DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Bagiterglangf Staomerij en Ververij TAPIJTREINIGING KRO» De nieuwe Republiek Spanje. is een zaak van vertrouwen. Onze naam waar borgt U prima aflevering. 133e laargang. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- er Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voer Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTEKTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voornam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Wo. 92 Directeur: C. KRAK. MiilDAG 20 APltIL 1931 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA, Dit nummer bestaat uit 3 bladen. Dagelijksch Overzicht NU SPANJE EEN REPUBLIEK IS. Eenige interessante kwesties tot gevolg? Met den val van het koninkrijk Spanje ko men opnieuw eenige politieke vraagstukken naar voren, die de aandacht verdienen. De verandering van Spanje in een republiek toch is niet een feit, dat geheel op zich. zelf staat, en dat een kwestie is, welke alleen het land zelf betreft. Veel meer moet men er ook de In ternationale politiek bij halen en tenslotte zelfs ook nog de godsdienst. De internationale politiek! Bedenken wij even, dat het koninkrijk Span je niet alleen bestond'uit het grondbezit in Europa. Spanje had ook nog zijn koloniën in verschillende werelddeelen. En nu kunnen we de bezittingen in Amerika, enz. wel even vergeten, en ons alleen bezig houden met Marokko. Marokko is, zooals men we'et, voor de helft Fransch, voor de helft Spaansch be zit. En evengoed als Frankrijk heeft ook Spanje meer last dan plezier van Marokko gehaa. Telkens weer werd het land onveilig gemaakt door de benden, die feitelijk buiten de grenzen hun woonsteden hebben, maar niet kunnen vergeten, dat Marokko eigenlijk aan hen toebehoort. Er was dus altijd een tamelijk groote militaire macht in de kolonie, die er voor zorgden, dat de benden rustig bleven. Die macht kostte geld, veel geld zelfs. En al was dat voor Frankrijk blijkbaar niet zoo erg, met Spanje was het anders. Het toch al niet bijzonder rijke land moest veel opoffe ren, om Marokko te behouden. De nieuwe republikeinsche regeering heeft nu blijkbaar de idee, om Marokko maar aan zich zelf over te laten. Zij bespaart dan een niet onaardig bedrag aan staatsgelden, zon der dat de welvaart van Spanje er door in gevaar komt! Echter, als Spanje zijn troepen uit Marokko terughaalt, zullen de steeds op den loer liggende benden het land binnenval len en zich meester maken van alles.. Ze zul len dan de idee krijgen, machtiger dan ooit te zijn en ze zullen ook Fransch-Marokko trach ten te veroveren! Men merkt dus al, waar het heen gaat1 Frankrijk ziet het gevaar aankomen en zal dat willen afwenden. Voor dit land staan dus twee mogelijkheden open: of eischen, dat Spanje voor de rust zorgt, of er zelf voor zorgen. Laten we de eerste mogelijkheid maar va ren. Frankrijk zal dus zelf voor de rust moe ten zorgen en zal dus allicht probeeren, het nu vrijgekomen Spaansche bezit in handen te krijgen. Dit zal gemakkelijk genoeg gaan, ■wat betreft de Spaansche „medewerking" Maar dan krijgt onmiddellijk de koloniale politiek een woordje mee te spreken en dat zal in de Italiaansche taal klinken. Italië toch ziet dadelijk, dat Frankrijk er weer een kolonie bij zou krijgen en dus machtiger zou worden. Dat gaat teneenenmale niet. En dus zal Italië daartegen ernstig protesteeren! Zoodat een nieuwe Fransch-Italiaansche kwestie aan de orde komt. o Uit bovenstaande blijkt o.i wel, hoe ge makkelijk een geheel nationale kwestie tot een internationale "kan uitgroeien De bestuursverwisseling in Spanje leert echter nog meer. Spanje toch was tot nog toe een van de weinig overgebleven Roornsche ko ninkrijken, nu Oostenrijk na den wereldoor