DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. 1» MEI 1931 133e Jaargang. Dagelsjkscft Overzicht Buitenland Binnenin sn el ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voornam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. JU o. lift Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit 3 bladen. DE 63STE ZITTING VAN DEN VOLKENBONDSRAAD. De DuitschOostenrijksche tolunie aan de orde. Henderson en dr. Schober aan het woord. Gisteren is de met zooveel spanning tege- maetgeziene drie-en-zestigste zitting van den Volkenbondsraad te Geneve geopend. Zo- als altijd werd ook nu weer begonnen met pen zitting met gesloten deuren, waarin de agenda wercTvastgesteld. Onmiddellijk daar op had de openbare openingszitting plaats. Het allervoornaamste punt van de agenda is natuurlijk de Duitsch—Oostenrijksche Tol- overeenkomst. Het is reeds uit het memoran dum van Briand gebleken, dat de tegenstel lingen t.a.v. die kwestie vrij scherp zijn en dat een uitweg uit de moeilijkheden in den zin van een wederzij dsche toenadering nog niet te vinden is. Van Engelsche zijde werd verklaard, dat Henderson zou voorstellen, de kwestie, of Oostenrijk al dan niet gerech tigd is besprekingen met Duitschland te voe ren, aan het Permanente Hof van Internatio nale Justitie te Den Haag voor te leggen. Het advies, dat men dan van het Haagsche Hof zal vragen, zou de volgende twee pun ten behandelen: le. Is het Duitsch-Oostenrijksche tolver drag van 19 Maart 1931 in strijd met de in ternationale verplichtingen van Oostenrijk en het protocol van Geneve van 1922? 2e: Welke bepalingen en paragrafen der internationale verdragen en van het Proto col van Geneve zijn, indien de eerste vraag bevestigend beantwoord wordt, geschon den? Waarschijnlijk zal het voorstel, om deze vragen aan het Haagsche Hof voor te leggen, met algemeene stemmen worden aangeno men, omdat ook Duitschland zich bereid heeft verklaard, de zaak aan een juridisch onderzoek te onderwerpen. o We loopen echter op de zitting van den raad zelf vooruit, wat niet de bedoeling is. Gaan we dus tot de gebeurtenissen van gis teren terug, dan lezen we, dat bij de opening dr. Curtius een korte rede heeft gehouden. Daarna stelde hij de bespreking der Duitsch —Oostenrijksche Tolunie aan de orde. De eerste spreker over dat onderwerp was Henderson. Deze verklaarde allereerst, dat hij de goede bedoelingen van Duitschland en Oostenijk absoluut niet in twijfel trekt. On getwijfeld zijn beide landen door de ernstige economische crisis, waarvoor zij zich ge plaatst zagen, en door de dringende nood zaak, om maatregelen te nemen, beïnvloed tot het doen van stappen, die hun economi sche moeilijkheden zouden kunnen verlich ten en hun financieelen noode verminderen. De kwestie, waarmee de Volkenbondsraad zich z.i. heeft bezig te houden, is van zuiver juridischen aard. Daarom stelde Henderson voor, zich tot het Haagsche Hof te wenden (zie boven). Henderson wendde zich vervolgens tot den vertegenwoordiger der Oostenrijksche regee- nng, den minister van buitenlandsche zaken, dr. Schober. Hij sprak de hoop uit, dat de Oostenrijksche regeering zich bij zijn reso lutie zou aansluiten en zich zou verplichten, zoolang door den Volkenbondsraad geen be slissing op grond van de uitspraak van het Haagsche Hof was genomen, geenerlei ver dere stappen te doen voor de totstandkoming der ontworpen tolunie. o Na Henderson kwam dr. Schober aan het •voord. Deze verklaarde, dat hij zich aan- sloot bij Henderson's voorstel. Aangezien ecliter Oostenrijk was beschuldigd van schenderij van het protocol van Geneve en deze beschuldiging ook was vastgelegd in het Fransche memorandum, achtte hij het noodzakelijk, een uiteenzetting te geven van net juridische