«magische turnt.
Buitenland
Honderd lwee en dertigste Jaargang,
Vrijdag 13 Juni
Uit Rusland.
Vacantiegenoegens en
Reisbrieven.
No. 137 1930.
Rusland, Polen en de Oekrajine.
(Nadruk verboden).
Kort geleden heeft in Rusland een proces
;laats gevonden tegen een groep Oekraji
nische separatisten, die met hulp van Polen
en gedeeltelijk ook van Duitsche groot-
jndustrieelen, hoopten Oekrajine af te scheu
ren van Rusland en het land tot een „onaf-
Ihankelijken" staat te maken, die in de practijk
niets anders dar. een Poolsch protectoraat
zou zijn. Op het proces is aangetoond, dat
Polen (en gedeeltelijk ook zekere Duitsche
kringen) bewust het separatistische streven
van een zeer kleine en volkomen onbeteekenen-
de groep intellectueelen in de Oekrajine en
andere streken niet alleen moreel, maar ook
financieel steunt, dat de Poolsche overheid
oogluikend het bestaan van z.g. „regeeringen"
(van de Oekrajine, van sommige Aziatische
gewesten van Rusland e.d.) op het grond
gebied van de Poolsche republiek duldt en
die .regeeringen", welke niemand vertegen
woordigen en van niemand eenige volmacht
hebben gekregen, financieel steunt.
Zelfs voor hem, die zeer weinig begrip van
de Oost-Europeesche toestanden heeft (en
het aantal van hen, die de Oost-Europeesche
toestanden en verhoudingen kennen, is in
Nederland en de overige West-Europeesche
Handen zeer gering), werd het duidelijk, dat
Polen bewust naar een verbrokkeling van
Rusland streeft. De eigenlijke bedoeling van
Polen is daarbij het rijke, vruchtbare en wel
varende Zuid-Rusland tot een „onafhanke-
lijken" staat te maken, die geheel onder de
heerschappij van Warschau zou staan, en
'die door Poolsche industrieelen en bankiers
zou geëxploiteerd worden. Een „bondge
nootschap" zou beide landen verbinden en
zou Polen in geval van een oorlog van den
steun verzekeren van het Oekrajinische leger.
Het plan is overigens niet door de Polen
uitgevoerd. Het werd vóór den wereldoorlog
te Weenen uitgewerkt. De Oostenrijksche ge
neraals, die in hun verblindheid in vollen
ernst dachten, dat de lappen-monarchie in
staat was Rusland te verslaan, waren van
plan de Oekrajine bij den Oostenrijkschen
staat in te lijven en het land te exploiteeren.
Naast dezen droom van uitbreiding van de
Poolsche heerschappij „van zee tot zee" (d.
w. z. van de Oostzee tot de Zwarte Zee) met
Dantzig en eventueel in de toekomst ook
Memel in het Noorden en Odessa en de ove
rige Zuid-Russische havens in het Zuiden,
naast dezen grootschheidsdroom streeft Polen
nog een ander doel na: het wil Rusland ver
zwakken, het Russische rijk terugbrengen tot
de grenzen van het oude Moskovië van de
XVIe eeuw, het van de zee afsnijden en met
lamheid slaan, het onder de opperheerschap
pij van Polen plaatsen. Daarom steunt het het
separatistische streven van alle volkeren in
Rusland, daarom zijn de Polen zulke vrien
den van de Midden-Aziatische nomaden ge-
iworden.
Dat deze politiek vroeger of later tot een
oorlog in Oost-Europa zal moeten leiden, die
vreeselijke afmetingen zal kunnen aannemen
en opnieuw een wereldoorlog met al zijn ont
zettingen ontketenen, ligt voor de hand, om
dat Rusland, zelfs het bolsjewistische Rus
land, zich met hand en tand tegen dit streven
zal verzetten. Dat Polen naar de versnippe
ring van Rusland streeft is begrijpelijk, om
dat het op deze wijze hoopt zelf de belangrijk
ste macht in Oost-Europa te worden. Minder
begrijpelijk is het, dat in landen ten Westen
van Polen vele voorstanders van de verbrok
keling van Rusland aan te wijzen zijn, dat
ook hier te lande een dergelijke strooming be-
Steidt
Zoolang is Rusland het sovjet-regime be
staat, is het gen ar van eer. botsing tusschen
Rusland en F 2 zoo niet geheel uitgesloten,
dan toch in eU geval minder waarschijnlijk.
