dagblad voor alkmaar en omstreken.
Petitionnement voor internationale ontwapening
Het zilveren jubileum van „Orpheus"
De financieele crisis in Duitschland.
S. KROM.
QaqeÜikscfiQitevzicht
De.e Courant wordl ELKEN AVOND, beb.l,e Zon-
Feestdagen, uitjejeveu. Abonuementsprii, per
3 neendeo bij eooruitbeteliog voor Alkmear 2.-,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voornam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
HO. iO'3 Directeur: C. KRAK.
OIHSDAG 14 Jl LI 1931
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
133e Jaargang.
Böse Menschen haben keine Lieder en de Alkmaarsche zangers
behooren dus tot de besten onzer stadgenooten.
In dezen tijd van internationale verbroedering heeft „Orpheus"
een schitterend voorbeeld gegeven.
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapenings
conferentie in Februari 1932 te Genève te houden.
Georganiseerd door de Nederlandsche Dagbladpers.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der men-
scheiijkheid, die maatregelen te nemen die tot ontwapening der naties zullen leiden.
Naam:.
Adres
Naam
Adres:
Naam:
Adres:
Naam:
Adres
De sluiting der Banken.
van
Alle goederen, door ons in
behandeling genomen, wor
den binnen een week keurig
afgeleverd.
Onze naam zegt U alles.
ALKMAARSCHE COURANT.
Dit nummer besta.it uit 2 bladen.
Op 22 Juni 1906 werd door eenige enthou
siaste zangers te Alkmaar besloten een man
nenkoor te vormen, dat zij „Orpheus noem-
De jongeborene bleek onder bijzonder gun
stige omstandigheden het levenslicht te heb
ben aanschouwd en groeide zoo voorspoedig,
dat men weldra met een clubje van 40 man
de repetities kon beginnen.
Dit clubje enthousiasten koos den heer Jan
de Geus tot musicaal-paedagogisch leider,
maar deze liet door bijzondere omstandig
heden zijn leerlingen in den steek, waarna in
den heer H. Lindeboom een alleszins geschikt
opvolger werd gevonden.
De heer Lindeboom interesseerde zich als
allround kunstenaar niet alleen voor mannen-
zang, maar ook voor datgene wat vrouwen
op musicaal gebied kunnen presteeren. Hij
was reeds dirigent van een dameskoor, dat
blijkbaar in een tijd van uitstervende belang
stelling voor den zang geboren was en daar
om den naam „Nieuw Leven" had gekregen.
De dames en de heeren werden samenge
bracht, hun stemmen bleken wonderwel bij
elkaar te passen en aangezien de eigenares
sen en eigenaars van die stemmen er ook wel
iets voor gevoelden om gezamenlijk naar
steeds betere kunstprestaties te streven, werd
een combinatie van beide vereenigingen ge
vormd en, heette liet vereenigde gezelschap
voortaarL.,Nieuw Leven" en „Orpheus".
Deze gecombineerde zangersgroep heeft in
Alkmaar jarenlang aan den spits der ge
mengde koren gestaan en voornamelijk suc
cessen behaald door het geven van kerkcon-
certen.
Er werden koorwerken uitgevoerd, die heel
wat van een zangvereeniging eischen zooais
Der Schöpfung, Der Messias, Die Jahres-
zuten, enz. en steeds waren allen, die deze
concerten bijwoonden vol lof over het ge
presteerde.
Op concoursen werd naar een prijs gedon
gen en het was opmerkelijk, dat de hoogste
onderscheidingen herhaaldelijk zoowel "het
koor als den leider ten deel vielen.
Het vaandel, dat op hoop van zegen naar
die congressen werd meegevoerd, kon telkens
opnieuw behangen worden met gouden en zil
veren medailles, lauwertakken en kransen
en het koor verwierf zelfs de onderscheidings-
teekens, welke door alle leden van ons vorste-
lijk huis voor deze wedstrijden beschikbaar
gesteld waren.
