Mkmiimht Comint.
yicsss
Kou tip de Borst
Binnenland
hindtrd drie en dertigste Jaargang.
Vrijdag I? April.
Indië in ons midden
w VapoRub
brand.
Opening van Vlissingen's
Havenwerken.
No. 90 1931
De werking van cL? arbeidsregeling
voor
d.~ art
fel/.
Het had heel veel moeite gekost aan de
nog maar 15 jaar tellend&iabaksteelt op on
dernemingen in Deli eeiv'wbeidsregeling te
geven, de koelie-ordonnarjie van 1880 met
Haar strafbepalingen tegen overtreding en in
breuk. Toen zij er eenmaal was, wekte zij
voldoening bij de ondernemers en, wat meer
zegt, bij het gemeentelijk bestuur. De resident
noemde haar in 1882 „een van die geluk
kige "repen uit de practijk, waarbij naar be-
b oor en is rekening gehouden met de bestaan
de toestanden zonder dat men zich al te zeer
heeft laten beheerschen door min of meer
bespiegelende beginselen. Zoowel de behan
deling als het gehalte der werklieden ver
beterde bij den dag". En mr. T. H. der Kin
deren, die voor de Indische regeering het
rechtswezen in de buitengewesten had ge
regeld uitte tien jaar later den wensch, dat
de koelie-ordonnantie van Deli in alle bui
tengewesten, ja ook op Java zou worden in-
gevoerd. In de buitengewesten is dat ook
i achtereenvolgens gebeurd, wanneer de ope-
jning van ondernemingen het vereischte. De
mate van het profijt der regeling zoowel
:'voor arbeiders als ondernemers zou intus-
"schen worden bepaald door de stiptheid van
naleving. Wij kennen in de wereld helaas
geen regeling, waarvan de naleving is ver-
3 zekerd zonder toezicht. Welnu, er was te
dien dage veel te weinig toezicht. Arbeids
inspectie zou men in Deli niet kennen vóór
[1904. Tot dien tijd moesten de gewestelijke
r ambtenaren van tijd tot tijd de ondernemin
gen bezoeken en nagaan of behandeling en
uitkeering van loon wel in orde waren, een
toezicht dat de regeering zich wekelijksch
j had gedacht, later maandelijksch, maar dat
uit hoofde van het gering aantal ambtenaren
'dikwijls achterwege bleef. De gewestelijke be
stuurders vonden in de gedraging van de
ondernemers wel degelijk hun voorname werk
en tal van regelingen en voorschriften van
residenten getuigen van hun voortdurende
zorg: uitbetaling en berekening van loon,
vrije dagen, verzorging van zieken enz. vorm
den onderwerpen van zendbrieven der resi
denten. Bovendien kwam in 1889 een nieuwe
koelie-ordonnantie uit, waarin de verschillen
met de vorige uitsluitend ten behoeve van de
arbeiders waren. Zij behoefden voortaan geen
verlofpas van den beheerder op de vrije da
gen; emigranten uit Indië zelf behoefden
niet, gelijk die van China en elders, te con
tracteeren en mochten als vrije arbeiders wer
ken.
Onder invloed van de critiek'in Nederland,
die minder juist dan onwelwillend zich uit
sprak, werd gelet cp het dobbelen, waartoe
op de onderneming gelegenheid werd ge
geven. Men weet dat de Oosterling het dobbe
len nog hartstochtelijker mint dan de Wester
ling en dat het kansspel bij de Oosterlingen
afgemeener is dan ten onzent. De onder
nemer zag weinig heil in de dcbbelarij, om
dat het veelal nachtwerk werd en de koelie
vooral na verliezen triest en onverschillig
was en voor zijn werk zoowe' als voor zijn
opzichters een lastig man werd. Verbieden
het spel Maar dan moet men het verbod ook
kunnen handhaven en waar was de politie,
die toezicht kon houden? Derhalve was het
juist, dat men op bepaalde dagen gelegen
heid gaf in de speelloods d.i. de recreatie
zaal der koelies, tot dobbelen. Daar was al-
- thans eetiig toezicht mogelijk. Dat is ééa
voorbeeld van de greóte kans, dat een be-
oordeelaar, die niet geheel is ingewijd, naai
den schijn rekent en zegt dat de onder
nemer gelegenheid geeft tot dobbelen en daar
door den olie helpt op den slechten weg.
