DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Koningin Wilhelmina 50 jaar.
Au. 205
Oagelijksch overzicht.
Buitenland
ALKMAARSCHE COURANT,
Deze Courant wordt ELKEN AVOND; behalvs Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3
maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Grocis
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, post
giro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
AAAADAG 1 SEPTEMBER 1930
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
132e Jaargang.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Er is meer dan gewoonlijk reden op
de ze plaats aan den verjaardag van
Koningin Wilhelmina te herinneren.
Gister is onze Koningin 50 jaar ge
worden, een dag welke voor ieder, die
hem beleven mag van meer dan gewone
beteekenis is.
Vijftig jaren, een halve eeuw, dat is
een vast omlijnde periode, een levens
tijdperk, dat de jaren van jeugd en werk
kracht omvat en wie als Hare Majesteit,
die grens overschrijdt, weet dat Zij een
nieuwe periode ingaat, die naar wij allen
hopen nog vele jaren van arbeidslust en
arbeidsvermogen zal tellen, maar waar-
toch de levenslijn naar beneden loopt,
waarin men, na het overschrijden van
het hoogtepunt, bergafwaarts gaat.
De jaren vliegen voorbij, ook in het
leven der vorsten. Wie van de ouderen
herinnert zich niet H.M. als Prinses, rij
dend met haar Moeder door feeste
lijk versierde straten, wie herinnert
zich niet Haar huwelijk, het begin
van Haar regeeringstijdperk en de
geboorte van Prinses Juliana, die,
zelf reeds volwassen, eens de taak
van Hare Koninklijke Moeder zal
overnemen.
In al die jaren is het leven voor
Koningin Wilhelmina zonder schok
kende gebeurtenissen voorbij gegaan en
wie Haar op de familieportretten tus-
schen Moeder en Dochter ziet zitten,
beseft, dat zij allereerst in eigen kring
jaren van voorspoed en geluk gekend
heeft.
Daarnaast treedt onze Koningin heel
weinig op den voorgrond. Slechts als
bijzondere dagen gevierd worden, als
hier of daar reden tot feestvieren en her
denken is, geeft Hare Majesteit blijk van
medeleven dooi een persoonlijk bezoek,
vergroot zij de beteekenis der gebeurte
nissen door Haar alom gewaardeerde
tegenwoordigheid.
Zij kent Haar plicht en volbrengt
djen op 'n wijze, die ieders bewondering
moet wegdragen.
En buiten deze officieele bezoeken is
onze Landsvrouwe steeds ongevraagd
daar verschenen waar zij begreep, dat
Kaar belangstelling en tegenwoordig
heid mee.' dan ooit gewaardeerd zouden
worden, in streken die door een natuur
ramp werden getroffen, op plaatsen
waar een ernstig ongeluk de bevolking
in rouw had gedompeld. In zulke oogen-
blikken zoekt een kind naar zijn moeder
en bij dergelijke gebeurtenissen heeft
onze Koningin zich Moeder van haar
volk getoond, meelevende met de zoo
zwaar getroffenen, doende wat in Haar
vermogen was om te troosten en te
helpen.
Vijftig jaren is een mooie leeftijd en
wie, zooals Koningin Wilhelmina,
dien dag gedenken mag, krachtig naar
lichaam en geest, zeker van de liefde en
toewijding van Haar volk, heeft reden
van een zegenrijk leven te spreken.
Dat Zij in allerlei politieke kwesties
en vraagstukken zoo weinig op den
voorgrond is getreden, zoo zelden ge
bruik heeft gemaakt van haar grooten
persoonlijken invloed, bewijst hoe diep
Zij van de verantwoordelijkheid van
Haar taak doordrongen is, hoe Zij er
van overtuigd is, dat een vorstin in een
staat als de onze achter de ministers
der Kroon moet staan, die alleen verant
woordelijk voor hun handelingen gesteld
kunnen worden.
Een Koningin, die niet persoonlijk op
den voorgron.d treedt is in een constitu-
tioneele monarchie als de onze de aan
gewezen landsvrouwe en Haar groote
eigenschappen van geest en hart hebben
Koningin Wilhelmina er voor bewaard
uitsluitend een decoratieve figuur te
zijn.
