DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Petitionnement voor internationale ontwapening
DE FINANCIEELE CRISIS IN DUITSCHLAND.
ito. 104
WOEliUAfi 15 JULI 1931
133e Jaargang.
lOxtgetijhsch Qjteczickt
DE SPAANSCHE NATIONALE
VERGADERING BIJEEN.
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapenings
conferentie in Februari 1932 te Genève te houden.
Georganiseerd door de Nederlandsche Dagbladpers!
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der men-
schelijkheid, die maatregelen te nemen die tot ontwapening der naties zullen leiden.
Naam:Naam:..
Adres:Adres:
Naam:Naam:
Adres:Adres:
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
er Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.-,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voornam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Het ontwerp-statuut van Valencia en
Catalonië.
Dinsdag is te Stettin een economisch
van dictatuur, weer de nationale vergadering
jn Spanje bijeengekomen. Geen wonder, dat
er groote belangstelling bestond voor deze
gebeurtenis. Een duizendkoppige menigte had
zich vóór het parlementsgebouw verzameld
en begroette de leden van het kabinet, toen
deze tusschen een muur van militaire troepen
en politie naderden, met luid gejuich. Toen de
leden der regeering bij het parlementsgebouw
arriveerden, weerklonk een salvo der aldaar
opgestelde kanonnen, terwijl de kerkklokken
in de omgeving begonnen te luiden.
De 400 leden van het nieuwe parlement
rezen van hun zetels, toen de regeering bin
nenkwam. Onmiddellijk nam de minister-pre
sident Zamora het woord. In een rede, die bij
na een uur duurde, schilderde hij de geschie
denis van de revolutie en schetste bij de taaK
der jonge republiek. Luid applaus weerklonk,
toen hij eraan herinnerde, dat de republiek
was ontstaan zonder vreemde hulp, en dat zij
noch aan bankiers, noch aan industrieelen
dank verschuldigd was. Het leger, dat zich
nooit meer tot tyran van het volk zou kunnen
opwerpen, was een der steunpilaren der repu
bliek. Aangezien de regeering na aanneming
van de grondwet zou aftreden, kon zij geen
regeeringsprogram aanbieden, maar wel wil
de zij beloven, dat zij zou zorgen, dat de
Cortes ongestoord zou kunnen werken en dat
de autoriteit van den staat met alle kracht ge
handhaafd zou blijven.
Dadelijk na het beëindigen van de rede
van Zamora werd de vergadering onderbro
ken en begaven de ministers en afgevaardig
den zich naar buiten om de groote troepen
revue in oogenschouw te nemen. De voorDij
marcheerende troepen brachten luide hoera-
roepen uit op de republiek, en het gejuich
werd door de m.enigte enthousiast herhaald.
Slechts toen de guardia civile voorbijkwam,
weerklonk verspreid uit de menigte gefluit,
dat echter overstemd werd door het applaus.
Incidenten kwamen niet voor.
Na hei opening van de zitting der Natio
nale ergadering werd de socialistische, lei
der Basteiro gekozen tot voorzitter.
Bijna alle afgevaardigden zijn nieuw ge
kozen in het nieuwe parlement. Opvallend
was de aanwezigheid onder de afgevaardig
den van twee vrouwelijke leden en zes gees
telijken. Ook verschillende kopstukken der
monarchie hebben zitting in het nieuwe par
lement.
Het zal er nog wel eens warm toegaan in
het nieuwe regeeringsapparaat, dat zoo he
terogene bestanddeelen bevat en voor het
eerst bijeenkomt in een voor Spanje zeer woe-
ligen tijd met stakingen (de telefoonstaking
is al zeer storend op een geregelden gang
van zaken in het land en heeft bijv. reeds tot
gevolg, dat het parlementsgebouw van elke
telefoonverbinding is verstoken) en eischen
van autonomie van Valencia en Catalonië.
