JCeck óL Sxfiocl
De Commissaris spreekt.
Een beker van de gemeente Hoorn.
De tentoonstelling.
HET ONDERWIJS IN DE NEDERLAND-
SCHE TAAL OP ONZE SCHOLEN.
Causerie van deu heer C. C.
Dun voor onderwijzend perso
neel in de inspectie Den Helder.
Bedacht dient te worden, dat het niet noo-
HERDENKING DER GEVALLENEN
BIJ DE KRIJGSVERRICHTINGEN
1830-1832.
Plechtigheden te Tilburg, Ginneken,
Bergen op Zoom en Vlissingen
Onthulling van een gedenksteen
te Breda.
De Commissaris der koningin verzekerde,
dat het Provinciale bestuur groote belang
stelling heeft in de gebeurtenissen van he
den. Het college van Ged. Staten oordeelde
de gebeurtenissen van heden dan ook zoo be
langrijk, dat het van oordeel was, dat on
danks het feit, dat Ged. Staten heden verga
deren, de Commissaris niet mocht ontbreken
bij de opening van de fokveedagen te Hoorn.
Spr. wenschte den Bond allereerst geluk
met de tentoonstelling, die het vorig jaar we
gens het heerschenae mond- en klauwzeer
moesten worden uitgesteld, en verheugde zich
er over, dat dit jaar de reden tot uitstel was
vervallen. In deze moeilijke tijden is het een
daad van durf van de organisaties, een zoo n
groote tentoonstelling te organiseeren en dat
te meer, omdat zij zich niet bepaald hebben
tot het inrichten op beperkte schaal, maar
door verspreiden van brochures in het buiten
land de fokveedagen van internationale be-
teekenis hebben gemaakt.
Een woord van hulde aan de mannen, die
hun schouders daaronder hebben gezet, vond
spr. dan ook zeer op zijn plaats. De gees
van Jan Pietersz. Coen „Ende desespereert
riet!" blijkt nog steeds de geest in West-
Friesland te zijn. Men is daar nog mobiel,
om de bezwaren te overwinnen.
Spr. achtte het niet op zijn weg, om de
bizonderheden van dezen dag naar voren
brengen, en dit te meer niet, omdat de betee-
kenis daarvan door den voorzitter reeds naar
voren was gebracht.
Namens het Prov. Bestuur zegde spr dank
voor de uitnoodiging en persoonlijk dankte
Ihij voor de vriendelijke woorden van waar
deering voor den steun, die de fokyeevereeni-
gingen van de zijde van de provincie mochten
ondervinden. Spr. achtte het niet wenschelijk,
om in te gaan op de wenschen, die naar
voren zijn gebracht door den voorzitter,
doch hij verzekerde, dat alles, wat met den
landbouw in verband staat, de volle be
langstelling heeft van het Prov. Bestuur en
dat in de komende jaren die aandacht en be
langstelling zeker niet zal verflauwen. Spr.
sprak de hoop uit, dat deze demonstratie
■moge strekken tot verheffing van het peil van
'den veestapel, tot bloei van het veehouders-
ibedrijf en tot verhooging van het algemeen
welzijn.
Met den wensch, dat de bond van vereeni
gingen, die door haar krachtig initiatief een
groot vertrouwen aan den dag hebben ge
legd, in zijn verwachting bevredigd zal mo-
gen worden, verklaarde de commissaris de
'tentoonstelling voor geopend.
1 De burgemeester van Hoorn, mr. Bisschop,
bood hierna namens het gemeentebestuur
voor den houder van den kampioensstier een
fraaien zilveren beker aan, als blijk van waar
deering van de gemeente Hoorn voor het
houden van fokveedagen in die plaats.
Daarna trok men naar het Parkhotel, waar
de Hollandsche Maatschappij van Landbouw
haar algemeene vergadering hield.
De reclame, welke Noord-Holland voor
zijn fokveedagen heeft gemaakt, mag zeer
terecht in optimdstischen geest worden be
oordeeld.
Deze reclame heeft te voorschijn gebracht
een uniform koppel jongvee, naast zeer melk-
rijke groepen koeien. Wanneer wij de produc
tiecijfers in den catalogus nagaan, dan moet
men concludeeren, dat het moeilijk zal zijn,
om in eenige andere provincie in ons land
een dergelijk stel cijfers naar voren te
brengen.