log als zoodanig verdween. En wat Oosten rijk leerde, is ook nu weer naar voren geko men: dat de politiek meer en meer de gods dienst verdringt. Daarmee willen we niet zeggen, dat de godsdienst in gevaar Komt, maar het gebeurde èn in Oostenrijk èn in Spanje toont, dat de menschen niet meer zoo sirak aan een godsdienstige leiband loopen als weleer Het is vooral deze godsdienstige kwestie, die te denken geeft. Niet alleen in Spanje, maar ook in ons eigenl land. CHINAIN CONFLICT MET DE JAPANSCHE PERSVERTEGEN- WOORDIOERS. Ontzegging van het gebruik van Het HbldmddV" 'ele^Iaa,• De houding der Chineezen tegenover de Japansche dagbladcorrespondenten wordt hier beschouwd als niet veel minder dan een uitdaging aan de persvrijheid. De jongste maatregelen tegen de Japansche, en ook an dere, perscorrespondenten in China zijn zoo drukkend, dat de corresp., naar zij meenen hun taak niet behoorlijk kunnen vervullen. De voornaamste Japansche bladen, die de Sjimboen Rengo (of Vereenigde Pers van Japan) vormen, hebben daarom Vrijdag een spcedconferentie bijeengeroepen, waar de toestand besproken is. De vergadering be sloot den minister van buitenlandsche zaken te verzoeken te Nanking te protesteeren en de onverwijlde intrekking aan de Chineesche regeering te vragen van het verbod voor de correspondenten der Rengo van telefoon- en telegraaf faciliteiten in China. De houding der Chineesche regeering dateert van het af treden van Hoehan Min als lid van den Raad van State en president van den wetgevencieh joean. Toen de correspondenten publiciteit gaven aan de volledige feiten betrefrende de aanhouding van Hoehan Min, dwongen de Chineesche autoriteiten, niettegenstaande hei feit dat de correspondenten ook volledig mel ding maakten van de meening en de verkla ringen van president Tsjang Kai Sjek, het departement van buitenlandsche zaken en an dere officieele lichamen met betrekking tot de zaak, de Japansche vertegenwoordigers tot rectificatie van hun berichten en mede te dee- len dat Hoehan Min op eigen hand was afge treden en niet tengevolge van dwang van Tsjang Kai Sjek. De Japansche correspondenten zeiden dat zij bereid waren tot publicatie van de werke lijke feiten van de zaak indien zij een per soonlijk onderhoud met Hoehan Min moch ten hebben, doch de Chineesche autoriteiten weigerden daarvoor toestemming te geven. Zij beroofden de Japansche persvertegen woordigers daarop van al hun faciliteiten voor hun verbindingen. Als het resultaat van een protest van den Japanschen consul te Nanking werd na vijf dagen het verbcd opgeheven voor de Japan sche persvertegenwoordigers, die geen deel uitmaken van de Rengo. De Chineesche auto riteiten hebben officieus te kennen gegeven dat de correspondenten der Rengo te Nan king moeten worden vervangen, doch de Rengo weigerde aan deze aanwijzing te vol doen. Zij gingen daarop over tot ontzegging aan alle correspondenten der Rengo in ge heel China van het gebruik van telefoon en telegraaf zonder een reden op te geven voer dit willekeurig besluit. SCHERPE CRITIEK OP DE AMERIKA ANSCHE REGEERING. Toenemende ontevredenheid. Volgens den New Yorkschen correspon dent van de „Daily Tel." neemt te New York en elders de ontevredenheid als gevolg van de werkloosheid en den nood toe. Het aantal geheel werkloozen wordt op het oogenblik op zes millioen gesteld, dat der gedeeltelijk werkloozen op vijf millioen. Senator Lafol- lette, de bekende extremistische republikein, heeft scherpe critiek op de regeering ge oefend, omdat zij in gebreke bleef iets te doen om den nocd in werkelijkheid te lenigen. Hij verklaart, dat voortzetting van de bestaande politiek van onverschilligheid zou uitloopen op een nationale ramp, omdat millioen men schen er geen vrede mee zouden hebben te blijven voortleven op den rand van verhon gering. Hij drong aan op onverwijlde mobili satie van de industrieele, financieele en poli tieke arbeidersleiders, en het vormen van plannen tot herstel van 'n toestand, die hope loos zou worden zoodra de fondsen van ge meenten, staat en liefdadige instellingen uit geput raakten. REACTIE TEGEN DE D.