mkiniMckt Coorait.
Ikhkad&i djemge (&&seAuifyeó
DE VERLOREN INJECTIENAALD.
FEUILLETON.
Hentfird twee en dertigste Jaargang.
Woensdag 12 \ovcniber
Radio-hoekje
Stadsnieuws
Ho. 267 1930.
Donderdag 13 November.
Hilversum, 298 M. (Uitsluitend AV.R.O.)
g— Gramofoonplaten. 10.Morgenwij
ding. 10.30 Concert door het A.V.R.O.-Kwin-
tet. 12.—2.Concert door het orkest van
het Asta-theater te Den Haag. 2.—2.30
Halfuurtje voor de vrouw. 3.-4.Naailes.
4.4.30 Solistenconcert. A. Bettink, zang.
A. Jonkheer, piano. 4.30 Ziekenuurtje door
Mevr. Ant. v. Dijk. 5.307.Concert door
de Groninger Orkestver. onder leiding van
K. Kuiler. 7.7.30 Engelsche les. 7.30 G.
Verwey: De malaise. 8.Concert door het
Omroeporkest onder leiding van Nico Treep.
9Dr J. Th. de Visser: De Nederlandsche
Boekendag. 9.30 Aansl. van het Concertge
bouw te Amsterdam. Concert onder leiding
van P. Monteux. 10.15 Persber. 10.30 Con
cert door het Omroeporkest. 11.—12.„The
desert song", geluidsfilm.
Huizen, 1875 Af. 8.9.15 K.R.O. Gramo
foonplaten. 10.N.C.R.V. Zang door da
meskoor. 10.30 Korte Ziekendienst N.C.R.V.
11.30 Godsdienstig halfuurtje. 12.15 Con
cert door het K.R.O. Trio. 1.452.Gra
mofoonplaten. 2.Gramofoonplaten. 2.45
Handwerkles. 3.45 Gramofoonplaten. 4.
Ziekenuurtje, met medew. van bariton en
orgelbegel. 5.6.30 Solistenconcert, so
praan, viool en piano. 6.30 Kniples. 6.45
Radiopraatje. 7.Gramofoonpl. 7.15 Ma-
leische les. 8.9.10 Concert door de Arn-
ihemsche Orkestver. onder leiding van M.
Spanjaard. H. Oushoorn, cello. 9.10 Lezing
over de kerk en het sociale vraagstuk, door
Dr. J. Riemens. 9.40 Vervolg concert. 10.20
Persberichten. 10.3011.30 Gramofoonpl.
Daventry, 1554.4 Af. 10.35 Morgenwij
ding. 11.05 Lezing. 12.20 Orgelspel door R.
Foort. 1.20 Concert. C. Hope, sopraan. B.
Davidson, viool. N. Reed, piano. 2.20 Be
richten. 2.30 Uitz. voor scholen. 4.50 Or
kestconcert. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Lezing
6 35 Berichten. 6.f0 Koersen. 6.55 Berichten.
7.Concert. Strijkkwartet. 7.20 en 7.45
Lezingen. 8.05 Concert. Militair Orkest. L.
Boddam, mezzo-sopraan. J. Perry, tenor.
9.20 Berichten 9.35 Berichten. 9.40 Lezing.
10.„Give me New York". Tekst van Holt
Marveil. Muziek van G. Posford. 1040
12.20 Dansmuziek. 12.2012.25 Televisie.
Parijs „Radio-1 aris", 1725 Af. 12.50—
2.20 Gramofoonplaten. 4.05 Gramofoonpla
ten. 6.50 Gramofoonpl. 8.20 Tooneeluitzen-
ding. 9.05 Piano-recital en zang. 9.50 So
nate voor viool en piano.
Langenberg, 473 Af. 6.207.50 Gramo
foonplaten. 9.3510.35 Gramofoonpl. 11.30
Gramofoonpl. 12 251.50 Orkestconcert
4.505.50 Orkestconcert. 7.208.05 Or
kestconcert. 8.20 Orkestconcert. T. Deme-
triescu, piano. Daarna tot 11.20 Dansmu
ziek.
Kalundborg, 1153 Af. 11.20—1.20 Or
kestconcert. 2.204.20 Orkestconcert en
voordracht. 4.204.50 Kinderuurtje. 7.35
8.20 Orkestconcert. 8.208.45 Hoorspel.
8 459.10 Liederen-voordracht. 9.5510.20
Sonaten-concert. Cello en piano.
