DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
mi O. 104 Directeur: C. KRAK.
Dagelijksch Overzicht
BigifereSand
MAA1DAG 4 MEI 1931
politieke botsing te berlijn.
Gevecht tusschen nat. soc. en
communisten.
na de meifeesten te parijs.
Honderd buitenlanders over de
grens gezet.
ontploffing in marine
arsenaal.
egyptische feministen
gearresteerd.
de nieuwe burgeroorlog
in china.
engelsche kruisers
133e Jaargang.
terechtstellingen in het
groot.
roofmoord in een trein.
de bedolven mijnwerkers.
vergiftiging in fabriek.
gevecht in de woestijn.
haar moeder vermoord.
ALKMAARS CHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
er Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
ifii
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voornam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
DE MOEILIJKHEDEN DER
PORTUGF.ESCHE REGEERING.
De opstand op Madeira geëindigd.
Maar nu in eigen land?
De Portugeesche regeering beleeft geen
gemakkelijke dagen. Eigenlijk geldt dit met
alleen voor het huidige bewind, maar voor
elke regeering van dat land. Reeds jaien
achtereen immers is het er nooit echt rustig.
Voortdurend hoort men van ontevredenheid,
die uitslaat tot een revolutiepoging.
De laaiste dagen was de aandacht geves
tigd op Madeira, waar de vaan van den op
stand was geheschen. Dank zij het optreden
der regeering is het eigenlijk bij een ernstige
opstandpoging gebleven, waarbij de bevol
king zich vrijwel afzijdig heeft gehouden.
Alleen een 400-tal gedeporteerden toonde
zich tegenstander van het wettig regiem.
Dezen bevonden zich reeds sinds Januari j 1
gedwongen in de Portugeesche koloniën en
werden later door de regeering in de gele
genheid gesteld naar Madeira te gaan in ver
band met hun gezondheidstoestand.
Het betreft hier in hoofdzaak aanhangers
van de z.g. „Liga de Paris", welke onder lei
ding stond van voormalige parlementsleden
die in het bezit zijn van het Fransche Legioen
van Eer. De 400 revolutionnairen, die op Ma
deira de staatsgreep ensceneerden, zijn voor
het meerendeel vroegere militairen.
Hun actie had weinig resultaat, hoewel zij
in den grond niet onschuldig mocht worden
genoemd. Zij verwachtten, dat hun geestver
wanten in het moederland en in de uitge
breide overzeesche bezittingen tezelfder tijd
de revolutie zouden ontketenen. Indien de
regeering niet onmiddellijk troepen en oor
logsbodems naar het eiland had gezonden,
dan had het plan zeer wel kunnen gelukken
De dictatuur te Lissabon handelde echter zeer
doortastend en met groote koelbloedigheid
Zij stelde onmiddellijk een scherpe radio
controle in en controleerde alle plannen van
de ..uga de Paris".
Toen de regeering een partiëele mobilisatie
afkondigde, was zij er zich van bewust, dat
er plannen bestonden tot vestiging van een
pan-Iberische republikeinsche federatie, wel
ke voor het Portugeesche rijk gevaarlijk zou
kunnen worden.
Wat de capitulatie van de opstandelingen
betreft, kan worden gemeld, dat de regee-
ringstroepen er in geslaagd zijn, Zaterdag
een nieuwe afdeeling op ae Oostkust van het
eiland te ontschepen. Twee detachementen
hadden zich reeds in den loop der week aan
de Westzijde toegang weten te verschaffen.
Door samenwerking van beide contingenten
konden de opstandelingen, die geheel inge
sloten waren, tot overgave worden gedwon
gen. Een officiëele verklaring zegt, dat ook
de stad Funcflal door de opstandelingen
aan de regeeringstroepen is overgedragen.
In de neutrale zone wachten 300 Engelsche
marinesoldaten en matrozen de ontwikkeling
van de gebeurtenissen af, om de levens der
buitenlanders te beschermen.