standpunt, waarop Oostenrijk zich plaatst. De vraag, die in het Fransche memoran dum wordt opgeworpen, of het voorgestelde tolverdrag ook economische voordeelen voor Oostenrijk zou opleveren, zal men aan Oos tenrijk zelf moeten overlaten. De eveneens in jiet Fransche memorandum aangesneden kwestie van de meest-begunstiging behoeft hier evenmin te worden behandeld. Met kracht wees dr. Schober echter de beschuldi ging terug, dat men bij de onderhandelingen °ver het verdrag een zekere geheimzinnig heid had betracht. Vervolgens ging dr. Schober in op de vraag, of Oostenrijk inderdaad door het af sluiten van het tolverdrag met Duitschland zijn onafhankelijkheid zou prijs geven, het geen hij ontkende. Op grond van het proto col van Geneve zouden tegen het voorgeno men verdrag geen bezwaren zijn in te bren gen. In geen'geval kon echter worden ge duld, dat men de besprekingen van Schober met Curtius als een schending van dit proto col zou opvatten. Een der voornaamste sou- vereiniteitsrechten van Oostenrijk was zijn recht, om met andere staten te mogen onder handelen. Een uitgebreider interpellatie van het protocol van Geneve zou de zorg van het buitenland voor de onafhankelijkheid van Oostenrijk te ver drijven. Het protocol van Geneve verplichtte Oostenrijk, niet alleen tot het bewaren van zijn onafhankelijkheid, maar ook tot eerbiediging van de bestaande ver dragen. Aan het slot van zijn redevoering ver klaarde dr. Schober nogmaals met klem, dat dit alles niet wegnam, dat hij het onvoor waardelijk eens was met het betoog van Hen derson. o Bij de verdere discussies in den Volken bondsraad richtte Henderson tot Schober de vraag, of de Oostenrijksche regeering zijn voorstel accepteerde, om den status quo te handhaven totdat het Internationale Hof te Den Haag een beslissing zou hebben geno men. Schober antwoordde hierop slechts ontwijkend door te verwijzen naar zijn ver klaring, dat Oostenrijk het voorstel van Hen derson accepteerde. De Oostenrijksche regee ring had zich daardoor verplicht, te wach ten, tot het Haagsche Hof zijn advies had uitgebracht en de Volkenbondsraad een be slissing had genomen. In Duitsche kringen is men van meening, dat praetisch de toestand op geenerlei wijze gewijzigd is, aangezien de D.O.-besprekin- ken, voordat het Haagsche Hof uitspraak heeft gedaan, toch nog niet kunnen zijn be ëindigd DE ZITTING VAN DEN V. B.-RAAD. Dr. Curtius over de D. O. Tolunie. Dr. Curtius heeft omtrent de onafhanke lijkheid van Oostenrijk o.m. het navolgende gezegd: Iedere regeering moet er zelf over beslis sen, wat onder onafhankelijkheid dient te worden verstaan. Slechts die verdragen, die het kader van de vigeerende verdragen te buiten gaan, kunnen als ontoelaatbaar wor den beschouwd. Dit is echter met de Duitsch- Oostenrijksche overeenkomst geenszins het geval. De Duitsche Rijksregeering bestrijdt beslist, dat het verdrag van Saint Germain ook de economische onafhankelijkheid van Oostenrijk inperkt. Mocht dit, zooals be weerd wordt, toch het geval zijn, dan zou de Duitsche regeering geen bedenkingen heb ben tegen het behandelen van deze kwestie door het Internationale Gerechtshof te Den Haag. In dit verband ten aanzien van de Tolunie te berde gebrachte economische kwesties, moeten in de Europeesche Commis sie worden besproken. Ook de kwestie van de meestbegunstigingsclausule dient in de Europeesche Commissie te worden behan deld. Als door het Haagsche Hof de juri dische zijde van deze aangelegenheid is op gehelderd, vallen vanzelf de andere kwesties weg. Grandi aan het woord. De Italiaansche minister van buitenland sche zaken, Grandi, heeft in de Raadszitting een verklaring afgeleged over de Tolunie, waarin hij erop wees, dat deze overeenkomst tot