DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. BORNEO-FILM Mayonnaise Uit het Parlement Buitenland [Calvë-Delft'si No. 245 VHIJDAG 17 OCTOBEK 1930 Dagolijksch overzicht. Volksuniversiteit. Gisteravond geheel uitverkocht. (2e Deel) ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalaa Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Per regel 0.25, bij groots contracten rabat. Groots letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. roSTER ZOON, Voordam C 9, post giro 37000. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 132e Jaargang. Dit nummer bestaat uit 3 bladen. Den Haag, 16 Oct. 1930. De Tweede Katner is heden niet gereed gekomen met de behandeling van de wijzi ging van de Zuiderzeesteunwet. Nadat gister op een laat avJnduur de algemeene beschou wingen waren geëindigd, heeft ze heden middag haar werk aangevangen met te stem men over de beide moties tijdens het debat ingediend. Met 58 tegen 31 stemmen ver wierp zij de motie van den heer Duys (s.d. a.p.) om in de Generale Commissie ook ver tegenwoordigers van de visschers en andere belanghebbenden op te nemen. De motie van de communisten wijnkoop en strekkende om den minister op te dragen De Visser met een ander ontwerp bij de Kamer te ko men, had enkel de voorstellers tot voorstem mers, wat de heeren vermoedelijk niet sterk verwonderd zal hebben. Na afdoening van enkele kleinere ontwer pen, waarover straks een kort woord, heeft de Kamer een aanvang gemaakt met de be handeling van de Zuiderzeesteunwet. Bij art. 2 kwam aan de orde een amendement van de soc.-dem. fractie, verdedigd door den heer Van Zadelhoff, dat, wanneer de Gene rale Commissie ongunstig oordeelt over een steunaanvrage, de belanghebbende niet al leen mededeeling krijgt van de afwijzende beschikking, maar bovendien ingelicht wordt omtrent de motiveering, zoodat hij desnoods er tegen op kan komen. Het voorstel lokte een vrij uitvoerige gedachtenwisseling uit, waarbij ook de positie van de Generale Com missie, na de door den minister gewenschte reorganisatie, ter sprake kwam. De minister maakte evenwel daaraan een einde door te beloven, dat in het besluit tot uitvoering van de wet zal opgenomen worden, dat een afwij zende beschikking met de motieven waarop de afwijzing berust, aan den betrokkene zal werden medegedeeld. Waarop natuurlijk de- heer Zadelhoff zijn amendement terugnam. Bij het volgende artikel kv/am aan de orde de vraag op welke wijze de gewenschte steun aan de belanghebbenden moet worden bere kend en in welken vorm de steun zal worden uitgekeerd. Drie stel amendementen waren er op in- fediend. Vooreerst had de Commissie van I apporteurs voorgesteld bij de toekenning van vergoeding wegens de waardeverminde ring van schepen, dengene, die sinds een be paald tijdstip eigenaar van het schip was het waardeverlies toe te kennen, onafhankelijk van de vraag of de betrokkenen het geld noo dig heeft voor een nieuw bedrijf en of het waarschijnlijk is, dat dit bedrijf zal slagen. De commissie van rapporteurs waarvan de heer Duymaer van Twitst (a.r.) geestdriftig woordvoerder was, vond van verschillende zijden instemming en het was opmerkelijk, dat zijn partijgenoot Mr. Heemskerk op zoo nadrukkelijke wijze den minister van water staat trachtte te overtuigen het amendement te aanvaarden, er alweer op zinspelend, dat het anders weieens tot een conflict met de Kamer kon komen! De minister liet zich evenwel niet overreden. Hij hield vast aan het karakter van de wet, die bedoelt steun te verstrekken aan wie het noodig heeft, maar geen vergoeding bedoelt te geven aan hen die door de drooglegging van de Zuiderzee schade lijden of in ongunstige positie gera ken. Dus wilde hij aan de houders van vaar tuigen allen dan een