Brussel, 5085 Af. 5.20 Trio-concert. 6.55
Gramofoonplaten. 8.35 Trio-concert. 9.05
Concert georganiseerd door de RESEF.
Zeesen, 1635 Af. 5.45—6.20 Lezingen.
6.20—6.50 Gramofoonpl. 2.20—3.50 Le
zingen. 3.504.50 Concert. 4.507.20 Le
zingen. 7.20 OrWtconcvrt. 9.20 Laatste ron
den van de Zesdaagsche. 10.25 Berichten
Daarna tot 11.50 Dansmuziek.
HUIS- EN GRONDEIGENAREN EN
BOUWONDERNEMERS.
Gisteravond kwam de afd. Alkmaar van
den bond van huis- en grondeigenaren en
bouwondernemers in vergadering bijeen in
't hotel 't Gulden Vlies. Buiten vier bestuurs
leden waren nog een twaalftal heeren aau-
wezig.
De voorzitter, de heer W. J. D. Appel,
heette de aanwezigen welkom. Spr. had
grootere opkomst verwacht, maar, gezien de
belangstelling van andere vergaderingen,
viel die nog niet tegen. Hij sprak de hoop uit,
dat in de toekomst grootere belangstelling
zal komen. Het doel is de organisatie uit te
breiden, om beter te kunnen tegemoet komen
aan de belangen van huis- en grondeigenaren
en bouwondernemers.
De heer Joh. Apeldoorn bracht
Van ALICE CAMPBELL.
Geautoriseerde vertaling uit het Engelsch
door J. E. DE B K.
57)
„Goede hemel", kreunde Holliday, die be
greep dat hij in een valstrik was geraakt.
„Je ziet het zwakke punt en je kent me, je
weet dat ik nooit overdrijf."
„Maar moet het meisje er bepaald aan ge-
looven; kunnen we niet op een of andere wijze
haar doen zwijgen."
„O ja, maar daar kunnen we niet op vertrou
wen. Ik kan natuurlijk eenige centra in de her
senen verwijderen, waardoor ze geheugen en
spraak zou verliezen, maar deze centra herstel
len zich wel eens weer of geven hun functies
over aan een ander centra. Neen, er is maar
één veilige weg, er mag geen spoor van over
blijven".
„God", riep Holliday zacht, met iets van wal
ging in zijn toon. „Waarom ga ik niet naar de
politie om de heele zaak te vertellen. Ik heb er
lust in."
„O neen, dat doe je niet. Er is een heel gron
dige reden om de zaak niet te vertellen."
„Welke red enbedoel je?"
„Als je naar de politie gaat, beroof je jezelf
van een heel groot fortuin. Door vol te houden
«n te zwijgen kun je spoedig lady Clifford trou
wen. In de gegeven omstandigheden zul je
.^^"I^nningmeester z'in jaarver-
raarin werd geconstateerd, dat
r, et bestuur verschillende maatregelen
genomen, die in het belang der ver-
n w.erc*en geacht. Daartoe behoorde
p et bijwonen van de vergaderingen van
ond e9 bet zitting nemen in verschil-
£°"lmiss>es, door dezen Bond inge-
Vet resultaat daarvan is geweest, dat
acntig geageerd kon worden voor allerlei
e langen, speciaal van kleine af deelingen
ten voorrecht moet 't genoemd worden lid te
zijn van den Ned. Bond met zijn 28 afdee-
lmgen met pl.m. 10.000 leden (de afdeeling
Alkmaar heeft tbans 24 leden).
- a iaarYerslag herinnerde eraan, dat de
?o i Jng' *'en Jaren geleden opgericht met
Co leden, welk aantal spoedig steeg tot 89,
oie allen den drang der crisiswetten voelden,
na de opheffing dezer wetten allengs minder
krachtig werd.
In den laatsten tijd komt er wat meer
meeleven, wat het bestuur de hoop doet vat
ten, dat binnen niet te langen tijd het oude
peil weer zal worden bereikt. Dit zal noodig
zijn, ook al omdat in vele gemeenten dooi
bouwvereenigingen woningen worden gezet
met steun der gemeente, met als gevolg, dat
ook de huiseigenaren daaraan moeten meebe
talen, dus in het belang van hunne concur
renten hebben te offeren.
