DAGBLAD VQOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De gemeente en de vereeniging voor
Volkshuisvesting.
Steomerij en Ververij
TAPIJTREINIGING
S.KHOR
Onze naam waarborgt U
prima aflevering.
ZATERDAG 11 APRIL 1931
133e Jaargang,
Volgens het college is er in Alkmaar, ondanks de vele
aanvragen», geen behoefte aan goedkoope woningen.
het meest aantrekkelijke bouwsysteem is het verstrekken
van ééngezins-woningen in huurkoop.
Dafgelijksch Qvérzicht
W. M. H. PELS& Zn., Alkmaar
BuitenBand
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voornam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Jlio. 85
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat nit drie bladen.
Wij hebben in het begin van dit jaar in
dit blad.een uitvoerige beschouwing aan den
woningbouw hier ter stede gewijd en er toen
o.a. ook op gewezen, dat nog een tweetal
bouwaanvragen op een beslissing van de ge
meente wachtten, namelijk voor 40 woningen,
welke gebouwd zullen worden door de R.K.
Ver. „Goed Wonen" en voor 30 woningen te
stichten door de Vereeniging „Volkshuis
vesting".
Men zou mogen verwachten, dat een
groeiende gemeente gaarne haar medewer
king zou verkenen aan elk bouwplan, dat
een goed bekend staande vereeniging aan
hare goedkeuring onderwierp, voornamelijk
wanneer hierbij tegemoet gekomen kon wor
den aan de groote behoefte aan goedkoope
woningen, maar de moeilijkheden, welke
„Volkshuisvesting" den laatsten tijd bij de
beoordeeling van haar voorstellen heeft on
dervonden,'doen onwillekeurig de vraag rij
zen of het nieuwe college wel zoo van de
noodzakelijkheid van den bouw van goed
koope arbeiderswoningen overtuigd is als
men dat in dezen tijd van een stadsbestuut
zou mogen verwachten.
„Volkshuisvesting" heeft wat haar. laatste
bouwplan betreft, tot dusver niets dan tegen
werking ondervonden.
Men verzocht op 29 November van het
vorige jaar om ten behoeve van den bouw
van 28 woon- en 2 winkelhuizen op een ter
rein aan de Uitenboschstraat de nocdige gel
den van de gemeente ter leen te mogen ont
vangen en zoodra van dat ingekomen, stuk
kennis was gegeven, heeft de heer Keesom
medegedeeld, dat de woningen zoo klein zijn,
dat ze niet voldoen aan de behoeften van een
gemiddeld gezin, waarom de R.K. fractie
tegenover het verzoek niet sympathiek stond.
De voorzitter heeft toen opgemerkt, dat bij
het opmaken van het prae-advies met deze
opmerking rekening kon worden gehouden en
men kreeg toen reeds den indruk, dat van
zekere zijde de bouw van deze woningen on
mogelijk zou worden gemaakt.
Reeds den volgenden dag deed het Noord
Hollandsch Dagblad een 'aanval op dit
bouwplan en het was zoo volkomen ingelicht
over alle bijzonderheden daarvan, dat het
duidelijk was, dat men daar begrepen had,
dat van R.K. zijde tegen deze plannen stel
ling moest worden genomen.
Het bezwaar tegen dezen woningbouw
was, naar de heer Keesom althans in den
Raad mededeelde, dat de woningen te klein
waren. Men had mogen verwachten, dat
„Goed Wonen", waar men zich steeds zoo
over het lot der groote gezinnen bezorgd
maakt, in haar bouwplan dan des te meer
rekening zou houden met het ontwerpen van
hijzonder ruime woningen, zoodat over het
algemeen de gemeentelijke woningvoorraad
niet eenzijdig vermeerderd zou zijn gewor
den.
Evenwel schijnt men zich van Katholieke
zijde tegen de plannen van „Volkshuisves
ting" te keeren en het was nu nog maar de
groote vraag of ook de Sociaal democraten
in het college deze tegenwerking zouden
steunen.