Aan alles komt een eind en dus ook aan
de leiding van den heer Lindeboom, die
heiaas door zijn vertrek naar Amsterdam den
dirigeerstok van het koor moest neerleggen.
Het is begrijpelijk. dat de keuze der zan
gers weldra op den heer Joh. Brands viel,
een man, die niet alleen steeds zijn best doet
het artistiek gehalte van den zang omhoog
te brengen, maar ook om de koren zelf door
veler medewerking te versterken.
Helaas was hij in zooverre niet tegen de
omstandigheden opgewassen, dat het hem
niet gelukte een klove te overbruggen, die de
laatste jaren een steeds dreigender aanzien
had gekregen. Er was te hard, te ingespan
nen gewerkt, er volgde op dit tijdperk een na
tuurlijke reactie en het gevolg was, dat dames
en heeren koorleden zich weldra begonnen af
te vragen of zij eigenlijk niet verstandiger
deden de artistieke firma te ontbinden en de
beoefening van den zang ieder op eigen risico
voort te zetten. Het schijnen voornamelijk de
heeren te zijn geweest, voor wie de kunstzin
nige huwelijksband een beetje knellend begon
te worden, zij verlangden er naar weer eens
uitsluitend mannenzang te hooren en het ge
volg was een scheiding tusschen directie en
repetitielokaal, waarna de heeren, op advies
van den heer Brands, die blijkbaar het dames-
F a tr£uw k'ee*> naar den bekenden dirigent
fred. H. Roeske trokken met het verzoek om
voortaan den dirigeerstaf boven hun hoofden
te willen zwaaien.
De heer Roeske bleek daarvoor wel iets te
gevoelen en werd op 2 November 1920 offi
cieel als leider van het weer op zichzelf staan
de „Orpheus" geïnstalleerd.
Het is van algemeene bekendheid wat
u i gebied van den zang presteert
en het behoeft dus niet te verwonderen, dat
ei onder zijn leiding tal van uitstekende kerk
en tuinconcerten zijn gegeven.
Het was Roeske, die o.a. zijn zangers tot
bezieling bracht toen Alkmaar in 1923 den
350-jarigen gedenkdag van zijn ontzet vierde,
op welken dajr H. M. de Koningen, verge
zeld van Z. K. H. Prins Hendrik, onze ge
meente bezocht heeft.
In de Groote Kerk heeft Dr. J. Th. de Vis
ser destijds een hercjenkipgêrede
„Orpheus" heeft toen in de kerk gezongen
en dienzelfden avond nogmaals voor een ge-
noor van ruim 2500 belangstellenden.
Het is te betreuren, dat een jubileumver-
slag van een zang- of muziekvereeniging
steeds een opsomming van vele elkaar opvol
gende leiders moet worden.
In 1926 meende de heer Roeske door ver
schillende omstandigheden te moeten bedan
ken en de vereeniging heeft toen een uitste
kenden plaatsvervanger gevonden in den heer
ÏNico Hoogerwerf te Haarlem, die zijn sporen
op het gd>ied van het tot bloei brengen van
zangkoren reeds verdiend had.
Onder zijn leiding heeft Orpheus zich nog
steeds uitgebreid, hij weet de zangers het
nocdige enthousiasme bij te brengen en het
beste bewijs dat hij er in geslaagd is de
prestaties van het koor nog meer op te voe
ren, is de groote belangstelling, welke de
Alkmaarders ieder jaar weer voor de Kerk
en tuinconcerten aan den dag leggen.
Op aandringen van dezen leider is het be
stuur overgegaan tot het vormen van een
1 jongenskoor en hoewel voornamelijk dit van
den heer Hoogerwerf en van de vereeniging
zware offers vraagt, is dit reservekoor,
waaruit men later de verloren gaande man
nelijke krachten weer kan aanvullen, reeds op
een dergelijke hoogte gekomen, dat men er op
uitvoeringen met volle waardeering naar
lmistert.