•Voor de bolsjewistische heerschers spelen de
belangen van den Russisc'hen staat en de
nationale belangen van het Russische volk
een zeer ondergeschikte rol. Voor hen is de
hoofdzaak zich in Rusland, waar zij zich
wisten te verschansen, zoolang te handhaven
totdat de door hen voorbereide wereldrevolu
tie zal uitbreken, die hun, naar hun overtui
ging, de macht over de geheele wereld zou
verschaffen. Om zich in hun „vesting" te
handhaven zijn zij bereid vérgaande conces
sies aan Polen en andere landen te doen. In
elk geval zullen zij, terwille van de nationale
belangen van Rusland, geen ooriog beginnen.
Polen van zijn kant vreest niets zoozeer als
het ontstaan van een nationale Russische re
geering, die het vraagstuk van de door Polen
geannexeerde Russische gebieden vroeger of
later op het tapijt zou brengen. De Poolsche
regeerders hebben herhaaldelijk duidelijk te
kennen gegeven, dat het voortbestaan van het
tegenwoordige wanbeheer in Rusland voor
Polen zeer voofdeelig is en dat Polen belang
heeft bij het voortbestaan van het sovjet
regime te Moskou. Hoe langer het sovjet
regime blijft bestaan, hoe meer Rusland ver
zaakt wordt, hoe minder het in staat zal zijn
zich tegen de veroveringsplannen van Polen
te verzetten. Daarom zal Polen, zijn werk
voor de ontbinding van Rusland voortzettend,
veel geld voor het werk der separatisten be
schikbaar stellend (meer dan voor de zeer
zwakke Poolsche financiën goed is), tegelij
kertijd een gewapende botsing met Sovjet-
Rusland vermijden.
Zal Polen echter deze politiek kunnen
handhaven, zal het nog lang tusschen de
twee stoelen kunnen balanceeren? Rusland
maakt nu een hevige crisis door. De misluk
te collectivisatie van den landbouw heeft in
geheel Rusland een gisting doen ontstaan,
die onder bepaalde omstandigheden tot hevi
ge uitbarstingen kan leiden. Het ergst is de
toestand in de Oekrajine. In dat land is de
kans op boeren onlusten zeer groot. De Oekra
jinische separatisten, die door Polen finan
cieel gesteund worden, zullen die onlusten
uitbuiten om hun doel te bereiken en de on
afhankelijkheid van de Oekrajine uit te roe
pen. Barst 'n dergelijke opstand uit. hetgeen
'ang niet tot de onmogelijkheden behoort,
en weten de separatisten de leiding van den
opstand in handen te krijgen, dan zal Polen
het balanceeren niet kunnen volhouden. Haar
agenten, de separatisten, zullen zich dan
natuurlijk tot de Poolsche regeering wenden
met het verzoek den opstand financieel en
militair te steunen. Polen zal dan voor de
keuze geplaatst worden: den opstand te steu
nen en dus een oorlog met Sovjet-Rusland te
trotseeren of de opstandelingen in den steek te
laten en op deze wijze het werk van vele
jaren en veje millioenen te niet te zien gaan.
Een impulsieve man als de tegenwoordige
dictator van Polen, zal natuurlijk het eerste
kiezen, hetgeen overigens een logische conse
quentie van de tegenwoordige Poolsche poli
tiek zal zijn.