Voor deze beide gebieden is het ontwerp
statuut reeds gereed. Het gebied van Valen
cia omvat de provinciën Alicanthe en Castil-
lië. De officieele talen zullen het Valen-
ciaansch en Castilliaansch zijn. Het parle
ment zal slechts uit één Kamer bestaan en
een executieve, die het binnenlandsch be
stuur van het geheele gebied voert. Parle
ment en executieve vormen tezamen de Va-
lenciaansche generaliteit. De gewestelijke fi
nanciën zullen vallen onder de regeering
van het gewest. De wetgevende vergadering
zal uit 125 afgevaardigden bestaan, gekozen
met algemeen kiesrecht, 50 door de werklie
den en patroonsorganisaties, 25 door per
soonlijkheden uit liberale beroepen. De exe
cutieve zal uit 9 vertegenwoordigers bestaan.
Het ontwerp van het statuut van Catalonië
bevat acht titels en 52 artikelen.
De president wordt gekozen door het par
lement, niet door de kiezers.
Alle adelijke titels worden in Catalonië af
geschaft.
Het stuk wordt voorafgegaan door een
lange preambule, waarin wordt gezegd, dat
Catalonië wenscht, dat de Spaansche staat
een zoodanige structuur zal hebben, dat de
organisatie in een federatie van alle volken in
Spanje mogelijk is door speciale statuten,
zooals dat, hetwelk het Catalaansche volk
heeft ontworpen.
Ook wordt verklaard, dat een der vurigste
wenschen van Catalonië is de bevrijding der
jeugd van den militairen dienst.
De gevolgen voor Znid-Slavië.
De bladen volgen met spanning de
gebeurtenissen in Duitschland. De op
winding is des te grooter, omdat ook de
financieele toestand in Belgrado door
he-v dreigend uitblijven der Duitsche be
talingen ernstig wordt.
De „Prawda" verklaart, dat onmiddel
lijk na de beslissing over hulpverlee
ning aan Duitschland de Zuid-Slavische
kwestie aan de orde moet komen. Het
afzien van de Duitsche betalingen zal
ernstige gevolgen voor Zuid-Slavië heb
ben en kan tot een catastrophe leiden.
Alle bladen verklaren opnieuw, dat de
besluiten van de besprekingen te Parijs
voor Zuid-Slavië niet bindend zijn. Er
bestaat slechts de mogelijkheid voor een
moratorium op grond van het Young-
plan. doch niet op een voorstel van Hoo-
ver. Wanneer thans de betalingen wor
den uitgesteld, dan eischt Zuid-Slavië
schadevergoeding uit het garantiefonds,
dat volgens het Youngplan is ingesteld
De gevolgen in Litanen.
Het bericht van de betalingsmoeilijk
heden bij de Danatbank in Duitschland
heeft in financieele kringen in Litauen
groote ongerustheid verwekt, daar het
economische leven in Litauen voor zes
tig procent van Duitschland afhankelijk
is. Men vreest dat ook in Litauen moei
lijkheden zullen ontstaan.
De toestand in Danzig.
Van bevoegde zijde wordt medege
deeld, dat het economische leven in
Danzig tengevolge van de financieele
moeilijkheden in Duitschland niet
rechtstreeks getroffen wordt. De banken
en spaarbanken houden hun loketten
normaal geopend. De Bank van Danzig
beeft haar bankdisconto met 1 pet. ver
hoogd om de spanning tusschen de geld
markt te Berlijn en te Danzig te vermin
deren. De Bank is volkomen in staat
aan alle aanvragen te voldoen.
De Danziger gulden, die overigens ge
heel onafhankelijk is van de Duitsche
Rijksmark, is volkomen gewaarborgd en
er is voldoende dekking. De autoriteiten
van Duitschland hebben een oproep tot
het publiek gericht, waarin in het eigen
en het algemeen belang wordt verzocht,
de rust en bezonnenheid te bewaren en
r.iet door het opnemen van deposito's bij
de spaarbanken en de banken een ge
vaar op te roepen, dat niet aanwezig is.
De zittJ ig van het Duitsche rijks
kabinet.
Gisteravond te tien uur kwam het rijks
kabinet na een korte pauze opnieuw bijeen
om de dringendste maatregelen te bespre
ken, die ten aanzien van de binnenlandsche
financiën genomen dienen te worden.