Het jaarverslag achtte 't niet geheel onmo
gelijk dat de huurcommissies terugkeeren,
uu overal crisis heerscht.
Onder applaus keurde de vergadering hef
jaarverslag goed.
Hierna bracht de heer Apeldoorn
zijn financieel jaarverslag over 1929 uit. D-
ontvangsten hadden bedragen 358.52 (het
batig saldo over '28 was 212.27); de uit
gaven beliepen 174.25, zoodat het batig
saldo thans is 184.27.
Ook dit verslag werd goedgekeurd. De
voorzitter bracht den heer Apeldoorn
aank voor de bereidwilligheid, waarmee hij
bijna een jaar lang de beide functies van se
cretaris en penningmeester tijdelijk had wil
len waarnemen.
Als leden van de commissie tot het nazien
der rekening werden aangewezen de heeren
Vasbinder en Kieft.
Als bestuurslid was afgetreden de heer
Mathijsen. In zijn plaats werd gekozen de
heer A. van Diepen.
De voorzitter deelde mede, dat de heer H.
Bruin de functie van secretaris, eertijds ver
vuld door den heer Mathijsen en daarna tij
delijk door den heer Apeldoorn waargeno
men, op zich wilde nemen, waarvoor spr
hem een woord van dank bracht.
Kent u het belang van de huis
eigenaren?
Over dit onderwerp hield de heer Appel
een inleiding, om aan te toonen doel en stre
ven van den Bond en anderen op te wekken
tot lidmaatschap.
Spr. begon met te herinneren aan het na
jaar 1919, toen de huurwetten de huiseige
naren kwelden. Zij kwamen toen bij elkaar
om te bespreken wat er zou kunnen worden
gedaan om aan hunne belangen tegemoet te
komen. Het gevolg was het vormen van een
klein comité, dat inlichtingen inwon bij mr.
Vos te Den Haag, voorzitter van den Ned
Bond, die zich bereid verklaarde een propa-
gandarede te Alkmaar te houden. Als resul
taat hiervan werd een vereeniging opge
richt, die zich later aansloot bij den Ned
Bond en nuttig werk verrichtte ten bate van
de huiseigenaren. Met succes werd actie ge
voerd tegen de plaatselijke huurcommissie.
Met den Ned. Bond werd prettig samen
gewerkt. Spr. zette uiteen hoe deze Bond
over het heele land werkt, zonder evenwel
voldoende medewerking te ondervinden
van de huiseigenaren, al zijn er dan ook
een paar groote afdeelingen met een 1000-
tal leden. Spr. geloofde, dat het met den
Bond wel zal zijn als met de Alkmaarsche
afdeeling: veel belangstelling in den tijd dat
allerlei wettelijke maatregelen knelden en al
lengs vermindering van ledental na intrek
king van die wetten.
Spr. constateerde, dat, ondanks het ver
loop in het ledental, het bestuur (ook in Alk
maar) oaraat bleef voor de belangen der
leden. Dat bleek bij de bespreking van de
sociale wetten, waarbij vraagstukken op het
gebied van den huiseigendom werden bespro
ken. Hierdoor kon ook invloed op de lands-
regeerinp worden bereikt.
In 1913 werd opgericht de Internationale
Bond, die ook in de andere landen van
Europa werkt.
Spr. wees er op, dat men zich moet ver
eenigen speciaal met het oog op het feit, lat
in elk land (Oostenrijk en Duitschland hebben
het geleerd) de revolutie begint met de ver
nietiging van het kadaster, d.w.z. vernieti
ging van den huiseigendom.
Dank zij den Ned. Bond is in de Tweede
Kamer nooit in behandeling gekomen het
niet zooveel waarde hechten aan twee onbedui
dende levens."
„Twee?" zeide de jonge man fluisterend, „dus
ga je door met Clifford?"
„Ik heb geen keus, hij moet uit den weg ge
ruimd. Nu zijn vader hem heeft benoemd tot
beheerder van het fortuin, kan lady Clifford
nergens aankomen zonder zijn voorkennis. En
ze zou mij niet kunnen betalen voor mijn
diensten aan haar man bewezen."
