen. Welaan te wapen. Op de dringende bede van uw vorst. Te wapen voor de zaak van orde en van recht. Te wapen, onder ootmoedig op zien tot den Almagctigen God, die Nederland en Oranje zoo dikwerf uit de grootste gevaren heeft gered". Buitengewoon geestdriftig toonden onze landgenooten zich. Al spoedig stond een le ger van 36000 man bij de grenzen gereed om in België te vallen. De daad van Van Speijk, die liever den heldendood stierf dan zijn schip aan den vijand over te geven, had velen geest- driftig gestemd. Men zong vaderlandsche lie deren. Had eens Rouget de Lisle de Marseil- laise vervaardigd voor de soldaten, die naar Parijs trokken, G. W. Derx gaf een lied bij Vincent. Loosjes te Haarlem uit, het lied voor de uittrekkende schutters", J. B. Christemeyer vervaardigde het lied op den kroonprins, dat als volgt luidt: Wie staat aan 't hoofd der heldenschaar? De Prins! Wie kende vrees noch doodsgevaar? De Prins! Wie spreekt met klem als oorlogsheld? Waar 't Hollands eer en regten geld? De prins, vivat, de prins. Tegenover onze troepen hadden de Belgen weinig te stellen. Ze hadden wat al te ge makkelijk successen behaald op de Hollan ders en ze geloofden, het even gemakkelijk af te kunnen. Op den 30sten Juni schreef gene raal Daine, hoofd der Belgische troepen, aan den Belgischen minister van oorlog dat dt discipline veel te wenschen overliet. „Ik ben", zoo schreef hij, verplicht u te verklaren, dat ik niet in staat ben die maatregelen te nemen welke een succes en de eer aan onze wapens kunnen verzekeren." Het Belgische leger bestond uit twee groe pen: het scheldeleger, ongeveer veertien duizend man sterk, gelegen in een halven cirkel om Antwerpen en onder de bevelen van generaal Tieken de Terhove en het Maas leger, tien duizend man groot, onder bevel van generaal Daine en gelegen in het zuiden van Limburg. De prins van Oranje, opperbevelhebber van het Nederlandsche leger, wist het zoo aan te leggen, dat beide Belgische legers van elkaar werden gescheiden. Bij een po fing van Daine om zich mei het leger van rieken te vereenigen, werd Daine verslagen in den slag bij Hasselt op den 12den Augus tus. En vier dager, daarna, werd het Schelde leger. op zijn beurt, verslagen. De tien- daagsche veldtocht opende de Nederlanders den weg weg naar de hoofdstad, naar Brussel. Toen deed de nieuwe koning Leopold een beroep op de Fransche regeering om gewa pend tusschen beiden te treden. En weldra verscheen een Fransch lege. onder maar schalk Gerard in België. België werd gered, want de prins, die een botsing met Frankrijk wilde vermijden, irok zich terug. Nog was het einde van den strijd niet ge komen. Ofschoon de mogendheden een nieuwe regeling voorstelden, waarbij België zou bijdragen tot de rente der staatsschuld, terwijl Wiilem I in het bezit zou blijven van een deel van Luxemburg, weigerde de koning en toen besloten Frankrijk en Engeland hem te dwingen. Er werd beslag gelegd op de Nederlandsche schepen in de F.ngelsche en Fransche havens en generaal Gerard, ver gezeld van de hertogen van Orleans en Nemours, begon de belegering van Antwer pen, waarvan de citadel nog in handen was van generaal Chassé, van generaal Bajonet, zooals de soldaten hem noemden. De verdediging van de citadel was schitte rend. Het bombardement duurde negentien dagen, in welker, tijd de citadel geheel in stukken werd geschoten. Toen gaf de held haftige verdedigt: het op. Dat was het laatste bedrijf in den strijd tegen België. Het verdrag van Amiens maakte een einde aan de verwikkeling. België had Zich vrij gevochten. Op de ontwikkeling van België in de eeuw van zijn onafhankelijkheid behoeft hier niet te worden gewezen. Dat behoort tot een an der deel der geschiedenis en niet tot de taak van den schrijver van dit ariikeh Voor vier Mannenstemmen </oorDERX Uffaarlan, h/KncmSLagf» Pm retfoubfa. Slem, De belegering van de citadel van Ant.vysrjga

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 10