Ten aanzien van de opstandige beweging
op Madeira kan de regeering thans dus ge
rust zijn, maar nu schijnt in het eigen land
de ontevredenheid over de dictatuur van pre
sident Carmonia zoodanig te zijn gestegen,
dat het lang niet zeker is, dat de rust be
waard kan blijven. In verband met hetgeen
voor en na bekend is geworden over de wijze
waarop de regeering haar gezag tot dusver
handhaafde (voornamelijk uit Oporto kwa
men berichten over willekeurige arrestaties
■van zoogenaamde vijanden), zal het geen
verwondering baren, als 't' volk, het dictato-
Taal optreden moe, om een andere regeering
r°ept. Thans schijnt de 1-Meiviering de naas
te aanleiding te zijn voor een reovlutionnaire
beweging, die ook het grootste deel van het
leger zou hebben aangetast. Er zijn reeds be
richten van sluiting van café's en amuse
mentsgelegenheden in de hoodstad, maar
veel wordt er nog niet bekend gemaakt.
Met belangstelling zullen nadere berich
ten worden afgewacht, want dat de laatst
mededeeling der regeering, dat de rust geheel
is teruggekeerd, juist zou zijn, is moeilijk aan
te nemen
DE STRIJD OP MADEIRA
GEËINDIGD.
Leiders gevlucht in Britsche
consulaat.
De strijd is geëindigd. De rebellen
hebben zich overgegeven, de leiders
vluchtten in het Britsche consulaat. Het
moreel van cle opstandelingen werd ge
broken door het bombardement van den
Portugeeschen kruiser „Vasca da
Gama". Er zijn enkele gewonden. Brit
sche matrozen gingen aan land om
leven en eigendommen te beschermen
van de leden der Britsche kolonie. Alle
b itenlanders zijn ongedeerd. Een enke
le buygar is gewond.
De Portugeesche minister-president
ontvL.g een radiogram van den minister
van marine, meldende, dat de opstan
delingen hem telegrafisch hadden me
degedeeld, dat zij zich overgaven met
het oog op de overmacht in aantal en
materiaal van de regeeringstroepen en
ten einde bloedvergieten onder de be
volking te voorkomen.
Uit Funchal wordt gemeld, dat de leiders
der insurgenten zich bij den Britschen consul
hebben gemeld, en later rustig uit een hotel
het binnentrekken der regeeringstroepen heb
ben aanschouwd.
De Britsche consul en de kapitein van den
Britschen kruiser „London" zouden, volgens
het zelfde bericht, nadat de opstandelingen
zich hadden overgegeven, zich hebben bege
ven naar een oude vesting, welke grenst aan
Funchal, waar zij den Opper-Commissaris en
de andere door de insurgenten gevangen ge
houden ambtenaren weer in vrijheid hebben
gesteld.
DE KLEINE ENTENTE.
Een conferentie te Sinaja.
De conferentie der ministers van bui-
tenl. zaken van Roemenië, Joegoslavië
en Tsjechoslowakije is gister te Sinaja
aangevangen en zal heden beëindigd
worden.
In politieke kringen neemt men aan,
dat ook de D.-O. tolune ter sprake zal
komen.
De resultaten van de eerste zitting, die de
minister der kleine Entente Zondag hebben
gehouden, zijn zeer sober. In de ochtenduren
werd de agenda vastgesteld, terwijl verder
de algemeene toestand in Europa werd be
sproken, waarbij opnieuw werd vastgesteld,
dat tusschen de staten der kleine entente,
t.o.v. de Europeesche politiek, volkomen
overeenstemming bestaat.
In den namiddag werden besproken alle
vraagstukken die verband houden met den
Volkenbond, in het bijzonder de a.s. ontwape
ningsconferentie. Tegelijkertijd werd het
standpunt der kleine entente voor de Volken
bondsvergadering in September vastgesteld.
Heden zullen de ministers bespreken de kwes
tie van de Duitsch-Oostenrijksche tolunie.
LE FRANSCHE SOCIALISTEN EN
DE NATIONALE VERDEDIGING.
De voorzitter van de commissie van
buitenlandsche zaken uit de Fransche
Kamer, Paul-Bonceur, heeft raar aanlei
ding van de 1 Mei-viering een redevoe
ring gehouden voor de mijnwerkers van
zijn kieskring over het probleem der
nationale verdediging, welk probleem
een der voornaamste punten vormt van
de a.s. socialistische partijdag.