dusverre als een wezenlijk element in de Europeesche economische crisis is behandeld. Grandi doelde hierbij op de reparatiekwestie. De Italiaansche regeering verklaart zich we derom bereid in den geest van vriendschap pelijke samenwerking de Duitschland en Oostenrijk betreffende vraagstukken te on derzoeken. Persverklaring van Dr. Schober. De Oostenrijksche minister van buiten landsche zaken, dr. Schober, verklaarde gis teren aan vertegenwoordigers van de pers, dat hij met de resultaten van de zitting van gister van den Volkenbondsraad tevreden was. Het standpunt van Duitschland en Oostenrijk is niet gewijzigd. De onderhandelingen zullen alleen wor den vertraagd door het afwachten van een juridisch rapport van het Haagsche Hof. Op geen enkel punt is men afgeweken van de tot dusverre gevolgde richtlijnen. Van Duit sche en Oostenrijksche zijde is met beslist heid verklaard, dat men een onderzoek van het juridisch aspect van de Tolunie niet schuwt en dat men steeds verwacht heeft dat een dergelijk rapport zou worden gevraagd. Zoowel de Duitsche- als de Oostenrijksche regeering echter zijn beide van meening, dat een verder onderzoek niet erkend kan wor den, wanneer de juridische kwestie opgehel derd is. Gedurende de laatste dagen hebben her haaldelijk zeer diepgaande en deels zeer moeilijke besprekingen plaats gevonden, waarbij met de meest verschillende middelen gepoogd is de Oostenrijksche regeering te bewegen haar houding te veranderen. Toch is het volkomen gelukt het plan geheel te handhaven. De Oostenrijksche regeering is in allen deele volkomen in overeenstemming met de Duitsche regeering met wie alle problemen gemeenschappelijk worden overlegd en ge- meenschapplijk uitgevoerd. Niets kan van den eermaal ingeslagen weg doen afwijken. De indruk van Henderson's woor den in Engeland. Het bericht uit Geneve, dat de kwestie van de Duitsch—Oostenrijksche Tolunie naar het Haagsche Hof zal worden verwezen, is in politieke kringen te Londen met een zekere verlichting opgenomen. Met voldoening wordt geconstateerd, dat de Engelsche diplo matie een naar verhouding gemakkelijke zege over de strijdende partijen van Europa heeft weten te behalen en dat het Henderson ge lukt is zijn oorspronkelijk plan ten uitvoer te brengen, n.1. de Tolunie slechts uit een ju ridischen gezichtshoek te beschouwen, onder wijl tijdwinnende door verwijzing dezer kwestie naar het Internationale Hof. Hij hoopte, dat door deze procedure de Europeesche atmospheer zal opklaren. De Fransche pers over de ver daging der D. O. Tolunie-kwes- tie. De verdaging van de kwestie van de Tol unie heeft in de Fransche pers over het al gemeen een gunstig onthaal gevonden. Hoe wel de bladen nog geen gelegenheid gevon den hadden hun houding te bepalen ten op zichte van de verklaringen der diverse spre kers, blijkt reeds uit de berichten van de bij zondere Geneefsche correspondenten, dat men ook in Fransche Volkenbondskringen met de „programmatische afwikkeling" te vreden is. Bijzonder verblijdend noemt men de verklaring van Schober, die eveneens naar Fransche opvatting uitdrukkelijk be loofd heeft het Duitsch-Oostenrijksche ver drag niet te vervolgen voordat de V.-B.