Men.moest eens weten' hoe fnuikend het is,
wanneer zulke menschen de heimelijke ge
legenheid zoeken. Voorts vormen de arbei
ders op een onderneming geen internaat van
kostschooljongens en meisjes, aan wie de lei
der spelen kan ontzeggen en gebieden. In
het laatste tiental jaren van de vorige eeuw
kwamen wel klachten naar voren over mis
handeling door de assistenten en vooral door
de tandils en andoers (de Chineesche en Ja-
vaansche opzichters). Men diene in acht te
nemen, dat het toezicht schaarsch was, dat
bovendien alle personeel zeer wisselde dwz
de beheerders, de assistenten, de bestuurs
ambtenaren, de koelies. De inzichten bleven
niet dezelfde, de gebruiken en voorschriften
verflauwden in de aandacht van wie ze
moesten hanteeren. Het „eigen rechter" zijn
was de vlugste oplossing en, wanneer de
tabak slechte uitkomsten gaf, was het voor
sommige beheerders zaak uiterst goedkoop te
werken en in de beoordeeling van het werk
uer koelies zuinig te worden. De klap en be
korting op loon waren misbruik geworden en
regeering wenschte te weten welken om
vang het misbruik had. Zij zond den ambte
naar voor Chineesche zaken Hoetink ten on
derzoek. Maar vóór het verslag er van kon
verschijnen had de Indische Bond zich over
de toestanden uitgesproken bij monde van
van Kol en den advocaat te Medan van den
Brand volgens wier voorstelling de winsten
der tabak voortsproten uit slavernij en uit
zuigerij. „De Millioenen van Deli", aldus de
titel van Van der Brand's eerste vlugschrift.
De indruk dat er in Deli een Nederlandsch
schandaal werd opgevoerd, moest bij velen
wel post vatten. Maar in de Tweede Kamer
sprak minister Idenburg er met groote be
daardheid over en zegde slechts toe dat hij
den gouverneur-generaal zou verzoeken een
onderzoek te laten doen naar de klachten in
de geruchtmakende brochure. Toen is in 1903
het onderzoek van den officier van justitie te
Batavia Rherarev gevolgd, in opdracht ad
ministratief, in werkelijkheid administratief-
justitieel. De uitslag van het justitieele is ge
heim gebleven ondanks herhaalde vragen in
de Kamer om openbaring. De minister wilde
alleen kort samenvatting meedeel en, maar
het verslag-Hoetink werd geheel ter lezing
gegeven. En als wij daarvan kennis nemen,
kunnen wij ons verheugen, dat er in de kolo
nie geen schandaaltoestand was, terwijl de
verkeerdheden noch algemeen noch mateloos
waren.
Het voorname gevolg was de instelling
van een arbeidsinspectie in 1904 en daarmee
werd een nieuw tijdperk in de landbouwnij
verheid op -de buitengewesten ingeluid. Bij
elk bezoek van een arbeidsinspecteur de
ondernemingen, waar wel eens ongerechtig
heden werden opgemerkt, zijn steeds het
meest bezocht hadden de koelies gelegen
heid hun klachten in te brengen, terwijl huis
vesting, watervoorziening en loonboeken wer
den onderzocht. In een kwarteeuw is er van
de arbeidsinspectie veel goed uitgegaan, al
waren ook haar inzichten niet steeds de
juiste. Uit de wrijving van meeningen en op
vattingen omtrent de practijk van het werken
met inheemsche en uitheemsche arbeiders-
met-contract is ten slotte wel de goede ma
nier geboren. Hoewel de koelie-ordonnantie
na 1889 nog werd gewijzigd, is toch wel ge
bleken, dat een regeling onmisbaar is en dat
in die regeling enkele bepalingen noodig
zijn, waardoor overtreding en inbreuk straf
baar is, een poenale sanctie. In Indië zelf
zijn de stemmen tot opheffing van die bepa
lingen nooit talrijk geweest, daarbuiten, met
name in de Staten-Generaal, werden ze ge
regeld vernomen, zij het ook meerendeels
van één bepaalde zijde. Zij, die door en door
bekend zijn met 't ondernemingswerk, hebben
altijd de overtuiging gehad, dat zulke bepa
lingen niet te missen zijn, al kan de toepas
sing beperkt blijven. De koelie moet weten
dat zijn overtreding en inbreuk achterhaal
baar zijn. De toestanden zijn zeer verbeterd
en over het geheel niet slechter dan op Java,
waar men nooit met contractanten werkte en
waar tot voor zeer kort geen arbeidsinspectie
besond. Daar konden de arbeiders eik
oogenblik het werk neerleggen en de onder
neming verlaten. De toestanden op onder
nemingen hangen voor een belangrijk deel af
van een aangelegeheid, die hier nog niet ter
sprake kwam en waarover een volgenden
keer zal worden gehandeld; het is de her
komst en het gehalte van den arbeider-, wiens
emigratie men bevordert en de wijze waarop
die emigratie tot stand komt.