Rusland, zelfs het Rusland van Stalin, zal
den openlijken of gemaskerden steun van
Polen aan de eventueele Oekrajinische op
standelingen niet kunnen dulden. Dat zou dus
beteekenen, dat een oorlog tusschen Rusland
en Polen onvermijdelijk zou worden met al de
ontzettende gevolgen ervan voor geheel
Europa, wellicht voor de geheele wereld. In
het Westen geeft men zich in het algemeen
te weinig rekenschap van de geweldige betee-
kenis, welke de Oekrajine in de naaste toe
komst kan krijgen.
Merkwaardig is het volgende. Tijdens de
groote Russische revolutie van ruim drie
eeuwen geleden heeft Polen, dat toen het top
punt van zijn macht had bereikt en een der
machtigste rijken van Europa was, dezelfde
politiek gevoerd. De Poolsche regeerders heb
ben toen, evenals nu, alle centrifugale krach
ten in het Russische rijk gesteund, zij hebben
er zelfs niet voor teruggedeinsd een avontu
rier als den gestorven zoon van tsaar Iwan
den Verschrikkelijke te erkennen en zijn aan
spraken op den Moskouschen troon te steu
nen. Evenals de tegenwoordige Poolsche
machthebbers de Oekrajinische separatisten
in staat stellen op Poolsch grondgebied „re
geeringen" op te richten en „legers" te orga-
niseeren, zoo hebben de toenmalige Poolsche
machthebbers den avonturier verlof gegeven
legers te werven (en het geld daarvoor voor
geschoten dus evenals nu) om een burger
oorlog in Rusland te ontketenen. Later meng
de Polen zich rechtstreeks in de Russische
woelingen en wist zelfs Moskou te bezetten.
Deze successen eindigden echter zeer slecht
voor Polen. De Poolsche bezetting werd ver
nietigd, Rusland v/erd bevrijd en een poos
later begon de groote worsteling tusschen
Rusland en Polen om dezelfde Oekrajine. Het
heeft er allen schijn van dat de geschiedenis
zich opnieuw zal bethalen. De kans dat de
gevolgen van deze herhaling voor Polen
even noodlottig zullen zijn als in de XVIIe
eeuw, is zeer groot. Doch drie eeuwen gele
den merkte het overige Europa zeer weinig
van dien strijd in Oost-Europa. Nu zal het
echter de gevolgen van een eventueele botsing
in het Oosten in zeer hooge mate ondervin
den.
Dr. BORIS RAPTSCHINSKY.
PARIJS ALS THEATERSTAD.
Vijftien nieuwe theaters.
Terwij! iedereen te .Parijs klaagt over de
„malaise" van het tooneel, wordt aangekon
digd dat het volgend seizoen ongeveer
15 nieuwe theaters en music-halls zullen
worden geopend!
Montparnasse zal het leeuwenaandeel krij
gen. Een internationale onderneming laat
tusschen de Boulevard Montparnasse, Rue d'
Odessa en Rue du Montparnasse een groot
gebouw neerzetten, dat een theater, een mu-
sichall, een circus en een amusementspark zal
herbergen. Voorts zal er op Montparnasse
nog een studio-theater komen, terwijl de echt
genoot van de actrice Rubinstein, de Ameri
kaan Titus, op de Boulevard Raspail een
theater laat bouwen. Terzelfdertijd wordt
het Théatre Montparnasse in de Rue de la
Gaité gemoderniseerd.
Elders in Parijs is dezelfde acitviteit te be
speuren. Op den hoek van de Avenue de
Courcelles en de Rue de Chazelles komt een
nieuwe schouwburg met 1200 plaatsen. Een
nieuwe Grand-Guignol zal in de Rue de
Troyon verrijzen. Op een der groote boule
vards komt de Plazza, een nieuwe music-hall.
EEN ITALIAANSCHE SPION
DOOR FRANSCHEN GEVANGEN
GENOMEN.
De politieke politie te Nice bewaart het
diepste stilzwijgen over de arrestatie van
een Italiaansch spion, in wiens bezit men
belangrijke documenten van groote beteeke-
nis heeft gevonden.
