DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Mayonnaise
Iko. 191
VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1930
132e Jaargang.
Dagelijksch overzicht.
Buitenland
ifAI.VË-DELFT'sl
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3
maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. OOSTER ZOON, Voordam C 9, post
giro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAS.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
MONARCHISTISCHE ACTIES IN
EUROPEESCHE LANDEN.
Te zwakke actie in het oude Oostenrijk.
Het einde van den wereldoorlog in 1913
beteekende voor vele staatshoofden ook bet
einde van hun gezag: Duitschland zette
Keizer Wilhelm af, Rusland meende zonder
den tsaar beter te kunnen regeeren, Oosten
rijk en Hongarije moesten niets meer van de
Habsburgers hebben en werden ook al repu
bliek, kortom, de verliezende partijen gaven
6chuld van hun nederlaag aan de toenmalige
regeeringshoofden en stuurden deze weg.
Dat was geen nieuwtje. Ook vroeger zag
men dezelfde verschijnselen. Als we eens even
'bedenken, wat in Frankrijk de vorige eeuw
gebeurde: Napoleon, de groote afgod van
het Fiaosche volk, verloor zijn macht over
de andere Europeesche landen en raakte met
een zijn macht over Frankrijk kwijt. Wel was
'in gsoot deel van het leger nog op zijn hand
en wel werd hij bij zijn terugkeer van Elba
weer hartstochtelijk toegejuicht, maar den
nieuwen nederlaag had hem voorgoed on
schadelijk gemaakt, ook al was hij niet naar
St. Helena getransporteerd. Eenige tientallen
jaren laten zien we hetzelfde en in 1871 was
het geval weer heel duidelijk. Na de neder
laag tegen Duitschland werd Napoleon II
wegegejaagd en kwam de Fransche republiek
tot stand.
Engeland heeft een dergelijke geschiedenis
gehad. Ook daar zijn koningen weggejaagd,
ook door zijn ze terug gekomen.
En ook Nederland kan er over meepraten.
We zullen de geschiedenis hier niet meer
uiteenzetten, veronderstellende, dat er vader-
landsche geschiedenis genoegzaam bekend is.
Waarom nu bovenstaande geschreven?
Wel, in den laatsten tijd worden de monar
chistische acties in de landen, die men de
jongste republieken kan noemen, steeds groo-
te.r. Duitschland is daar misschien een uit
zondering op, maar zoowel in Oostenrijk,
Hongarije als inRusland is men voort
durend bezig, om weer een gekroond hoofd
te krijgen.
Over Hongarije hebben wij niet zoo lang
geleden al eens geschreven. Dit land zullen
we thans dus laten rusten. Over Rusland zal
tz.t. op deze plaats gesproken worden. We
willen het nu 'hebben over Oostenrijk.
Maandag a.s. herdenken de Oostenrijksche
monarchisten het feit, dat het op dien dag
honderd jaar geleden zal zijn, dat Frans
Jozef, den grooten, grijzen keizer van het
oude Oostenrijk-Hongarije voor den tijd van
1916/17, geboren werd. Deze herdenkingsdag
zal niet onopgemerkt voorbijgaan. Weliswaar
is het aantal officieele monarchisten in
Oostenrijk niet groot, maar toch dient men
rekening met hen te houden. Zij komen in
hoofdzaak voort uit den kring van den ge
wezen adel, uit het vroegere leger en de oude
ambtenaren en uit de boeren.
De groote politieke partijen, die zich
Groot-Duitschers en sociaaldemocraten noe
men, zijn absoluut republikeinsch De chr.
socialisten hebben een monarchisten vleugel.
Deze partij is zeer voorzichtig. In de partij-
statuten staat n.1. dat zij zich voorloop!?
onder den huldigen regeeringsvorm scharen
Dat geeft dus te denken!