Vele tronen hebben in Europa gewan
keld, vele zijn er ingestort, maar de
troon van onze Koningin staat vast als
nooit te voren, gesteund door de liefde
van het volk, door de aanhankelijkheid
van allen, die beseffen wat wij aan het
Huis van Oranje en bovenal aan deze
hoogstaande vrouw en moeder ver
schuldigd zijn.
Op Haar vijftigsten verjaardag bren
gen wij Hare Majesteit de hulde, die
He.ar in alle opzichten toekomt en stem
men v/ij gaarne in met de bede, dat Zij
nog lang voor land en volk gespaard zal
mogen blijven.
SYRIË, DE FRANSCHE KOLONIE,
IS ONRUSTIG.
Verzuimen en misslagen.
Frankrijk bezit koloniën, waar het plezier
van heeft. Daar is bijvoorbeeld Algiers, waar
onlangs met groote luister het feit herdacht
is, dat het een eeuw aan Frankrijk behoorde.
Algiers is door Frankrijk gemaakt, tot een
groot koloniaal rijk van een onschatbare
waarde.
Frankrijk heeft echter ook bezittingen, die
het voortdurend zorg baren. En dan moeten
we in dit geval vooral noemen het mandaat
Syrië, dat nu ongeveer 10 jaar onder Fransch
bewind staat. In Syrië heerscht voortdurend
groote verwarring. Ook onder de Turksche
heerschappij bestonden in dat land weliswaar
groote verschillen in ras en godsdienst, maar
toen kende men toch een soort eenheid.
Het blijkt echter steeds duidelijk, dat er
tusschen de regeerden van het mandaat en
de inheemsche bevolking niet de minste voe
ling bestaat, zoo vertelt het Rott. Nieuwsbl.
Daarbij komen nog de onbegrijpelijke en
slechts voor het oogenblik berekende ver
ordeningen, die gebrek aan takt tegenover de
inboorlingen verraden. Vele, niet te ontken
nen verbeteringen, zooals bijv. de aanleg van
straten en wegen worden door de bevolking
niet op prijs gesteld. De Syriërs maken geen
gebruik van de betere verkeersmogelijkheden
er. misschien niet ten onrechte be
schouwen wegaanleg iets dat slechts uit
Fransch strategisch oogpunt van belang is.
Voorts heeft het vervangen van Arabische
troepen door vreemde politie bij de bewoners
veel kwaad bloed gezet.
Het op verschillende wijze heffen van
^echten in de Syrische staten waardoor de
onbetrouwbaren bevoordeeld, worden, ont
stemt de bevolking eveneens. Zoo behouden
de Droezen de afgedwongen belangrijke be
lastingverlichting, zij zijn vrij van militaire
plichten en hebben nog vele andere gunsten.
Politieke zwakheid is hiervoor een verkla
ring, maar door de begunstiging van be
paalde stammen vervreemden meer en meer
de aan Frankrijk trouwe gedeelten van de
bevolking.
Tot de eerste opgaven van een land dat
een mandaat krijgt, behoort natuurlijk de
zorg voor de openbare veiligheid. Daarmee
is het in Syrië slecht gesteld. Weliswaar wor
den Fransche cavalerie-patrouillediensten on
derhouden op de groote wegen, maar toch ge
beurde het voor eenigen tijd,dat op 30 K M
afstand van Aleppo een rooverbende 10
auto's aanhield en de inzittenden geheel uit
plunderde. Zelfs in Zahl.e het middelpunt van
het vreemdelingenverkeer in den Lubanon
vielen twee auto's in handen van roovers.