DENGAN HORMAT.
VERKIEZINGEN PROV. STATEN.
Woensdag hebben de Statenverkiezingen
plaats gehad in de provincie Groningen,
Noordbrabant en Limburg. Den uitslag la
ten we hier volgen
Groningen.
Kiesdeeler 3792. Zetels: anti-rev. tien, n.1.
R. Koppe, D. H. R. Harrenstein, J. Bomers,
H. Luring, J. Wedeven, S. Bakker, H. Hazen
berg, G. Huisman, O. J. Bouwman, J. H.
van Wering.
S.D.A.P. 14. A. van Geuns, L. J. H. Ever-
sen, B. J. Mengerink, R. Pollirig. L. H. Mans-
holt, B. H. Bredman, mevr. J. A. de Vries
Frowijn, Jac. van Hijlkema, D. Bartels, KI.
Meyer, F. Spiekman, mevr. W. Ploegsma
Behtum, C. J. Portegies, K. Freye.
Chr. Hist. Unie 5. Tj. Krol, mr. E. J. Tho
massen a Thuessink v. d. Hoop van Slochte-
ren, J. A. Rademaker, F. C. Magendans, K.
Lantermans (met voorkeurstemmen).
Vrijheidsbond 5. A. Brugmans, H. J. Zijlma,
G. Oosterhuis, H. H. de Haan, E. H. Ebels.
Vrijz. Dem. Bond 5. U. G. Schilthuis, D.
Kloppenburg, P. H. Veendorp, F. E, H.
Ebels, F. A. Bcins.
R.K. Staatspartij 3. J. W. ten Braak, H.
van Erp, H. J..J. Stiekema.
Communisten 2. J. Buitenkamp, G. Ster-
ringa.
Plattelandersbond 1. J. R. Boerma.
De Democratische Partij verliest haar eeni-
gen zetel, de Plattelandersbond en de vrijz.-
demccraten verliezen ieder één zetel, terwijl
de r.k. Staatspartij, de s.d.a.p. en de commu
nisten elk één zetel winnen.
Dc r.k. Staatspartij, die een zetel won, is
in stemmental resp. 0.1 pCt. achteruitge
gaan; dc soc.-dem. en communisten gingen
resp. 3 en 0.3 pCt. achteruit.
De partijen, die in den strijd hebben verlo
ren, zijn inderdaad ook in stemmenpercen
tage achteruitgegaan, terwijl van de ande
ren de anti-rev. 0.2 en dc liberalen 0.6 pCt.
hebben gewonnen en de c.h. 0.4 pCt. verlo
ren.
Noord-Brabani.
Kiesdeeler 5590.4. Gekozen:
R.K. Staatspartij 50: W. J. H. Verstraa-
ten, W. C. J. J. Kipp, J. P. E. van de Ven,
B. E. A. Vcrkuyl, J. F. Ploegmakers, F. Th.
H. Uijen, J. J. J. de Vlam, J. J. Beliën, F. J.
H. Smits van Oyen, P. J. G. Aarts, F. J. C.
Cox, P.- G. A. G. Pauken, dr. ir. J. H. F. Dec-
kers, mr. H. J. J. van den Biesen, A. G. A.
Schrauwen, J. H. Oomen, J. J. van Buitenen,
A. A. J. M. Loonen, C. J. M. Foppele, F. J.
J. M. van Rijckevorsel, J. A. E. M. Meyring,
H. G. J. Bolsius, P. G. M. van Meeuwen,
mr. H. P. Loeff, G. R. van de Ven, J. Fran
sen. J. C. van Beek, P. C. Bas, J. van der
Laak, M. P. W. van Hout, P. J. C. Strik, H.