De echte monarchistische groepen zijn
niet in den Nationalen Raad vertegenwoor
digd. De meest interessante partij is de z.g.
keizersgetrouwe volkspartij, die tot devies
heeft: „Zwart-geel tot in de knoken". Aan
het hoofd van die partij staat de gepension-
neerde kolonel Wolff. Deze .Wolff wordt
door velen, aldus de correspondent van hel
„Vad.", abnormaal genoemd. Hij heeft het
initiatief genomen tot allerlei plechtigheden
op 18 Augustus, zooals godsdienstoefenin
gen, optochten, onthulling van een gedenk
steen, enz. Wolff verdient ook speciaal ver
melding, omdat hij, in tegenstelling tot de
andere monarchistische groepen, de kwestie
van Oostenrijks staatsvorm niet van binnen
uit, doch met behulp van het buitenland, en
speciaal Hongarije en Italië wil oplossen.
Tot de voornaamste figuren in de monar
chistische groepen behoort verder de oud-
Oostenrijkschen minister-president graaf
Heinrich Clam-Martinic, die in de oude
monarchie steeds een fanatiek voorvechter
van de Tsjechen is geweest, doch na de om
wenteling merkwaardigerwijs voor de Oos
tenrijksche republiek opteerde. Hij staat aan
het hoofd van den Rijksbond van Oosten
rijkers, die een duidelijke monarchistische
strekking toont en van den Bond van Katho
lieke Edellieden, die eveneens van deze strek
king is.
Een heel afzonderlijke positie in de monar
chistische beweging neemt baron Karl Werk
mann in. Bij het begin van deze eeuw was
Werkmann officier, hij verloor echter ten ge
volge van een politieke gebeurtenis zijn posi
tic en werd redacteur van het toenmalige
Fremden Biatt, het orgaan van 'het 'hof en
de Oostenrijksche regeering. Bij het uitbreken
van den oorlog werd hij weer als officier
opgenomen en leerde hij den toenmaligen
troonopvolger, aartshertog Karl, kennen, die-
bijzonder op hem gesteld werd. Tijdens den
oorlog bracht Werkmann den jongen keizer
op het denkbeeld een eigen persdienst van
het hof in te voeren, wat ook geschiedde
Werkmann kreeg hiervan de leiding. Na de
omwenteling volgde hij den keizer in balling
schap, die hem ook in ballingschap den ba
ronstitel verleende, dien Werkmann met groo
ten trots voert. Hij bleef aan 's keizers zijde
tot diens dood en keerde toen naar Oostenrijk
terug, waar hij op grond van een testamen
taire beschikking van den keizer zijn intrek
nam in diens villa in den Semmering, waar
hij nog woont. Hij wijdt zich aan publicisti
sche verdedigingen van keizer Karei, waarom
men hem „Kareis trouwsten Paladijn noemt
Uit deze correspondentie in het „Vad".
blijkt wel, dat de monarchistische beweging
in Oostenrijk niet denkbeeldig is. Toch zal
het gemakkelijk zijn, om een Hatsburger te
rug te krijgen, want daarvoor is deze bewe
ging lang niet krachtig genoeg.
Zoolang de overgroote meerderheid den
huidigen regeeringsvorm goed vindt, zoolang
zal het werk van de monarchisten vrijwel
nutteloos zijn.
DE TERREUR IN CHINA.
Luchtbombardement van Sjï-
nan-foe.
VanJapansche zijde wordt bevestigd
dat vliegtuigen van het Nanking-leger,
gisteren de hoofdstad van Sjantoeng
Sji-nan-foe uit de lucht hebben gebom
bardeerd. Het zou zoo goed als zeker
zijn, dat de Nankingtroepen binnen wei
nige dagen de stad zullen bezetten. Ten
gevolge van het bombardement zouden
te Sji-nan-foe 20 persónen zijn gedood
en velen gewond. De buitenlandsche
consulatie te Sji-nan-foe hebben bij de
Nanking-regeering geprotesteerd tegen
voortzetting van het luchtbombarde
ment.
De communisten die thans Hankan,
het industrieele en handelscentrum van
Midden-Cbina en van het Tjantsjege-
bied in hun macht hebben hebben aan
gekondigd binnen twee dagen de beide
andere belangrijke handelssteden Woes-
jang en Hanjang te zullen bezetten.
HET CONFLICT TUSSCHEN TURKIJE
EN PERZIE.
Een voorstel tot samenwerking
tegen de Koerden.