Naar verluidt zou de gearresteerde een
hooggeplaatst officier bij de fascistische mi
litie zijn, die zich dikwijls in Zuid-Frankrijk
ophoudt en reeds geruimen tijd door de poli
tie werd verdacht.
De op hem gevonden documenten zouden
betrekking hebben op de organisatie van het
Fransche leger.
AUTOMATENOORLOG TE BROOKLYN
De „Daily Telegraph", zoo lezen we in
het Hbld., maakt melding van een .^lót-ma
chine war", een automaten-oorlog te Brook-
lyn als gevolg waarvan één man werd ge
dood, één doodelijk en twee anderen licht
gewond. De gedoode, een bekend bendelid,
zekere Feo, zei juist tegen zijn metgezellen
„wat een mooi weer vanavond voor een
moord" toen het heele gezelschap neergeveld
werd door een kogelregen van een machine
geweer uit een voorbijgaande auto. Zijn mis
daad bestond hierin, dat hij zich op het trot
toir van een concurreerende bende had bege
ven; naar men weet hebben de benden ieder
haar eigen operatieterrein afgebakend voor
het plegen van afpersing.
In kleine winkels worden hetzij om niet,
hetzij tegen een bescheiden huur door leden
der benden „slot-machines", automaten, ge
plaatst, waaruit men, na het inwerpen van
vijf Amerikaansche centen, bonbons, kauw
gom, sigaretten en „tips" voor wedrennen
kan halen. In ruil voor het plaatsen dezer
automaten genieten de winkeliers „bescher-
m De gedoode man was gewaarschuwd, dat
hij zijn operaties tot een bepaald stadsge
deelte moest beperken en dat hij anders h111®6
uit rijden zou worden genomen". Dit is de
gebruikelijke term voor iemand te doen ver
dwijnen; het slachtoffer wordt dan in een
auto meegevoerd en gedood. Hier heeft men
echter zooals gemeld de zaak nog bondiger
opgeknapt. Hun code getrouw, hebben ge
wonden ondanks een politieverhoor in den
derden graad, dat niet veel van de pijnbank
verschilt, geweigerd inlichtingen te verstrek
ken.
De „slot racket" te Brooklyn wedijvert in
verwoedheid met de drank en wasscherij
„rackets". De eerste twee hebben alleen be
trekking op het „territoir" der benden. De
laatste betreft afpersing waarbij het afge
perste geld regelmatig wordt geïnd door
bendeleden in ruil voor bescherming bij het
afleveren van de wasch van de week aan de
eigenaars.
DE NIEUWE KONING VAN ROEMENIE.
Verzoening tusschen Carol en
prinses Helena.
Koning Carol heeft een besluit uitgevaar
digd, waardoor prinses Helena, zijn echt-
genoote, van wie hij gescheiden was, en
moeder van zijn zoon Michaet, den titel
krijgt van koningin van Roemenië.
Voor de regeling van de opheffing der
echtscheiding zal nu ook wel spoedig een op
lossing gevonden worden, en men verwacht
een spoedige verzoening tusschen prinses
Helena en koning Carol.
AUTO'S OP EEN HELLING.
Gisteravond vond op den weg van Hof-
geisina door het Reinhathwoud een ernstig
ongeval plaats. Een Reihswehrafdeeling uit
Munden aan den Wezer was met een groot
aantal vrachtauto's met pontonaanhangwa
gens een oefentocht aan het maken. Op een
plaats waar de weg sterk helde, konden de
chauffeurs, ondanks het sterke remmen, de
zware wagens niet tegenhouden. Deze reden
op elkaar en werden gedeeltelijk vernielo.
Negen reichswehrsoldaten werden gewond
van wie drie ernstig.
BESLUITEN DER ARBEIDSCONFERENTIE
De door de arbeidsconferentie samenge
stelde commissie voor den arbeidstijd van
kantoor en winkelpersoneel begon heden met
de behandeling van de ontwerpen tot rege
ling van den arbeidstijd van kantoor- en win
kelpersoneel op internationalen grondslag.