Het aantal stieren mag voor Noord-
Holland wel wat gering heeten. Het drachtig
vee was als gewoonlijk uitstekend. Het
mond- en klauwzeer van het vorig jaar heeft
wel veroorzaakt, dat verschillende beesten,
'die men anders zou hebben gezien, nu we
gens zwakke uiers en misvormde pooten,
thuis moesten blijven. Zelfs op het terrein
zijn nog exemplaren met uiers, die de na-
Weeën van het mond- en klauwzeer ver-
toonen.
De scheiding van vee van lichte en zware
gronden is in elke rubriek zeer duidelijk
merkbaar, wat vooral blijkt uit de conditie,
iwaarin de dieren verkeeren.
In een heden in 't Gulden Vlies gehouden
vergadering van onderwijzend personeel in
de inspectie Alkmaar, werd door den heer G.
C. Dun, inspecteur van het 1. o. in de inspec
tie Den Helder, een causerie gehouden over
bovenstaand onderwerp.
De groote zaal was vrijwel geheel bezet.
Onder de aanwezigen bevonden zich verschil
lende oud-onderwijzers, die aldus blijk gaven,
dat de onderwijsbelangen en vooral het te be
spreken onderwijs hen nog blijven interessee
ren.
Te ongeveer half elf sprak de voorzitter
van de voorbereidends commissie, de heer J.
Vermeer uit Alkmaar, een kort openings
woord, waarin hij zijn voldoening uitsprak
over het talrijke bezoek. Met vreugde deelde
spr. mede, dat de hoofdinspecteur, de heer
Brandts eveneens ter vergadering aanwezig
was. Hij noodigde hem uit aan ae bestuurs
tafel plaats te nemen. Onder applaus der
vergadering voldeed de heer Brandts aan die
uitnoodiging.
Vervolgende, deelde spr. mede, dat de heer
Rahder, inspecteur te Alkmaar, tot zijn spijt
wegens bijzondere omstandigheden de verga
dering niet kon bijwonen. Het deed spr. veel
genoegen, dat B. en W. van Alkmaar voldaan
hebben aan het verzoek om het onderwijzend
personeel in de gelegenheid te stellen deze
vergadering bij te wonen. Een speciaal woord
van welkom richtte spr. tot den heer Dun,
die bereid was bevonden een spreekbeurt te
vervullen. De keuze van het onderwijs had
de volle instemming der commissie, die ver
trouwde, dat het te behandelen punt alkr be
langstelling zou hebben.
Aangaande de voorbereidende commissie
deelde spr. mede. dat de heer Ruiiter met het
oog op zijn leeftijd en om andere
zich genoopt had gezien als lid te bedanken,
sec-ren dezer vergadering, gaf spr. het woord
-8.*ÜrDÏT—d. dat M te be-
spreken onderwijs ons verplaatst midden in
de school omdat elk lid van het onderwij
zend personeel daarbij belang heef
Er wordt veel geklaagd over de resultaten
van het onderwijs op de lagere school, zei
spr., en vele klachten zullen zeker niet te
wijten zijn aan de school, maar aan ajjer^i
factoren buiten de school, dat op de resultaten
van het onderwijs inwerken. De klachten be
treffen in meeste gevallen de hoofdvakken,
omdat het publiek daarmee het meest te ma
ken heeft. Spr. citeerde uit een onderwijsver
slag dat de invloeden van buiten de school
veel 'erger zijn dan men vermoedt Vele ervan
komen ten laste van het gezin. (Applaus)
Maar de school geeft ook aanleiding tot
klachten, speciaal ten aanzien van de Neder-
landsche taal. Deze wordt daar geweld aan
gedaan.
Spr. was van meening, dat wat Ned. taal is
vaak veel te eng wordt opgevat.
Het geheele onderwijs, in alle vakken, is
eigenlijk meer onderwijs in de Nederlandsrhe
taal. En toch constateert men daarbij vaak
stunteligen zinsbouw en slechte uitspraak
van het Nederlandsch. Is het dan wonder
dat de leerlingen daar '-en voorbeeld aan ne
men? Vaak constateerde spr. grove tr !-
fouten, voortvloeiende uit slordigheid, voor
komende in allerlei geschriften van onder
wijzend personeel, gelijk hij met een paar
voorbeelden duidelijk maakte.
