AlkMaarsche Courant. godsdiehstige verdraagzaamheid Jiimst m Wetenschap Honderd drie en dertigsle Jaargang. ,|(1„il, i claE 10 September DE ZIEKTE VAN EDISON. De toestand zorgelijk? DE BOMMENFABRIKANT IN GENUA. Verschillende arrestaties. Brieven uit Rusland 01a 1931- jïo. 213 (Van onzen Indischen medewerker). y0iksraadslid Wiwoho Poerbohadidjojo ft schriftelijk aan de Regeering inlichtingen -éd over de juistheid van de berichten gevraag wejen) die de Italiaansche regeering omtren o ggpieegd 20U hebben op de Mohame- che bevolking. Hij schreef daarbij, dat de "^"heberichten in de Indische dagbladen en 5en®a.enspraak ervan door de vertegenwoordi- van Italië eenzijdig waren en dus geen ^rtrouwen verdienden. veDe berichten, die hij bedoelt, zijn in hoofd- jeze Jat de Italianen een moskee zouden Th ben veranderd in een roomsche kerk, nadat de Arabische verdedigers van het plaatsje, rin die moskee stond, overweldigd hadden. rMnlandsche bladen over geheel Indië hebben h daar zeer verontwaardigd over getoond en IlCn boycot van Italiaansche goederen bepleit, nl consulaire vertegenwoordigers van Italië hebben deze berichten als geheel verzonnen en onwaar doen tegenspreken De heer Wiwoho, met alle respect voor de waarheidsliefde, die hem bezielt, had deze te- denspraak niet zoo klakkeloos als eenzijdig den ter zijde stellen en moeten bedenken, dat het hier een binnenlandsche aangelegenheid van een vreemde mogendheid betreft, waarin onze regeering zich moeilijk mengen kan. Hij kal toch niet verwachten, dat onze regeering ambtenaren naar Tripoli zendt om daar een onderzoek in te stellen. Welke andere gegevens kan onze regeering verstrekken, dan de offi- cicele Italiaansche? En welk motief zou onze regeering kunnen opgeven, om nadere inlich tingen aan Italië te vragen, nu er in Tripoli geen enkel belang van Nederlandsche onderdanen bestond? Op deze interpellatie zal de regeering wel niets anders kunnen antwoorden, dan dat ze ten eenenmale onbevoegd is, om tot eenigen maatregel over te gaan. Het feit, dat de Mohamedaansche bevolking in Indië woedend is op Italië, en daaraan uiting geeft door lange artikelen in de dagbladen en door boycot van Italiaansche goederen, bewijst wederom, hoe uiterst voorzichtig men vooral in Indië moet zijn, om niet te prikkelen tot gods dienstige onverdraagzaamheid waarbij helaas in de laatste tientallen jaren ook politieke onver draagzaamheid schijnt te moeten komen. Vooral de rechtsche politieke partijen, die somtijds te pas en vaak te onpas den gods dienst in hun politiek mengen, mogen wel eens een waarschuwing ontvangen, om toch voor zichtig te zijn en op hun woorden te passen, waar het de koloniën betreft. Elke uiting, die vijst op verdeeldheid der Nederlanders onder ling, wordt door de inlanders en hun pers uitge buit, en als argument gebruikt, dat wen Neder landers niet deugen. Wanneer in een klein dorpje in Limburg de pastoor van den kansel tegenover zijn onont wikkeld gehoor fulmineert tegen misdadigers en boosdoeners en vrijmetselaren en godlooche naars, zal dat weinig kwaad doen. De hoogere rcomsche geestelijkheid heeft al jaren lang toe gegeven, dat dergelijke aanvallen op vrijmetse laren, die edele idealen nastreven, ongepast zijn en niet meer mogen voorkomen, en lang zamerhand zal dit ook wel doordringen tot de lagere geestelijken. Maar wanneer dergelijke uitingen in hun pers gedrukt worden, dan drin- ge ze ook door tot Indië en dan doen ze groot kwaad aan de Nederlandsche belangen, dan brengen ze de rijkseenheid in gevaar. Ik noemde toevallig vrijmetselaren, omdat die traditioneel vervolgd worden, en iedereen