-Raad definitief zijn houding heeft bepaald, dus tot dat de Haagsche Hof zijn advies zal hebben uitgebracht. DE TROEBELEN IN SPANJE. Een bisschop verbannen. De Spaansche regeering heeft den bis schop van Kartonië, de hoofdstad van de Baskische provincie Alara, uit Spanje ver bannen, aangezien het ministerie van bin- nenlandsche zaken een vervolging tegen hem had ingesteld wegens het publiceeren van een herderlijk schrijven, waarin hij de mo narchisten in zijn dicees opwekte zich aan- ene te sluiten tot een monarchistische orga nisatie, die zich tegen de republiek had te richten. De bisschop was een der meest po pulaire kerkelijke waardigheidsbekleeders in het Baskische land en had grooten invloed speciaal onder de boeren. DE OVERVAL OP DEN POSTBODE TE MANNHEIM. Van de drie daders van den overval op den postbode te Mannheim zijn thans 2 gearres teerd, die beiden 21 j. oud zijn. De 3e mede- plichtigde, Erich Kasper uit Breslau, is er in geslaagd naar Nederland te vluchten. RELLETJES IN EGYPTE. Zes dooden; vele gewonden. Officieel wordt medegedeeld, dat bij de relletjes, die gisteren hebben plaatsgehad in drie dorpen in de Noord-Egyptische provin cie Dakhalia, zes personen werden gedood en vele personen gewond, waaronder vier poli- tie-agenten. GROOTE BRANDEN IN JAPAN. Verscheidene slachtoffers. Op verschillende plaatsen in Japan heb ben branden gewoed van ongewoon grooten omvang, die ook een aantal slachtoffers heb ben gemaakt en groote materieele schade- hebben aangericht. Te Kaneko in de provincie Gumma brak brand uit in een bioscoop. Er ontstond een paniek en het publiek trachtte zich naar bui ten te dringen. Aan blusschingspogingen werd zelfs niet gedacht en vele personen werden onder den voet geloopen. Er werden veertien personen gedood, dertig zwaar en ongeveer 150 personen licht gewond. Het bioscoopgebouw brandde geheel uit. Zaterdag woedde te Matsue in Zuid-West Honsjiu een reusachtige brand, waardoor zevenhonderd huizen werden vernield. Men vreest, dat ook hier een groot aantal perso nen om het leven is gekomen, doch zeker heid daaromtrent heeft men niet. Een andere groote brand woedde in de stad Niigata in Noord-Japan, en verwoestte gisteren zeventig huizen. Een brandweer auto reed tengevolge van de verwarring, die onder de verschrikte bevolking was ont staan, in een rivier, waarbij zeven brand weerlieden zwaar gewond werden. Als oor zaak van al deze geweldige branden wordt de langdurige droogte genoemd. HALF CHICAGO WORDT GEVEILD. Wegens achterstallige belasting schuld. Meer dan de helft van den eigendom te Chicago wordt vóór het einde der volgende drie maanden met eventueelen verkoop be dreigd wegens onbetaalde belastingen. De bankiers en financiers vragen zich af, hoe de stad voor een financieele crisis kan worden behoed. Den laatsten dag voor de betaling van 276 millioen dollar over het belasting jaar 1929 was nog 176 millioen niet betaald. De eigendommen dergenen die in gebreke bleven, zulen worden geïnventariseerd om over drie maanden te worden geveild. ONLUSTEN TE LISSABON. Een bom ontploft. Tijdens onlusten te Lissabon werden 15 personen gewond door het ontploffen van een bom. Communisten worden ervan be schuldigd, de bom te hebben gelegd. Gedu rende de onlusten vernielden studenten een deel van de installatie van de drukkerij van het dagblad „Republica". DE GOUDVOORRAAD VAN HET S. S. TüBANTIA. Een poging om het te bergen? De geruchten, die de ronde deden om trent de bestemming van het schip „Reclai- mer", dat Zaterdag met verzegelde orders de haven van Sunderland verliet, waren zoo als thans uit een verklaring van de reederij blijkt, inderdaad juist. De reederij deelt offi cieel mede, dat de „Reclaimer" een poging zal doen de goudvoorraad te bergen, die zich aan boord bevindt van het in 1916 in de Noordzee van ter hoogte van de Noord-Hin der tot zinken gebrachte Nederlandsche s.s. „Tubantia" van de Hollandsche Lloyd, welk schip een lading aan boord had van een millioen pond sterling aan goud, bestemd voor aflossing van Duitsche credieten in Z. Amerika. Het schip was op weg naar Bue nos Ayres en volgens mededeeling van de reederij zou het goud in een lading Holland sche kaas zijn verborgen. De „Tubantia" ligt op het oogenblik op ongeveer 40 M. diepte en bij het onderzoek zal