Spr zag in het vak lezen iets specifieks
voor de Ned. taal en vereenzelvigde dit onder
wijs daarmede volkomen. Hij constateerde,
dat aan het onderwijs in de geschreven taal
heel veel meer tijd wordt besteed dan
aan de ongeschreven taal en dan heeft
het onderwijs in de grammatica daarvan
wel het leeuwenaandeel. En daarin
zit een der grootste fouten van het taalonder
wijs, want dat onderwijs is dood en duf. Spr.
citeerde als bewijs hiervan een uitspraak van
pater dr. Jac. van Ginneken. Dit wil
echter niet zeggen, dat 't onderwijs in gram
matica gemist kan worden. Geenszins, het
behoort bij het onderwijs in de Ned. taal,
de fout is echter, dat de grammatica veelal
beschouwd wordt als het onderwijs in Neder
landsch. Daardoor verliest onze mooie Ned.
taal voor den leeriing veel van hare schoon
heid en haar leven.
Uit zijn herinneringen haalde spr. voor
beelden van zinsontleding aan en hij vroeg
zich af: Wat voor nut had dergelijke non
sens? Heeft het de liefde voor de taal ver
meerderd? Niets daarvan!
Er klinkt thans een andere toon in het on
derwijs in de Ned. taal. Nieuwe inzichten
zijn bezig zich moeizaam baan te breken De
nieuwe grammatica van J. van Ham en dr.
S. Hofker is daar om dit te be
wijzen. Spr. ging den inhoud van dit uit drie
deelen bestaande leerboek na, die, naar hij
constateerde, zoo heel veel verschilt met het
oude grammaticale onderwijs en daardoor
zoo veel schoons geeft van het Nederlandsch.
Van dergelijke nieuwe inzichten in het
taalonderwijs moet de school voordeel onder
vinden, omdat zij gelegenheid bieden om het
leven van de NederTandsche taal te leeren
kennen. Het is niet de taak van den onderwij
zer het kind rond te leiden in een oudheid
kundig taaimuseum, zooals spr. het onder
wijs volgens de oude grammatica noemde.
Veel daarvan kan gemist worden en de daar
door vrijkomende uren kunnen beter besteed
worden aan de levende taal.
Natuurlijk blijft er veel wat niet gemist
kan worden, zooals meervoudvormen ed.
Vervoegingen van werkwoorden blijven noo-
dig, maar het leeren daarvan kan anders dan
vroeger, omdat er toen zooveel gedaan werd
wat als totaal overbodig kan worden be
schouwd en slechts aanleiding geeft tot het
schrijven van vele fouten. Leer de kinderen
het woordenboek gebruiken! Dan hebben ze
steeds het beeld voor oogen, beter dan door
het overschrijven van vele zinnen. Wat in
vele scholen hoofdschotel van het onderwijs
in de Ned. taal is, zou slechts bijzaak mogen
zijn. Puur er de essence uit, zei spr., en ge zult
de kinderen de schoonheid der taal veel beter
kunnen leeren zien. Bilderaijk reeds was hier
van overtuigd, gelijk spr. aantoonde bij het
aanhalen van een van diens gedichten.
Na de pauze behandelde spr. het stellen en
het lezen als middel om de taal te leeren
en hare schoonheden te ontdekken.