Verheven. H. J. M. Aarden, F. J. van der
Reijt, J. C. H. M. W. Sassen, J. P. J. Assel-
bergs Czn., L. M. A. van Loon, Jac. Vos
Antz., C. A. Valkenburg, H. Wijnings; met
voorkeursstemmen: G. H. Moors, J. C. A
M. van de Mortel, A. Th. van Rijen, H. A.
J. Mannaerts, L. C. A. M. Janssens, H. J.
van Susante, M. J. Willekens, W. J. Verstij-
nen, P. J. van Haaien.
S.D.A.P. 5: J. W. Gulden. C. J. van Lien-
den, J. Jansen, P. G. Gruys, H. Walde.
R.K. Volkspartij 3: mr. P. M. Arts, Felix
A. C. Donders, J. W. van den Bergh.
Chr. Hist. Unie 2: J. W. Putman Cramer,
C. Dane Gzn.
Anti-Rev. Partij 2: A. D. van der Schens,
A. Bax Gzn.
Vrijheidsband 1mr. C. W. van Ommeren.
Vrijz. Dem. Bond 1A. I. J. de Broekert.
E>e S.D.A.P. wint 2 zetels, de r.k. Volks
partij één zetel. Dc Christ. Hist. Unie, dc
Vrijheidsbond en de Vrijz. Dem. Bond verlie
zen elk één zetel.
De vrijzinnige hebben de zwaarste verlie
zen geleden het aantal stemmen, op hunne
lijsten uitgebracht, is, vergeleken met de vo
rige verkiezingen, bijna tot de helft vermin
derd. Het verlies der chr. hist. was aanmer
kelijk geringer. Alle andere partijen gingen
vooruit, ook de Vrijheidsbond, ofschoon die
een zetel verloor De winst der a.r. was niet
voldoende om er een zetel méér voor te kun
nen bezetten. De zetel-winnende partijen
gingen sterk vooruit.
wordt spoedig verlicht door keel en borat
tegen bedtijd met Vicks VapoRub ia te wrij
ven. Het werkt als een pap
en tevens als inhaleertoeste!,
door de geneeskrachtige
dampen welke ontstaan.
Limburg.
Kiesdeeler 4378.9.
De r.k. Staatspartij verloor twee zetels, de
r.k. dissidenten wonnen er drie, de s.d.a.p.
hebben één verloren, de overige partijen, die
in de huidige Staten zetels bezetten, bleven
gelijk.
Fabrieksbrand te Helmond. Veer
tig arbeiders werkloos.
Hedennacht omstreeks 1 uur is door den
nachtwaker van de katoenspinnerij van de
firma W. Twinkels te Helmond brand ont
dekt in de opslagplaatsen van vetwol. Daar
dit goed brandbaar materiaal is, stonden in
een oogenblik tijds geheele voorraden in
lichte laaie. De fabrieksbrandweel- werd in
middels in werking gesteld. Doch al spoedig
sloegen de vlammen fel naar buiten, waarna
het vuur voedsel vond in de aangrenzende
pakkamers, expeditielokalen en dekenmaga
zijnen. De brandweer van Helmond was in
middels gewaarschuwd, doch toen deze met
twee motorspuiten ter plaatse verscheen,
stonden de genoemde gebouwen al in lichte
laaie. Direct werd al het materiaal uitgelegd
en met 14 slagen water gegeven. Spoedig
liep ook het over den weg heen gebouwde
magazijn, hetwelk verbonden is met de af-
deelingen gelegen op den linkervleugel van
de fabriek gevaar. Wanneer ook dit gebouw
zou vlam vatten, zou de ramp niet zijn te
overzien. Door waterconcentratie op dit
punt mocht het de brandweer tenslotte ge
lukken het vuur hier te stuiten. Ondertus-
schen brandde het linkergedeelte van het
complex lustig door. De geweldige vlammen
zee in het middernachtelijk uur vertoonde een
wonderlijk schouwspel. Aan den achterkant
van de fabriek staan eenige huizen, die moes
ten worden ontruimd. Ook de nieuwe steenen
kantooorgebouwen wist men voor het vernie
lende vuur te behouden. De rest is totaal uit
gebrand. Alleen nog eenige muren staan
overeind. De brandweer was hedenmorgen
vroeg nog bezig de rookende en nog branden
de voorraden te blusschen. De schade is uit
den aard der zaak aanzienlijk.