uitkeering uit de staats kas toekennen, wanneer zij van hun schip geen gebruik kunnen maken en behoefte hebben aan geld om een ander bedrijf te on dernemen, dat dan nog kans van slagen moet hebben. Het was een langdurige en verwarde discussie over dit punt, zoodat ten slotte om kwart over zes de voorzitter de be raadslaging over het ontwerp tot morgen middag schorschte. We komen dan nader op de zaak terug. Over de amendementen van den heer Duys om uitkeeringen in geld niet te doen geschie den door het uit te keeren bedrag vast te zet ten en den belanghebbende de rente er van te geven, doch het toegekende bedrag ineens te betalen, alsmede van den heer De issei (comm.) om den steun aan hen die te hoog van jaren zijn om nog wat nieuws te begin nen, te doen beginnen niet op 65 jaar, maar reeds op 56 jaar is slechts een enkel woora gezegd. Maar ook daarop komt de Kamer morgen nog terug. De minister gevoelt voor geen van beide amendementen veel. Gelijk wij in den aanvang zeiden, heeft de Kamer alvorens zich in de artikelen van de Zuiderzeesteunwet te verdiepen nog enkele andere ontwerpen afgedaan. Daartoe be hoorde het voorstel tot het aangaan van een leening van 75 millioen ten laste van Ned. Indië. Er werd geen woord aan gewijd, hoe wel er buiten de Kamer nogal over gesproken was, dat het voorstel daartoe werd gedaan zonder dat de Indische Volksraad er in was gekend Des te langer heeft de Kamer stilgestaan bij een aanvulling van de Onderwijsbegroo-, ting voor 1930, waarbij voor eenige voorzie ningen ten behoeve van het Hooger Onder wijs gelden werden aangevraagd. Onder meer krijgen Leiden, Utrecht, Groningen en Delft betere huisvesting voor laboratoria, wordt het tandheelkundig inStitdut te Utrecht verbeterd, en men vogd dat allee over het algemeen opperbest. Maar op één punt was men niet gerust en dat betrof de reorganisatie van het beheer der Rijksklinie ken te Utrecht. De regeering wil daar een stichting van maken met een commissie en een directeur aan het hoofd, die dan zal wor den bijgestaan door een administrateur, ter wijl de hoogleeraren eigenlijk op den tweeden rang komen te staan. Het was in het bijzon der prof. Slotemaker de Bruine (c. h die in formeerde naar de positie van de hoog leeraren, naar hun macht om patiënten op te nemen enz. Minister Terpstra heeft uiteengezet, dat de nieuwe regeling in geen enkel opzicht aan de vrijheid der hoogleeraren tekort zal doen, dat er volkomen samenwerking van de ver schillende autoriteiten is te verwachten enz. Er is ten slotte niet over de voordracht ge stemd, maar we gelooven toch niet, dat de Kamer volkomen overtuigd is geworden, dat er steeds pais en vrede in de Rijksklinieken zal heerschen, waar zoovele autoriteiten in het beheer een woordje hebben mede te spre ken. Enfin, de tijd zal het leeren! DE DUITSCHE REGEERINGS- VERKLAR1NG. Dr. Bröning houdt een lange redevoering. Wat de regeering allemaal wil. mm Gisteren is het drama in den Duitschen rijksdag vervolgd met de derde acte, welke de regeeringsverklaring inhield. En al weer ging het stuk voor een uitverkochte zaal, wel een bewijs dus, dat het spel der Nazi's c.s. inslaat! Dr. Brüning, de rijkskanselier, vervulde dezen keer de hoofdrol. Hij heeft een lange redevoering gehouden, die telkens werd on derbroken door gejuich, gefluit, geschreeuw en gejoel. Desondanks zag dr. Brüning kans, zijn rol verder te spelen tot het einde. Reeds bij zijn opkomst werd "dr. Brüning met gehoon ontvangen. De communisten rie pen, zoodra dr. Brüning het podium betrad: „Weg met den hongerdictator!" De rijks kanselier stoorde zich niet aan deze uit roepen, en begon zijn rede met een herinne ring aan de zware economische crisis, die niet alléén Duitschland treft. I>e regeering zou een economisch en financieel program aanbieden, waarmede zij de ergste gevolgen van de economische crisis denkt op te heffen. Voorwaarde voor de doorvoering van dat program is echter de handhaving van de noodverordening, welke de regeering den 26sten Juli afkondigde. De rijksregeering verlangt, aldus meldt Wolff aan het Hbld., de verwerping van de voorstellen tot terugneming der noodverorde ning. Deze verordening maakt het in even wicht brengen der begrooting en daarna een verwezenlijking van de sociale politiek moge lijk. (Lawaai bij de nat.