-O. TOLUNIE. Oostenrijk zet de besprekingen voort. Aangaande de mededeeling over een stap van verschillende diplomatieke vertegenwoor digers te Weenen bij de Oostenrijksche re geering inzake de D. O. tolune, verneemt het Hbld. uit kringen van het ministerie van bui tenlandsche zaken, dat de op het oogenblik aan den gang zijnde afdeelingsbesprekingen over de formuleering van het douaneverdrag, in overeenstemming met de verklaring van den rijkskanselier aan den Britschen gezant in geen geval afgebroken zullen worden. Duitschland blijft op het standpunt staan, dat de voorgestelde juridische bespreking van de tolunie te Genève geen invloed op de loopende onderhandelingen over de unie kan hebben. Het standpunt van Hongarije. Enkele Fransche bladen hebben gemeld, dat Hongarije zou willen toetreden tot de door Briand op touw gezette agrarische unie. Het H. K. B. verneemt hieromtrent van be voegde zijde, dat deze berichten onjuist zijn. Hongarije heeft zich nog niet uitgelaten, of er onder welke voorwaarden het zich bij een of andere tolunie zou willen aansluiten. Op een desbetreffende vraag van de Fran sche regeering heeft Hongarije geantwoord, dat het tegenover de D. O. tolunie voorloo- pig een afwachtende houding aanneemt. Op een andere vraag der Fransche regee ring, hoe een van Fransche zijde op touw gezette economische combinatie door Honga rije zou worden opgenomen, heeft Boedapest verklaard, dat de Hongaarsche regeering in de eerste plaats de economische belangen des iands in het oog zal houden en daar naar haar standpunt zal bepalen. Bijeenkomst van Fransche staats lieden. De Fransche premier Laval heeft verga derd met de voorzitters der commissies voor buitenlandsche zaken, landbouw en douane van den Senaat en de Kamer in tegenwoor digheid van Briand, Tardieu, Flandin, Rol- lin en Fran^ois Poncet. Besproken werden de problemen gerezen door het Duitsch-Oostenrijksche initiatief en de middelen geschikt om de Europeesche eenheid te versterken. Ter conferentie bleek, dat men het volko men eens was over de genomen maatregelen en over die welke Frankrijk te Genève aanbe val. Men verkreeg den indruk dat deze maat- iegelen tegemoet zouden komen aan de moei lijkheden van de landen van Midden- en Oost-Europa en dat deze maatregelen bleven binnen het kader van de door den Volken bond gevolgde politiek buiten welken er geen werkelijke organisatie van den vrede kan zijn. Actie der Kleine Entente. Volgens de bladen zijn de staten der Klei ne Entente voornemens begin Mei te Boeka rest een conferentie hunner ministers van bui tenlandsche zaken te doen houde, waar ook de Duitsch-Oostenrijksche tolunie zal worden besproken. Eenige dagen geleden werd nog verklaard, dat een dergelijke bespreking vóór de zitting van den Volkenbondsraad niet noodig was, maar volgens de bladen zou de kalme hou ding van Zuidslavië en Roemenië ten aanzien van de D. O. tolunie voor Tsjecho-Slovakije aanleiding zijn geweest een dergelijke bespre king nog voor de zitting van den Raad te verlangen. SPIONNEN IN DUITSCHE FABRIEKEN ONTSLAGEN. In chemische bedrijven. Uit Frankfort a. d. Main wordt gemeld, dat naar aanleiding van de spionnage in de chemische industrie door leidende kringen uit dezen bedrijfstak wordt medegedeeld, dat tal rijke personen zijn ontslagen en dat er nog meer zullen volgen, voor het meerendeel lie den, die tot de communistische oppositioneele