Wie successen wil behalen, moet er op uit
durven trekken en wat dat betreft, heeft
„Orpheus" heel wat aangedurfd. In tal van
plaatsen van ons land heeft het Alkmaarsche
koor zich doen hooren en toen nu het zilve
ren jubileum in 't zicht kwam, rijpte bij vele
Leden de gedachte eens de grens over te trek
ken en het geluk ook eens in het buitenland
fce beproeven.
Helaas moet de kunst niet alleen betaald
worden, maar ook zelf betalen en aangezien
zoowel de spoorwegen als de hotels slechts
in actie komen als de penningmeester over de
noodige financiën kan beschikken, zag men
de noodzakelijkheid in voor een dergelijke
reis een bijzondere kas te vormen.
Elk lid stortte daarin een zekere som en
weldra kon met zekerheid verkondigd wor-
i den, dat er voldoende was om gezamenlijk
een tocht naar Solingen Widdert te onder
nemen.
Waarom de reis juist daarheen ging, is
niet volkomen duidelijk, maar zelfs al is men
toevallig daar terecht gekomen, dan bleek de
keuze toch een bijzonder gelukkige te zijn ge
weest, omdat men er het Duitsche Mannen
koor „Bergisches Echo" ontmoet heeft.
Het reiscomité kan met gevoelens van on
vermengde vreugde aan deze Pinksterreis
j terugdenken, want „Orpheus" en het Duit-
sche koor hebben gezamenlijk een concert ge
geven, dat zelfs in het op zangersgebied zoo
verwende Duitschland een bijzonder gunsri-
gen indruk gemaakt heeft.
De plaatselijke bladen waren daar vol lof
over het door de Alkmaarders gepresteerde
en onze stadgenooten zijn daar op voor hen
onvergetelijke wijze gehuldigd.
Alle critici prezen den heer Hoogerwerf
om zijn rustig dirigeeren en zijn diepgevoeld
musicaal talent, alle zangers waren over zich
zelf en over elkander tevreden en er werden
vrienschapsbanden geknoopt, welke door de
na deze reis gevoerde correspondentie nog
veel vaster werden aangetrokken.
De Duitschers hebben zich op een grooten
atlas laten aanwijzen waar Alkmaar onge
veer was gelegen en toen bleek, dat de afstand
betrekkelijk klein was, hebben zij meegedeeld
er bijzonderen prijs op te stellen ook eens
naar onze stad over te komen om op het jubi
leum van „Orpheus" nog eens opnieuw te
zingen, te toosten en te klinken.
Aangezien „Orpheus' re^,^bTeken
sl s ziin zilveren jubileum herdenkt, bleken
tfc Ixffichm bereid hen Mantel»™.-
den vroegtijdig op te zoeken en zij zullenv
eens de laatste berichten Donderdagmiddag
n-iif vier in den Muziektuin zijn, waar zij
®m Wehike w ize verwelkomd zullen
op even hartelijKe wijze vc
worden als „Orpheus dat in Duitschlan g
da7U ïi.llen des avonds onder leiding van
hun dirigent Willy Schell aan het ^oncer,1,
Set aantkl belangstellende toehoorders te be-
V 3Ook het dubbelmannenkwartet „Inter Nos",
dat eveneens onder leiding van Nico Hooger
werf staat, zal dan zijn medewerking verke
nen, Alkmaar zorgt in den heer P. A. van
L angen voor een uitstekend organist en dt
Solingers brengen een ty/ejtftl eminentejpltó-
ten mee, Frau Aenne Höhne en Herr Willy
Krebs, die de sopraan en de baspartij zullen
zingen. t
Voor dit jubileum en alles wat daaraan
vastzit, heeft zich hier ter stede, onder voor
zitterschap van den burgemeester Mr. W. C.
Wendelaar, uit de ingezetenen een eere-comi-
té gevormd.