Paul Boncour legde er den nadruk op,
dat het onmogelijk is, dat frases als
„Geen man en geen cent voor het mili
tairisme" in de partij van Jaures zijn
uitgesproken. Spr. herinnerde aan den"
gestorven leider der socialistische partij
en verklaarde dat de landsverdediging,
ondanks de hooge socialistische idealen,
voor de partij het hoogste vormt, wat
haar aan het vaderland bindt. Het is
een beleediging van de waardigheid der
arbeidersklasse, wanneer men banden
wil ontkennen, die haar aan het vader
land binden, zelfs in den tegenwoordigen
toestand.
Paul-Boncour besloot zijn redevoering
met tot de abeiders de vraag te rich
ten of Europa reeds zoo vredelievend ge
worden was, dat men tijd gekomen kon
achten om al deze opvattingen te wijzi
gen.
VERHOOGING BROODPRIJS IN
DUITSCHLAND.
Verzet van de regeering.
Het W. B. meldt, dat de rijksminister
van voedselvoorziening en landbouw
Schiele Zaterdag zijn besprekingen heeft
hervat met de bakkersvereenigingen, ter
verzekering van de door de regeering ge
nomen maatregelen om de prijzen te
doeh dalen. In het verloop van die con
ferentie verklaarden de vertegenwoor
digers van den Berlijnschen bakkers-
bond, geheel onverwachts, dat met heden
Maandag te beginnen een nieuwe ver
hooging van den broodprijs met twee
pfenning zal intreden; de leden van den
bond waren reeds percirculaire op cle
hoogte gebracht. Ook aan de vakpers
was mededeeling gedaan van het be
sluit. De maatregel was niet meer. tegen
te houden.
De minister gaf uiting van zijn groote
bevreemding over difr optreden, daar dit
geschiedt op een tijdstp waarop de bak
kers reeds bekend was, dat de rijksre-
geering een reeks maatregelen had ge
nomen om zoodanigen invloed te oefenen
op den meelprijs, dat niet alleen een
nieuwe verhooging van den broodprijs
vermeden zou worden, maar het zelfs
mogelijk zou worden de laatste verhoo
ging te niet te doen.
De minister heeft de vertegenwoordi
gers duidelijk te verstaan gegeven, dat
de regec-ring dit optreden niet rustfg zal
aanzien. Hij heeft zich terstond In ver- j
binding gesteld met den Pruisischen mi
nister van handel, waarbij het bleek,
dat beiden hét eens waren.
Vrijdagnacht om half twee heeft in de
Hüttenstrasse een botsing plaats gehad
tusschen nationaal-socialisten en com
munisten.
De communisten trachtten een lokaal
binnen te dringen, waarin zich natio
naal-socialisten bevonden. Deze storm
den naar buiten waarop een handge
meen ontstond en schoten werden ge
wisseld.
Een 20-jarig jongmensch, dat van af
het bdlcon van zijn woning het gevecht
gadesloeg, werd door een verdwaalden
kogel in den halsslagader getroffen en
opslag gedood.
Toen het „Uberfallkommando" ter'
plaatse verscheen was de orde spoedig
hersteld. Elf belhamels werden gear
resteerd.
Volgens een mededeeling van de Pa-
rijsche politie zijn bij de ongeregeld
heden die Vrijdag in de Fransche hoofd
stad plaats hadden, in totaal 1500 perso
nen gearresteerd. Onder deze personen
bevinden zich ongeveer honderd buiten
landers, die over de grens zullen wor
den gezet.
Het bergen der slachtoifers.
Omtrent de ontploffing in het marine
arsenaal wordt nog uit Rio de Janeiro
gemeld, dat tot nu toe uit de puinhoo-
pen 45 lijken zijn geborgen, van welke
38 konden worden geïdentificeerd. Er
worden nog vele personen vermist.
Een motorboot, die do plaats van de
ramp op het oogenblik van de ontplof
fing passeerde, is spoorloos verdwenen.
De beide inzittenden werden in een zie
kenhuis te Rio de Janejro teruggevon
den zonder dat zij wsten hoe zij daar ge
komen zijn.