De bestuurders van de arbeidersbouwver-
eemging „Rochdale" hebben zoo menigmaal
in den Raad geklaagd, dat de gemeente niet
actief genoeg was tegenover hare plannen,
zij hebben daarnaast zoo vaak op ae drin
gende behoefte aan goedkoope woningen ge
wezen niet het minst omdat daardoor het
vraagstuk van krot- en noodwoningen tot een
spoediger oplossing kon gebracht worden
dat wij zeker verwachtten, dat men al
thans van die zijde aan de tegenwerking van
R.K. zijde niet mede-schuldig zou willen zijn
en alles in het werk zou stellen om de plan
nen van „Volkshuisvesting" zoo spoedig mo
gelijk te helpen verwezenlijken.
Het is evenwel anders geloopen.
„Volkshuisv
-w v f Vil ff VI Cl 11 V.V1 O w VIVVMVII*
Op het verzoek van „Volkshuisvesting" is
op 24 Maart de gemeentelijke bijlage No. 55
verschenen die zoo onduidelijk is, dat zij
tot allerlei misvattingen aanleiding heeft ge
geven maar waaruit toch blijkt, dat het ge
heele college van B. en W. onwillig is om
aan de plannen dezer vereeniging tegemoet
te komen.
Men geeft scherpe critiek op het beleid van
het bestuur van „Volkshuisvesting", dat het
aandurft zulke kleine woningen voor te stel
len, dat zij slechts waarde hebben voor be
woners van nood- of krotwoningen en men
wil er daarom slechts een achttal met bijslag
van Rijk en Gemeente bouwen en deze om
de huurders in zekeren zin als bewoners op
te voeden tusschen de twintig anderen
plaatsen, die evenwel van een ander type en
van een hoogeren huurprijs moeten zijn.
De vereeniging „Volkshuisvesting" heeft
haar woningen willen bouwen voor betrouw
bare huurders, die in dezen malaisetijd niet
veel verwonen kunnen, zooals er op dit oogen
blik honderden in de gemeente zijn. Dat er
aan deze woningen behoefte is, blijkt uit de
vele ingekomen aanvragen en daartegenover
heeft o.i. de gemeente nu een zeer bedenkelijk
standpunt ingenomen.
De gemeente doet alsof woningen van
4-50' eigenlijk van een minderwaardig type
zijn. Zij neemt er een achttal uit, dat zij kan
gebruiken in verband met de toegezegde ont
ruiming van de noodwoningen aan den Wes-
terweg, legt daar nog ongevraagd met het
Rijk 1 per week bij en 'deelt mede, dat dit
nu woningen van 3.50 huur zijn geworden
en dat tegen dit achttal geen bezwaar be
staat.
Alle overigen zullen evenwel grooter moe
ten zijn, wat tot gevolg zal hebben, dat het
plan van „Volkshuisvesting" om een groep
eenvoudige woningen te bouwen volkomen in
duigen valt.
m -
„Volkshuisvesting" wenscht geen bewo
ners, die uit krot- of noodwoningen komen,
zij wenscht nette en betrouwbare huurders en
als de huizen, die zij daarvoor beschikbaar
stelt, niet grooter kunnen zijn en slechts
twee slaapkamers kunnen bevatten, dan ligt
de schuld hiervan uitsluitend bij het Rijk,
dat deze eischen stelt, omdat anders geen
bouwvoorschot kan worden gegeven.
Kan men het Rijk uitschakelen en de
gemeente schijnt tegenwoordig het Rijk voor
het bouwvoorschot niet meer noodig te heb
ben welnu dan heeft de vereeniging geen
enkel bezwaar inplaats van twee drie slaap
kamers te maken.
Daarvan is wethouder Klaver, onder wien
de woningbouw ressorteert, nadrukkelijk me-
dedeeling gedaan en hij heeft beloofd, een
en ander in het college te zullen brengen.
Ondanks deze vergrooting was de vereeni
ging bereid de huizen voor 4.50 per week
te verhuren. Hooger wilde zij niet gaan,
kostbaarder en grooter wilde zij haar huizen
niet maken, niet alleen omdat er behoefte be
staat aan huizen in dezen huurprijs maar
tevens *.omdat zij deze woningen wilde doen
aansluiten bij de reeds door haar gebouwde
blokken in de Uitenboschstraat waar men
4.50 tot 5 huur moet betalen.