De Turksche regeering zond een nieu
we nota. naar Teheran, waarin zij voor
stelt samen te werken tegen de Koerden.
Volgens de bladen stelde de regeering
voor, een stuk van het Turksche grond
gebied af te staan tegen het Perzische
gebied, dat Turksche troepen thans be
zet houden.
Een gevecht met de Koerden.
In het district Irdir ontwikkelde zich
Donderdag tusschen Turksche troepen
en opstandige Koerden een gevecht, dat
verscheidene uren duurde. De Koerden
namen ten slotte de vlucht, met achter
lating van 30 dooden. Zij lieten hun uit
rustingen in den steek.
Hevige gevechten tnsschen
Tnrken en Koerden.
Uit Angora wordt gemeld dat in het
grensdistrict Ighdir gisteren hevige ge
vechten plaats vonden, tusschen Turk
sche troepen en opstandige Koerden,
welke gevechten verscheidene uren
duurden en ten slotte hiermede eindig
den dat de Koerden zich terugtrokken
over de Perzische grens. De Turksche
troepen zijn nog niet begonnen met de
voorgenomen militaire operatiën tegen
de Koerden in het berggebied van de
Ararat.
PLANNEN VAN RUSSISCHE
EMIGRANTEN.
Steun aan de opstandige
Siberische boeren.
Zaterdag is er te Parijs een bijeen
komst gehouden van Russische emigran
ten waar naar het heette besloten zou
zijn een militaire beweging tegen sovjet
Rusland te organiseeren en daarvoor
een leger bijeen te brengen. De Parijsche
correspondent van de „Morning Post"
heeft naar aanleiding hiervan een on
derhoud gehad met generaal Miller, den
opvolger van den verdwenen generaal
Koetepow als militair leider der emi
granten. Deze deelde den correspondent
mede dat er geen sprake was van een
nieuwe militaire beweging maar dat
men middelen had beraamd om de Sibe
rische boeren te steunen die in opstand
zijn tegen het sovjet-regime. Vertegen
woordigers van alle partijen der emi
granten waren het volgens generaal
Miller volkomen eens geworden over de
noodzakelijkheid om een fonds bijeen te
brengen teneinde de opstandelingen te
ondersteunen.
Er zijn, zoo zeide de generaal nog, tal
van emigranten die bereid zijn om te
strijden maar het is financieel volslagen
onmogelijk om een leger uit te rusten en
in stand te houden. Afgescheiden van
het onuitvoerbare .van een expeditie
wordt de meening gehuldigd dat een be
weging van beteekenis tegen de bolsje
wieken van binnen uit moet komen.
De emigranten zijn overtuigd dat de
sovjetregeering vroeg of laat zal worden
omvergeworpen door het Russische volk
zelf. Hun politiek is derhalve de contra
revolutie aan te wakkeren die in het
land zelf gaande is. Zij beschouwen het
huidige oogenblik als bijzonder gunstig
voor dit optreden, daar zij het zeer waar
schijnlijk achten dat de opstand in Si
berië zich tot Rusland uitbreidt. En
daarna zal Rusland zijn eigen redding
vinden, zoo verklaarde generaal Miller
ten slotte. Uit den chaos der contra
revolutie moet een of andere leider te
voorschijn treden om te regeeren.
DE STAKING IN NOORD-FRANKRIJK.
Geen loonsverhooging mogelijk.
In het stakingsgebied in het Noorden
zijn de pogingen van de overheid om
het conflict bij te leggen op niets uitge-
loopen. De Bond van Textielfabrikanten
heeft in een schrijven aan de overheid
medegedeeld, dat het nutteloos voor de
werkgevers was, om met vertegenwoor
digers der arbeiders te onderhandelen,
daar het hun met het oog op den moei
lijken economischen toestand niet mo
gelijk was nieuwe loonsverhoogingen
toe te staan.
Nadat dit afwijzend antwoord bekend
werd hebben de arbeidersbonden den
minister van Arbeid schriftelijk ver
zocht te willen ingrijpen en vertegen
woordigers van arbeiders en werkgevers
tot een bespreking bijeen te roepen.