Het bestuur vervalt telkens tot burau-cra-
tische futiliteiten. Zoo werd bijv. een inland-
sche chauffeur zonder vorm van proces tot
drie maanden gevangenisstraf veroordeeld
wegens te hard rijden, terwijl in het binnen
land rooverbenden huishouden en aan de
kusten smokkelaars hoogtij vieren onder de
oogen van Fransche ambtenaren, zonder dat
daartegen wordt opgetreden. De gunstige ge
legenheid, om het land economischer te ma
ken, hebben de Franschen niet weten te be
nutten. In de omgeving van Alla Ouido,
waar een uiterst vruchtbaren bodem zich uit
strekt, wachten de groot-grondbezitters al
meer dan twee jaar op vergunning voor den
aanleg van besproeiïngskanalen, en door
eenzelfde nalatigheid bleef meermalen het in
cultuur brengen van uitgestrekte katoenaan-
plantingen achterwege, terwijl het land zich
daarvoor zoo uitstekend leent. Het is niet te
verwonderen, dat Emir Abd El Kader van
Damascus, het bureaucratische gedoe moe,
zijn uitgestrekte landgoederen voor den tijd
van 15 jaar heeft verpacht aan een Duitsche
maatschappij, die nu door uitsluitend Duitsch
personeel worden geëxploiteerd.
DE CNRUST ÏN BRITSCH-INDIË.
Vrede over een week?
De speciale correspondent van het be
kende blad de .Pioneer" is van oordeel
dat in een week tijds vrede kan worden
verkregen als, wat volgens hem waar
schijnlijk is, de voorwaarden van den
onderkoning worden aanvaard door de
congresleiders.
Sir Tej Bahadoer Saproe en Jayakar
zijn Zaterdag te Allahabad uit Simla
aangekomen waar zij met lord Irwin
confereerden over hei resultaat van hun
zending onlangs bij Gandhi, Motilal en
Jawaharlab Nehroe. De correspondent
van de „Pioneer" voegt er bij dat hij in
staat is met beslistheid te verklaren dat
de terugkeer van Saproe en zijn collega
naar Simla geheel en al afhangt van de
ontvangst welke de thans gevangen zit
tende congresleiders hun zullen berei
den. Het voorstel dat de vredesonder-
handelaars den leiders zullen doen in
een verklaring van zulk een aard dat zij
door het heele land zeer gunstig zal wor
den ontvangen.
Gisteren waarschijnlijk geen
ongeregeldheden te Bombay.
De ongeregeldheden die men voor
Zondag op de Maidan-esplanade vreesde
als gevolg van een hotsing tusschen de
politie en de vrijwilligers van Gandhi,
die deelnemen aan de plechtigheid van
den groet aan de nationalistische vlag
zullen waarschijnlijk vermeden zijn. In
een communiqué van de regeering van
Bombay wordt het verbod van militaire
oefeningen bevestigd maar wordt ge
zegd dat mits door deze plechtigheid dit
verbod niet wordt overtreden, zij zal
worden toegelaten op het deel der espa-
nade dat het verst verwijderd is van het
militaire kamp.
De toestand in het N.W.
Vrijdag is er zoo nu en dan door vijan
delijke elementen geschot.n nabij de
grens in de streek van Karatsji. In eeni-
ge andere streken van de N.W. grens is
de aanwezigheid gesignaleerd van vij
andelijke lasjkars (afdeelingetf). De
luchtoperaties zijn hervat tegen stam
men, die zich niet aan de gegeven beve
len hielden.
Groote demonstratie te Bom
bay; verloopt rnstig.
Uit Bombay wordt gemeld, dat daar
gistermorgen een groote demonstratie is
gehouden, waar aan 50.000 personen heb
ben deelgenomen. Na afloop der bijeen
komst werden de vlaggen ontplooid en
gesalueerd.
Een groote politiemacht was op de
been, doch hun ingrijpen was niet noo-
dig, daar de geheele betooging rustig
verliep.
Bomaanslagen bij Calcntta.
Te Mimensingh in het district Calcut-
ta hebben Zondag bomaanslagen plaats
gehad op de huizen van twee politie-offi-
cieren. Twee personen werden gewond.
Bij hotsingen tusschen politie en arbei
ders van de katoenfabrieken werden
ders gewond. De inspecteur-generaal
verscheidene politie-agenten en 50 arbei
der politie in Bengalen is Zondag te Da
kar aan de verwondingen die hij bij een
aanslag heeft opgeloopen overleden.
HET NIEUWE BEWIND IN PERU.
Bestraffing der ambtenaren
van bet bewind van Legnia.