tevens kunnen blijken, of het schip inder tijd op een mijn is geloopen of inderdaad ge torpedeerd. De „Reclemair" zal voorloopig tot 5 Juni a.s. in zee blijven. GEVANGENEN-OPROER IN BRAZILIË. Volgens berichten uit Rio de Janeiro is in de Staatsgevangenis in de stad Curityba in den Braziliaanschen staat Parana een op roer uitgebroken. Er zijn tien gevangenen ontkomen, tien werden er tijdens de vlucht gedood en 15 werden er zwaar gewond. wenscht te achten. Zij ontkennen, dat er bijzondere omstandigheden of opeen- hooping van werk in vacantietijd aan wezig is, hebben bezwaar tegen verlen ging van den arbeidsduur tot 58 Yi uur per week en constateeren dat het verlan gen naar ontheffing is terug te brengen tot het drijven van een zeer kleine min derheid der winkeliers. Den directeur-generaal wordt dus ver zocht aan deze ongemotiveerde aan drang van enkele ondernemers geen ge volg te geven. GETROUWD MET ZIJN MOEDER. Het gebeurde in een onzer Drentsche dorpen. Een jong paartje, burgelijk ge trouwd, zou kerkelijk ingezegend wor den. De familie en belangstellenden vul den het kerkgebouw; het jonge paartje zat op de aangewezen eereplaats, wach tende op het oogenblik dat dominé tot de plechtigheid zou overgaan. Ingevolge de kerkelijke wetten moet dominé zich eerst overtuigen of aan de burgelijke formaliteiten was voldaan, waarvoor hij het zoo pas geschreven trouwboekje ter inzage ontving. Maar wat was dat? Vol gens de aanwijzingen in het trouwboek je was de bruidegom met zijnmoe- cljr getrouwd. Er ontstond groote con sternatie, want een dergelijk huwelijk is niet alleen bij de Nederlandsche wet ver boden, maar de bruidegom was liever met zijn bruidje getrouwd. Het trouw boekje werd naar het gemeentehuis ge bracht, waar de ambtenaar van den bur gerlijken stand moeders naam verwis selde voor dien van het bruidje, waarna de dominé tot de inzegening kon over gaan. SPAANSCHE VERKIEZINGEN OP 28 JUNI. Eenige weken uitgesteld. De verkiezingen voor de wetgevende Cor tes worden tot 28 Juni uitgesteld. Oorspron kelijk zouden zij reeds den 7en Juni worden gehouden. De regeering motiveert het uitstel met de overweging dat het opstellen der nieuwe kiezerslijsten langer tijd in beslag neemt dan men aanvankelijk dacht. PROTEST TEGEN DE POOLSCHE WEGENBELASTING. Alle auto's blijven in de garages! De eigenaren van automobielen in Polen hebben besloten; hun auto's voorloopig in stalling te zeten en zoo min mogelijk te ge bruiken, als protest tegen de nieuwe wegen belasting, die door het parlement onlangs is goedgekeurd. NIEUWE OVERVALLEN IN NICARAGUA. En weer eenige dooden. Het departement van marine te Washing ton heeft bericht ontvangen van nieuwe over vallen door bandieten in West- en Centraal Nicaragua, waarbij tien leden van de Guar- dia National zijn gedood. Ook uit Chili zijn berichten ontvangen van nieuwe onlusten. BEZUINIGING IN HET JAPANSCHE LEGER? De Japansche regeering heeft het plan, om belangrijke bezuiniging op de legermacht aan te brengen door inkrimping van het le ger. Het leger zou 17 op 14 divisies worden gebracht en het aantal manschappen zou worden verminderd met 25 tot 30.000 man. EEN KAASVERGIFTIGING IN DUITSCH DORP. Reeds drie personen overleden. Na het eten van kaas vertoonde zich in een gezin te Stockum bij 7 personen, 3 kin deren en 4 volwassenen, symptomen van ver giftiging. Drie kinderen zijn reeds aan de gevolgen overleden. Twee der volwassenen bevinden zich in levensgevaar, terwijl de twee overigen weer herstellende zijn WOEKERBESTRIJDING. Het entwerp-v. d. Bergh De commissie inzake woekerbestrijding en het bestuur van den Armenraad te 's-Graven- hage hebben zich in verband met de behan deling van het wetsvoorstel-v. d. Bergh c.s. (de