Hier en daar hebben de arbeiders het
werk hervat. In totaal moeten ongeveer
5000 arbeiders weder op het werk ver
schenen zijn.
BELEEDIGING VAN DEN RIJKS
PRESIDENT.
Een brief van Hindenburg.
Eenigen tijd geleden heeft de natio-
naal-soc. leider te' Berlijn, dr. Göbbels,
in den „Angriff' een artikel „Lebt Hin
denburg noch?" geschreven, dat beleedi-
gend werd geacht voor den rijkspresi
dent.
Een vervolging leidde tot veroordee
ling van Göbbels tot een boete van 800
M Gisteren kwam de zaak in hooger
beroep voor. Bij den aanvang van de zit
ting las de president een schrijven voor
van den rijkspresident, waarin deze
verklaarde, dat, daar dr. Göbbels te ken
nen had gegeven hem niet persoonlijk
te hebben willen beleedigen, hij de zaak
wat hem betreft als afgedaan beschouwt
en geen waaide meer hecht aan een
veroordeeling van dr. Göbbels.
De president verklaarde echter, dat
het schrijven van den rijkspresident in
dit stadium van het proces geen betee
kenis had. Hij stelde echter voor, dat be
klaagde zijn hooger beroep zou intrek
ken en zich neer zou leggen bij het eer
ste vonnis, hetgeen dr. Göbbels echter
weigerde, waarop het proces voortgang
had.
GEHEIMZINNIGE WAPENAAN-
KOOPEN IN TSJECHO-SLOWAKIJE.
Volgens berichten uit Praag aan de
Duitsche bladen, stellen de autoriteiten
een onderzoek in naar een geheime on
derneming, die groote hoeveelheden wa
penen, z.g. voor Hongarije, heeft aange
kocht. Een lid van de onderneming is
gearresteerd, maar de autoriteiten wei
geren zijn naam te noemen. Volgens hem
zou het hier gaan om aankoop van oude
mitrailleuses van de Schwarzlose-
Werke. Onderzocht wordt, of de koopers
wellicht in verbinding staan met de
Oostenrijksche burgerwachten.
HET HANDELSVERDRAG TUSSCHEN
DUITSCHLAND EN FINLAND.
De zifting van het Rijkskabinet, dat zich
gisteren met de kwestie van de opzegging
van het Handelsverdrag met Finland heeft
beziggehouden, werd in den middag afge
broken. Naar verluidt moeten er in den boe
zem van het Kabinet niet geringe meenings-
veschiilen bestaan over deze aangelegenheid.
Heden hervatting der besprekin
gen.
Naar vernomen wordt, zullen de gisteren
afgebroken kabinetsbesprekingen over de
kwestie van de opzegging van het Handels
verdrag met Finland heden worden hervat.
De controversen in het Kabinet zouden zoo
ver gekomen zijn, dat de Rijksminister van
Voedselvoorziening Schiele met aftreden
moet hebben gedreigd. Men hoopt evenwel,
dat alsnog een accoord in den boezem der
regeering mogelijk zal blijken.
De industrie en het verdrag.
De Tel. verneemt nog het volgende:
Uit de industrie worden voortdurend stem
men tegen de opzegging van het verdrag
vernomen; de Verein .Deutscher Maschinen-
bau-Anstalten en de Kamers van Koophandel
te Bochum, Dortmund, Essen en Munster
hebben zich met requesten in dien zin tot de
rijksregeering gewend. Daarentegen wordt
de regeering door de landbouworganisaties
met resoluties en requesten gebombardeerd,
welke de opzegging van het verdrag eischen.
Ook het bestuur der Christelijke boeren- en
volkspartij heeft een motie aangenomen,
waarin op onmiddellijke opzegging wordt
aangedrongen.
Ook met Letland geen resultaat.
Uit Riga wordt gemeld, dat de Letlandsche
gedelegeerden Ulmanis en Muntes, die zich
naar Berlijn hadden begeven om over het
invoerrecht op boter te onderhandelen, naar
Riga zijn teruggekeerd. De onderhandelingen
hebben tot geen resultaat geleid en zijn voor-
loopig gestaakt. Wanneer het verdrag met
Finland wordt opgezegd en het verhoogde
invoerrecht op boter in werking wordt ge
steld, zal Letland trachten Duitsche goede
ren, met name gefabriceerde producten, te
boycotten.