Taalonderwijs moet het zieleleven van den
mensch ontsluiten en wie het daarmee eens
is, kan niet goedvinden dat men eerst de
taal moet leeren eii dan pas het schrijven er
van. Spr. citeerde den nieuwen taalhervor
mer Gielstra te Rotterdam, die van meening
is, dat het resultaat van het taalonderwijs
nog bedroevender zou zijn, als onze taal niet
leefde. Bij het taalonderwijs moet men be
denken, dat de vrije uiting een belangrijk on
derdeel is van het taalonderricht. Daarom
moet er veel meer tijd worden besteed aan
het stellen, waarmee reeds in de eerste klasse
moet worden aangevangen. Het zal dan wel
meest mondeling stellen zijn; de kleine kin
deren kunnen vaak zoo aardig praten en ver
tellen van allerlei dingen. Spr. had eens een
les bijgewoond in een eerste klas eener volks
school, waar de kinderen vertelden van
plaatjes, en hij was er door verkwikt gewor
den. Met dergelijk onderwijs moet voortge
gaan worden en geleidelijk leere men de kin
deren hun gedachten op papier te zetten. Het
geeft niet of er veel fouten in komen, het
doel: het kind gelegenheid te geven zich te
uiten, wordt bereikt en men zal over de resul
taten voldaan zijn.
Volmaakt werk mag men van de kleintjes
niet verwachten. Vaak verlangt men van hen
feilloos en net schrift en daardoor komt het
stel-onderwijs te kort.
In elke volgende klas ga men voort met
het laten maken van opstellen en in de hoo-
gere klassen late men brieven schrijven, b.v.
met andere scholen en wat de Ulo-scholen
betreft, ook brieven met scholieren in het bui
tenland.
dig is, dat elk kind een opstel nisakt over
hetzelfde onderwerp. Vrije onderwerpen na
plaatjes zijn uitstekend, maar de beste opstel
len zijn meestal die, welke de leerlingen ma
ken naar hetgeen zij zelf beleefd hebben.
Spr. gaf enkele voorbeelden en las een pa
opstellen, vele jaren geleden door enkele z j-
ner leerlingen gemaakt naar een plaatje, aai
hen was voorgelegd. De enkele inconsequen
ties, die er in voorkomen, zou spr. gaarne ver
geven, hij wilde slechts aantoonen hoe aeze
opstellen blijk gaven van een levensuiting, aie
hem zeer groot genoegen had gedaan en nog
deed.
Zóó geeft het stel- en taalonderwijs veel
voldoening. Men heeft natuurlijk daarbij te
waken tegen ruwheid, maar 'ets van de
kringtaal en een dialectische uitdrukking
mag zeer zeker wel gebruikt worden.
Dan krijgt men beter en prettiger aandoende
opstellen dan zooals spr. in den jare 1JJ1
in een stad met meer dan 30.000 inwoners
had gevonden, waar de zinnen al te zeer wa
ren geschaafd en gepolijst.
Aandacht moet worden geschonken aan
het goed beschouwen van de woorden, waar
voor aandachtig lezen noodig is. Vele lees-
en leerboeken zijn noodig, beter een stel on
gebruikte oefenstof in de school, dan het her
halen van het reeds geleerde. Denk er aan:
reeds gekauwd eten smaakt niet!
De tegenstelling tusschen het leven en de
school kan worden overbrugd door goed lees
onderwijs. Waar de leestoon goed is, zal men
den goeden invloed daarvan merken bij het
stellen. Lezen is les geven, het hindert niet
veel, als een leerling een enkel woord of een
uitdrukking niet altijd goed begrijpt, als het
geheel maar tot hem doordringt. Door het
lezen komen de leerlingen in aanraking van
goed gestyleerde vertellingen. In de hoogste
klassen en de scholen voor u. 1. o. komt men
dan tot de letterkunde. Dit leesonderwijs
geeft aanleiding tot bespreking en over-ver-
tellen.
Maar: het lees-onderwijs worde door den
onderwijzer(es) geprepareerd, als men suc
ces daarvan wil verwachten.
Spr. eindigde met den wensch uit te spre
ken, dat hij de liefde voor de Ned. taal had
mogen opwekken en zcu hebben aangetoond
dat onze taal zoo veel moois bevat. Met van
Ginneken was spr. het eens, dat het orgel
der Ned. taal veel tonen en registers en kla
vieren bevat. Het onderwijzend personeel
toone zich goede orgelaars in het belang van
de kinderen, die de orgelaars der toekomst
zijn. (Daverend applaus).
Door den heer Adriaanse uit Alkmaar
werden een paar opmerkingen gemaakt en
vragen gesteld ten aanzien van het onderwijs
in grammatica, dat door zoovel en deels wordt
verwaarloosd, waardoor dan weer veel taal
fouten kunnen ontstaan. Hoe denkt u over
het gebruik van de t, vroeg spr.