Men kan de verwondering der vereeniging
over het standpunt van B. en W. begrijpen
nu zij eensklaps haar woningen als iets min
derwaardigs ziet gekenschetst en hare toe
komstige huurders als menschen, die men tus
schen anderen moet laten inwonen om hen
een goed voorbeeld in bewoning te geven.
Niets heeft minder in hare bedoeling ge
legen en onwillekeurig vraagt men zich af:
vanwaar deze gemeentelijke tegenwerking?
Wethouder Klaver heeft ter tegemoetko
ming van de allerarmsten beloofd voor een
25-tal goedkoope woningen te zullen zorgen
en wanneer de gemeente dus de huizen van
het voorgestelde plan als het type voor min
derwaardige huurders beschouwt dan zou
het voor de hand liggen, dat zij dit plan met
blijdschap aanvaart en niet alleen een acht
tal maar alle woningen voor overheidssteun
in aanmerking zou brengen, al zou dit dan
ook niet de instemming van de desbetrefende
vereeniging hebben verworven.
Waar het ten slotte op neerkomt is, dat er
herhaaldelijk in en buiten den Raad, niet het
minst van soc. dem. zijde, op den bouw van
goedkoope woningen is aangedrongen, waar
bij het vanzelfsprekend is, dat goedkoope wo
ningen geen groote woningen kunnen zijn.
En nu er een desbetreffende plan komt ziet
men allereerst van Katholieke en daarna
van Soc. Dem. zijde, zooveel onwil tot mede
werken, dat het duidelijk is, dat „Volkshuis
vesting" geen persona grata meer is.
Wij wachten met belangstelling af of ook
de plannen van „Goed Wonen" en wellicht
nog eventueele plannen van „Rochdale" bij
dit college op eenzelfde tegenwerking zullen
stuiten.
Waar men krot- en noodwoningen zoo
spoedig mogelijk wil opruimen, is er aan hui- 1
zen van hoogstens 4.50 groote behoefte.
Het ligt niet in de bedoeling van. „Volkshuis
vesting" deze laagste categorie van huurders
te krijgen, maar er kunnen b.v. menschen in
trekken, die thans te veel verwonen, er kun
nen ook b.v. bejaarde lieden in komen, wier
tegenwoordige huis hen te groot is geworden
en door dat alles krijgt men een verschuiving.
Er komen door deze woningverrijking weer
meerdere huizen beschikbaar waaronder er
allicht zullen zijn, die heel best voor bewo
ners van vroegere krot- of noodwoning ge
schikt zullen blijken.
Hulpverleening aan groote gezinnen is een
specifiek katholieke actie en het ligt dus in
de lijn der omstandigheden, dat in het bij
zonder „Goed Wonen" in haar bouwplannen
met deze bewoners rekening houdt.
„Volkshuisvesting" ziet in het bouwen van
woningen voor groote gezinnen een zeker
risico ook al wordt dan van overheidszijde
financieel bijgedragen._
De huurtoeslag eindigt namelijk als het
aantal kinderen tot zes gedaald is en in dat
geval is het natuurlijk ondoenlijk een gezin
dadelijk te doen verhuizen. Bovendien zijn er
mogelijk niet dadelijk groote gezinnen bij het
leeg komen van een woning beschikbaar en
staat dus de woning leeg of wordt zij aan
een klein gezin verhuurd waarbij de toeslag
weer verdwijnt en de vereeniging voor de
nadeelige financiëele gevolgen te staan komt
9
Wij willen er hier ten slotte nogmaals de
aandacht op vestigen, dat het wenschelijk is
op den duur een geheel ander systeem te vol
gen.
Nog algemeen is de toestand hier zoo, dat
als de stichtingskosten in verloop van jaren
door de huurders afbetaald zijn, deze huur
ders nog geen steen van het door hen be
woonde pand hun eigendom kunnen noemen
en de huizen met den daarbij behoorenden
grond uitsluitend eigendom der vereeniging
zijn geworden.