„Je bedoelt dat het achterdocht zou opwek
ken als zij doorging je te salarieeren?"
„Precies. Ik was niet van plan een tweede
geval te behandelen, maar het werd mij opge
drongen. Lady Clifford begon er mee, zonder
er mij in te kennen. Zij had iets van de typhus
cultures achtergehouden, maar aan mij stellig
verzekerd dat ze het weg had gegooid. Ze be
gon met het in zijn flesch mineraalwater te
doen, die ze een paar dagen in haar kamer
hield en dan omruilde met de flesch die bij
hem stond. Een gewaagd spelletje, ze had elk
oogenblik gesnapt kunnen worden. Maar er
was niets aan te veranderen, zij had de risico op
zich genomen en vertelde me toen dat ze het
gedaan had en de reden waarom.
„O ja, dus je behoeft je met Clifford niet te
bemoeien, maar laat de ziekte voortwoekeren."
Ja, maar typhus, die kunstmatig opgewekt
wordt is nooit hevig genoeg om den patiënt te
doen bezwijken, vooral niet wanneer deze jong
en krachtig is. We moeten dus een reden heb
ben om de zuivere toxine in te spuiten. Dit zou
dadelijk helpen en vrees voor ontdekking is er
niet. Maar de moeilijkheid zit hem daarin, dat
de man alle mogelijke inspuitingen weigert. Een
door de regeering ingediende ontwerp voor
de waardevermeerdenngsbelasting.
Met voldoening stelde spr. vast. dat dank
zij mede de waarschuwing van den Bond, de
huiseigenaren na de opheffing van de huur
wetten geen misbruik hebben gemaakt van
de herkregen vrijheid, waarmee werJ bereikt,
dat deze overwinning niet door nieuwe wet
telijke bepalingen is teniet gedaan.
Er blijft nog veel te doen. Spr. wees op het
ontwerp tot wijziging van de woningwet.
De Ned. Bond schenkt hieraan sjïeciaal aan
dacht en benoemde een commissie tot bestu
deering en het verzamelen van gegevens, die
de regeering tot voorlichting kunnen strek
ken. Dit nieuwe ontwerp raakt veler belan
gen. omdat het gaat over de rooilijnbepalin
gen. enz.
Ook de pachtwetten met de daarin opge
nomen continuatiebepaling hebben de aan
dacht van den Bond.
Zeer belangrijk is de gemeentelijke garan
tie voor woningbouwverenigingen, die
vooral in Amsterdam veel stof heeft doen'op
waaien. Men heeft daar gevochten tot het
hoogste ressort, maar heeft het pleit verloren.
De vraag zal zijn hoe de gemeente Rotterdam
de genomen proef zal doorstaan en wat
daarvan voor andere gemeenten het gevolg
zal kunnen zijn.
Spr. herinnerde er aan. dat in Alkmaar
voor de bouwondernemers een kwestie is
geweest met een particulier, die optrad als
bouwondernemer. Hij kon alle voorkomende
werken zelf uitvoeren. De man was in dienst
van een openbaar lichaam, dat zijn personeel
verbiedt als bouwondernemer op te treden.
Hij betrok zijn werklieden van andere on
dernemers en werkte zelf ook mee. De afdee
ling wees 's mans werkgeefster hier op met
het gevolg, dat hem werd aangezegd den ge-
volgden weg te verlaten.
Spr. wees er op, dat er thans een kwestie
in het bestuur aan de orde is inzake huur-
schade, welke kwestie ook de aandacht heeft
van de Noordhollandsche Makelaarsvereni
ging. Deze stelt voor een register aan te
leggen van slechte betalers en slechte be
woners. Spr. zette uiteen wat de bedoeling
hiermee is. Hij geloofde, dat een dergelijke
regeling tot voordeel zal strekken van eiken
verhuurder, omdat zij de betaling van oude
huurschuld waarborgt.
Voorts wil men pogen te komen tot een
verlaging van waterleidingtarieven en beer-
puttenbelasting, terwijl tevens aandacht
wordt geschonken aan de behandeling van
huurkwesties voor de kantongerechten,
welker duur men zoo mogelijk bekort wil
zien, omdat dergelijke zaken tot heden ook
door den langen duur zeer veel kosten mee
brengen.