-soc. en commVoor zitter Loebe roept den comm. Leow tot de orde en kondigt strengere maatregelen aan. Zijn rede vervolgend, verklaarde dr. Brü ning, dat de rijksregeering zich niet zal ver zetten tegen de behandeling van de noodver ordening, welke onmisbare bepalingen bevat voor de gemeente-financiën en de begroo tingen der landen. Nieuwe bronnen van in komsten zijn door de noodverordening ge opend. Belangrijke deelen van de sociale ver zekering hebben een vorm gekregen, welke de redding van de verzekering mogelijk ma ken. Ook kan door haar het groote werk der „Osthilfe" aangevat worden. Het tekort over het volgende jaar wordt op een milliard geschat (hoort, hoort!) Met nieuwe belastingen en lasten is de nood niet "op te heffen. Daartoe heeft de regeering zich tot dusver beholpen met leeningen. Maar in- tusschen is de geldmarkt gewijzigd. Vele Duitsche kapitalisten hebben in verblinding, bij gebrek aan voldoende vaderlandsliefde, hun geld naar het buitenland gebracht, (levendige kreten van hoort, hoort! Geroep bij de comm.: „Daar ginds rechts zitten de lieden van de kapitaalsvlucht!") Daardoor is aan het financiënwezen zeer groote schade toegebracht Indien dit niet ware geschied, zou de Duitsche geldmarkt wel in staat zijn geweest, onze meest drin gende financieele behoeften te voldoen. Nu echter waren wij gedwongen ons tot het bui tenland om hulp te wenden. Daarvoor hebben wij de noodige middelen op bevredigende wijze bekomen, onder voorwaarde, dat de machtiging tot afdoening door een wet be hoorlijk wordt vastgelegd. Ik stel u, Mijne Heeren, den eisch, hetzelfde vertrouwen te hebben in het Duitsche economische kunnen en de regeering als het buitenland. (Lawaai en interrupties bij rechts en de comm.) De regeering wil geen duurzame ver laging van het loon, zij wil echter het on houdbaar geworden Duitsche prijsniveau zelf in elk geval binnen normale grenzen brengen. Alk lagen van het Duitsche volk moeten offers brengen. (Geroep bij de comm.: Maar de belastingen op het bezit worden verlaagd Daartoe hebben wij de hulp noodig van het ambtenarenkorps. (Afg. Torgler, comm.: Dat ig weer 'hef oiide kletspraatje) De ambte naren zullen het offer brengen niettegen staande de ..Hetze'' van talrijke kringen tegen den ambtenarenstand. (Onrust '.inks. geroep bij de comm.: Stegerwaldafg Moe- recke, comm., wordt tot de orde geroepen) De regeering zal ongerechtvaardigde aan vallen op de ambtenaren tegengaan. Zij meent, dat zij in sociale gevoel voor geen van haar voorgangsters onderdoet. Men kan echter geen sociale politiek in de ledige ruimte voeren. Dr. Brüning stond vervolgens stil bij de werkloosheid. De regeering zal al het moge- li jde doen, om deze crisis te bestrijden. Het zelfde is het geval met de landbouw, die zwaar te lijden heeft onder de lage prijzen op de wereldmarkt. De Duitsche regeering zal het als haar taak beschouwen, de over strooming met buitenlandsche landbouwpro ducten tegen te gaan. Tenslotte zeide de rijkskanselier, dat het de taak der regeering was, om orde in eigen huis te scheppen, wat alleen kan, als men de tegenstellingen uit den verkiezingsstrijd ver geet. Na de rede van den rijkskanselier deelde de president mede, dat