Het ontwerp voorziet in een 48-urige werk
week en bepaalt in principe, dat de werkdag
8 uur mag duren. De 48 werkuren per week
kunnen echter ook op andere wijze over de zes
werkdagen verdeeld worden, doch slechts zoo
dat de werkdag nooit langer dan 10 uur
duurt.
OOSTENRIJK GEEN REPUBLIEK-'
De correspondent van de N.R.Crt. te Wee
nen schrijft aan zijn blad:
De gewezen directeur van het kabinet van'
den laatsten keizer van Oostenrijk, de ook
als schilder bekende en als schrijver veel pro-
duceerende graaf Arur Polzer-Hodiz, die in
het middelpunt van de monarchistische be
weging in Oostenrijk staat, hoewel hij in eeu
bekende badplaats dicht bij Weenen terugge
trokken leeft en zich slechts met schilderen
en schrijven onledig houdt, heeft in het Pink
sternummer van het Neue Wiener Journal
een artikel gepubliceerd, dat veel opzien heeft
gebaard. Polzer beweert n.1., dat Oostenrijk
de jure heelemaal geen republiek is en rede
neert aldus: Keizer Karei is nooit afgetreden
'zooals bijv. keizer Wilhelm en de Duitsche
bondsvorsten aftraden; hij heeft slechts op
raad van den sedert gestorven prelaat dr.
Hauser, die in de revolutiedagen aan het
hoofd van de christelijk-sociale partij' stond,
zijn heerschersrechten vrijwillig prijsgegeven
tot het volk zou hebben uitgemaakt, welke
staatsvorm het wenschte
Dr. Hauser heeft bovendien den keizer
door den kardinaal-prins-aartsbisschop van
Weenen laten verzekeren, dat daar de chris
telijk-sociale partij het keizerlijke vaandel on
voorwaardelijk trouw zouden blijven. Karei
vaardigde daarop het manifest van 11 No
vember 1918 uit, waarin hij de beslissing in
de handen des volks legde. In plaats echter
de beslissing ordelijk bij wijze van volks
stemming uit te lokken, verklaarde het toen
aanwezige rompparlement, dat niet uit nor
male verkiezingen was voortgekomen, zich
tot „voorloopige nationale vergadering" en
proclameerde reeds den dag daarop in tegen
woordigheid van eenigen duizenden straat
slijpers als toeschouwers, daar geen ander
oubliek in de miljoenenstad opgekomen was,
de republiek. Volkomen in strijd met de
waarheid werd er aan toegevoegd, dat de kei
zer voor zich en zijn familie van den troon
afstand gedaan had, wat niet gebeurd was.
Deze „nationale vergadering" bestond uit
oude Oostenrijksche Rijksraadafgevaardig
den, wier mandaat op de oude grondwet
steunde. Deze oude grondwet had echter op
gehouden te bestaan, op het oogenblik dat de
Italiaansche, Boheemsche en Zuid-Slavische
gebieden zich van Oostenrijk losgemaakt
hadden. De mandaten van deze leden van de
nationale vergadering waren dus, toen zij
als vertegenwoordigers des volks de repu
bliek uitriepen reeds lang verloopen en al
hun besluiten waren dus van nul en geener
waarde. Polzer constateert, dat nooit 'n repu
bliek Oostenrijk rechtmatig tot stand geko
men is. Maar ook niet revolutionnair, omdai
niet het volk revolutie gemaakt heeft, maar
slechts in den drang van het verliezen van
den oorlog en den nood eenige terroristen,
speciaal de roode gardisten, de status terro
riseerden, met hulp van eenige beroepspoli
tici.
ZWAAR ONWEDER BOVEN
LISSABON.
Naar uit Lissabon gemeld wordt, heeft
zich gisteravond boven de Portugeesche
hoofdstad een zwaar onweder ontlast dat
met een wolkbreuk gepaard ging. De omge
ving van de stad werd zwaar geteisterd, in
de stad zelf staan de straten blank en is het
verkeer ontwricht. Tal van winkelzaken
staan onder water. Een kind werd door het
hemelvuur gedood en twee soldaten verlamd.