Uit Lima wordt gemeld, dat de nieu
we regeering de artikelen der grondwet
heeft geschorst, betrekking hebbend op
de publieke rechten ten einde de ambte
naren van het bewind van Leguia te
kunnen straffen. De regeering verklaart,
dat een van de voornaamste doeleinden
van de junta is het openbaar bestuur te
hervormen en al degenen, die aanspra
kelijk zijn voor het verkeerde gebruik
der nationale fondsen tijdens de regee
ring van Leguia te vervolgen en streng
te straffen.
Een Amerikaansch ingenieur, die tij
dens het bewind van Leguia belast was
met de leidng der irrigatiewerken moet
gearresteerd zijn, toen hij poogde per
vliegtuig te vertrekkeronder beschul
diging van misbruik van fondsen. Hij is
gedetineerd.
Leguia gedeporteerd.
De ex-president van Peru, Leguia, is
op order der tegenwoordige regeering
tezamen met zijn zoon naar het eiland
San Lorenzo gebracht. Tal van aanhan
gers van Leguia zijn gearresteerd, ande
ren zijn in de Ambassades te Lima ge
vlucht. Leguia zal voor den Krijgsraad
gedaagd worden.
DE 1 SEPT. DAG IN HONGARIJE.
Regeering en betoogende soc.
vakvereènigingen.
Naar het Hbld. meldt, hebben de auto
riteiten te Boedapest sinds geruimen
tijd allerlei voorzorgsmaatregelen geno
men in verband met plannen in het soc.-
dem. kamp, om vandaag een grooten op
tocht te houden als protest tegen de
werkloosheid.
Dezer dagen heeft de rijksbestuurder
admiraal Horthy, te Tatabanya verschil
lende fabrieken enz. bezichtigd, bij wel
ke gelegenheid hij een toespraak heeft
gehouden tot de arbeiders. Daarin heeft
hij het ook gehad over de a.s. betooging
der soc. vakvereenigingen. Hij wees er
op, dat de ongestoorde voortgang van de
productie evenzeer in het belang was
van de arbeiders als van de werkgevers.
Eerst voorwaarde is hiertoe handhaving
van de orde en rust, welke onder alle
omstandigheden verzekerd moeten blij-
ven.
De regeering beijvert zich in de eerste
plaats het lot te verzachten van de klas
sen, die het zwaarst gebukt gaan onder
li-3 moeilijke levensomstandigheden.
De economische toestand is in de ge
heele wereld ongunsetig. Aan dit feit
kunnen echter straatbetoogingen niets
veranderen. De politiek op de straat
brengen beteekent niets anders als in
plaats van ernstig overleg de blinde
hartstochten aan het woord te laten
komen.
Tegenover een poging om dit te doen
zal de regeering weten wat haar plicht
is
Met eenige besorgüheid wordt das
ook de dag van heden te gemoet gezien,
daar gevreesd wordt voor botsingen.
Demonstreeren in kleine groep
jes. Een verklaring van de
werkgevers.
Nader wordt uit Boedapest gemeld,
dat de leiders der soc.-dem. vakvereeni
gingen besloten hebben, gezien het ver
bod tot het houden van een optocht, de
betoogers in groepjes van hoogstens zes
man door de straten te laten trekken en
daarbij telkens hun leuze te doen ver
kondigen.
Vrijdag is een soc. vergadering wegens
beleedigende interrupties aan het adres
van den rijksbestuurder ontbonden.
Overigens heeft de bond van werkge
versorganisaties verklaard van oordeel
te zijn, dat er voldoende openbare wer
ken zijn uit te voeren, zoodat de werk
loosheid aanmerkelijk zou kunnen wor
den verminderd. Zij achten 't onbegrij
pelijk, waarom de autoriteiten zoo lang
zaam met de uitvoering van deze werk
zaamheden te werk gaat.
TSJOENG KING DOOR EEN BRAND
GETEISTERD.
Drieduizend huizen verwoest;
duizenden dooden.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat de
hoofdstad van de Chineesche provincie
Szetsjoean, Tsjoeng King, door een ge
weldigen brand is geteisterd.
Drie duizend huizen zijn verwoest.
Duizenden menschenlevens zijn te be
treuren. De schade is niet te overzien.