door de Landvolkpartij een bijzondere motie van wantrouwen tegen den rijksminister van Buitenlandsche Zaken, dr. Curtius, is ingediend. Hij stelde daarop voor, de schulddelgingswet onverwijld naar de Commissie voor de Begrooting door te zenden. Dr. Quaatz (D. Nationaal) verzette zich tegen dit voorstel. De regeeringspartijen, waartoe ook de sociaaldemocraten gerekend schijnen te moeten worden, dienen, volgens hem, naar parlementaire usance een behoor lijke behandeling van het ontwerp in eerste lezing toe te laten. De communist Torgler verzette zich tegen gelijktijdige behandeling in tweede lezing van verschillende ontwerpen. De debatten over de regeeringsverklaring werden toen tot hedenmorgen verdaagd. Door den afgevaardigde Esser (Centrum) werd nog voorgesteld de aanneming van de schulddelgingswet niet te verbinden met het politiek debat, doch als eerste punt te be handelen. Met 295 tegen 219 stemmen werd besloten ook de tweede lezing op de agenda te plaatsen. Persstemmen over de rede van Brüning. De rede van den rijkskanselier wordt door de Berlijnsche bladen uitvoerig besproken. De „Germania" schrijft, dat achter de re geeringsverklaring blijkbaar een wil staat, welke vertrouwen verdient. De regeering heeft hierin den weg aangegeven, waarop zij moedig en vastbesloten voorwaarts schrijden wil. De „Boersenzeitung" noemt de rede een kleurlooze massa, een onbevredigende half 'heid. De „Vossische Zeitung'' oordeelt, dat men meer bespeurt van invloed van het parle ment op de regeering, dan wil der regeering om invloed op het parlement te winnen. De „Duitsche Tagezeitung" is van opvatting, dat de uiteenzettingen over de buitenlandsche politiek te laat zijn gekomen. De „Vorwarts schrijft, dat de rede over het geheel opvallend bescheiden en van voorzichtige gereserveerd heid is. De „Boersenkurier" heeft in langen tijd in den rijksdag niet zoo mannelijke woor den over het reparatieprobleem gehoort a's in de rede van Brüning. De ontvangst der rede bij de partijen. De regeeringsverklaring schijnt over het algemeen in parlementaire kringen niet on gunstig te zijn. De Duitsche Volkspartij zal waarschijnlijk in den loop der'debatten nog een aantal vragen aan den Rijkskanselier doen stellen, doch overigens is de mogelijkheid niet buitengesloten, dat in den rijksdag een grondslag zal worden gevonden voor ge- meenschappelijken p'olitieken arbeid. Wat de houding der Sociaaldemocraten be treft, zij erop gewezen, dat het de S. P. D. niet bepaald om een val van het huidig kabi net te doen kan zijn. Overigens worden de politieke vraagstukken- er voor de S. P. D. niet eenvoudiger op. nu zij een voorstel heeft ingediend, volgens hetwelk de minister van Arbeid de arbitrale uitspraak in het Ber lijnsche metaalconflict niet bindend zal ver klaren. De aanneming van zulk een voorstel, waarvoor zonder meer dadelijk een meerder heid bij communisten en nationaalsocialisten zal kunnen worden gevonden, zou voor de regeering echter geen consequenties meebren gen, daar een arbitrale uitspraak en een voor stel in den rijksdag in een aangelegenheid als deze onmogelijk door elkaar gehaald kunnen worden. NIEUWS UIT DEN DUITSCHEN RIJKSDAG. Werk aan den winkel. Ofschoon de Rijksdag pas vier dagen zit, liggen reeds meer dan 70 voorstellen en in terpellaties van de verschillende partijen ter tafel. De nationaal-soc. eischen o.a. inleiding van de noodige stappen voor de opheffing van het verdrag van Versailles en het plan- Young. Woeker moet volgens hen met min stens drie maanden gestraft worden. Wit geld of andere vermogenswaarden in het buitenland bezit moet dit den bevoegden fi- nancieelen autoriteiten toonen en op verlan gen het geheele bezit naar Duitschland te mgbrengen op straffe van een vervolging