Het staat nog niet vast, welk besluit is ge
vallen ten aanzien van het plan om zich de
noodige betalingsmiddelen te verschaffen
door zijn toevlucht te nemen tot de rente
mark. Men acht het echter onwaarschijnlijk
dat dit plan eerder dan hedenavond vasteren
vorm zal krijgen. Vast staat echter, dat van
daag of uiterlijk morgen een basis voor hulp
verleening moet zijn gevonden, omdat de
banken Donderdag hun loketten weer moeten
openen. Men verwacht, dat de te treffen
maatregelen ook een verordening ten aan
zien van de deviezen zullen bevatten. De ka I
binetszitting, waaraan ook dr. Luther deel
nam, werd te ruim elf uur gesloten.
De „Boersenkurier" weet nog mede te dee-
len, dat men er niet aan denkt, een binnen
landsch moratorium uit te vaardigen, wel
echter een maatregel, die overeenkomst ver
toont met een gedeeltelijk binnenlandsch
moratorium, doch waarvan nog geen ifadere
bijzonderheden bekend zijn. Het voornaamste
probleem blijft natuurlijk de kwestie van het
buitenlandsche moratorium.
Eveneens volgens de „Boersenkurier" zou,
vooral op aandringen van industrieele zijde,
door regeeringskringen contact zijn gezocht
met den voormaligen president van de Duit
sche Rijksbank, dr. Schacht, om hem te be
trekken bij de uitvoering van den moeilijken
arbeid, waarvoor de regeering zich geplaatst
ziet, en wel vooral vanwege de groote auto
riteit, die men hem ook in het buitenland
allerwege toekent.
Geen beslissing der rijksregeering
voor hedenmiddag.
Naar van bevoegde zijde wordt medege
deeld, zal de rijksregeering eerst in den loop
van den namiddag bijeenkomen, om de maat
regelen te bespreken, die door het accuut
gebrek aan betalingsmiddelen noodig gewor
den zijn. Het directorium van de rijksbank
vergadert reeds in den loop van den ochtend.
De besprekingen over het resultaat der
conferentie te Bazel, die Dinsda§avo"£,^r
den afgebroken, zullen dan worden voortge-
zet. j
Het Seniorenconvent van «ten
Rijksdag tegen Vrijdag bijeen ge-
De presfden't van den rijksdag heeft het
Seniorenconvent tegen Vrijdagmorgen
"IflSf daSSK«*n ...r d, door d.
Duitschnationalen, nat.-soc. en communisten
ingediende voorstellen tot bijeenroeping v
den rijksdag. Berlijn
Al zijn gister nog bij de stedelijke spaar
banken te Berlijn eenige personen wien niets
bekend was van de door de regeering geno
men maatregelen, aan de loketten versche
nen, is het niettemin nergens tot botsingen
gekomen.
De politie heeft een versterkte patrouille-
dienst ingesteld. Niettemin zijn geen verlo
ven voor de politiebeambten ingetrokken.
Ook in de bureaux waar de werkloozen
zich moeten aanmelden, is alles rustig ge
bleven. Slechts te Neuköln heeft een aantal
communisten, dat van een werkloozenverga-
dering kwam, getracht een optocht te formee-
ren. Zij gingen evenwel bij aankomst der
politie direct uiteen.
Geen invloed op de werkloosheids
ondersteuning.
Naar het Rijksbureau voor Arbeidsbemid
deling en werkloosheidsverzekering mede
deelt, zal het sluiten der banken geen invloed
hebben op de uitbetaling van de ondersteu
ning aan werkloozen, daar dit bureau alleen
met de Rijksbank in verbinding staat.
Uitbreiding der circulatie?
Volgens inlichtingen van den Duitschen
Handelsdienst zijn op het oogenblik de on
derhandelingen ter overbrugging van den
„circulatie-middelen-nood" op den voorgrond
getreden.