Deze gebruikt dit bezit wel weer ten bate
van den woningbouw, maar het is duidelijk,
dat een volgend geslacht dus eigenlijk profi
teert van de gelden welke de tegenwoordige
huurders hebben moeten opbrengen.
In sommige plaatsen wij wijzen hier
b.v. op het goede voorbeeld van Den Bosch
heeft de gemeente zelf een regeling ge
troffen tot het afstaan in huurkoop van ééns-
gezinswoningen. Zij sticht daar woningcom
plexen, welker huizen na een bepaald aantal
jaren eigendom der huurders worden. Er
zijn natuurlijk eenige bezwarende bepalingen
ten opzichte van hen, die de huurovereen
komst tusschentijds beëindigen, maar men is
dan toch reeds voor een gedeelte eigenaar
van zijn woning geworden en krijgt bij het
verlaten daarvan een deel van het bedrag ge
restitueerd.
Huurprijzen van 6.50 bij een termijn van
20 jaar of van 5.50 bij een termijn van 30
jaar zijn zeker niet te hoog om daarna een
huis van 3500 in eigendom te kunnen krij-
gen.
Ook bij woningbouwvereenigingen betaalt
men vaak overeenkomstige huren, ook dan
zijn daarin onkosten, belasting, afschrijving,
onderhoud, administratiekosten enz. begre
pen, maar het eenige verschil is, dat men dan
de vereeniging op den duur een onbezwaard
huizenbezit verzekert terwijl het andere geval
de woningen den huurders zelf ten goede
zullen komen.
Er is nog een andere vorm van woningver
strekking, welke o.i. de overweging waard is,
dat is het verzekeringssysteem.
Een maatschappij hier ter stede heeft een
der bouwvereenigingen wellicht reeds
meerdere al eens aangeboden een regeling
te treffen waardoor de verhuurde woningen
ook binnen zeker tijdperk het eigendom van
de huurders kunnen worden, ja waarbij zelfs
in geval van ontijdig overlijden het huis in
vollen eigendom aan de erven van den huur
der kan worden overgedragen.
De onderhoudskosten komen dan voor re
kening van den huurder, die bij het aangaan
der overeenkomst een certificaat van gezond
heid zal moeten overleggen. In zijn huur zijn
begrepen de rente van het stichtingskapitaal,
de administratiekosten, de belasting, brand-
premie, waterleiding, gedeeltelijke aflossing
en waarschijnlijk de verzekeringspremie.
Dat lijkt heel wat, maar wanneer men na
gaat, dat een 30-jarige dan b.v. voor een
huurprijs van resp. 6.40 of 6.15 per
week binnen resp. 30 of 35 jaar zijn woning
in volle bezit krijgt en dat het huis bij voor
overlijden vrij van transportkosten op naam
van den nieuwen huurder of van de erven
van den ouden huurder geplaatst wordt, dan
zit er in dit spaarsysteem zeker iets aantrek-
keiijks.
Het bovenstaande betreft een huis van
3500. Voor een woning van 3000 wordt
onder dezelfde omstandigheden slechts resp.
5 80 en 5.95 aan huur betaald en bij tus-
schentijdsche verhuizing wordt tusschen p
tijen gemakkelijk een regeling getiofien.
Zooals wij het bezien komt dit woon
systeem eigenlijk neer op een verzekering
waarbij de premie in de huur is inbegrepen
en waarvan de njaafechappij liet risico
draagt dat zij bij vooroverlijden van den
huurder diens erven een onbezwaard eigen
dom moet verzekeren.
Men spaart hier dus op gemakkelijke wijze
voor een eigen huis en verzekert tegelijker
tijd zijn gezin bij vroegtijdig overlijden de
waarde van de woning.
Waarschijnlijk richt een dergelijke maat
schappij zich uitsluitend tot een bouwvereeni-
ging om daardoor gedekt te zijn voor het
risico van eventueele stroppen, huurschuld en
dergelijke en het is daarom voor de betrok
ken vereenigingen zeker zaak de voor- en na
deden van dit systeem eens nader te onder
zoeken.