wegens landverraad. Tenslotte wenschen zij allerlei bepalingen tegen speculatieve beurs- handelingen. De communisten verlangen den zevenuren dag met behoud van het volle loon. Verder willen zij, dat afgevaardigden, wier inkomen hooger is dan 8000 M., geen vergoedingen krijgen. De cons. volkspartijen wenschen onderhan delingen over revisie van het plan-Uoung. De nationaal-soc. komen op voor opheffing van de noodverordeningen van den rijkspre- ident. Enz., enz. DE ENGELSCHE RIJKSCON FERENTIE. Ofschoon de Engelsche rijksconferentie nog niet het stadium bereikt heeft, waarin beslissingen genomen kunnen worden, wordt goed opgeschoten met de beschouwingen der verschillende problemen. Er is een werkwijze aangenomen voor de leiders der delegaties voor de besprekingen der problemen in hun algemeen aspect, waarna zij voor detail-on derzoek en het uitbrengen van rapport, naar de commissies verwezen worden. Op deze wijze werden de problemen betreffende de relaties binnen het Rijk onderzocht, waarna verschillende onderwerpen naar een commis sie verwezen werden, gepresideerd door Lord kanselier Sankey, welke reeds verschillende zittingen gehouden heeft. Op de zitting van gisteren heeft de commis sie Sankey een subcommissie ingesteld voor onderzoek en rapport inzake zekere techni sche kwestie, welke ontstaan zijn in verband met het rapport van de conferentie van het vorige jaar over de werking der dominiona'.e wetgeving, terwijl tevens naar een sub-com missie verwezen werd het onderwerp der vor men van commercieele verdragen. Verder wisselde men van gedachten over de positie van de leden van het gemeenebest met be trekking tot het sluiten van verdragen. Intusschen zijn de leiders der delegaties wederom bijeengekomen, ten einde verder te beraads'agen over de voorsteller, tot verbete ring van den handel binnen het Rijk Aange zien zeke-'e problemen van hooge politiek be trokken zijn in enkele dezer voorstellen werd het noodig geoordeeld om het terrein eerst te verkennen alvorens de zaak naar de commis sies verwezen werd. De voornaamste voorstellen, welke tot nog toe gedaan zijn en die thans in hun details onderzocht worden, zijn de preferentietarie ven voor Rijksproducten met een speciaie referentie op het Canadeesche voorstel dat thans bestudeerd wordt door de betrokken departementen der Rijksregeering, vervol gens een systeem inzake de invoer in het Rijk vooral van tarwe met onderzoek naar de mo gelijkheid van uitbreiding hiervan tot andere producten, e.d. Het werk in de commissies wordt voorge zet. Zoo zal vandaag de ontwapening be sproken worden door de commissie voor arbi trage en ontwapening. DE MOEILIJKHEDEN IN DE DUITSCHE POLITIEK. Na de relletjes van Maandag j.1. In verband met de onlusten, die Maandag j.1. hébben plaats gehad in de binnenstad van Berlijn, hadden zich gisteren nog 5 personen voor den politierechter te verantwoorden wegens verzet en overschrijding van politie- afzettingen. Zij verklaarden, met uitzonde ring van één, die nationaal-socialist is, niet politiek georganiseerd te zijn. Vier beklaagden werden gevangensstraffen van 4A tot 3'A maand opgelegd, wegens overtreding van de noodverordening van den President der Repu bliek. De vijfde werd vrijgesproken. Herziening van het Young-Plan gevraagd. In den Saksischen Landdag werd gisteren door de burgerlijke partijen en de sociaal democraten een voorstel ingediend, op grond waarvan bij de Rijksregeering zal worden aangedrongen op onderhandelingen tot her ziening van het Young-Plan. DE REVOLUTIE IN BRAZILIË. Zware verliezen der opstandelin gen. Volgens de laatste berichten schijnen de Braziliaansche opstandelingen ernstige ver liezen te hebben geleden. Er wordt gesproken van honderden dooden en gewonden. Van de