Dat het Alkmaarsche koor zich heeft voor
genomen de felicitaties voor alles wat het
deze vijf-en-twintig jaar gepresteerd heeft,
onmiddellijk na het kerkconcert in ontvangst
te nemen, is het beste bewijs, dat het be
stuur er niet aan twijfelt, dat ook dit concert
in alle opzichten tot een succes zal worden.
Den volgenden morgen zullen B. en W.
het jubileerende koor officieel op het Stad
huis ontvangen en het is te hopen, dat onze
Duitsche gasten dan nog in de gelegenheid
zijn onze kaasmarkt te bewonderen. Het is
van algemeene bekendheid, dat Duitschers
groote liefhebbers van kaas zijn en het ge
zicht op de onoverzienbare hoeveelheden
welke des Vrijdags het Waagplein bedekken
zal er zeker toe medewerken hun sympathie
voor Alkmaar nog grooter te maken.
Volgens de Grieksche mythologie was
Orpheus een Tracische dichter, die door zijn
schoone muziek zelfs onbewerktuigde voor
werpen in beweging kon brengen.
De Alkmaarsche naamgenoot van deze
mythologische figuur zal het zoover nooit
brengen, maar zoover gaat ook geenszins het
verlangen van het koor, dat al meer dan vol
daan zal zijn als op den jubileumdag alle
kunstlievende Alkmaarders in beweging ko-
men en hun schreden richten zoowel naar de
Groote Kerk, waar het jubileumconcert zal
worden gegeven, als naar Het Gulden Vlies,
waar na afloop voor ieder gelegenheid zal
zijn het bestuur op dezen zilveren feestdag te
complimenteeren.
Gaarne willen wij onzerzijds thans reeds
een woord van dank en waardeering bren
gen voor alles wat „Orpheus" voor Alkmaar
geweest is en de hoop uitspreken, dat de jubi
leerende vereeniging ons nog tot in lengte
van jaren van haar kunst zal doen genieten.
r*
Persstemmen uit verschillende landen. Een
beslissing van de Bank voor Intern. Betalingen.
Na alles wat we daarover gister reeds pu
bliceerden, is het wel duidelijk, dat het met
Duitschland's financiën in een nieuw critiek
stadium is gekomen. Wat er in de laatste
week eigenlijk gebeurd is, kan men moeilijk
nagaan, maar er zullen wel terdege gegron
de redenen hebben bestaan voor het over
haaste vertrek van den president der Duit-
ssche rijksbank uit Parijs naar Berlijn. De
besprekingen, die hij gevoerd heeft in de
Fransche hoofdstad, zullen wel heel anders
zijn uitgevallen dan ervan verwacht was en
daardoor aan het ontstaan van den crisis
toestand aan de overzijde van den Rijn heb
ben medegewerkt.
Wij herinneren hier even aan de eischen
van Frankrijk: 1. geen Anschluss met Oosten
rijk, 2. geen verhooging der militaire uitga
ven gedurende 12 jaar, 3. nieuw handelsver
drag en 4. zeer strenge credietrestrictie door
de rijksbank. Deze voorwaarden zijn door
Dutschland afgewezen.
Zondag heeft de rijksregeering den heelen
dag den Duitschen financieelen toestand be
sproken, met als gevolg de sluiting der loket
ten van de Darmstadter und National Bank
en de afkondiging van een noodverordening
tot sluiting van alle Duitsche banken op he
den Dinsdagen morgen (Woensdag), zoodat
geen betalingen gedurende deze beide dagen
kunnen geschieden. Het besluit is nog gister
avond in werking getreden. Het is geteekend
door rijkspresident Von Hindenburg, rijks
kanselier Bruning, den minister van finan
ciën Dietrich, den minister van binnenland-
sche zaken dr. Wirth en den minister voor
economische zaken door den staatssecretaris
Von Trendlenburg.
De rijksregeering en de aangewezen verte
genwoordigers der banken zullen in den loop
van deze beide dagen alle noodige maatrege
len en voorbereidingen treffen, opdat Don
derdag a.s. de middelen, noodig voor de
voortzetting van het bedrijfsleven en voor het
uitbetalen van loonen en salarissen, wederom
in voldoende mate beschikbaar zijn. De beur
zen blijven waarschijnlijk tot aan het einde
van deze week gesloten.