Naar verluidt zou zij in de honderdduizen
den beloopen. Afgebrand zijn de pakkamers,
de werkplaatsen, de expeditielokalen en de
dekenmagazijnen. Alles is op beurspolis ver
zekerd. De fabriek ligt stil. Hierdoor zijn 40
arbeiders zonder werk gekomen. Ook de fili-
aalfabriek te Deurne zal door dezen brand
den terugslag ondervinden. Persoonlijke on
gevallen kwamen niet voor.
DE STAKING TE GELDERMALSEN.
Geweldpleging jegens den veld
wachter.
In het huis van bewaring te Tiel is opge
sloten een fabrieksarbeider te Geldermalsen,
verdacht van opzettelijke geweldpleging in
vereeniging met andere personen.
Op 11 April j.1. heeft deze man, die be
hoort tot de stakers aan de Chamottefabrie-
ken te Geldermalsen, getracht een groep
werkwilligen uit elkander te werken, door
met zijn fiets door die troepe te rijden. Toen
hem gelast werd zich te verwijderen, heeft
hij een riooldeksel naar den veldwachter ge
worpen zonder dezen echter te treffen. Ook
werd met een bierflesch naar den veldwach
ter gegooid, welke eveneens miste.
Een andere man, die daarna ijlings de
beenen nam, stak bij deze gelegenheid van
een afstand van ca. 3 M. naar clezen veld
wachter, toen deze met den rug naar hem
toegekeerd was. Alleen aan de toevallige om
standigheid, dat de veldwachter zich op het
zelfde oogenblik omdraaide, heeft hij het te
danken, dat hij niet door dezen steek werd
getroffen. Naar dezen dader zoekt de politie
nog.
EEN VECHTPARTIJ.
Een mail door een revolverschot ge
wend.
Te Kerkrade kwam het Woensdagavond
in de Dahliastraat tot 'n vechtpartij tusschen
een Duitschen caféhouder, eenige kostgangers
en boven het café wonende personen. Plot
seling weerklonk een schot, dat den caféhou
der in den rug trof, die daarop levensgevaar
lijk gewond naar het ziekenhuis moest wor
den vervoerd. De politie arresteerde vijf per
sonen, waarvan er één verdacht wordt het
schot te hebben gelest. Dc revolver werd
nog niet gevonden.
DE TOLLEN TE JUTFAAS EN
VREESWIJK.
In de Woensdag gehouden vergadering
van de Kamer van Koophandel te Utrecht
werd een bespreking gewijd aan de actie
voor opheffing van de tollen te Jutfaas en
Vreeswijk. Besloten werd zich ten aanzien
van deze kwestie tot den minister cn de rijks
wegencommissie te wenden.
FRAUDE.
Ontrouwe penningmeester.
De justitie heeft beslag gelegd op de boek
houding van den penningmeester van de ko-
lenvereeniging „Samenwerkingte Heinkens-
zand. Uit het rapport van den accountant is
gebleken, dat over de jaren 1925—1930 ver
schillende ontvangsten niet juist en verschil
lende uitgaven dubbel geboekt zijn, waardoor
een belangrijk eindverschil werd verkregen.
Getallen konden nog niet genoemd worden.
„DE NIEUWE BOERHAAVE".
Tusschen de curatoren in het faillissement
der verzekering-maatschappij „De Nieuwe
Boerhaave" en de Afgemeene Commissie ter
behartiging van de belangen der Verzekerden
bij die feailleerde verz.-mij., is overeenstem
ming bereikt, omtrent de voorwaarden waar
op het proef-proces zal worden gevoerd. De
voornaamste voorwaarden luiden aldus:
Waar het gaat om het verkrijgen van een
principieele beslissing van den rechte, doen
curatoren en de deelnemers bij de Algemeene
Commissie over en weer afstand van den ar
bitrage-clausule, vermeld in art. 43 van het
reglement der verz.-mij.