De heer Dun legde er den nadruk op, dat
hij had gezegd, dat het grammaticaal on
derwijs niet geheel kan worden gemist, maar
men kan het anders inrichten, zoodanig, dat
het meer belangstelling der leerlingen heeft
en minder tijd vergt. Gebruik het leesboek
ook als taalboek!
Het dictee zou spr. van ondergeschikt be
lang willen beschouwen. Men beperke dit tot
het noodigste.
De heer N ij s e uit Bakkum meende, dat
de inspectie zelve wel wat schuld heeft aan
het behoud van het grammaticaal onderwijs.
Aan het eind van een cursus gebeurt het
vaak, dat een inspecteur komt met een lijstje
van grammaticale moeilijkheden, en als dan
de leerlingen veel fouten maken, komt daar
over een afkeuring. De onderwijzer wil dat
natuurlijk graag voorkomen en blijft dan
maar grammaticaal onderwijs geven.
De heer Dun was van meening, dat het
optreden van een inspecteur als bedoeld niet
zal voorkomen. Maar bovendien is dit een
persoonlijke opvatting. Als dit nog eens
voorkomt, dient een onderwijzer(es) den in
specteur er op te wijzen, dat dergelijke din
gen niet zijn behandeld. In elk geval is het
onjuist, dat men werkt voor de inspectie,
het moet gaan alleen om het belang van het
onderwijs voor het kind.
De heer W ij n (Alkmaar) deelde mede, dat
wat de heer Nijse had bedoeld met een be
zoek van een inspecteur, vroeger wel voor
kwam, waarmede hij de waarheid van die
bewering tegenover den heer Dun wilde
staven.
De heer Van Stralen uit Groot-
Schermer vroeg hoe de heer Dun denkt over
het gebruik van de en den in de lagere
school. Thans weet men eigenlijk niet hoe
men moet.
De heer Dun wilde beantwoording dezer
vraag liever overlaten aan den hoofdinspec
teur, den heer Brandts.
Deze stelde bij zijn beantwoording in het
licht, dat hij als hoofdinspecteur zoo weinig
mogelijk in de scholen moet komen, omdat
dit bewijst dat alles daar in orde is. Gele
genheden als deze vergadering zou spr. daar
om willen benutten ter kennismaking.
De Nederlandsche onderwijzer, voor zoo
ver hij zich uit in zijn vakliteratuur, geeft
blijk van verbetering bij toestanden van
vroeger. Herhaaldelijk was het spr. opge
vallen, dat de onderwijzer ook een vlot spre
ker is, zich correct weet uit te drukken.
Wat betreft de resultaten van het onder
wijs, daarop is moeilijk een bepaald ant
woord te geven in weinig woorden. Een uit
gebreid onderzoek is ingesteld, en dit wordt
binnen niet te langen tijd gepubliceerd. Maar
wel wilde spr. reeds zeggen, dat z.i op het
platteland meer van het taalonderwijs is blij
ven hangen dan In de grootere plaatsen. Spr.
gaf toe, dat er veel schrijffouten worden ge
maakt, die niet moesten voorkomen. Dit is
wel een wat beklemmend verschijnsel, waar
bij men bedenke, dat gebrek aan zelfcontróle
bestaat bij de betrokken personen.
Twee jaar geleden zijn er door onder
wijzers dictee's opgegeven, zonder al te
veel moeilijkheden, die door de leerlingen
zonder veel fouten zouden moeten kunnen
worden gemaakt. Als de heer Nijse derge
lijk dictee bedoelde, zou spr. hem willen
vragen dit een$ openbaar te maken. Intus-
schen wilde spr. opmerken, dat er veel moei
lijkheden zijn in de Ned. taal, die steeds
moeilijkheden blijven, men zie de boeken en
de kranten maar na.
Te wenschen is, dat door het toepassen
vag vereenvoudigingen die m>
worden beperkt. Spr. stelde vast, dat de
minister geen enkele circulaire heeft gegeven
ten opzichte van een bepaalde spellingkwestie
voor het lager onderwijs, hij kon dit ook niet
doen, omdat het laatste woord is aan den
Onderwijsraad. Spr. ging hierop nader in.