ZWAAR ONWEER BOVEN PARIJS
EN OMGEVING.
Gisteravond werd de Fransche hoofdstad
door een hevig onweer geteisterd, dat ge
paard ging met een wolkbreukachtigen re
genval.
De goten waren reeds spoedig niet meer
in staat al het water te verzwelgen, zoodat
vooral het laagst gelegen gedeelte van Parijs
van het water te lijden had.
Verscheidene straten kwamen blank te
staan en kelders en bendenverdiepingen lie
pen onder.
De bliksem sloeg in een der kerken, doch
een begin van brand kon spoedig worden ge-
bluscht.
Ook uit de provincie wordt noodweer ge
meld. Op het traject Parijs—Verneuil moest
het spoorwegverkeer worden stopgezet, aan
gezien een der tunnels onder water stond.
In de nabijheid van Annecy werden twee
bruggen door het water weggeslagen. Eeni
ge straatwegen staan eveneens onder water.
Ook te Reims heeft het noodweer groote
schade aangericht. De bliksem sloeg op ver
scheidene plaatsen in en veroorzaakte meer
dere malen brand.
Te Troyes werd een landarbeider voor de
oogen van zijn kinderen door den bliksem
getroffen en gedood.
DE ALCOHOLSMOKKELARIJ IN
AMERIKA.
Een geheime brouwerij ontdekt.
De politie te Chicago heeft een van de ge
heime brouwerij van Al Capone, den koning
der Amerikaansche alcoholsmokkelaars, ont
dekt.
40.000 gallons bier, geheel gereed' voor
den verkoop, werden in beslag genomen.
EEN TREIN IN MEXICO ONTSPOORD.
Twintig personen gewond.
Tengevolge van het verzakken van een ge
deelte van den spoorweg, veroorzaakt door
de jongste regens, ontspoorde een passagiers-
trein tusschen Jalaga en Veracruz. Twintig
personen werden gewond, van wie eenige
ernstig.
De Passiespelen van 1930.
Dit jaar is het de 3ste maal, dat de
passiespelen te Oberammergau zullen
worden opgevoerd. Gedurende de decen
nia, welke aan de dit jaar te houden
spelen vooraf gingen, zijn de opvoerin
gen niet steeds in een speciaal daarvoor
ingerichten schouwburg gegeven. Oor
spronkelijk speelde men in de kerk daal
de toeschouwers hoofdzakelijk uit de
parochianen bestonden. Daarna heeft
men toen de toeloop te groot werd op de
kerkhoven de geheele passie gespeeld.
Maar met de tijden veranderden ook de
zeden en door de profane wijze, waarop
vooral in andere streken het passiespel
werd gespeeld, hebben kerk en staat het
spel verboden. Voor Oberammergau
werd ter wille van de eens gedane be
lofte een uitzondering gemaakt. Juist
honderd jaar geleden richtte men op de
huidige plaats van het théater een pri
mitieven schouwburg in, zoodat de vele
belangstellenden uit geheel Duitschland
er een plaatsje konden bekomen. Na 1898
werden in de zomermaanden 12 opvoe
ringen gegeven, welke met de aanwas
der kijklustigen naderhand werden uit
gebreid, zoodat nu in 1930 vanaf elf Mei
tot eind September 33 voorstellingen
worden gegeven, ongeacht de tusschen-
tijdsche opvoeringen welke bij over-
groote aanvrage kunnen worden inge-
lascht.
Reeds in 1922 hebben honderdduizen
den de opvoeringen bijgewoond, terwijl
dit jaar naar mededeelingen van het
Amtliche Bayerische Reisebtiro een
300.000 bezoekers worden verwacht.
Deze groote stroom van kijklustigen
heeft natuurlijk niet nagelaten grooten
invloed uit te oefenen op de bestaande
toestanden in Oberammergau zelf.