Wilden het ministerie van bin-
nenlandsclie zaken binnen drin
gen.
Voormalige haremvrouwen, geleid
door bekende Egyptische feministen
o.w. mevrouw Mahmoed Pasja en me
vrouw Saad Zagloel, drongen tot de bin
nenplaats van het ministerie van bin-
nenlandsche zaken door en betoogden
onder het geroep van „weg met Sidky"
en „weg met de verkiezingen". De pre
mier gaf last de deuren te sluiten, waar
door de betoogsters werden opgesloten.
Zij werden door de politie gearresteerd.
ZAL BRLiND president van
frankrijk worden?
Maar wie zal dan buitenland
sche zaken moeten nemen?
Volgens de „Figaro" is het kahinet-
Laval minster gunstig gestemd over de
candidatuur van Briand voor het pre
sidentschap.
Het was oorspronkelijk het plan van
Laval de candidatuur van den „Man
van Locarno" te lanceeren en Tardieu
dan tot opvolger van Briand aan het
ministerie van buitenlandsche zaken te
benoemen.
In verband met de verklaring, die
Tardieu onlangs te Toulouse heeft afge
legd, dat hij niet bereid is een belang
rijke portefeuille dan die van landbouw
op zich te nemen, zijn evenwel moeilijk
heden ontstaan.
Briand heeft namelijk verklaard zich
alleen dan candidaat te zullen stellen
voor het presidentschap, indien men er
in slaagt een geschikten opvolger voor
hem te vinden.
Staat van beleg in Kanton.
Volgens Russische berichten uit Kan
ton hebben de opstandelingen de staats
bank en de regeeringsgebouwen bezet
en de roode vlag geheschen. In de stad
is de staat van beleg afgekondigd. De in
surgenten hebben een eigen regeering
gevormd. Aangezien de censuur zeer
scherp is, ontbreken nadere bijzonder
heden.
Een niet-officieel bezoek.
De Londensch* admiraliteit maakt be
kend, dat ingevblge een uitnoodiging
van de Duitsche regeering de kruisers
Dorsetshire" er' „Norfolk" van 4 tot 11
Juli een niet-officieel bezoek aan Kiel
vullen brengen. Dit bezoek vindt plaats
aa een kruistocht van het tweede En-
aelsche kruisereskader in de Oostzee.
Het bezoek wordt te Berlijn algemeen
toegejuicht.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMAr
Wegens 1 Mei-betooging.
Te Swatow in de Chineesche provin
cie Kwantoeng zijn acht en tachtig
communisten in verband met de 1 Mei-
botocging Zaterdag terecht gesteld.
De dader zoek.
Op het traject van Kowel naar Sarny
in Polen zijn in een trein een kwartier-
mester en zijn begeleider door bandieten
beroofd, vermoord en uit den wagon ge
worpen.
De kwartiermeester moest naar het
in Sarny in garnizoen liggende regiment
infanterie een bedrag van ongeveer
100.000 zloty brengen voor het uitbetalen
van tractementen en het voldoen van
rekeningen. Even vóór Sarny bemerkte
de conducteur in een compartiment
bloedvlekken en verschillende kentee-
kenen van een geleverd gevecht.
Een commissie van onderzoek, die het
traject in een anderen trein afreed,
vond ongeveer 40 K.M. vóór Sarny naast
de spoorlijn het lijk van den kwartier
meester. Men vermoedt, dat de bandieten
na den moord op de beide militairen
met hun buit uit den trein zijn gespron
gen. Men heeft geen spoor van hen ge
vonden en weet ook niet wat er van den
hegeleider is geworden.
Naar het B. T. A. meldt, heeft men in
de mijn Hornu bij Bergen (België) uit
vrees voor nieuwe instortingen, het red
dingswerk in de schacht waar het onge
luk gebeurde, moeten staken. Men tracht
thans de opgesloten mijnwerkers te na
deren door een aangrenzende schacht,
in een nog njet bewerkt gedeelte.
Tot dnsver vier dooden.