DE DROOGTE IN DE VER. STATEN.
De gouverneurs der 12 door de geweldige
droogte getroffen middenwestelijke staten,
zijn gister in stroomenden regen te Washing
ton aangekomen, teneinde president Hoover
voorstellen te doen voor een uitgebreide hulp
actie ten gunste van de getroffen farmers.
De meeste gouverneurs verlangen voor al
les het openen van groote credieten.
Intusschen is in deze staten het weer om
geslagen. In eenige staten is zelfs reeds re
gen gevallen.
Hulpactie van de regeering.
\i de besprekingen van president
Hoover met de gouverneurs van de
twaalf centrale staten die door de aan
houdende droogte zijn geteisterd, werd
besloten, dat door de banken en door
het Roode Kruis belangrijke credieten
zullen worden verleend. De tarieven
voor 't vervoer van vee en levensmidde
len en veevoer zullen belangrijk worden
verlaagd. In alle staten die door de
voor het vervoer van vee, levensmidde-
droogte getroffen zijn, zullen hulp-
comité's worden ingesteld. Het Roode
Kruis verleent een crediet van vijf mil-
lloen dollar.
Hoewel thans in de meeste door de
droogte getroffen gebieden, de regen is
beginnen te vallen, kan dit niet meer
voorkomen dat de oogst reeds hopeloos
verloren is.
GROOTE HITTE IN MAROKKA.
In Fransch en Spaansch Marokko
heerscht op het oogenblik een schier
ondragelijke hitte die nog verergerd
wordt door hevige woestijnwinden die
veel gloeiend zand meevoeren.
In de stad Marokko stond de thermo
meter op 49 graden in de schaduw.
AARDSCHOKKEN IN MAROKKO.
Naar uit Casablanca gemeld wordt, zijn in
Marokko opnieuw aardschokken waargeno
men, welke vooral merkbaar waren te Safi en
Uezzan, evenals in het N.W.-gebied van den
Setastam. Ongeveer 60 woningen van inboor
lingen zijn ingestort. De overheid heeft hulp
maatregelen genomen.
DE VERWOESTINGEN VAN DEN
WINDHOOS TE NAPELS.
Betreffende het hevige onweer, dat boven
Napels gewoed heeft, brengen de avondbla
den de volgende bijzonderheden. In het kwar
tier Caggireale ontstond tegen 7 uur tijdens
een hevig onweer een windhoos, die den ge-
heelen markt, waar ongeveer 300 kooplieden
hun waren hadden uitgestald, in een chaos
herschiep. Voorwerpen en menschen werden
de lucht ingeslingerd en rondgedraaid. De
overheid liet onmiddellijk na het einde van
den storm hulpmaatregelen nemen. Tijdens
het nog niet beëindigde opruimingswerk kon
den 4 tijken worden geborgen, 6 zoo zwaar
gewonden, dat aan hun herstel getwijfeld
wordt, 20 zwaar en 40 licht gewonden. De
gewonden zijn in de verschillende zieken
huizen van Napels ondergebracht. De aarts
bisschop van Napels, kardinaal Ascalesi,
zoowel als hertogin van Aosta en de plaats
vervangende burgemeester nemen een werk
zaam aandeel in de hulpmaatregelen.
OVERSTROOMINGSGEVAAR AAN
DE NOORDZEEKUST VAN DUITSCH
LAND.
Het gisteravond woedende onweder, dat
met wolkbreuk-achtige regens gepaard gaat,
heeft het water in Elbe en Weser dermate
opgedreven, dat men bij de volgende vloed
eem waterstand verwacht van ongeveer 2 M.
boven het normale peil, zoodat voor de Duit
sche Noordzeekust gevaar van overstroomin
gen geenszins denkbeeldig te achten is.
NIEUWE WERVELSTORM
IN JAPAN.
Twintig menschen verdrenken.