dit wel weet, maar ik had even goed een andere categorie kunnen noemen. Een staaltje van onvoorzichtige uitlating: prof, Gerard Brom is vorigen zomer in Indië geweest. Terstond na afloop van dit pleizier- reisje is hij herhaaldelijk geinterviewd, o.a. door studenten van de Nijmeegsche hooge- school. In de Koerier" van 7 November 1.1. le- zen we zulk een interview, waarbij de hoogge leerde o.m. deze wijsheid verkondigde: „In Europeesche kringen bestaat, er veel stem- mingmaking tegen de inlandsche bevolking. Er werd een Vaderlandsche Club opgericht; zij telt jngeveer 10.000 leden, een min of meer fascis- tsche organisatie, die door de regeering echter terk gedesavoueerd wordt de Club is anti- :bristelijk, omdat zij de tegenstelling versterkt". In deze korte zinsneden worden dus tegen de Aiclerlandsche Club '4 ernstige verwijten uitge sproken, en dat zonder het minste bewijs of zelfs een poging tot bewijs. In de eerste plaats ordt van stemmingmaking tegen de inlandsche Jevolking gesproken; dit nu is volkomen on waar; van het eerste geschrift, dat van de Va- lerlandsche Club uitging tot heden aan den lag, is het standpunt van de Club steeds duide- ijk geweest, dat zij samenwerking ook met in landers wenschte tot heil van geheel Ned.- Indië. Ook de tweede beschuldiging, van min °f meer fascistisch te zijn, is er geheel naast; Eet eenige, wat mogelijk den professor tot dat Merkwaardige idee gebracht heeft, is dit, dat V. C. meent, dat bij benoeming tot staatsbe- Eekkingen slechts overwegingen van kennis, karakter en vaderlandsliefde een rol mogen 'Pc/en. Dat was ook het gevoelen van den groo- 'en Thorbecke, die de roomschen in Nederland tot dankbaarheid verplicht heeft; zou prof. r°ni ook Thorbecke een fascist durven noe- Mcn? Ten derde de bewering dat de Club door e regeering sterk gedesavoueerd wordt; hier is en schijn van waarheid, want de regeering, die !*tzelfde doel nastreeft als de Vad. Club n.1. welzijn van geheel Ned. Indië, toonde zich den beginne een weinig geprikkeld, dat de ad Club meende, dat de regeering te veel ^houwen schonk aan onbetrouwbare extreme '''onalisten; maar van de vervolging van een rrtal van die nationalisten en het voorkomen an nieuwe opstandjes af, is de regeering endelijker tegenover de Club gestemd. >?e laatste beschuldigingen echter, die van christelijk te zijn, is het onzinnigste, wat professor zou hebben kunnen verzinnen il wendeelOnder de leden der Club zijn ■Cj 5a j r°omsch-katholieken en het hoofd- ,n p'ub was en is, om de christelijke ill10pn '„'p beschaving te midden van de i. Mohamedanen te handhaven vele verschillende soorten van christenen en zou liefst den godsdienst zóó hoog houden, dat die niet door politiek geharrewar en ge- pmgel naar beneden werd gehaald. Noch tegen roomschen, noch tegen andere christe nen heeft de Vad. Club ooit, in welk gezicht dan ook iets gezegd of ondernomen. ï.n h« laatste nummer van de Omroep Gids, officieel orgaan van de Ned. Chr. Radio Vereen, wordt gemeld, dat de minister van Waterstaat advies gevraagd heeft aan de radio-vereenigingen over de voorwaarden, waarop de Philips Omroep Holland-Indië be reid zou zijn met de Nederlandsche zenders mede te werken bij een nieuwe uitzending naar Indie. De PHOHI stelde o.m. als eisch, dat de uit te zenden programma's door een Phohi-commissie beoordeeld zullen worden, die er voor instaat, dat een algemeen Neder- landsch progiamma zal worden samenge steld en daarbij' gezorgd wordt tegen wat strijdig zou zijn met den goeden smaak, als mede kienkena voor de gevoelens van eenige groep van luisteraars. De Prot. Christelijke en de r.