Het bestuur der afdeeling is voornemens de
kwestie van het storien van huurwaarborg in
overweging te nemen.
Voor het bereiken van dit en nog veel
andere zaken in het belang van den huis
eigendom is een groot ledental de eerste
voorwaarde. Spr. wekte op tot toetreding
van alle huiseigenaren. Ook in deze tijden is
aansluiting beslist noodzakelijk. Hoe meer
leden er zijn, hoe gemakkelijker het bestuur
zijn voorgenomen werkzaamheden tot een
goed einde kan brengen. (Applaus).
Na korte bespreking werd aan het bestuur
opgedragen met de Makelaarsvereeniging de
noodige maatregelen te treffen om te komen
tot beperking van huurschade.
Bij de rondvraag bracht de heer H
Bruin den voorzitter dank vooqr zijn 'in
leiding. Spr. geloofde dat ook voor de huis
eigenaren ten aanzien van allerlei mogelijke
wettelijke bepalingen geldt: Weest op uw
hoede. Daarom is aller aansluiting noodig.
Bij de rondvraag werden verder nog eeni
ge zaken van huishoudelijken aard be
sproken.
Hierna volgde sluiting door den voorzitter
met den wensch dat deze vergadering mag
leiden tot weder-opbloei der afdeeling.
11 NOVEMBER - WAPENSTILSTANDS
DAG.
„Kerk en Vrede" en „Jongeren
Vredesactie".
In de intieme zaal van het loge-gebouw
aan de Nieuwesloot hielden de vereenigin-
gen „Kerk en Vrede" en „Jongeren Vredes
actie" in samenwerking een openbare bijeen
komst, waarin als sprekers zouden optreden
de heeren Fokke de Boer en ds. Smidts.
Ds. Deetman riep bij den aanvang allen een
hartelijk welkom toe, waarbij hij zich erover
verheugde dat het aantal aanwezigen, on
idioot vooroordeel."
Esther luisterde opgetogen. Roger was nog
veilig, hij had niet toegegeven. Ze was zoo
opgetogen, dat ze bijna haar eigen toestand
vergat. De dokter vervolgde nadenkend:
„Hij is niet ziek genoeg om hem iets te kun
nen geven zonder zijn toestemming en ik durf
niet aandringen, dat zou hij vreemd vinden.
Neen, we moeten iets heel anders met hem
doen en heel gauw ook, want uitstel is een
waagstuk nu. Het zou heel natuurlijk zijn, dat
twee leden van één gezin aan dezelfde ziekte
sterven, maar dat kan nu niet. Maar ik heb
hier iets dat dezelfde diensten zal doen en
daarom kwam ik hier vanmiddag om geen tijd
te verliezen
'tWas gedaan met Esther's blijdschap. Een
nieuwe gruweldaad zou gebeuren. Wat had die
man nu weer in tzin? Met ingehouden adem
luisterde ze. Ze hoorde de scharnieren van de
eikenhouten kastdeuren kraken en geklik van
glas. Met iets nieuwsgierigs in zijn stem vroeg
Holliday: „Wat voor preparaat bedoel je; toch
niet iets van vergif?
„Goede hemel neen, dat zou maar last geven.
Het moet een natuurlijke dood zijn. Iets an
ders is buiten kwestie. Hier is het."
„Wat is dat? Het ziet er zoo onschuldig uit."
„Dood eenvoudig. Tetanus".
Esther dacht dat haar hart ophield met klop
pen. Tetanus! Ze werd wee van angst, maar
bedwong zich doodstil te blijven liggen en als
in een droom hoorde ze de stem van den jon
gen man: „Tetanus, wel goede hemel, dat is de
klem",
„Ja, de aati-toxine is ontdekt, ik heb haar
danks andere bijeenkomsten, toch nog vrij
groot was.
Spr. wees verder op de beteekenis van den
11 den November. Het is een dag van her
innering, aan het oogenblik waarop aan den
gruwelijken wereldoorlog een einde kwam.
Maar het is ook een dag van strijd, strijd
voor een nieuwen cultuur, strijd voor ontwa
pening.
Spr. hoopte dat allen met groote aan
dacht zouden luisteren en gaf daarna het
woord aan den heer Fokke de Boer van Ant
sterdam, die als onderwerp had: „De econo
mische zijde van het vredesvraagstuk".