zijde der opstandelingen wordt daarentegen verklaard, dat aan het front in den staat Minas Geraes een geheel regiment regee- ringstroepen naar de opstandelingen is over geloopen. Dreigende hongersnood in Per- nambuco. Reizigers uit Rio de Janeiro melden, dat te Pernambuco tengevolge van de volledige stopzetting van de toevoer van levensmidde len hongersnood dreigt. BOTSINGEN TUSSCHEN DE BERLIJNSCHE POLITIE EN COMMUNISTEN. Gisteren trok een communistische optocht door de Koesslienerstrasse in het Noorden van Berlijn. Toen politie-agenten wegens het zingen van verboden Lederen wüden iagrij- Voorziet U tijdig van kaarten voor op Donderdag 23 October des avonds 8 uur in het Alkmaarsch Bioscooptheater. Kaarten nu reeds aan de Leeszaal. pen werden zij door de demonstranten uitge scholden en met steenen geworpen, terwijl uit een huis ook een schot gelost werd. De politie dreef hierop de menigte met den gum mistok uiteen. Kort daarop kwam het tot nieuwe samenscholingen, zoodat de politie handelend moest optreden. Toen deze gebeur tenissen zich even later herhaalden, werd de straat afgezet, daarbij werden wederom zes schoten op de politie gelost, die hierop ant woordden door in de lucht te schieten. Drie personen werden door steenworpen gewond. Het is niet bekend of er ook gewonden zijn onder de demonstranten. De politie verrichtte zes arrestaties. EEN MERKWAARDIG ARTIKEL VAN GUSTAVE HERVE. Herziening van het Verdrag van Versailles. Gustave Hervé, de hoofdredacteur van de nationalistische „Victoire" breekt in een hoofdartikel een lans voor herziening van het Verdrag van Versailles. In verband hier mede verklaart hij, dat Frankrijk ingeval van niet-herziening, verantwoordelijk is te ach ten voor een aanstaanden oorlog. Hervé bepleit voorts annuleering der Duit sche herstelschulden, zoodra de geaillieer- de schulden door de Ver. Staten geschrapt zijn. RELLETJES OP BROADWAY. Een groot aantal werklooze communisten schoolde gisteren voor het Raadhuis aan den Broadway te New York samen teneinde te de monstreeren tegen de door de politie tegen de communisten genomen maatregelen. De poli tie arresteerde zes betoogers en dreef de me nigte uiteen. Bij die gelegenheid werden tal van personen, ook louter nieuwsgierigen, ge wond. BLOEDBAD IN EEN POOLSCHE „KRANTENKASSE". De dader pleegt zelfmoord» Naar uit Czenstochau gemeld wordt, heeft aldaar een bloedbad plaats gehad, dat naar alle waarschijnlijkheid een politieken achter grond heeft. Een lid van een linksche organisatie, zekere Kostrewski, drong eensklaps het plaatselijk uZiekenfondskantoor binnen en schoot den re- geeringscommissaris Rojewski en den inspec teur Formanczyk dood. Een medicus, die zich eveneens in het vertrek bevond, werd ernstig gewond. Toen de plaatselijke leider van de Nationale Arbeiderspartij Mola en een beambte binnentraden, werden zij even eens neergeschoten. De dader pleegde zelf moord. De slachtoffers waren alle personen, die in de reegeringspartij een belangrijke rol speel den. Er wordt een onderzoek ingesteld. Naar verluidt zou de dader uit wraak gehandeld worden, omdat hij twee dagen tevoren uit den dienst van het bureau ontslagen werd. DE FRANSCH-DUITSCHE TOENADERING. Het Duitsch-Fransch genootschap heeft gisteren een politieke debatavond georgani seerd, waarin de Rijksdagafgevaardigde Joos en de Fransche afgevaardigde Pierre Cot het woord hebben gevoerd over de Fransch-Duitsche samenwerking. Na in zijn inleiding op de oorlogslasten en daarmede verband houdende kwesties te hebben gewezen, zeide staatssecretaris Weis- mann, dat Frankrijk niets van Duitschland te vreezen heeftde landen moeten zich steeds door inzicht en wederzijds begrijpen laten leiden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 1