Maar, zooals gezegd, er zit iets aantrekke
lijks in te weten, dat men bezig is een huis
voor zich zelf en niet voor een vereeniging te
sparen. Het bezit van een eigen woning zal
den eigenaar de prettige gedachte geven
nimmer geheel op gemeenschapssteun te zijn
aangewezen en de gemeenschap zelf zal van
belangrijke steunbedragen in de toekomst
ontheven kunnen worden.
Dat alles is wellicht toekomstmuziek, maar
waar het in andere gemeenten werkelijkheid
wordt is er geen enkele reden waarom men
ook in Alkmaar niet van koers zou veran
deren.
Zoolang dit nog niet het geval is en men
hier dus voor den bouw van arbeiderswonin
gen nog geheel op de medewerking van bouw
vereenigingen is aangewezen, is er geen en
kele reden de plannen van dergelijke vereeni
gingen te dwarsboomen zooals dat thans met
die van „Volkshuisvesting" geschied is.
Aan de woningen welke zij wil bouwen is
hier ter stede groote behoefte en wij hopen,
dat de Raad daarom het afwijzend prae-
advies van B. en W. zal desavoueeren en de
vereeniging de noodige gelden zal willen ver
schaffen waardoor zij met den bouw van 28
woon- en 2 winkelhuizen zoo spoedig mogelijk
een aanvang zal kunnen maken.
TWEE VERSCHILLENDE
ONDERWERPEN.
Nog even „Het bezoek op Chequers".
Onrustig Portugal.
We zullen aan het einde van deze
week nog even iets mededeelen over het
nu zeker wel bij iedereen bekènd gewor
den a.s. bezoek der Duitschers op Che
quers. Echter zullen we het slechts laten
bij het memoreeren van de jongste En-
gelsche persstemmen die tot Frankrijk
gericht zijn en dan valt het onmiddellijk
op dat deze een serie scherpe vermanin
gen aai Frankrijk bevatten.
Zoo laat bijvoorbeeld de nauw aan de
Engelsche regeering verwante Daily
Herald" zich uiterst scherp uit over de
Fransch commentaren over dat bezoek.
Het blad noemt de Fransche aanvallen
tactloos en een bewijs van slechte ma
nieren en het gaat werkelijk te ver als
de Fransche pers Hendersons uitnoodi-
ging van de Duitsche Staatslieden onge
past noemt en van het reelat spreekt
voor Frankrijk om zich beleedigd te ge
voelen. Wanneer Parijs voortdurend
wensch-, dat de Engelsche betrekkingen
met Frankrijk van intiemeren aard zui
len zijn dan met eenig ander land en dat
men in Downingstreet niets zal doen
zonder medeweten van de Quai d'Orsay
dan zou de Engelsche politiek haar eigen
doeleinden wel kunnen opbergen. De
Fransche commentaren wekken in En
geland een gevoel van ergernis dat nooit'
in het belang van Frankrijk kan zijn.
Ook de Parijsche correspondent van de
„Times" critiseert zeer scherp de on-
noodige ner.eusiteit te Parijs doch is
van meenine. dat de Europeesche staats
lieden er toe zouden kunnen bijdragen
de publiek opinie in Frankriik. met uit
zondering van eenige extremistische
elementen te overtuigen van het feit,
dat zij slechts een samenwerking der
Europeesche mogendheden wenscLen.
De diplomatieke medewerker van de
„Daily Telegraph" schrijft, dat Duitsch-
land zeker reden tot klagen heeft ;over
een zekere achterstelling bij het deel
nemen aan Internationale conferenties.
In Engelsche kringen is men echter van
meening dat Duitschland het récht heeft
te eischen op dezelfde wijze behandeld
te worden als andere naties. De Fran
sche diplomaten hebben reeds zoo dik
wijls gelegenheid gehad tot een zuivei
particuliere gedachtenwisselzng met de
Engelschen dat er voor hen geen reden
tot wantrouwen is wanneer de Engei-
schen-het zelfde thans ook met andere
staatslieden wenschen te doen
De liberale „News Chronicle" ver
klaart, dat Engeland vasthoudt aan zijn
recht om Internationale moeilijkheden
door particuliere besprekingen met an
dere staatslieden uit den weg te ruimen.