Alleen heeft de minister opdracht gegeven,
dat bij het afnemen van examens het zondi
gen tegen bepaalde regels van De Vries en
Te Winkel niet als fouten mogen worden
gerekend.
Spr. stelde vast, dat het onderwijzend per
soneel en niemand anders tot taak heeft on
derwijs te geven en daarvan eventueel de fou
ten aan te geven. Dat ook het taalonderwijs
zulke goede resultaten heeft gegeven, dankte
spr. aan de onderwijzers(essen). die hij de
ploegers en de zaaiers noemde. (Applaus).
De voorzitter dankte den heer
Brandts voor zijn woorden en den heer Dun
voor zijn voorlichting bij de nieuwe banen
door hem geopend. Hij hoopte, dat zij toe
passing zullen mogen vinden in alle scholen
van Nederland.
Spr. sloot hierna de bijeenkomst.
Eenvoudig en sober, zooals ook bedoeld
was, is het karakter geweest van de plechtig
heden totherdenking van de bij de krijgsver
richtingen 1830—32 in de vervulling van
hun plicht voor het vaderland gevallenen van
leger en vloot, welke zich gistermiddag ge
lijktijdig voltrokken hebben te Tilburg, Gin
neken, Bergen op Zoom en Vlissingen. Door
zes nationale vereenigingen was, toen het
vaststond dat de regeering in deze afzijdig
zou blijven, tot de herdenking besloten, n.f.
door de Kon. Ned. Vereenigingen „Ons
Leger" en „Onze Vloot", den Bond van
Christ. Oranje-Vereenigingen in Nederland,
de Vereeriiging „Volksweerbaarheid", den
Nationalen Bond „Het Mobilisatiekruis" en
het „Nationaal Jongeren Verbond". In elk
der vier gemeenten bestond de plechtigheid
uit een korte herdenkingsrede, te twee uur
precies, gewijd aan de nagedachtenis der ge
vallenen, gevolgd door een kranslegging en
het in acht nemen van één minuut stilte; in
tegenwoordigheid van vele autoriteiten, be
langstellenden en ook nabestaanden dei-
slachtoffers van hun plicht voor het vader
land. Dank zij de uitstekende organisatie,
verliep alles op vlotte wijze.
De deputatie-Tilburg begaf zich per auto
via het Piusplein naar den Heuvel, waar zich
het standbeeld bevindt van Koning Willem
II, die als prins van Oranje opperbevelheb
ber was van de Nederlanasche strijdkrach
ten te land en te water. Bij deze deputatie
hadden zich aangesloten de commandant van
het Veldleger, luit.-generaal Insinger, die
vergezeld was van den commandant der gene
rale staf, H. G. Winkelman, alsmede Til-
burg's burgemeester Vonck de Both. Bij het
standbeeld was het muziekcorps opgesteld
der afd. Tilburg van den Nat. Bond „Het
Mobilisatiekruis Woordvoerder was dr. J.
Th. de Visser, die in het kort de gebeurtenis
sen naging, welke tot het uitbreken van den
strijd geleid hebben.
Hierna geschiedde de kranslegging en werd
één minuut stilte in acht genomen.
Burgemeester Vonck de Both sprak vervol
gens eenige woorden van dank, waarna de
plechtigheid niet het spelen van twee couplet
ten van het „Wilhelmus" besloten werd.'
Voor de deputatie-Qinneken voltrok zich de
plechtigheid bij het Chass-monument op het
terrein der herv. kerk aldaar. Bij het gezel
schap had zich ook generaal b.d. C. J.
Snijders aangesloten.
Nadat het hek om het terrein gesloten was
daarachter sloeg een groote menigte de
plechtigheid gaanae beklom de voorzitter
™.n ,,°n# Leger", de heer J. J. C. van Dijk,
lid der Tweede Kamer en oud-minister van
Oorlog, het spreekgestoelte. Spr. wees er op,
dat ook de geschiedenis van een eeuw geleden
spreekt van strijd, een strijd die werd ge
voerd tegen het volk, dat gedurende een 15-
tal jaren in één Staatsverband met ons was
saamgevoegd, dat ons in meerderheid nauw
verwant i s en waarmede we gaarne in vrede
en vriendschap willen leven.