Intusschen is dr. Luther, de president der
Duitsche rijksbank, gister om half 4 te Bazel
aangekomen ter bijwoning van de vergade
ring der Bank voor Internationale Betalin
gen. Zijn komst werd, naar gemeld wordt,
met zichtbare verlichting begroet door den
Raad van Beheer, die reeds eenigen tijd naa
vergaderd. Na afloop (tegen elf uur
avond) werd het volgende communiqué ge-
o-even
„De Raad van Beheer van de Bank voor
Internationale Betalingen heeft kennis geno
men van de uiteenzetting van den president
van de Duitsche rijksbank dr. Luther inzaKe
de situatie in Duitschland en den economi-
schen en inancieelen toestand aldaar, die on
danks de door het opnemen van in Duitsch
land op korten termijn belegde kapitale ont
stane crisis bevredigend geacht kan worden
Gezien echter het feit, dat de Duitsche rijks
regeering om financieelen steun voor
eenige doeleinden gevraagd heeft, verklaart
zich de Raad van Beheer overtuigd van de
noodzakelijkheid van een dergelijken steun
onder de huidige omstandigheden bereid aan
deze hulpverleening mede te werken en haar
met de den centralen banken ter beschikking
staande middelen te versterken. Inmiddels
heeft de Raad van Beheer den president ge
machtigd om in overleg met de andere be
trokken instellingen de deelneming aan de
onlangs aan de Rijksbank toegestane herdis-
conto-credieten te verlengen".
Uit New York wordt gemeld, dat onder lei
ding van Owen Young een conferentie is ge
houden tusschen onderstaatssecretaris Mills,
den leider van de Federal Reserve Bank en
een groep financiers. Na afloop der conferen
tie, die eenige uren duurde, werd een offi-
cieele verklaring gepubliceerd, waarin wordt
gezegd, dat de positie van de regeering der
V. S. ten opzichte van den huidigen toestand
in Duitschland duidelijk is. Door het mora
torium-program van Hoover werd He Duit
sche regeering bevrijd uit een moeilijke posi
tie, veroorzaakt door de intern, financieele
verplichtingen der regeeringen. Meer dan
400 millioen dollar kwam beschikbaar voor
het weder op gang brengen van de Duitsche
industrie en handel voor het loopende jaar,
welk bedrag anders op rekening der schade
vergoeding had moeten worden betaald. Dit
is de eenige richting, in welke de regeering
der V. S. gelegenheid en bevoegdheid heeft in
te grijpen. Het is vanzelfsprekend en ook
bekend, dat de regeering geen controle heeft
op de buitenlandsche crediet-politiek der
Federal Reserve Banken. Niet vergeten moet
worden, dat de vraagstukken, waarmede wij
ons thans bezig houden zuiver Europeesche
problemen zijn en dat deze daarom het best
door een gemeenschappelijk optreden der
Eurojieesche belanghebbenden kunnen wor
den opgelost. Hedenavond vindt opnieuw een
conferentie plaats in verband met de finan
cieele crisis in Duitschland, waaraan ook
Owen Young zal deelnemen.
De Amerikaansche ondetstaatssecretaris
van financiën Castle heeft daarna een nieuwe
verklaring afgelegd, waarin hij, in verband
met de conferentie van presidenten van e;rcu-
latiebanken te Bazel, als zijn meening te ken
nen gaf, dat de Amerikaansche banken bereid
zijn elk doeltreffend hulpplan te steunen.