vakvereeniging behooren. Er valt niet aan te twijfelen, dat de leden dezer organisatie met buitenlandsche lastgevers in relatie staan. HET DRANKVKERBOD. De politie te New York arresteerde zes personen beschuldigd van vergiftiging van bijna 100 personen door hun een mengsel te verkoooen dat alcohol bevatte, terwijl op de etiketten stond „Jamaicasche gember", TAPANSCH STOOMSCHIP IN HET IJS BEKNELD. Blijkbaar geen onmiddellijk ge vaar. Het s.s. „Gensan Maru", dat door de Sov- jet-regeering gecharterd is en 412 Russische en 140 Japansche vesehers aan boord heeft, heeft draadloos .geseind, dat het sedert 14 April in het ijs bekneld zit tusschen Hako- date en Kamtsjatka. Het kan onmogelijk los komen; de toestand is precair, maar blijkbaar is er geen onmiddellijk gevaar; er zijn vol doende levensmiddelen aan boord. HET VLOOTVERDRAG. Scherpe critiek. De diplomatieke medewerker van den „Ob- server" schrijft, dat het Europeesche vloot- verdrag dood moet worden geacht, ook al worden de onderhandelingen van de deskun digen nog voortgezet. Het is bijna onmogelijk dit feit nog langer te verbergen. De Fran sche delegatie heeft de bespreking van alle belangrijke punten onmogelijk gemaakt. DE REVOLUTIE OP DE AZOREN ONDERDRUKT. Naar uit Lissabon wordt gemeld, heeft de regeering medegedeeld, dat de opstand op de Azoren volkomen onderdrukt kon wor den. De rebellen hebben nog voor den eigen lijken aanval der regeeringstroepen de vlucht genomen. In alle deelen van het eiland zijn de regee ringstroepen thans den toestand meester. NIEUW PROGRAM DER D. VOLKS PARTIJ. In de Zondagmiddagbijeenkomst van het hoofdbestuur van de Duitsche Volkspartij is het nieuwe program van actie der partij goedgekeurd Het partijprogram gaat uit van het „on wrikbaar geloof, dat de nog voorhanden zijnde nationale krachten de basis vormt van de werkzaamheden der Duitsche Volkspar tij". Strijd zal worden gevoerd tegen een kete ning der nationale krachten. Het is de taak der Duitsche Volkspartij den vaderland- schen en waarachtigen geest te waarborgen. Geëischt wordt, dat de kiesrechterlijke leef tijd op 25 jaren zal worden gebracht. De landbouw moet door vrije concurren tie worden beschermd. De werkloozenverzekering moet de cultu- reele werkloosheid beperken en daarvoor openbare geldmiddelen aanwenden. De be roepsambtenaren moeten grondwettelijk be schermd worden tegen inbreuken op hun sa larisregelingen. Voorts wordt krachtige be scherming van alle kerkelijke gemeenschap pen geëischt, in het bijzonder der kerken der beide Christelijke confessies. Alles wat de Christelijke grondslagen der cultuur in ge vaar brengt, zal tegenstanders vinden in de Duitsche Volkspartij. De Duitsche buitenpo- litiek moet als eerste doel hebben de bevrij ding uit de economische boeien waarin het Duitsche volk is geslagen. Het is voor het Duitsche zelfrespect onverdraaglijk dat al leen Duitschland ontwapend is, met onverde digde grenzen te midden van sterk bewapen de landen. De Volkenbond staat voor het vraagstuk, of hij de onmogelijkheid van dezen toestand zal inzien, en de woorden der verdragen, een ware en werkelijk gelijkmatige ontwape ning door te voeren, zal nakomen, of dat hij er van zal afzien. HANDELAREN IN VERDOOVENDE MIDDELEN IN BELGIE GEAR RESTEERD. De narcotica uit Nederland? De Berlijnsche politie heeft te Yperen, Moeskroen en Maldegem een vijftal perso nen aangehouden, die een uitgebreiden groothandel in cocame dreven. De verkoop vond voornamelijk plaats te Brussel, Antwerpen, Gent, Luik en de kust plaatsen. Volgens mededeeling van het parket te Yperen, kwam de coco uit Nederland. De smokkelaars, die in verbinding blijken te staan met internationale handelaars in verdoovende middelen, brachten de narcoti ca voor 70.000 