DE VERKEERSONGELUKKEN
IN ENGELAND.
Het aantal doodelijke ongevallen ten
gevolge van mechanische voertuigen op
den weg is gestegen van 4492 in 1927 tot
5251 in 1928 en 5799 in 1929, gelijk blijkt
uit de statistische opgaven voor Enge
land au Wales.
EENDAAGSCHE STAKING TE
BOEDAPEST.
Ingevolge besluit van de sociaaldemo
cratische vakbonden zal heden het werk
in de spinnerijen, textielfabrieken en
ververijen worden stilgelegd in verband
met den toestand, die door de werkloos
heid ontstaan is. De openbare bedrijven
zullen blijven functionneeren.
FAMILIEDRAMA TE BERLIJN.
In Alt Gleinicke, in het Z.O. van Ber
lijn heeft een tramconducteur zijn vrouw
en beide kinderen vermoord, waarna hij
zich verdronk in het Teltowkanaal. Zijn
lijk is opgehaald. De oorzaak schijnt te
vinden te zijn in huiselijke oneenig-
heden.
ZONDERLINGE MOORD
GESCHIEDENIS.
Een zonderlinge moordgeschiedenis
houdt, naar men uit Londen aan het
Hbl. meldt, de gemoederen in Edinburg
bezig. Een 41-jarige Schotsche geestelij
ke, Marr geheeten, loste op straat een
aantal revolverschoten op een 63-jarigen
huisschilder, Dalgleish genaamd, en
doodde hem. De dader wandelde weg,
doch is later door de politie gearresteerd.
CLANDESTIEN RADIO-ZENDSTATION
IN FRANKRIJK ONTDEKT.
De speciale radio-contróledienst van
de recherche heeft, na een minutieus en
wekenlang onderzoek, te Madrillet, een
gehucht in de buurt van Rouen, een
clandestien radiozendstation ontdekt.
Het was een in alle onderdeden zeer
goed en met de laatste vindingen toe
gerust toestel.
Verbindingen werden onderhouden
met vrachtbooten, op de Middellandsche
Zee, in het bizonder met de Maréchel
Lyautey. Bovendien was de eigenaar, een
electricien, regelmatig in verbinding met
Australië. Hangende het onderzoek moet
de zender ter beschikking blijven van de
justitie.
AARDSCHOKKEN IN LOS ANGELOS.
Te Los Angelos zijn drie aardschoken
gevoeld heviger dan in jaren werd waar
genomen. In het laaggelegen deel der
stad schudden de hooge gebouwen. Een
brug werd vernield. In een zestal andere
steden werden de schokken eveneens ge
voeld.
ARRESTATIES VAN POOLSOHE
SENATOREN EN AFGEVAARDIGDE.
De politie te Warschau heeft talrijke
senatoren en Sejm afgevaardigden ge
arresteerd, nadat hun parlementaire
immuniteit was opgeheven. Het betreft
in hoofdzaak parlementsleden der Wit
Russische minderheid.
DE BRATVAAG MET ANDROE'S
LIJK AANGEKOMEN.
Het Noorsche expeditieschip „Brat-
vaag' is gistermiddag met het stoffelijk
overschot van Andree c.s. aan boord in
een kleine haven in de nabijheid v^n
Hanamerfeest gearriveerd, v
Na een kort oponthoud, gedurende
hetwelk dr. Horn een telegrafisch be
richt verzond, zette de stoomer zijn reis
ar Tromsoe voort, alwaar hij gister
nacht om 12 uur verwacht wordt.
Dr. Horn verklaarde, dat men onder
weg niet een der schepen, welke door
Scandinavische of buitenlandsche pers
ondernemingen te emoet gestuurd wa
ren, ontmoet had.
EEN LEEUW GESTOLEN!
Op den hoek van de Behren- en Frfe-
drichstrasse te Berlijn stond voor het
bierrestaurant Pschorr sinds jaar en
dag een bronzen bleeuw van twee meter
hoogte. Daar het restaurant wordt opge
knapt voor de komende wintercam-
pagne was ook de bronzen schutspa
troon van de zaak voor een korten tijd
op een binnenplaats gezet.