De economische zijde van het
vredesvraagstuk.
De heer Fokke de Boer begon met een
aanhaling van woorden door MacDonald
gesproken bij de vlootconferentie, en die in
enkele grove trekken de situatie aangaven.
Het militarisme ziet zich zoo vroegtijdig
mogelijk te verzekeren van de jeugd. In Ame
rika is dat al heel sterk. Op de scholen zijn
militaire instructeurs en in den „militairen
bijbel" kan men lezen: De aan den leerling
eigen drang tot vechten en dooden moet zorg
vuldig door de militaire instructeurs worden
gadegeslagen en aangemoedigd. Overigens
behoeft men zulks niet alleen in Amerika te
zoeken; in Nederland bestaat bijvoorbeeld
ook nog een handleiding voor handgrepen
met de bajonet-
De vlootconferentie heeft bij velen mis
schien de gedachte gewekt dat deze confe
rentie nog eenig resultaat in de richting van
algemeene ontwapening zou opleveren. Geen
sprake van. Alleen de Britsche tonnage on
derging een verhooging van 11.000 ton. Ze
ker niet veel, maar 't is toch allesbehalve ver
mindering van bewapening.
De Duitsche pantserkruiserhistorie is ook
nog van invloed geweest op de vlootconfe
rentie. De Duitsche militairen en technici zijn
er immers in geslaagd om aan een kruiser
van 10.000 ton evenveel gevechtswaarde te
geven als aan kruisers van 30.000 ton van
Engeland of Amerika. Zeer scherp valt het
licht op het kwaad van de bewapening wan
neer Snowden mededeelt dat het Britsche
volk elke minuut aan militaire uitgaven en
oorlogsschulden 12.500 betaalt Hoe kon
daarmee het werkloozenleed van twee, drie
millioen arbeiders in Engeland Hiet mee wor
den geholpen!
Het neemt inderdaad den schijn aan of de
menschheid zich wil verhaasten ap den weg
naar den afgrond.
Financiën zijn voor bewajrening altijd te
vinden. Iedereen betaalt er zonder het te
willen aan mee. Enorm zijn de bedragen, die
nutteloos worden weggesmeten. Van een Brit
sche dreadnought bedraagt de prijs 90 milli
oen gulden terwijl de jaarlijksche kosten
vijf millioen beloopen. Een drievoudig salvo
uit de kanonnen van een toren kost 8400
De ideologie der zelfverdediging zit uiterst
vastgeworteld aan de menschelijke natuur
Maar beslist valsch is de parallel, die men
trekt tusschen zelfverdediging en nationale
verdedigng. Er is een groot verschil tusschen
of men als enkeling in doodsangst tegenove'
een moordenaar komt te staan, of dat men
als een troep slaven het vaderland moet ver
dedigen.
Aan de hand van een werkje over de gif
gassen ging spr. na hoe in Amerika dieren
en menschen als proefkonijnen werden ge
bruikt. In enkele jaren (vredestijd) kwamen
150 jonge mannen om zg. als slachtoffer der
medische wetenschap of door een vergissing
„Der Gaskampf" van den Duitscher Julius
Mayer toont duidelijk aan, aan welke ver
schrikkingen men in een modernen oorlog
zal blootstaan. Daar zijn het traangas, het
alles doordringende mosterdgas, gifgassen,
stikgassen enz. Het aantal chemische strijd
middelen is zelfs al tot boven de duizend ge
stegen.
Het gifgasrapport van den Volkenbond,
waarvan door Nederland slechts na herhaal
de aanmaningen vanuit Genève een dan nog
wel verkorte edtie werd gepubliceerd, is zeer
leerzaam op dit punt.
Tegen al die gassen zal de burgerbevol
king bescherming noch verdediging verkrij
gen. Toch spreekt men nog van verdediging.
Dat bleek onlangs nog bij de publicatie van
het geheime rondschrijven van den minister
van defensie aan de chemische fabrikanten.
Dit alles brengt ons steeds nader naar den
afgrond, we komen aan oen vooravond van
de katastrophe waarvan gezegd is: De vol
gende oorlog zal de laatste zijn. De wereld
geschiedenis zal dan zijn einde hebben geno
men.