Curatoren zullende bij de Commissie aan
gesloten verzekerden gedurende den loop van
het pfoerproces niet aanspreken indien zij
vóór 1 Mei a s. van het beroep op arbitrage
afstand hebben gedaan, daarna zijn curato
ren tegenover hen vrij. Na 1 Mei kunnen
echter nog verzekerden, zoolang zij niet door
de curatoren zijn gedagvaard, tot de Alg.
Commissie toetreden en afstand van arbitra
ge doen; deze zullen dan evenmin gedurende
de loop van het proces door curatoren wor
de naangesproken. Deze toetreding kan niet
meer geschieden indien drie maanden ver-
loopen zijn nadat curatoren zullen zijn be
gonnen de niet bij de Commissie aangesloten
verzekerden te dagvaarden.
Het proefproces, dat in Mei a.s. zal aan
vangen. wordt in eerste instantie gevoerd
voor den kantonrechter te Amsterdam. Óp
de polis van den door de Alg. Commissie
aan te wijzen verzekerde, die als gedaagde
in het proefproces optreedt, zal de bekende
clausule voorkomen, waarbij art. 22 en 23
van het reglement zijn uitgesloten. Noch cu
ratoren, noch de aangesloten verzekerden
zullen op eenig punt aan de uitspraak in het
proefproces gehouden zijn.
DE'SPOORWEGVRACHTEN VOOR
TUINBOUWPRODUCTEN.
Op vragen van het Tweede Kamerlid van
den Heuvel:
.1. Is de minister, die uiteraard bekend is
met de omstandigheid, dat de export van
groenten spoedig een aanvang zal moeten ne
men. met het oog daarop niet van oordeel,
dat binnenkort zekerheid behoort te bestaan
omtrent de verlaging van de spoorweg-
vrachten voor tuinbouwproducten?
2. Kan de minsiter meededen of het rap
port van de voor dit vraagstuk benoemde
commissie met enkele dagen is te verwach
ten?
3. Mocht dit niet het geval zijn, is de mi
nister dan bereid als voorloopigen maatregel
eenigszins belangrijke tariefreducties voor
het vervoer van tuinbouwproducten toe te
staan?
heeft de minister van waterstaat geant
woord:
1. De bedoelde export, welke spoedig een
aanvang zal moeten nemen, betreft in hoofd
zaak de hooge waarde hebbende kasproduc-
ten, waarbij de vracht een betrekkelijk min
der belangrijke rol speelt. Echter is het wen-
schelijk, dat binnenkort zekerheid bestaat om
trent het peil der spoorwegvrachten voor
tuinbouwproducten.
2. Het rapport der commissie mag eerlang,
zij het ook niet binnen enkele dagen, ver
wacht worden.
3. Mede in verband met het antwoord op
de tweede vraag is tot het treffen van 'n maat
regel, als in de derde vraag bedoeld, geen
aanleiding.
ONDER EEN ZAAI MACH INE.
De landbouwer van der E. te Mierlo
(N.-B.) had het ongeluk een slag te krijgen
van de zaaimachine, waardoor hij zware in
wendige kneuzingen opliep, tengevolge waar
van hij is overleden.
GASVERSTIKKING.
Gisteravond laat is de 23-jarige J. ten
Dam van den autohandel aan den 's Graven-
landschen weg te Hilversum dood in het kan
toor gevonden. De gaskachel is vermoedelijk
door te laag branden uitgegaan, waardoor
gas is ontsnapt, hetwelk den ongelukkige tij
dens zijn schrijfwerk heeft bedwelmd.
Een 3-tal doktoren heeft nog gepoogd de
levensgeesten op te wekken, doch zonder re
sultaat.
DE BELASTING TE AMSTERDAM.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
met 28 tegen 5 stemmen goedgekeurd, na
uitvoerige discussies, het aantal opcenten op
de gemeentefondsbelasting te bepalen op
38.
De wethouder der financiën, dr. F. M
Wibaut, heeft in zijn verdediging uiteenge
zet, dat het heffen van 38 opcenten de be
lastingbetalers 'n verlaging brengt van on
geveer 30 procent op hetgeen thans wordt
geheven.
PRINSES JULIANA.
Prinses Juliana vertrok gistermorgen om
half tien per auto van Het Loo naar Den
Haag. Zij vertoefde van 1.1. Maandag af in
hoofdzaak op het Loo om de particuliere
belangen van de koningin te behartigen De
prinses begaf zich 'naar Uddel, Gortel en
Niersen en bezocht enkele zieken op Het Loo
en te Wiessel.