zoog. geldschieterswet) met een adres tot de Tweede Kamer gericht, waarin opgemerkt wordt, dat voornoemde commissie (ingesteld door den Armenraad) reeds vroeger als haar opinie heeft uitgesproken, dat een wet telijke maatregel tot 'beteugeling van den woeker haar gewenscht voorkwam. De voor stellers van het wetsontwerp willen den woe ker bestrijden door het geldschietersbedrijf te concessioneeren en daarmede te sanctionee- ren; de commissie meent, dat dit bedrijf, aan welke wijze ook aan banden gelegd, steeds tot leenen verlokt en derhalve nimmer heilzaam werkt. Dit neemt niet weg, dat de commissie een preventieve werking verwacht van elke beperkende bepaling op dit terrein. Behalve enkele concrete bezwaren maakt de commissie twee algemeene opmerkingen. In de eerste plaats komt haar het woord „geldschieter" in het ontwerp minder ge wenscht voor. Het schijnt der commissie juister te spreken van „voorschot-bank" en J, „voorschot-bedrijf". De tweede algemeene grief richt zich tegen het systeem, bij nota van wijziging in het voorstel gebracht, om de geheele uitvoerings regeling afhankelijk te stellen van algemeene maatregelen van het bestuur. Het moet n.1. mogelijk zijn, een of meer rente-maxima in de wet vast te leggen door vaste cijfers boven de marktrente, met minimum-bedragen voor kleine lecningen op korten termijn. Men zal hierbij niet mogen vergeten, dat een „redelijke winsr', evenals in elk ander commercieel be drijf, mogelijk moet zijn. Voorts merkt de commissie op, dat in de wet gemist wordt een bepaling, dat overleg ging van een bewijs van goed zedelijk ge drag door den geldschieter verplicht is. Door het stellen van dezen eisch, worden reed3 automatisch een aantal geldschieters, die met de justitie in aanraking kwamen, geweerd. Verder meent de commissie, dat het billijk is, dat een vergunningsrecht per jaar door ae bank aan de gemeente wordt betaald. Dit past bij een concessie, versterkt den band tusschen gemeente en voorschotbank. Voorts heeft de commissie er bezwaar tegen, dat slechts geldschieters in den zin der wet geacht worden zij, die uitsluitend of over wegend bedragen van 500 of minder uit- leenen. DE WERKTIJD DER WINKEL BEDIENDEN EN DE VACANTIES. Naar ons door de hoofdbesturen van „De Algemeene", Christelijke en R. K Bond van Handels- en Kantoorbedien den wordt medegedeeld, heeft de Direc teur-Generaal van den Arbeid het voor nemen, om den werkgevers toe te staan in den vacantietijd af te wijken van de verplichting tot het geven van een hal ven vrijen dag aan het winkelpersoneel. Deze afwijking kan tot hoogstens over acht weken voor groote bedrijven die veertien dagen vacantie geven, worden toegestaan. De drie, ten deze samenwerkende be dienden-organisaties hebben den direc teur-generaal doen weten, den voorge stelden maatrecel onnoodie en onge- INBREKER AANGEHOUDEN. De vermoedelijke dader van de inbraak, die eenige weken geleden in het tramstation te Bolsward gepleegd werd, en waarbij tever geefs gepoogd werd de brandkast te forcee- ren, is thans gevonden en in arrest gesteld. Het is een 30-jarige man uit Harlingen. Op zijn aanwijzing werden gisteren verschillen de inbrekerswerktuigen opgevischt, die hij in ees sloot bij het tramstation had geworpen ZEDENDELICT. De politie te Halfweg arresteerde gister morgen een inwoner van Haarlem, ó't zich Zaterdag en Zondag j.1. te Haarlemmerliede, waar hij zich in zijn zeiljacht op de Buiten- liede bevond, had schuldig gemaakt aan het plegen van ontuchtige handelingen met min derjarige jongens, die er aan het spelevaren waren. De man is naar Haarlem overge bracht en ter beschikking gesteld van den officier van iustitie aldaar. -7-- -- -

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1931 | | pagina 1