Spr. behandelde uitvoerig de bewapenings
ontdekt. Maar dat weet het publiek niet, het
is van zeer recenten datum."
Esther hoorde een diepen, sidderenden zucht.
„Maar hoe wil je dat doen, is het niet gevaar
lijk?" stamelde Holliday.
,,'t Is heel eenvoudig, een buitenkansje, waar
door ik aan tetanus kon denken. Als een week
heeft Clifford rondgeloopen met een open
wond aan zijn duim. De helft van den tijd is er
geen verband om, hoewel ik hem voor infectie
gewaarschuwd heb. Vanmorgen vroeg zijn tante
mij of ik er eens naar wilde zien en de duim
goed verbinden wilde en dat zal ik vanavond
doen."
Er kwam een geluid alsof Holliday onpasselijk
werd. Een stoel knarste over den vloer, een
getik als tegen glas.
„Ga daar zitten en houd je goed. Ik wist niet,
dat je zoo gevoelig waart."
Vreemde, benauwde geluiden volgden.
„Ik weet het niet, ik heb den kerel nooit uit
kunnen staan, maar diten buitendien is
het allemachtig gewaagd."
„Waarom? Denk eens kalm na. Wie kan uit
maken hoe hij de infectie kreeg. Dat is immers
nooit te bewijzen. Iedereen weet, dat het zijn
eigen schuld is en dat ik hem gewaarschuwd
heb. Neen, neen, je zult het zien. En wat je
eigen gevoel aangaat, die kinderachtigheden
moet je met je zelf uitmaken, dat gaat mij niet
aan."
Korte stilte volgde, waarin Esther op haar
harde rustplaats met gebalde vuisten de tanden
vast op elkaar klemde. Zou ze flauw vallen?
Ze voelde dat ze luisteren moest, ze mocht geen
woord verliezen. Als in een boozen droom
industrie. Deze industrie werkt met een kapi
taal van 24 millioen goudmark, welke som
aan geen enkele controle is onderworpen.
Haar rol is door karteleering en vertrusting
steeds sterker geworden. Een sprekend voor
beeld van de internationaliseering der bewa
peningsindustrie is wel dit: Van de geduren
de de jaren van 1906—'11 door Krupp ge
produceerde 53.000 kanonnen, waren er
27.000 voor het buitenland bestemd. In den
wereldoorlog werden de Duitsche soldaten
dan ook met hun eigen fabrikaten bescho
ten
Het zal velen nog wel meer verrassen te
vernemen, hoe sommige bewapeningsindus
trieën thans reeds de percenten van de winst
voor de aandeelhouders bij een eventueelen
oorlog hebben vastgesteld. En de winsten
moeten dan enorm zijn Men kan zich
gemakkelijk voorstellen hoe provoceerend
zoo'n groep aandeelhouders ifioet werken, en
welk een bedreiging voor den vrede zij vor
men.
In 1914 werd op een slagschip al drie mil
lioen gulden winst gemaakt. Dat alles vindt
plaats onder de sentimenteel vaderlandslie
vende leuzen van het militairisme die zich
daarbij richtten tegen het pacifisme. Aan
ons, aldus spr., ir de taak om het mom van
laster uiteen te scheuren cn er de waarheid
voor in de plaats te stellen
Spr. gaf een korte [psychologische beschou
wing van het militarisme, dat bij een gevolg
van de geweldsmentaliteit van de menschen
noemde, waarna spr. tenslotte aangaf hoe de
strijd er tegen geveerd moet worden. Het
moet strijd zijn 'zonder geweld. Ze zal ge
voerd worden met nieuwe methodes die niet
stammen uit den sfeer van het militarisme
het geweld. Er moet opgevoed worden, op
gevoed in cien meest ruimen zin van het
woord om in :en verren toekomst te bereiken
een wereld, waarin eenheid en harmonie zal
zijn, en waarvan men nu nog slechts eer
voorpost, een pionier kan zijn.
Mevrouw v. d. VeenWilson declameerde
hierna „Triomflied van de beschaving" van
Esthella Helm op sublieme wiize. Ook de
voordracht van „Te Wapen" van Adema van
Scheltema bleek haar wel toevertrouwd te
zijn.
In de pauze jestond gelegenheid om speel
goed dat de bekende looden soldaatjes ver
ving en dat op een tafeltje stond opgesteld,
te bezichtigen.