Maar dat mag geen reden zijn, dat we
historische feiten niet zouden herdenken, ge-
uj'i. ook aan de andere zijde van onze zuide
lijke grenzen in het vorige jaar herdenking
allerminst is achterwege gebleven. Een na
tionale herdenking had dan ook met reden
verwacht mogen worden, doch daar de regee
ring zich gemeend had te moeten onthouden,
moest dit achterwege blijven. Onze herden-
king te dezer plaatse omvat allen, die in de
jaren 1830—32 het offer van hun leven
hebben gebracht te water en te land Zich
onthoudende van een geschiedkundig over-
vroe£ sPr- *te aandacht voor enkele
trekken, waarna hij zeide: We noemen geen
namen; er zijn zooveel, die herinneringen
wakker roepen. Onze gedachten gaan verder
en strekken zich uit tot allen, ook tot hen die
elders hun laatste rustplaats hebben gevon
den En wij brengen eerbiedig en dankbaar
hulde aan hun nagedachtenis.
De zuidzijde van de herv. kerk aan de
Kerkstraat, waar het stoffelijk overschot be
graven ligt van den luitenant ter zee L. C
Maas en de matrozen B. F. Meyer en F.
Brehm, was de plaats waar te Bergen op
Zoom de deputatie de plechtigheid verrichtte.
Te Vlissingen geschiedde de plechtigheid
op de Oude Begraafplaats, waar kapitein ter
zee R. H. Arntzenius, directeur van het
Loodswezen te Vlissingen en lid van den al-
gemeenen Raad van „Onze Vloot" namens
de deputatie de herdenkingsrede uitsprak
De heer van Leeuwe van Nijestein, klein
zoon van den Schout bij Nacht Van Leeuwe
van Aduard, dankt namens de familie voor
de bewezen eer.
Na afloop der plechtigheden begaven de
deputaties zidh naar Breda, waar men zich
begaf naar het pand Catharinastraat 93, om
de onthulling door generaal b.d. Snijders bij
te wonea yan den gedenksteen, welke het ge
meentebestuur aan het pand Wit
brengen als herinnering aan h7t •i0en aan
daar in 1831 gevestigd Was lJi u dat al
tier van het mobile leger en <2 £°!dkwar
Oranje, opperbevelhebber, ajdaL r"is vat
voor den Tiendaagschen Veldtocht P'at
reidde. De burgemeester, mr dr
van Sonsbeeck, heette op het stam, 0. A
wezigen welkom. H stadhuis de aaJ
Hierna heeft generaal b d C t
den steen onthuld, na eenrede, wJaa?.nii<ieri
betoogde, dat ook naar onze huid?» n kÜ
tinges de Tiendaagsche Veldtocht »?e °Pvat
wettigde en onvermijdelijk daad molt een ge-
beschouwd. "oet Wor(fen
Het zingen door de deputaties en
digden van twee coupletten van het
mus", gevolgd door een spontaan llh«l-
van: „Leve de Koningin" besloot
Na afloop van de hierna gehoud»
tie ten stadhuize vcreenigden de IpH receP-
deputaties en genoodigden zich n
Restaurant „De Kroon" aan de TW J1
aan een maaltijd. Op verzoek van hS ,rai»t
praeses, oud-minister J. J. c van rrï tafe|"
onder krachtig applaus besloten tnt Wer(i
ding van een telegram aan de koningin en"
in getuigd werd van oprechte trn,Af
hankelijkheid. tr0uw en aan.
DE HUURDERSSTAKING TF
ROTTERDAM.
Vele bewoners op S(rnm
Dicht gespijkerde deuren en'™'
zeep bestreken trappen.