Er zijn verschillende projecten ter bereiking
van dit doel te overwegen. Het meest in aan
merking komt het plan waarbij een zekere
hoeveelheid rentemarkbiljetten in circulatie
zou worden gebracht. Deze zullen natuurlijk
een bizondere dekking moeten hebben. Men
overweegt thans óf door een verordening de
Rentenbank te machtigen, rentemarkbiljetten
in omloop te brengen tegen verpanding van
hiervoor in aanmerking komende effecten, of
voor dit doel een bizondere bank (leenbank)
in het leven te roepen. Men wil het gevaar
voor inflatie tegengaan door het bedrag
van deze uitgifte te voren bij de wet vast te
stellen. Er wordt gesproken over een bedrag
van 600—900 millioen. Door de waarde van
de rentenmark gelijk te stellen aan de Rijks
mark kan men een disagio van de renten-
markbiljetten vermijden.
Andere plannen Jtfcbben betrekking op
circulatiemiddelen met een week geldigheid
of op rentemarkbiljeten, die een tevoren vast-
gestelden omlooptijd hebben. Deze laatste
plannen hebben evenwel, naar verluidt, ver
geleken met het eerstgenoemd project weinig
kans om doorgevoerd te worden.
Het vraagstuk van de rentemark.
Ten aanzien van het plan om de rente
mark weer in omloop te brengen weet de
„Berliner Boersenkurier" nog nader med'e te
deelen, dat men wil trachten, een zoo stevig
mogelijke basis te vinden. De rentemarkbil
jetten worden voor het overgroote deel door
grondbezit en wel voornamelijk door land
bouwgronden gegarandeerd. Aangezien deze
gronden door de daling van de prijzen der
landbouwproducten sterk in waarde zijn ge
daald, zouden onderhandelingen met de in
dustrie noodig zijn om te vernemen, in hoe
verre zij bereid is, een deel van de garantie
der rentebankbiljetten voor haar rekening te
nemen De onderhandelingen zouden reeds
zijn aangevangen en een gunstig verloop
hebben. Het bedrag, dat noodig is, wordt
op 600 millioen mark geschat.
Het herdiscontocrediet voor
Duitschland.
Omtrent het verloop van de gisteravond
gehouden vergadering van den Raad van
Beheer der Bank voor Internationale Beta
lingen verneemt de „Boersenkurier" uit Ba
zel, dat na de aanneming van het voorstel
tot verlenging van het herdiscontocrediet van
100 millioen dollar voor. de Duitsche Rijks
bank, door den gouverneur van de bank van
Engeland, Montague Norman, een tweede
voorstel werd ingediend tot verhooging van
dit herdiscontocrediet. Voornamelijk door het
verzet hiertegen van de Bank van Frankrijk
en van de Belgische Nationale Bank werd dit
voorstel echter verworpen.
De Federal Reserve Bank te New-York
maakt bekend, dat zij de overeenkomst inza
ke een nieuw crediet aan Duitschland goed
keurt. De bank heeft besloten haar aandeel
in de herdiscontoleening van 100 millioen
dollar ten bedrage van 25 millioen dollar
voor den tijd van drie maanden te verlen
gen.
De belastingen moeten betaald
worden.
Officieel wordt medegedeeld:
De huidige economische moeilijkheden heb
ben in zekere mate geleid tot een storing in
de betaling van de belastingen. Een derge
lijke storing dient in het algemeen belang
met alle middelen te worden bestreden. Juist
in tijden als de huidige moet er bijzondere
waarde aan gehecht worden, dat een ieder
aan zijn belastingverplichtingen zoo strikt
mogelijk voldoet. Indien de verschuldigde
belastingen niet regelmatig binnen komen,
zullen zooals gewoonlijk de gebruikelijke
maatregelen daartegen na waarschuwing
worden getroffen. Met nadruk wordt erop
gewezen, dat ook ondanks de beide sluitings
dagen van de banken, spaarkassen en giro
kantoren het overmaken van belastinggelden
te allen tijde geschieden kan. Dit geldt ook
voor de houders van een banksaldo bij de
Darmstadter und National Bank.
Bespreking der beursbesturen
van Pruisen.
De officieele Pruisische Persdienst deelt
mede, dat gister in het gebouw van het Prui
sische ministerie van handel een bespreking
heeft plaats gehad met de voorzitters der
beursbesturen van de Pruisische effecten
beurzen en eenige deskundigen betreffende
de kwesties die verband houden met de slui
ting der beurzen. Men was het er over eens,
dat ook na de hervatting van den effecten
handel de termijnhandel voorloopig moet
blijven rusten en dat voorzorgsmaatregelen
moeten worden getroffen ten einde de loopen-
de posities te kunnen afwikkelen.