Fr. per K.G. aan den man, terwijl de groothandelaarsprijs gemiddeld 16.000 Fr. bedraagt. van Een verklaring van majoor Franco. Naar uit Madrid wordt gemeld, heeft majoor Franco verklaard, dat de republiek den moed moet hebben krachtig op te treden. De republiek van 1876, aldus Franco, is ten ondergegaan, omdat men indertijd de gene raals heeft vertrouwd en hun medewerking heeft aanvaard. Franco zeide te hopen, dat men zich zal hoeden voor een herhaling van dergelijke dwalingen. De Parijsche pers over Catalonië. De Parijsche pers behandelt uitvoerig het Catalaansche vraagstuk, dat van groot be lang is voor de betrekkingen tusschen Frank rijk en Spanje. Berenguer op vrije voeten. Naar uit Madrid wordt geseind, wordt het gerucht, dat Berenguer gearresteerd zou zijn, niet bevestigd. Berenguer zou op vrije voe ten gesteld zijn, nadat hij op eerewoord be loofd heeft, zich steeds ter beschikking te houden van de nieuwe regeering. Naar uit Hendaye wordt geseind, zijn bij de hertogin van Al-ba, toen zij bij Irun de Spaansche grens wilde passeeren, 750.000 pesetas in beslag genomen. Er werd haar evenwel toegestaan haar geld op een Spaan sche bank te deponeeren. De douane-ambte naren verklaarden bevel te hebben ontvan gen, de leden van de koningsgetrouwe Spaan sche aristocratie niet te mogen toestaan met groote bedragen in Spaansch geld uit te wijken. Een ander lid der hooge aristocratie zou bij het passeeren der grens ongeveer een millioen peseta's bij zich hebben gehad. Ook dit geld is in beslag genomen. Te Madrid zouden, na langdurige onder handelingen, overeenstemming zijn ver kregen met de regeering te Barcelona. Het verdrag staat den Catalaanschen Staat toe een zeer hooge mate van zelfbestuur. Macia heeft voor de toekomst de scheiding van kerk en staat voor Catalonië ingevoerd. De bankiers hebben besloten, een particuliere leening te garandeeren ten behoeve van de eerste uitgaven der nieuwe regeering. In diplomatieke kringen te Madrid werd de mededeeling van den Franschen gezant, dat de nieuwe republiek door zijn land wordt erkend met enthousiasme begroet. De premier bevond zich in een vergadering van den ministerraad, toen hem namens den Franschen gezant werd verzocht dezen een oogenblik te willen ontvangen. Hierbij werd den premier de mededeeling der erkenning gedaan. Ook Bulgarije, Zuid-Slavië en Guatemale hebben Vrijdag de Spaansche republiek er kend. De Engelsche gezant heeft tegen heden een audiëntie met den premier aangevraagd. De staat van beleg te Se villa is opgeheven. Alle universiteiten worden de colleges her- vat. In verband met de executie van de officie ren die hebben deelgenomen aan de revolutie te Jaca, heeft het O. M. een vervolging inge steld tegen Berenguer. De regeering zal met vreedzame middelen verzoeken geen Baskische republiek te stichten. Alle Baskische gemeenten zullen de regee ring verzoeken'haar autonomie te verkenen. De eigenlijke revolutie begint pas, verklaarde Franco. In het te Madrid verschijnende dagblad „Nacion" is een artikel verschenen, waarin door majoor Franco verklaard wordt, dat thans na de stichting der republiek 4e revo lutie eigenlijk pas begint. Voor alles moet •het volk worden gewapend. Verklaring Engelschen Gezant. De Engelsche gezant heeft verklaard, dat zijn regeering- de republiek eerst zal kunnen erkennen, indien zij genoegzaam haar mee- ning zal hebben bepaald. Eerst wanneer haar de noodige informaties zullen zijn ge worden, zal de Engelsche regeering tot er kenning kunnen overgaan. President Macia heeft verklaard, dat het opgeven der souvereiniteit van alalonië slechts van voorbijgaandeo aard is en slechts zal duren tot het bijeenkomen van de natio nale vergadering. Engelsche oorlogsschepen en troepen naar Marokko? Te