Als gevolg van de huurstaking in
verstraat te Rotterdam zijn vanfnori
gezinnen door een 3-tal deunvaardS J?
de noodige helpers in die straat uit fc, e'
nmgen gezet. De politie had
maatregelen getroffen. Met een 4 hi'
bussen werden omstreeks 7 uur
agenten, deels in burger deels i„ 1
naar de Beverstraat gebracht n0Uni,
zelf en de geheele omgeving werd at
waarbij tevens een 16-tal politieruiters H' I
deed. De leiding berustte bij de„ hoci
missaris den heer A. H. Sirks en de"c°oï
missaris der betrokken afdeeling. Den h™
ners van de straat werd gelast naar fij
te gaan en deuren en ramen te sluiten waar
aan dade.ijk werd voldaan. Blijkbaar was
men danig geïmponeerd door de politiemacht
die op de been was gebracht. Alleen voo
het raam van een der stakerswoningen ver
scheen de leider van den opstand, die in
fnssche bewoordingen de agenten, deurwaar
ders en hun helpers toesprak. Teen men met
de uitzetting wilde beginnen, bleek, dat de
stakers hun voorbereidingen haddeii getrof-
fen Deuren waren dichtgespijkerd en de
trappen met zeep besmeerd. De arbeiders die
bij de uitzetting moesten helpen moe-ten H
zaag en bijl werken om toegang te verin)'»
gen. De meubelen werden voorloopig op h»t
trottoir neergezet. De uitgezette bewoners
werden buiten het afgezette gebied gebracht.
Gaandeweg zakte de onrust en de uitzetting
verliep znder noemenswaardige incidenten.
Tusschen 10 en 11 uur werd de politiemacht
verminderd en werd het wat drukker in de
straat, daar de bewoners met handwagens
hun meubelen kwamen weghalen.
Uil DE METAALNIJVERHEID.
Een loonsverlaging van 5 pet.?
De Voorwaarts meldt:
Enkele weken geleden hebben ver
scheidene leden van den Metaalbond, de
wderkgeversorganisatie in de metaal
industrie, aan de vakbonden der metaal
bewerkers medegedeeld, dat zij he'. voor
nemen hadden, een loonsverlaging van
10 pet. in te voeren.
De vakbondsbesturen hebben sinds
dien overleg gepleagd met verschillend»
bestuurriistanties en met hun leden.
Meer dan 1000 .eden der afdeeling «ot
terdam van den Algemeenen Neder/ari
sc hen Metaalbewerkersbond.evenai
druk bezochte vergadering van
Schiedamsche leden, hebben met s
meene stemmen hot bestuursadvtcs «w
vaard om deze loonsverlaging v
hand te wijzen.
De besturen hebben dit aan u - en
treffende werkgeveds med®^enf.re van
Dinsdagochtend heeft ten kan
den Metaalbond te Botterdam
spreking plaats gevonden, w'a
gevaardigden van de besturen der me
taalorganisaties deelnamen.
De werkgevers hebben bes |'oonen
eisch tot een verlaging van meege-
met 10 pet. terug te nemen, ei
deeld, met een verlaging van P
noegen te nemen. d6 ver-
Deze loonsverlaging zou, a »en in-
dere eisch der werkgevers, an(.
gaan na -9 September a s. en ol
woord van de organisaties
op 1 9September in het bezit der
"K-neen. Neder,«g-ffS
bewerkersbond zal nu op - -i
September met zijn bij de
verseisch betrokken arbeiders
ren.
int
va
BEEEDIGING VAN NIEUWE MA®.
OFFICIEREN.
E en oud gebruik in eer
Met het gewone militaire vert^gedi^
gistermiddag te Den Helder .je bevorde
plaats gehad van 29 officie1 {fjcjer
zijn tot luitenant ter zee 3e k yaD
den M.S.D. t.z. 3e kl. en officier
nistratie 3e kl. Rivière -•
Schout-bij-nacht Brutel de la
de nieuwe officieren toe en handigde a
fende K B. voor. Tevens °ver inister v
schout-bij-nacht namens fe" welkejJ
Defensie drie gouden horloges,g£ge
reikt worden als belooning eigens<^
de de opleiding getooiude g gele^f
pen. Dit gebruikt, dat vele are"
geschaft werd, is sedert e g ^„ges-
eere hersteld. Dat echter d een un
lijkertijd worden uitgercik^t n den
rL Ii.1.„orH^n toeeekend „j
ofir,"
De horloges werden toegeKe^
ter zee 3e kl. C. F^niste e»
der M.S.D. 3e kl. J CJt*«JtfM*
oficier yan adm. 3e kl. W. var