Dr. Luther weer te Berlijn.
De President van de Duitsche Rijksbank,
Dr. Luther, is gistermiddag om 3 uur 37 per
extra-vliegtuig uit Bazel op het vliegveld
Tempelhof geland.
Waarschuwing van den sociaal
democratische Partijraad aan de
oppositie in de partij.
In de namiddagzitting van den Partijraad
der S. P. D. hield men zich gister bezig met
de actie der oppositie in de partij, die in het
Marxistische tijdschrift „Klassenkampf" de
leden der sociaal-democratische partij had
opgeroepen, om protest aan te teekenen te
gen de door de partij meerderheid gevolgde
politiek.
De Partijraad nam met overgroote meer
derheid een besluit, waarin verklaard wordt,
dat de eenheid en geslotenheid der partij in
de huidige omstandigheden noodiger is dan
ooit, en dat daarom elke daad die de partij
eenheid in gevaar dreigt te brengen, achter
wege moet blijven.
In invloed der Duitsche crisis op
de Randstaten.
De gebeurtenissen in Duitschland worden
ook in de Baltische landen met groote op
merkzaamheid gevolgd. De Duitsche crisis
laat zich reeds op Letland gelden.
Bij de Internationale Bank te Riga zijn
gedurende de beide afgeloopen dagen meer
dan 2 mililoen Lat (goudfranken) opge
vraagd, bij de bank van Libau in den zelf
den tijd bijna 1 millioen franken. De banken
te Riga verkoopen de R. Mark nog tegen den
ouden koers, doch weigeren den aankoop van
Rijksmarken wegens afwezigheid van notee-
ring.
De regeering van Letland heeft in verband
met den zich toespitsenden toestand een
wetsontwerp uitgewerkt, dat groote overeen
komst vertoont met de laatste verordening
van den Duitschen Rijkspresident.
Hierbij wordt de regeering van Letland ge
machtigd borgtochten voor inlagen bij de
spaarbanken en saldi over te nemen voor het
geval de betreffende banken daarom verzoe
ken en den staat overeenkomstige garanties
verleenen.
Hitier over de crisis.
In een interview met een Engelsch journa
list verklaarde Hitier, dat het uitbreken van
de crisis door hem reeds eenige jaren van te
voren was voorspeld. De oorzaak acht hij de
vredesverdragen met hun politieke maar
vooral hun economische gevolgen, die het
economische leven der volkeren bedreigen en
vernietigen. Het laatste en ergste gevolg zou
zijn, dat men terecht zou komen in den bols-
jewistischen chaos. De nationaal-socialisti-
sche voorstellen zullen niet uitgevoerd kun
nen worden zoolang men in Duitschland niet
overgaat tot een geheel ander systeem en een
duidelijk anti-Sovjetfront vormt. Slechts
daardoor kan de staat van het bolsjewistiscii
gevaar gered worden, waardoor geheel Euro
pa ongetwijfeld zou worden getroffen. Te
allen tijde verklaarde Hitier zich met zijn na-
tionaal-socialistischc beweging bereid om de
verantwoordelijkheid voor een saneering vol
gens zijn systeem hetzij alleen, het zij teza
men met anderen, te aanvaarden.
De houding te Parijs.
De Parijssche pers bewaart tegenover de
ontwikkeling van den toestand in Duitsch
land een afwachtende houding. Enkele bla
den spreken de vrees uit, dat de toenemende
crisis ook zal overslaan naar andere Mid-
den-Europeesche landen. De laatste berich
ten uit Oostenrijk en Hongarije, eveijals uit
Roemenië, heeft men met bezorgdheid te Pa
rijs ontvangen. Men verklaart, dat Frank
rijk ook financieel getroffen kan worden,
aangezien van de 20 milliard mark buiten-
landsch kapitaal, die in Duitschland gein-
tresseerd zijn, ongeveer 1 milliard mark
Fransch kapitaal zijn. Het meest vreest meij
in Frankrijk echter de politieke gevolgen van
de huidige crisis, waardoor Duitschland
overstroomd zal worden door een nationalis
tische of, wat misschien nog erger is, een
bolsjewistische vloedgolf.