Godssouvereiniteit en militairisme.
Na de pauze kwam ds. P. J. ïmidt, doops
gezind predikant te den Helder aan het
woord met het bovenstaande onderwerp. Spr.
zou geen theologische uiteenzettingen geven
maar ving aan met te wijzen op de tegen
strijdigheid die er bestaat in het feii, dat ter
wijl de predikant de jongemannen in de
kerk van Christus wijdt, de staat hen tegelij
kertijd opeischt voor den krijgsdienst, die
hen opleidt tot de meest geraffineerde krijgs
listen. En die gruwelijke listen met behulp
van gassen worden door een chr. historisch
kamerlid nog goedgepraat, door een beroep
te doen op het oude testament waarin Mozes
de Egyjhenaren in de Roode Zee laat ver
drinken (een vorm van verstikken).
Er wordt dan wel gezegd: „We leven in
een verwarden tijd". Toch werden in vroe
gere verwarde tijden ook wel andere klanken-
gehoord. Zoo blijkt uit een strophe van het
Wilhelmus hoe in dien tijd alle eerbied aan
de staat werd gegeven, maar de hoogste eer
bied en obediëntie aan God toekwam. Daar
mee was het probleem over de souvereiniteit
van God gesteld.
De Nederlandsche staat wenscht zich te
tooien in een christelijk tintje Daartegen
wilde spr. opkomen.
Maximilianus, die door de r.-k. als heilige
wordt geëerd, heeft dienst geweigerd uit
naam van God. Dit was revolutionnair
naar den geest.
In het Christendom zijn vele dingen ver
loren gegaan. Christus zegt zelf: „Eerst de
geest van Johannes den Dooper", die de licht-
zinnigen (Herodes e. a.) berispt.
Zoo moet ook tegen de diplomaten, de be-
wapeningsindustrieelen, de door hen ge
steunde journalisten enz. eerst de geest var
Johannes den Dooper worden toegepast.
Het practische doel zal de verovering dei
kerk moeten zijn. Tegenover de christelijke
staatsgehoorzaamheid zou spr. willen wijzen
op Calvijn (le cri au peuple) en op den Hei-
delbergschen catachismus.
Maar wat ook te denken van den heer
Colijn die onder een masker van christelijk
heid het militarisme tracht te verbergen. De
oorlog is een gevolg van de menschelijke
ging de koude, phlegmatieke stem door: „Ik be
schouw zonder vooroordeel de dingen zooals z«
zijn; er moet een besluit genomen gorden. Ber
ik het offer van een menschenleven waard? On
partijdig gesproken, weet ik niet of jij he:
waard bent, mijn goede vriend, maar ik ben hel
wel waard. En dit uitgemaakt hebbende, ga ik
mijn gang, eenige voorzichtigheidsmaatregelen
in acht nemende, zoolang als een bijzonder in
dividu boven de massa staat. Ik aarzel niet te
zeggen dat het werk, dat ik voor de wetenschap
doen kan, honderd of duizend Cliffords waard
is. 't Is belachelijk om het werk, dat ik in de
volgende twintig jaren doen zal, in de we-g-
schaal te stellen tegenover dat van de katoen
fabrikanten."
„Ha, ha", lachte Holliday zenuwachtig gewor
den, „dat is een verduiveld goede mop."
„En we moeten ook niet vergeten, dat, als de
jonge man uit den weg is, wij tweeën er veel be
ter bij zuilen varen. Lady Clifford erft twee of
driemaal zooveel. Ik ben dan goed af en kan
de rest van mijn leven aan wetenschappelijke
onderzoekingen wijden.
De klok sloeg beneden één slag. 'tWas de
zelfde klok, die zoo luid tikte de eerste maal
dat Esther dit huis betrad. Ze zag de witte wij
zerplaat met de bronzen wijzers voor zich.
„Half zeven, ik moet weg om Clifford te pak
ken te krijgen. De domkop heeft met hooge
temperaturen twee dagen rondgezworven om
dat meisje te zoeken. Hij zou vandaag naar de
politie gaan. Een reden te meer om geen tijd
te verliezen. Het is wel niet waarschijnlijk dat
ze hier zullen komen, maar je kunt nooit we
ten," (Wordt vervolgd).