Naar het W. B. uit Harburg meldt,
heeft een ernstig bedrijfsongeluk, het
welk tot clusver drie slachtoffers eisch-
te, in de tinbewerkingsfabriek Wilhel-
minaburg plaats gehad. Bij het vervoer
van tinrestanten kregen de daarmede
bezig zijnde arbeiders plotseling hevige
hoofdpijn, terwijl ze onpasselijk werden.
De onmiddellijk ontboden arts liet
hen naar het ziekenhuis brengen, waar
bleek, dat men met een arseen-water-
stofvergiftiging te doen had, zooals tot
dusver in het bedrijf nog niet was ge
constateerd.
Behalve de drie vermelde arbeiders is
nog een vierde overleden. Drie personen
zijn nog ernstig ziek.
EEN MERKWAARDIG
SCHADEVERGOEDINGSPROCES.
Verlies van gehoor door voort
durende tocht.
Te Berlijn is dezer dagen een schadever
goedingsproces behandeld dat door zijn prin-
cipieele beteekenis nogal de aandacht heeft
getrokken.
Het ging hier n.1. om een eisch tot schade
vergoeding wegens verlies van gehoor.
Een winkelbediende beweerde, dat hij vier
jaar lang op een plaats in zijn zaak bad ge
staan waar hij voortdurend last had gehad
van tocht zoodat hij een oorziekte had opge-
loopen in welker verloop hij aan een oor doof
was geworden.
Volgens zijn meening lag de schuld aan
zijn werkgever, daar hij herhaaldelijk bij de
directie had aangedrongen op verbetering in
den toestand. Hij eischte tenslotte schadever
goeding n.1. betaling van de herstelkosten en
van een levenslange uitkeering, daar zijn ar
beidsprestaties door zijn doofheid was ver
minderd.
De rechtbank heeft beslist, dat inderdaad
de directie tekort was geschoten in haar ver
plichting als werkgever. De oorzakelijke sa
menhang tusschen de ongunstige staanplaats
van den bediende en diens oorziekte werd
door vijf deskundigen bevestigd.
De rechtbank nam aan, dat de arbeids
prestatie van eischer voor 30 ipct. was ver
minderd door de doofheid en veroordeelde de
firma tot betaling van een ineens Van 2300
M. en een jaarlijksche uitkeering tot 's mans
65en jaar van 89 M. per maand.
De eischer is thans 40 jaar oud.
AANSLAG OP DEN JAPANSCHEN
MINISTER VAN FINANCIEN.
Zaterdag is in de woning van den Japan-
schen minister van financiën een bom ont
ploft, waardoor evenwel slechts geringe
schade werd aangericht. In verband hiermede
zijn 14 personen door de politie gearres
teerd.
De gearresteerden ontkennen allen op
eenigerlei wijze bij den aanslag betrokken te
zijn. Men neemt aan dat politieke redenen
geen drijfveer tot de daad zijn geweest, doch
dat ontevredenheid over door den minister
getroffen belastingmaatregelen, aanleiding
is tot den daad'.
CHEMISCHE ARBEIDERS UITGEHOORD.
Door leden Russische handels
vertegenwoordiging.
Naar de „Voss. Ztg." meldt is, naar thans
gebleken is, een aantal vakarbeiders van de
kleurstoffenfabriek te Höchst, wier adressen
door Diensbach Steffen, de tusschenperso-
nen bij de industrieele spionnage, waren me
degedeeld, door de Russische handelsverte
genwoordiging te Berlijn naar de rijkshoofd
stad ontboden. Daar werden hun vragenlijs
ten voorgelegd. Uit de beantwoording daar
van zou de handelsdelegatie, naar het heette,
zich een beeld kunnen vormen van de ge
schiktheid van de sollicitanten naar een be
trekking bij de chemische fabrieken in Rus
land. In werkelijkheid stelden de antwoorden,
die door de meeste deskundige arbejders zon
der eenig vermoeden, dat zij werden uitge
hoord, gegeven werden, de Russische chemici
in staat zich een beeld te vormen van de
Duitsche productiemethoden. Zij kregen er
waardevolle gegevens door over nieuwe proe
ven, waarover zij dan weer op andere wijze
nadere bijzonderheden trachtten te verkrij
gen.