De „Liberté is van meening, dat de po
litiek van Hugenberg en Hitier evenmin
doorgevoerd zou kunnen worden omdat voor
het instandhouden van een sterk leger en een
groote politiemacht eveneens veel geld noo
dig is.
De „Intransigeant" is van meening, dat
Frankrijk minder dan Engeland en Amerika
van de Duitsche crisis te duchten heeft. Een
aantal andere bladen verwijten de Duitsche
regeermg, dat zij geen rekening heeft gehou
den met de Fransche en Engelsche voorstel
len ten aanzien van de politieke garanties.
De Italiaansche pers over den
toestand in Duitschland.
Na een aanvankelijk aarzelende houding
van eenige Italiaansche bladen blijkt thans
meer en meer in de fascistische pers een
„temming van begrijpen der Duitsche moei
lijkheden. Van officieele zijde toont men
zich echter nog tamelijk terughoudend. Men
meent echter te mogen aannemen, dat men
in Italiaansche regeeringskringen bereid is
vérstrekkende hulp te verleenen, zonder
daaraan politieke consequenties vast te knoo-
pen.
Onder het opschrift „Samenwerking nood
zakelijk" bevat het „Giornale d'Italia" een
uitvoerig artikel over den toestand in
Duitschland. Wanneer een volk brandt, zegt
de schrijver, moet men in de eerste plaats er
aan denken, den brand te blusschen, en wan
neer iemand verdrinkt, moet men hem red
den zonder vooraf over den prijs daarvoor
te onderhandelen. De eerste hulpmiddelen!
maken het noodig, dat men zich bewust is
van den toestand van het Duitsche volk.
Zonder aarzelen dient men thans de inter
nationale actie door te zetten. Het Duitsche
bedrijfsleven is gezond, de begrooting in
evenwicht, de handelsbalans actief en het
werkloosheidscijfer aan het afnemen. De po
sitie van Duitschland is uiterst delicaat,
maar niet wanhopig. Het Hoover-plan is in
derdaad een plan van vertrouwen en dient
daarom terstond in werking ie treden. Elk
verantwoordelijk land dient dezen eisch te
steunen, want elke aarzeling en elk uitstel
vermindert de waarde en verhindert de eco
nomische saneering van de wereld. Slechts
de internationale samenwerking, waarover
te Genève zooveel gesproken wordt, kan
•hier helpen. De schrijver wijst op het verheu
gende contact, dat juist in de laatste dagen
tusschen de regeeringen van Rome en Berlijn
plaats vindt. Bijna eiken dag wordt de Duit
sche ambassadeur te Rome, Von Schubert, in
het Palazzo Chigi ontvangen, en duidelijk
blijken de richtlijnen, volgens welke de Itali
aansche politiek is gericht en die slechts too-
nen den wil tot de daad.
De Germania over Duitsch
Fransche toenadering.
Onder den titel „Beslissing aan Frankrijk"
schrijft de „Germania" van gisteravond o.tn.
dat Frankrijk een ernstige verantwoordelijk
heid voor Europa draagt. Voor de tweede
maal in drie weken. Indien het op dit oogen
blik zonder eenige politieke eischen te stellen
de leiding neemt in de credietactie, zou dit
de hoofdverdienste zijn bij de redding uit <fe
Duitsche crisis en Duitschland zal deze han
delwijze nooit vergeten. Frankrijk brengt
geen offers en neemt geen risico op zich,
wanneer het tegelijk met deze credietactie een
nieuwe basis vormt voor de FranschDuit
sche samenwerking. Onder deze omstandi
heden zal het Duitsche bezoek aan Parijs
funstigste kansen bieden voor een accoord,
at de wenschen in de beide landen nader
brengt, zonder een van hen een binnen- of
buitenlandsch dictaat voor te leggen. Df
vraag aan Frankrijk is tegelijk eep vraag, die
het lot van Europa bepaalt