Prachtige straten zijn aan gelegd waar
voor de gemeente een bedrag van 700.000
mark heeft disponibel gesteld. Alle hui
zen zijn opnieuw gekalkt en geverfd,
terwijl de minder kunstzinnige beschil
deringen op de muren der huizen zijn
weggewerkt. De meest geslaagde bijbel-
sche tafreelen heeft men laten bestaan
waarvan die op het z.g. Pilatushuis van
Dr. Lang en het Moeder en Kind op den
gevel van de woning van Hugo Rutz
beide geschilderd door den plaatselijken
kunstschilder Franz Zwink, prachtige
voorbeelden zijn Zwink's rokokofresko's
geven aan het geheele dorp een pittores
ke sfeer. Dat ook de handelsgeest van de
Oberammergauers wakker is geworden
getuigen de groote nieuwbouwen, waar
van die van Alcis Lang, de huidige
Christusrol vertolker een voorbeeld is.
Aan den vooravond van de spelen.
Men krijgt dan ook niet de idee van
een eenvoudig boerendorp, wanneer men
langs de tientallen groote spiegelruiten,
welke de zakenbezitters in hun percee-
len hebben laten plaatsen, wandelt. Des
avonds, wanneer de groote stroom van
toeschouwers het dorp bezet, is het een
drukte van belang. Verkeersagenten re
gelen het verkeer, terwijl hulpvaardige
dienstmannen met roode petten en lange
haren de bagage der logé's op de schou
ders of in trekkarren op de bestemde
plaatsen brengen. Overvolle treinen,
groote autobussen van de rijkspost rij
den af en aan, terwijl de particuliere
wagens onophoudelijk voor de verkeers-
bureaux stoppen. Er zijn niet minder
dan vier reusachtige autogarages buiten
het dorp gebouwd. De meeste plaats
vereischen de wagens van den Duit-
schen Rijkspostdienst die tijdelijk tot
Maandagmorgen daar worden gestation-
neerd. Tientallen van die kolossen
staan dan te wachten om de passagiers
naar de nabij gelegen groote steden te
brengen. Een en ander is het gevolg van
ce maatregel, waarbij het gemeentebe-
stuui van Oberammergau heeft besloten
dat de bezoekers van de spelen vanaf
Zaterdagavond tot en met Maandagmor
gen vooraf logies in het dorp moeten
bestellen en voldoen. In vroegere jaren
kwam men in eigen of andere wagens
naar het dorp, bezocht de spelen en ver
trok zonder bijna iets te verteeren. Meri
had dan alleen de inkomsten van de
entrees, zoodat bijna iedere opvoering
met een tekort sloot. Gemeente en kerk
zaten dan voor het verlies terwijl de
nabijgelegen steden het meeste geld ver-
d'enden. Hieraan is door dezen maatre
gel een eipde gekomen zoodat na een af
trek voor een billijke vergoeding voor
de medespelenden de inkomsten de uit
gaven kunnen dekken en het overschot
kan worden besteed vooi; de instellin
gen van openbaar nut.
De meeste drukte speelt zich vooral af
om en nabij de verkeersbureaux. Tho
mas Cook heeft zijn bureau voor de En-
gelsche en Amerikaansche bezoekers,
terwijl de meer continentale kijklusti
gen aan het Amtliche Bayerische Ver-
kehrbüro de noodige aanwijzingen kun
nen bekomen. Na een kwartier in de rij
gestaan te hebben, werden we verwezen
naar de Ludwigstrasse, waar voor ons
logies was b sproken. Alle inwoners
van het dorp verdienen aan de bezoe
kers en bijna overal zijn eetzalen bijge
bouwd en ingericht. Onder leiding van
het Verkehrsbüro is de organisatie ge
heel onafhankelijk van de spelen tot
stand gekomen. Meisjes kregen les in
opdienen en koken, terwijl vooral de En-
gelsche taal duchtig is ingestudeerd.