-katholieke omroep-vereenigingen heb ben tezamen geantwoord, dat ze eenige be zwaren hadden, in hoofdzaak, dat hun uit zending zou staan onder toezicht van die Phohi commissie, aan welk „uit den aard der zaak niet uitslutend kan worden overgelaten, te beslissen, wat krenkend zou v ezen voor eenige groep van luisteraars". Dit laatste nu is een teekenend bewijs voor geestesge steldheid, die bijzonder tegenover Indië on- gewenscht is. De Phohi bstaat uit de besturen van de grootste Nederlandsche ondernemin gen die in Indië werkzaam zijn; de commis sie, die zij tot beoordeelen der Programma's zou aanwijzen, zou volkomen op de hoogte zijn van wat in Indië gehoord raag worden, vele goede christenen zouden in die coromis sie zitten, maar zij zouden daarbij weten, hoe men voorzichtig moet zijn, om niet-Mohamme danen en anderen te krenken. Zij zouden daartoe honderd maal beter in staat zijn, dan de zeer eenzijdige politieke besturen van de genoemde omroep-vereenigingen. Mannen, die enkel in Ne'derlandsche'politiek thuis zijn en geheel met de belangen van één enkele groep van geestverwanten meeleven, kunnen oneindig minder goed beoordeelen, wat kren kend is vcor andersdenkenden. De gezegden van prof. Brom zijn er een voorbeeld van. Er is niet de minste reden om niet te denken, dat prof. Brom een vredelievend en braaf mensch is en hij er geen oogenblik aan gedacht heeft dat zijn woorden krenkend zouden zijn en kwaad zouden kunnen stichten; maar hij was nu eenmaal eenzijdig georienteerd en sprak tegen geestverwanten. En de besturen van de prot. Christel, en van de r.-katholieke radio- cmroepen staan in dit opzicht met hem gelijk Zijn zijn te eenzijdig, om zelf te kunnen voe len, welk kwaad hun woorden in Indië kunnen veroorzaken. Er is voor Indië veel grooter en veel verder doorgevoerde godsdienstige ver draagzaamheid noodig dan men veelal in Nederland beseft. SNEEUWVAL IN ZWEDEN. In het Noorden van Zweden heeft gister nacht 'n hevige storm gewoed, terwijl groote hoeveelheden sneeuw zijn gevallen. Telegraaf palen zijn omgevallen, zoodat het telefoon- en telegraafverkeer tusschen verscheidene steden is verbroken. Nachtvorst heeft in Jaemtland groote schade aangericht en den erwtenoogst vernield. Ook in de nabijheid van Stockholm heeft het gevroren. EXPLOSIES IN DE VEREENIGDE STATEN. Verscheidene dooden en gewon den. In het plaatje Dallas in den staat Texas exploideerde het kruitmagazijn van de Dupontfabrieken. 25.000 pond dynamiet vlo gen in de lucht. De exploisie was verscheidene kilometers in den omtrek te hooren. Verschei dene dooden en gewonden vallen te betreu- ren. Te Benton in den stsaat Illinois vond een explosie plaats in de dynamietopslagplaals van een mijn. Zes personen werden gedood. EEN CYCLOON IN MIDDEN EUROPA. Groote verwoestingen in Slowakije. De cycloon, die in Oost-Slowakije gewoed heeft, heeft te IJzhoren groote verwoestingen aangericht. Het dak van de fabriek Bezid werd afgerukt en op de belendende fabriek geslingerd. Een 4 M. hooge schoorsteen werd omgeworpen Ook de 5 M. h'ooge schoorsteen van de fabriek Akkord werd door den hevigen winddruk tegen den grond ge slagen. Öp het. Centraalstation werd de auto- garage omvergeworpen. Hierbij werden twee arbeiders, die in de nabijheid werkten, zwaar gewond. Veel schade werd ook toegebracht aan het artilleriedepot. Een artillerist werd zwaar aan het hoofd gewond, terwijl twee an- j dere soldaten minder ernstige verwondingen j bekwamen. Een pasgebouwd huis, welks dak j 40 M. ver werd weggeslingerd, werd verder zwaar beschadigd. De bewoners moesten het j ontruimen, daar gevaar voor