Daar kreeg hij Vrijdag bezoek. Drie
werklieden reden met een wagen voor,
kekeken den bronzen woestijnkoning
van alle kanten, spuwden eens krachtig
hi de handen, tilden 't gevaarte op de
kar en reden ongehinderd er mee weg.
Wie hen aan den gang zag, dachten dat
ook de leeuw zeker eens onder handen
moest worden genomen en opgeknapt
moest worden. Maar dat bleek later niet
het geval te zijn: de drie mannen moeten
metaaldieven geweest zijn, die thans
door de politie ijverig gezocht worden.
De ontvoerde leeuw blijkt intusschen
spoorloos verdwenen te zijn.
DE SPANNING IN ARGENTINIË.
Nieuwe veiligheidsmaatregelen.
In verband met den gespannen toe
stand heeft de Argentijnsche regeering
talrijke nieuwe veiligheidsmaatregelen
genomen en de bestaande verscherpt.
De verloven voor de militairen zijn
ingetrokken.
President Irigoyen heeft bekend ge
maakt dat hij besloten is alle maatrege
len te nemen om de rust in het land te
rstellen.
Buenos Aires als in oorlogstoestand,
Uit Buenos Aires wordt gemeld dat
het garnizoen krachtig versterkt is. Za
terdagnacht is er een schietpartij ge
weest als gevolg van bctsingen tusschen
aanhangers en tegenstanders van presi
dent Irigoyen. De hoofdstad ziet er thans
uit alsof er oorlog is. Overal zijn troeper
opgesteld.
OP VRIJE VOETEN GESTELD.
De gisternacht in een nationaalsocia-
listische vergadering te Danzig wegens
beleediging van ministers en politie ge
arresteerde Rijksdagafgevaardigde We-
ber is weer op vrije voeten gesteld.
MOORDENNAR GEVONDEN.
Uit Edenkoden wordt gemeld, dat d«
Hamburgsche moordenaar Paul Hacker,
die onlangs zijn vrouw en kinderen om
het leven heeft gebracht, is dood in een
bosch aangetroffen. Zijn slapen waren
door revolverkogels doorboord.
SNELTREIN OP LOCOMOTIEF i
GEREDEN.
Twee dooden, vele gewonden.
Zondagavond is op het station te
Chartres een sneltrein met vrij groote
vaart op een stilstaande locomotief ge
reden. De locomotief en een personen
wagen van den sneltrein ontspoorden
en werden ernstig beschadigd. De ma
chinist en een conducteur van den snel
trein werden gedood; de stoker werd
zwaar gewond.
Een aantal reizigers kreeg eveneeais
min of meer ernstige verwondingen.
DE LIJKEN VAN ANDREE C.S.
Van Hassink tea Westen van Ham*
merfest, waar de Bratvaag Zondagmid
dag aankwam, heeft het schip de reis
naar Saagoe in de oude Fjori voortge
zet. Hier ging het schip voor ank?r De
Bratvaag zal heden tegen den mi i dag
te Tromsoe aankomen.
Thans wordt gemeld, dat de eerste doet
kapitein Jensen gezonden berichten niet in
alle opzichten juist zijn gebleken. De lijken
der drie Zweedsche poolreizigers zij® niet
zoo goed gebleven als oorspronkelijk gemeld
werd. Het hoofd van Andreé was van den
romp gescheiden.
Van Strindberg en Frankel is weinig meer
dan het skelet overgebleven.
Er bestaat evenwel geen twijfel of het zijn
Andreé en zijn metgezellen, daar het dag
boek dat men bij Andreé gevonden heeft en
de andere voorwerpen hiervan duidelijk het
bewijs zijn.
GEVECHT TUSSCHEN SMOKKELAARS
EN ITALIAANSCHE GRENSWACHT.
Tusschen een Italiaansche patrouille
en een groep smokkelaars heeft een
hevig gevecht plaats gehad. Het vuur
werd door de smokkelaars geopend,
waarop de patrouille terug vuurde Een
smokkelaar, die op Zuidtiroolsch grond
gebied gewond werd, is naar hët hospi
taal té Buxen overgebracht. /-