Men kan dan ook nergens komen of men
kan worden verstaan, hetgeen vooral
voor de Amerikanen en Engelschen van
zeer veel nut is. Zegt men zelf niets, dan
spreekt men U direct in het Engelsch
aan. We waren met zestien gasten bij
Gstaiger waarvan een Deen en de rest
Amerikanen en Engelschen (dames uit
New York, Millwaukee, Chicago en Phi-
ladelphia) waaronder twee geestelijken
van de Aglikaansche kerk. Van tijd tot
tijd dienden we nog als tolk, wanneer de
Engelsch sprekende aanwezigen in uit
zonderingsgevallen niet door de hulp
vaardige meisjes in ons pension konden
worden begrepen. Opmerkelijk is de
groote liefde der meeste buitenlanders
voor de mannelijke personen met lang
haar en een spijtige uitdrukking kwam
op het gelaat der Engelsche en Ameri
kaansche dames, toer de dochters van
onzen gastheer verklaarden, dat hun
papa kortgeknipt was. Eenige voldoe
ning ondervonden ze toen zij de zoon
des huizes met lange blonde krullen in
de gane- zagen verschijnen.
Des avonds heeft het dorp een groot-
steedsch karakter en als om acht uur de
muziek met populaire wijsjes door de
eenige hoofdstraat trekt, komt bijna al
les op de been.
Toch treedt ook 's avonds weer spoe
dig de nachtelijke rust in, daar bijna alle
bezoekers des morgens voor de opvoe
ring een bezoek aan de kerk brengen.
Deze kerk, welke van buiten een eenigs-
zins verwaarloosd uiterlijk heeft, is een
bezoek overwaard. Vijf prachtige altaren
staan er opgesteld, terwijl de muren en
de zoldering prachtig naar oud Beijer-
sche en Italiaans aandoende trant door
den Oberammergausche schilder Mat-
thaus Günter zijn beschilderd. Des mor
gens om vier klinkt als een echo door
de dalen het kanonschot ten teeken, dat
wederom een dag aanbreekt, waarop de
Passiespelen zullen worden opgevoerd.
Alle medewerkenden begeven zich dan
naar de kerk. Tegen zes uur traden ook
wij de reeds stampvolle Godstempel bin
nen. Reeds hier ondergaat men de wij
dingsvolle sfeer welke den verderen
geheelen dag kenmerkt. Alle bezoekers
kwamen onder den invloed en unaniem
hoorde men het vedy nice der Engel
schen en Amerikanen. Een prachtig ge
mengd koor bestaande uit 50 man voert
de gezangen uit terwijl een volledig
symphonieorkest met een groot orgel de
Gregoriaansche muziek ten gehoore
brengen.
Na het ontbijt begaven wij ons met de
duizende toeschouwers op weg naar het
théater. Deze Zondag (18 Mei) waren er
een kleine 5000 aanwezig.
Het théater.
De reusachtige aanvraag naar plaats-
kaarten heeft de nieuwbouw van een
groot théater noodzakelijk gemaakt.
Voor de dit jaar te houden voorstellin
gen heeft men dan ook het bestaande ge
bouw gemoderniseerd en uitgebreid ter
wijl een geheel nieuw tooneel is aange
bouwd. De kosten van deze nieuwbouw
bedragen rond 800.000 mark. De geheel
overdekte toeschouwersruimte biedt nu
plaats aan 5200 toeschouwers. Groote
ijzeren bogen dragen het dak zonder
dat het uitzicht op het tooneel ook maar
iets gehinderd wordt. Het tooneel is
een technisch novum. De prachtige uit
kijk op de bergen, die honderden jaren
als natuurlijke achtergrond hadden ge
diend moest ook nu worden behouden.
Daarom heeft men het z.g. proscenium
onoverdekt gelaten waardoor men over
het théater heen het uitzicht op de ber
gen heeft. Onder het groote tooneel is
een kelder waarin alle décors en requi-
siten worden geborgen. Vanuit dezen