instorting be- stond. Een vrouw en kind werden hier zwaar gewond. VELDWACHTER DOOR FRUIT- DIEVEN DOODGESCHOTEN. Gistermiddag begaf de veldwachter Hat- tinger zich op zijn rondgang door de velden bij Bonames, een plaatsje in de nabijheid van Frankfurt. Hij had een kleinen jongen bij zich. Onderdweg sprak de veldwachter twee jonge mannen aan, die bezig waren bij vruchtboomen. Op zijn vraag, wat zij uit voerden, trok een der beiden een revolver en schoot hem neer. De man was onmiddellijk dood. Totnogtoe is geen spoor van de daders ontdekt. Omtrent de gezondheidstoestand van Tho mas Edison wordt gemeld, dat, hoewel geen direct gevaar bestaat, de toestand toch reden tot bezorgdheid geeft. In verband met het onderzoek naar de me deplichtigen van den op 7 dezer in zijn wo ning te Genua gearresteerden bommenfabri- kant Bovone, zijn tot nu toe nog 12 personen door de politie gearresteerd. Onder hen be vond zich de zuster van Bovone, Johanna. Deze, evenals zijn bij de laatste ontploffing verongelukte moeder, zou bij vroegere terro ristische acties, evenals bij de voorbereiding van nieuwe bomaanslagen, die te Rome, Na pels, Triëst en Milaan zouden plaats heb ben, haar medewerking hebben verleend. a&iMam??' Club wenscht, dat ver- **«dmneid neersche vooral onder de ZWARE STRAFFEN VOOR DE LEIDERS DER OPSTANDELINGEN IN BURMA. Te Tharrawaddy in Burma heeft het pro ces plaats gehad tegen 14 leiders der opstan delingen, waarbij 1 beklaagde ter dood werd veroordeeld, terwijl 12 anderen werden ver oordeeld tot levenslange verbanning. Een be klaagde werd vrijgesproken. Het aantal per sonen, die amnestie hebben gekregen be draagt 5000. EEN GEHEIMZINNIG GEVAL. Eenigen tijd geleden werd te Gross-Ednitz een staljongen door den zoon van den eige naar van een riddergoed Günther doodge schoten. De Zwitser Hartwig, die hierbij was tegenwoordig geweest, terwijl hem een ande re kogel langs het hoofd was gegaan (had zulke ongunstige verklaringen ten aanzien van Günther Jr. afgelegd, dat de laatste, na dat hij eerst in vrijheid was gesteld, weer werd gearresteerd. Woensdagnacht is nu een eigenaardige ge beurtenis voorgevallen, die vermoedelijk wel verband houdt met hetgeen vroeger is ge schied. Hartwig, die met zijn familieleden Dinsdagavond op den gewonen tijd was naar bed gegaan, werd midden in den nacht plot seling wakker door een zacht geruisch, ter wijl hij zelf en de zijnen bijna gedwelmd wa ren. Het gelukte hem nog de deur open te maken en de 'buren te wekken. Het gas was met een slang door het venster in de kamer geleid. Het politioneel onderzoek is in vollen gang. COMMUNISTEN EN NATIONAAL- SOCIALISTEN. 1 doode, 3 zwaar gewonden. Gisteravond tegen 22 uur is het nat.-soc. lokaal in de Gleisenaustraat 17 in het Z.W. van Berlijn vanaf de straat door verscheidene communisten beschoten. Hierbij werden 4 nationaal-socialisten, hoofdzakelijk aan hoofd en armen, vrij zwaar gewond. De poli- tic die met een overvalauto ter plaatse arri veerde, arresteerde 6 personen. Een der ge- wonden nationaal-socialisten is intussehen tn het ziekenhuis overleden» ERNSTIG TRAMONGEVAL IN LONDEN. Volle tram in brand geraakt. Gister is een tramwagen met 75 dagjes- menschen in een bocht omgeslagen en binnen een oogwenk in brand gevlogen. Slechts door het snelle arriveeren van reddingsmanschap pen, die de inzittenden met een acetyeel-snij- apparaat uit den laaienden wagen bevrijden, is het te danken, dat alle personen, die zich in den tram bevonden, zij het met min of meer ernstige brandwonden, gered konden worden. DE KONING EEN ONGENOODE GAST! Dé Skandinaafsche correspondent van het