PRINS HENDRIK.
Prins Hendrik bracht een kort bezoek aan
Het Loo en bleef daar van Dinsdag, op
Woensdag overnachten.
HET NED. ROODE KRUIS.
De bate van Horecaj.
Op uitnoodiging van den voorzitter van
het Ned. Roode Kruis, prins Hendrik, heeft
het bestuur van de tentoonstelling Horecaf,
welke in October j.1. te 's-Gravenhage door
de gelijknamige organisatie is gehouden,
hedenochtend in het gebouw van het hoofd
bestuur van het Ned. Roode Kruis het over
schot afgedragen van de loterij, welke tijdens
die tentoonstelling ten bate aan het Roode
Kruis plaats had. De voorzitter van het ten-
ocnstellingsbesuur, de heer J. N. Hanja,
heeft na een korte rede een belangrijke som
in gesloten enveloppe aan den prins persoon
lijk ter hand gesteld, waar voor Z.K.H. den
dank van het hoofdbestuur van het Roode
Kruis betuigde.
KORTE BERICHTEN.
De oud-vice-president van den Raad
van Indië, de heer C. J. I. M. Weiter, is de
zer dagen gerepatrieerd en heeft zich in Den
Haag gevestigd. Hij heeft voorloopig geen
plannen voor arbeid op eenig gebied.
Woensdag overleed te Tiel, oud 85
jaar, de heer mr. H. J. A. van Heumen, die
tot Augustus 1930 gedurende bijna 53
jaar het ambt van notaris vervulde.
Onthulling van een gedenksteen
door de koningin, na een toe
spraak van den minister van Wa
terstaat, mr. P. J. Reijmer.
Reeds vrij vroeg in den morgen werd
heden in Vlissingen de réveille geblazen. Niet
een militaire réveille, maar één van Vlissin
gen's muzekcorpsen, die de bewoners uit hun
huizen haalde en hen al dadelijk in een opge
wekte stemming bracht om straks, na den
voormiddag, oe koningin met gemaal en
dochter feestelijk te ontvangen. Jammer was
het, dat de Koninklijke Maatschappij „De
Schelde" door de slechte tijdsomstandig
heden haar personeel niet vrijaf had kunnen
geven, met net gevolg, dat 2600 daar wer
kenden van de feestviering verstoken moesten
blijven.
De aankomst der Kon. Familie.
Met den mailtrein van 12.33 uur arriveer
de het koninklijk gezin. De koningin werd
op het perron welkom geheeten door den com
missaris der koningin in de provincie Zee
land, jhr. mr. J. W. Quarles van Ufford en
dooT Vlissingen's burgemeester, den heer C.
A. van Woelderen. Onder gejuich en hoera-
geroep van het publiek begaven de hooge be
zoekers zich met het gevolg te voet naar de
matrozenopleiding op het terrein van de eer
ste binnenhaven, welke opleiding vroeger in
Gorcum was gevestigd. Hare Majesteit in
specteerde hier de op het terrein opgestelde
troepen. Aanwezig waren hier kapitein-ter
zee C. Rühl, ondercommandant der marine,
als leider en vice-admiraal L. J. Quant, com
mandant der marine te Willemsoord. Na de
inspectie begaf het vorstelijk gezelschap zich
aan boord van het ter plaatse gemeerd lig
gende marine-wachtschip Noordbrabant.
Aan de andere valreep waren inmiddels de
jonge matrozen weer aan boord geklommen
waar zij hun vaardigheid toonden in hei
vlot strijken van een achttal sloepen. Nadat
ook de gebouwen op het terrein nog in
oogenschouw waren genomen, begaf de ko
ninklijke familie zich weer naar het station
en wel naar de kon. wachtkamer, waar stond
opgesteld een deputatie van het Ned. loods
wezen, onder commando van den directeur,
kolonel Arntzenius. De koningin onderhield
zich daar eenige oogenblikken met enkelen
van de oudgedienden, wien het was aan te
zien, dat zij deze belangstelling zeer waar
deerden. Toen de hooge gasten kort daarop
wederom het station door den uitgang tegen
over het hotel „Zeeland" verlieten, stegen uit
de wachtende massa opnieuw juichkreten op.