Gibraltar hebben de torpedojagers „Tourmaline" en „Shamrock", benevens twee compagniën bevel gekregen zich gereed te houden om naar Spaansch Marokko te gaan. „Central News", dat dit bericht onder voor behoud publiceert, merkt hierbij op, dat deze maatregel genomen kan zijn om met het oog op de onrustige tijden in Marokko, Portugal en de Azoren ter bescherming van Engelsche onderdanen te kunnen optreden. Een onderhoud met den Spaanschen gezan', te Den Haag. Zondag hadden wij een onderhoud met den Spaanscnen gezant te 's-Gravenhage, graaf de Pradère, die juist van een reis naar Spanje is teruggekeerd, waar hij particuliere aangelegenheden had te regelen. Zooais wij reeds hebben meegedeeld' heeft de gezant aan de nieuwe regeering ontheffing gevraagd uit zijn functie, weike hem is verleend met ingang van den dag van aankomst van zijn opvolger. Graaf de Pradère ontving ons in zijn wo ning op het Sweelinckplein. De eerste vraag, die wij hem stelden was, of hij te Madrid was tijdens de proclamatie der revolutie en welke indrukken hij daarbij heeft opgedaan. Ik was te Madrid, vertelde de gezant, voor particuliere aangelegenheden en ik was er toevallig, juist tijdens de gemeenteraads verkiezingen, die op Zondag, 12 dezer gehou den werden, 's Avonds dineerde ik in een restaurant en alles was toen nog volmaakt rustig. Zoo rustig als hier en de heer de Pradère wees naar buiten, waar het stille Sweelinckplein inderdaad een toonbeeld van Zondagochtend rust was. Maar nog geen uur later, toen de uitslagen bekend waren geworden, was met één slag het geheele too- nee! veranderd. De straten stroomden stamp vol, een enorme menigte was op de been, schreeuwend er zingend Er was een gewel dig enthousiasme en een uitbundige vreugde. Maar ongeregeldheden gebeurden er niet. Er vièl geen schot, er behoefden geen arres taties te worden gedaan, er werd niemand gemolesteerd. Het was een zeer merkwaar dige revolutie. Het feest duurde den heelen verderen avond, den nacht en de volgende dagen voort en volgens de bladen is het tot nu toe rustig gebleven, op enkele opstootjes hier en daar na, die niet van groote beteeke- nis zijn. Hebt U den koning of een lid van de ko ninklijke familie gesproken? Neen. Zooals ik zei, was ik voor parti culiere zaken te Madrid en ik moest spoedig weer naar Den Haag terug. Bovendien moest ik nog voor mijn terugkeer naar Den Haag elders zijn. Op den terugweg naar Holland kwam ik in Parijs aan drie uur voor de aan komst van den koning en toen heb ik ge tracht hem te ontmoeten. Het is mij niet ge lukt. Ik was op het perron van het Gare de Lyon, waar zijn trein arriveerde, maar het was onmogelijk den koning te naderen. Nooit heb ik zooiets gezien. Het station was stamp vol menschen, die dicht opeengepakt stonden, zoodat men geen voet kon verzetten. En er was een enthousiasme, een geroep van „leve de koning!" dat werkelijk verrassend was. Dat was niet alleen zoo in het station, maar langs den geheelen weg naar het hotel, waar de koning zijn intrek nam, en dat was een afstand van niet minder dan 5 K.M. Het is mij zelfs niet gelukt het hotel te bereiken. Was men op den staatsgreep voorbereid? Naar mijn meening 'in het minst niet. Zoowel voor de royalisten als voor de repu blikeinen was de uitslag der verkiezingen een verrassing. Hoe is de houding der royalisten geweest? De royalisten hebben van den aanvang af een afwachtende houding aangenomen en dat doen zij ook thans nog, evenals de koning zelf. Na de gemeenteraadsverkiezingen moe ten eerst de provinciale en daarna de Kamer verkiezingen plaats hebben. Vermoedelijk zullen de provinciale niet gehouden worden, maar zijn binnen twee weken de Kamerver-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1931 | | pagina 1