Na het bezoek van Henderson aan Pa
rijs en Rome is het volkomen natuurlijk
dat dr. Bruning en dr. Curtius naar
Londen komen. Niemand bevindt zich in
van
een betere positie om eventueele bemid
deling tusschen Frankrijk en Duitsch
land te leiden dan Henderson, en men
kon er zeker van zijn dat Henderson zijn
invloed slechts zou gebruiken om oude
wonden te heel en.
Met deze persstemmen besluiten we
deze week dit onderwerp, dat bijna
overal de aandacht heeft getrokken.
Van geheel anderen inhoud is het
tweede onderwerp dat we thans even
aansnijden, n.1. de toestand in Portugal.
Op Madeira is in het begin van deze
week een opstand uitgebroken, die zich
thans blijkbaar verlegd heeft naar Por
tugal, het moederland.
Dit is op zich zelf niet zoo vreemd.
Portugal toch stuurde zijn ongewensch-
Advocaat vanaf f 1 95 p. f.
Voorburg - 2.15
Roode Bordeaux 0 85
Oporto en Samoswijnen - 0.95
Fijne Likeuren - 2 15
KOORSTRAAT 49—51 TEL. 207
te elementen vooral op politiek gebied
in den regel naar Madeira. Men was
dan in het land zelf verlost van het op
standige bloed en kon rustig verder
al die verbannelingen" samen een ge
vaar opleverden en hoe langer de toe
leven. Maar daarbij werd vergeten dat
stand zoo bleef, hoe meer „verbannelin
gen" op Madeira kwamen en ho i sterker
de revolutieonnairc groep daar werd.
Welnu de opstand op Madeira die al
lang verwacht werd, is uitgebroken. Na
tuurlijk Loeft Portugal onmiddellijk
maatregelen genomen, om het zaakje
weer in het reine te brengen, maar in
plaats daarvan schijnt de revolutie zich
uit te breiden, niet alleen over Madeira,
maar ook over Portugal zelf. Zoo moe
ten in Lissabon en Opoijto reeds tal van
personen gearresteerd, zijn, waaronder
hoofdofficieren, oud-ministers en andere
hooge autoriteiten. Zelfs is er al sprake
van, dat de garnizoenen van twee centra
zich aan den kant der revolutie ge
schaard hebben, terwijl elk oogenblik
verwacht wordt, dat de staat van beleg
in Portugal zal worden afgekondigd.
Dit zou dan dé 22ste revolutie zijn na
de verbanning van koning Manuel in
1907. Men is in Portugal dus wel aan
revoluties gewoon.
Hoe het al.emaal zal verloopefi? De
berichten zijn nog zeer sporadisch, zoo
dat men nog geen peil kan maken over
den toestand. Zeker is het, dat generaal
Carmona, de huidige president en dicta
tor, moeilijke dagen beleeft. Hij is er
echter de man niet naar, om dadelijk
maar den moed op te geven.
Het schijnt intusschen, dat de dicta
tuur toch niet de gewenschte regeerings-
vorm is. Dat merkt men zelfs in ItaliS
af en toe; dat heeft Spanje ons al eenige
keeren getoond; dat laat nu Portugal
weer zien!
DE TOESTAND IN PORTUGAL.
Optimisme in officieele kringen
te Lissabon.
Het Portugeesche Ministerie maakte
gisteren «officieel bekend, dat uit alle
deelen van het land geruststellende be
richten ontvangen werden.
Niettemin zal de regeering de door
haar genomen voorzorgsmaatregelen
van kracht laten, ten einde ieder even
tueel verzet in den kiem te kunnen
smoren.
Volgeüs deze proclamatie zou ook de
situatie op Madeira aanmerkelijk gun*
stiger zijn. Het eenige gevolg der onlus
ten zal zijn een veroordeeling der insur*
gentleiders.
Vliegerofficieren ontsnapt
Volgens de laatste berichten uit Por
tugal heeft de regeering gisteren het
vliegkamp Amadora laten bezetten. De
opstandige vliegerofficieren waren toen
echter reeds per vliegtuig over de
Spaansche grens ontkomen in weerwil
van het feit, dat zij ondertusschen nog
een noodlanding moesten maken.