Bij de uitgang bood het 3L£-jarig dochtertje
van den burgemeester aan de koningin en
het eveneens 3'A-jarig dochtertje van den
directeur der mij. „Zeeland" aan de prinses
een bloemenhulde. Langs de juichende men
schen schreden de koninklijke bezoekers naar
de vlak bij het station gelegen aanlegplaats,
waar de ferryboot „koningin Wilhelmina",
vroolijk gepavoiseerd gereed lag. Toen de
koningin aan boord stapte, werden vanaf
den mijnenleggër „Medusa", die, mét den
mijnenlegger „Van Nes", de pantserboot
,,Briniof', twee onderzeebooten en twee tor
pedojagers, alle gepavoiseerd, bij den wes
telijken havendani gemeerd lagen, een aan
tal saluutschoten als „groot saluut" gelost.
Voor zij aan boord waren gegaan, waren
koningin en prinses met een nieuwe bloemen
hulde vereerd geworden en wel door de 12-
jarige dochtertjes van ir. Walland, hoofdin
genieur-directeur van den rijkswaterstaat en
van den heer De Jonge, directeur van den
Provincialen Stoombootdienst. Aan boord
waren de genoodigde gasten van den minis
ter van waterstaat, wijl de openingsplechtig
heid het waterstaatkundig gedeelte der ha
ven betreffen zou; later, in Augustus 1932,
als de geheele outillage der nieuwe haver
gereed zal zijn. zullen te Vlissingen nieuwe
feestelijkheden plaats vinden.
Tot de genoodigden op de „Koningin Wil
helmina" behoorden o.m. de vice-president
van den Raad van State, mr. dr. F. A. C.
graaf van Lijnden van Sandenburg, de oud
ministers van Karnebeek; Bongaerts, van
Dijk en Rambonnet, verder vice-admiraal L.
J. Quant, met zijn adjudant, vice-admiraal
C. de Haes; kapitein ter zee C. Rühl, jhr.
mr. J. W. Quarles van Ufford, commissaris
der koningin in de provincie Zeeland, bur
gemeester v. Woelderen, dr. ir. J. A. Ringers,
directeur-generaal van het departement van
waterstaat, ir. Damme, directeur-generaal
van P.T.T., de heer C. Fock,' hoofdinspecteur
voor de Scheepvaart, prof. mr. B. M. Taver
ne, voorzitter van den Raad voor de Scheep
vaart, verschillende leden der Tweede Ka
mer, vertegenwoordigers van de Kamer var
Koophandel en Fabrieken voor de Zeeuw-
schc eilanden, vertegenwoordigers uit. indus-
trieele-, scheepvaart en andere kringen, enz.
Naar de buitenhaven.
Met den koninklijken standaard in top
koerste de „Koningin Wilhelmina" langs de
oorlogsvaartuigen, waar de Jantjes in het
want joelden, waarna de nieuwe haven werd
ingevaren. Hier lag o.m. te bunkeren de „Ti-
ba" van de S.H.V., ook bevond zich daar de
bunkermachine „Parata", reeds in werking
aldaar van 26 Mei 1926. Nadat de nieuwe
haven, die buitenhaven is, was rondgevaren
het schip werd geëscorteerd door twee
torpedobooten van het Z-type en enkele ma
rine-vliegtuigen nam de „Koningin Wil
helmina" ligplaats op de Zuidelijke punt van
den nieuwen kaaimuur.
Het was hierna dat het plechtige moment
aanbrak, dat minister Reijmer op het dek
naar voren trad en zich in een toespraak
tot de landsvrouwe richtte.
Rede van minister Reijmer.
De minister van waterstaat sprak de ko
ningin als volgt toe:
Bij plechtigheden als deze, waarop de in
gebruikneming van een groote waterstaats
werk staat te geschieden, gaan onwillekeurig
de gedachten terug naai- het tijdstip, waarop
tot den aanleg van het werk werd besloten.
Bij Uwer Majesteits boodschap bood u de
Tweede Kamer ter overweging aan, een ont
werp van wet betreffende de verbetering de
zer haven. Deze verbetering was het gevolg
van de een vijftal jaren eerder gesloten over
eenkomsten met de Kon. Mij. „De Schelde"
en met de gemeente Vlissingen. Elk der be-