De handelsvertegenwoordiging had den
arbeiders de reiskosten vergoed.
BANKDIEFSTALLEN TE NEW-ORLEANS.
20.000 buitgemaakt.
Te New Orleans hebben binnen vier uur
tijds dieven hun slag geslagen in twee bank
filialen en in elk der beide filialen 10.000
buitgemaakt. Zij waren met hun vieren, dron
gen gemaskerd binnen, dwongen onder be
dreiging met hun wapens de cliënten en het
personeel op een rij te gaan staan en namen
met hun buit de vlucht in automobielen.
Tusschen Bedoeïnenstammen*
In de Syrische woestijn is een bloedige
strijd gevoerd tusschen Bedoeïnenstam-
men om een bron. Tachtig man werden
gedood of gewond.
In de laatste maanden is in Syrië en
Arabië zeer weinig regen gevallen,
waardoor vele kleine bronnen en oasen
x uitgedroogd zijn. De Bedoeïnen trekken
derhalve met hun kudden naar de
grootere bronnen.
DE REGEERINGSCRISIS IN BULGARIJE.
Het kabinet-Liaptschef blijft.
De regeeringscrisis in Bulgarije is na be
sprekingen, die twee weken in beslag hebben
genomen, verrassend snel geëindigd door de
verklaring van Liaptschef, dat de koning het
demissionnaire kabinet Liaptschef in zijn
vroegere samenstelling opdracht gegeven
had tot het voortzetten der regeeringszaken.
De hardnekkigheid van alle partijen in den
strijd om de machtsverdeeling heeft den ko
ning geen andere keuze gelaten. De politieke
toestand is hierdoor echter noch opgehelderd,
noch verbeterd. Men verwacht dan ook, dat
de a.s. verkiezingen tot een scherpen verkie
zingsstrijd aanleiding zullen geven.
BOTSINGEN TUSSCHEN NAT.-SOC. EN
COMMUNISTEN.
Zaterdagavond hadden te Karlsruhe eeni-
ge ernstige botsingen plaats tusschen com
munisten en nat. soc. In totaal werden toen
3 personen ernstig gekwetst. Ook Zondag
avond kwam het weer tot botsingen, doch
thans konden ernstige gevolgen door het in
grijpen der politie achterwege blijven.
kli'i
BOTSINGEN IN EGYPTE.
8 dooden en 46 gewonden.
Naar gemeld wordt, is Nahas Pasja, de
leider der Wafdpartij met liberale vrienden
naar Beni Sueff gereisd. Tijdens een gehou
den demonstratie kwam het tot bloedige bot
singen met de po'itie, waarbij 8 personen ge
dood en 46 personen gewond werden. De toe
stand wordt ernstig geacht.
DE VLOOTONDERHANDELINGEN.
Het Italiaansche antwoord op de Fransche
nota inzake de vlootonderhandelingen is
Zondagavond door het Italiaansche gezant
schap te Parijs ontvangen. Hedenochtend zal
het Italiaansche antwoord op de Quay d'
Grsai worden overhandigd. De Fransche mi
nisterraad komt Dinsdag op het Elysee bijeen
om deo toestand te bespreken.
DE MEIZITTING VAN DEN
VOLKENBONDSRAAD.
De deelneming van Tsjecho-
Slowakije en Oostenrijk.
De Tsjechoslowaaksche regeering heeft
den secretaris-generaal van den Volkenbond
medegedeeld, dat Tsjechoslowakije in de zit
ting van den Raad van den Volkenbond, die
zich met de Tolunie zal bezighouden, verte
genwoordigd zal zijn door den minister van
buitenlandsche Zaken Benesj. De Oostenrijk-
sche regeering van haar kant heeft laten we
ten, dat de minister van buitenlandsche za
ken Schober haar zal vertegenwoordigen. De
derde voor de onderhandelingen uitgenoodig-
de mogendheid, België, heeft tot dusverre
nog niet medegedeeld, wie namens haar de
zitting zal bijwonen.
Te Berlijn is in de Reinickendorfer-
strasse een 81-jarige vrouw door haar
zwakzinnige dochter door messteken om
het leven gebracht. De daderes is gear
resteerd,