Het Zuiden van Japan is door een
nieuwen hevigen wervelstorm, die een
snelheid had van meer dan 200 K.M. per
uur, geteisterd. Eenige streken zijn ge
heel overstroomd. Een aantal personen
trachtte nog in allerijl een dijk op te
werpen om het water te stuiten, doch
twintig hunner werden door den vloed
meegesleurd en verdronken.
De telefoon- en telegraaflijnen zijn ver
broken, zoodp.t op het oogenblik nog
geen juiste berichten kunnen worden
gegeven omtrent het aantal slachtoffers
en de aangerichte schade.
ONTPLOFFING IN CANADEESCHE
KOLENMIJN.
Drie dooden, tal van mijnwer
kers bedolven.
Tengevolge van een ontploffing in een
kolenmijn bij Princeton, Woensdag
avond, is één man gedood en werden
er dertig bedolven.
Volgens een nader N. T. A. bericht zijn
tot dusver drie lijken geborgen. Er zijn
nog veertig mijnwerkers bedolven, aan
wier redding hard gewerkt wordt.
DE TOESTAND VAN LORD
BIRKENHEAD.
Betreffende den toestand van den vroege-
ren minister voor Indië, Lord Birkenhead,
zijn thans twee ziektebulletins uitgegeven,
nadat dit gedurende eenige dagen niet ge
schied was. Volgens de laatste berichten heeft
de zieke gisteren een rustigen dag gehad,
Het verloop der ziekte blijft niettemin ern
stig.
STORM IN HET NOORD-WESTEN
VAN FRANKRIJK.
Stagnatie in scheepvaartver
keer. Sneeuw in Augustus.
Sedert 24 uur woedt aan de Norman-
dische kust een hevige storm, die het
karakter draagt van een cycloon, zooals
men in dezen tijd van het jaar nog zel
den heeft gezien. Tusschen Deauville en
Trouville moest alle scheepvaartverkeer
worden stilgelegd. De visscherschepen
hebben in allerijl een haven moeten op
zoeken en zelfs het scheepvaartverkeer
de passagierschepen tusschen le H&vre
en Deuaville moest worden stopgezet.
Te La Rochelle woedde de storm even
eens met buitengewone kracht.
Een kleine Fransche sleepboot die een
stoomschip op sleeptouw had werd op
het strand geworpen.
Poissy beleefde echter iets heel onge
woons voor de Augustusmaand.
De barometer was zeer diep gevallen
en de lucht geheel bedekt met roetzwar
te wolken. Toen begon het te sneeuwen
een half uur lang, waarna de geheele
stad bedekt was met een witte winter-
wade die echter in korten tijd weer ver
dwenen was.
PADDENSTOELENVERGIFTIGING
IN HONGARIJE.
Eenige slachtoffers.
Dezer dagen werd gemeld, dat in het
Komitaat Eisenburg drie personen, ten
gevolge van het eten van vergiftige pad
destoelen zijn overleden. Thans zijn nog
twee mannen gestorven. Een uitgebreid
onderzoek wordt ingesteld. Men be
weert, dat onlangs in het bosch strych
nine is gestrooid, ter bestrijding van
schadelijk gedierte, en dat dit vergif
door de paddestoelen zou zijn opgeno
men.
NOODLOTTIGE AANVARING IN DE
CHINEESCHE WATEREN.
Zeven en zeventig vermisten.
Bij het schiereiland Sjangtoeng zijn
Woensdag twee Ghineesche stoomsche
pen met elkaar in aanvaring gekomen.
Een der twee schepen zonk. Er worden
70 passagiers en 7 leden der bemanning
vermist.
DE GEZONDHEIDSTOESTAND
VAN Z. H. DEN PAUS.
Geen reden tot ongerustheid.
Naar aanleiding van hardnekkige geruch
ten kan medegedeeld worden, dat in het alge
meen in kringen van het Vaticaan wordt toe
gegeven, dat L. tl. de Paus zieker is dan
voorheen. Zijn toestand is voor 't oogenblik;
echter niet zorgwekkend. Een oude blaas-
kwaal doet zich weder gelden. Indien zich
geen bijzondere complicaties voordoen neemt
men aan, dat de ziekte, die den Paus in het
verrichten van zijc werkzaamheden overigens
niet bijzonder hindert een gunstig verloop
zal nemen.