In de bovengenoemde te New York gehou
den financiëele conferentie, waaraan behalve
Owen Young ook de vroegere agent generaal
voor de Duitsche schadevergoedingsbetalin
gen en huidige mede-directeur van het ban
kiershuis Morgan-Parker-Gilbert en de gou
verneur van de Federal Reserve Bank, Har-
rison, deelnamen, werd de verlenging van het
op Donderdag a.s. vervallend crediet aan de
Duitsche Rijksbank tot een bedrag van 100
millioen dollar besproken. Castle zou hierom
trent hebben vernomen, dat het verstrekken
van een nieuw crediet van 200 tot 300 mil
lioen dollar wordt overwogen. Voor een der
gelijk crediet zijn echter verschillende voor
waarden noodzakelijk. President Hoover, die
gister van zijn weekendverblijf te Washing
ton terugkeerde, heeft zich nog niet uitgela
ten over de door de V. S. thans aan te nemen
houdingen gister nog een langdurige besnre-
king gehad met onderstaats-secretaris Castle
De attachés bij het Witte Huis verklaren, dat
de toestand in Duitschland de volledige aan
dacht heeft van den president. Het ligt even
wel niet in zijn macht eenige actie te onder
nemen, afgescheiden van de bepalingen van
het moratorium. Aan den anderen kant zal
iedere maatregel, die zou kunnen bijdragen
tot de oplossing der crisis, den algeheelen
moreelen steun hebben van den president.
In regeeringskringen te Washington ziet
men met vertrouwen den afloop der bespre
kingen te Bazel tegemoet.
Men verwacht dat de Centrale circulatie
banken gemeenschappelijk met de Bank voor
Internationale Betalingen een plan zullen uit
werken, waarbij de verdere vlucht der Mark
zal worden tegengegaan. Opnieuw wordt er
de nadruk op gelegd, dat de oplossing van
de credietaangelegenheid ter hand moet
worden genomen door de financiëele en tech
nische leiding van de bank. Een overeenstem
ming zou ongetwijfeld gemakkelijker te be
reiken zijn, indien de Rijksregeering de ga
rantie zou geven, dat de deviezenbundel zoo
streng mogelijk zal worden gecontroleerd.
Aangenomen mag worden dat tot de her
opening der beurzen in Duitschland rekening?
zal worden gehouden met dergelijke in het
belang van Duitschland zijnde noodzakelijk
heden.
Henderson vandaag naar Parijs.
In de Engelsche bladen wordt bevestigd,
dat geen wijziging is gebracht in het reis
plan van MacDonald en Henderson. Hen
derson vertrekt heden naar Parijs, waar hij
met Briand besprekingen zal hebben, welke
in politieke kringen te Londen van zeef
groote beteekenis worden geacht.
De Fransche pers over Bazel.
De Parijsche ochtendbladen bespreken den
toestand in Duitschland in verband met het
besluit van de Bank voor Intern. Betalingen
te Bazel. De „Petit Parisien" schrijft, dat
men den indruk heeft, alsof dr. Bruening
zelf niet weet, wat hij wil. Hij tracht voor
alles tijd te winnen. Hij heeft zeker de hoop
nog niet opgegeven, binnen korteren of lan-
geren tijd toch nog credieten te verkrijgen.
In de „Matin" meldt Sauwerwein uit Ba
zel, dat men daar algemeen van meening is,
dat men Duitschland onvoorwaardelijk moet
helpen, doch dat men tegelijkertijd moet
trachten, de tot nu toe door Duitschland ge
volgde politiek in nieuwe banen te leiden;
Het woord is thans aan de regeeringen, in
het bizonder aan de Fransche regeering,
want zonder de hulp der regeeringen kunnen
noch de internationale financieele wereld,'
noch de particuliere ondernemingen iets
voor Duitschland doen. -
De Engelsche pers over den toe*
stand in Duitschland. {j
De „Financial News" berekent, dat Lon
den bij de verliezen der Danatbank met 8 tot
9 millioen pond sterling is betrokken. De,
verliezen zijn over ongeveer 20 huizen ver-;
deeld. Het is duidelijk, zegt het blad, dat
geen enkele Duitsche bank aan haar buiten*
landsche verplichtingen kan voldoen, wan*
neer de Mark in waarde vermindert. Om