Hbld. meldt; Oslo krijgt eindelijk een nieuw stad huis. Het zal verrijzen aan de haven en een oud en Teel ijk stadsdeel is daartoe afgebroken geworden. De eerste steen is dezer dagen gelegd maar het socialis tisch gemeentebestuur had het niet noo dig gevonden den koning van Noorwe gen tot die plechtigheid uit te noodigen. Dat heeft natuurlijk heel wat stof doen opwarrelen en de koning, wA begrijpend dat een zeer groot deel der burgerij prijs zoa (teilen op zijn aanwezigheid bi; de plechtigheid, had besloten er dan maar als particulier bij tegenwoordig te zijn. Voor de donateurs zouden immers plaat sen gereserveerd worden en de koning was een der grootste donateurs. Heel aangenaam voor het gemeentebestuur was dat niet en het zal zeker geen ge makkelijke gang voor don voorzitter ge weest zijn toen hij het staatshoofd bij den ingang afwachtte en, netjes met den hoed in de hand, naar de ten slotte toch speciaal voor den koning en den kroon prins gereserveerde plaatsen geleid le. Het gemeentebestuur heeft zich ten slotte toch nog goed uit het geval gered, de voorzitter begon zijn openingsrede met een speciale begroeting van „Zijn Majesteit" en ook in het verdere verloop bedankte hij hem in het bijzonder voor zijn belangrijke bijdrage. MUITERIJ IN GEVANGENIS. Clandestien vervaardigde messen als wapens. Onder de gedetineerden der gevangenis van Utah brak muiterij uit, daar een der hunnen bij een poging om te ontvluchten was doodgeschoten. Gewapend met lange messen, die zij in het geheim hadden vervaardigd, vielen zij de be waarders aan. Talrijke schoten werden ge lost, de adjunct-directeur der gevangenis werd gewond. Na een half uur kon men de muiterij onderdrukken. geschil op te lossen door een duel op hun eigen manier. Zij legde de linkerhand op el- kaars schouder en begonnen met een revol ver in de rechterhand op elkaar te vuren. Nadat negen schoten waren gelost, vielen beiden dood neer. (NIet-Officieel.) 457e STAATSLOTERIJ Trekking van Donderdag 10 September 4e Klasse, 4e Lijst Hooge Prijzen: 19304 1000.-. Prijzen van 65. 68 189 434 567 614 1351 1448 2057 2325 2393 3087 3089 3197 3843 4197 4263 4582 4832 4866 4985 6150 6642 6962 7000 7162 7632 7813 7880 8300 8303 8377 8434 8580 8625 8675 10048 10269 10534 10635 10789 10815 10836 11061 11200 11440 11478 11502 11567 11656 12363 12636 12770 12773 12975 12990 13092 13410 13503 13581 13676 13940 13979 14630 15209 15638 15648 15684 15713 15749 15S07 16169 16396 16724 16949 17474 17600 17608 1797? 18181 18524 18598 18852 18925 19085 19477 19499 19646 1931 1738 3909 6182 8083 9124 10921 11924 13105 14706 15959 17668 19428 ZONDERLING DUEL. Beide vechtersbazen gedood. Het hoofd der politie Roady en de oud burgemeester Radford, woon- en verblijf plaats Hartford, een plaatsje in Britsch- Indië, die twist hadden gekregen over een machine der stadsreiniging, die voor het huis van Radford was blijven staan, en die het niet eens konden worden, besloten het De Russische arbeiders en de sovjet-regeering. Een van de belangrijkste vraagstukken van het tegenwoordige Rusland is de verhouding van de arbeiders tot het sovjetregime. Vóór de laatste agrarische maatregelen ,de collecti visatie van den landbouw en de oprichting van de kolchozen) steunde een groot gedeelte van de boeren de sovjet-regeering. Wel was het aantal 'boeren, die bereid waren de regee ring te steunen, in den bloeitijd van de NEP veel grooter dan in de jaren na,den dood van Lenin, maar toch kan gezegd worden, dat de sovjet-regeering op het platteland een basis had, waarop zij kon rekenen. Daar de arbeiders, behalve dan sommige uitzonderin gen, eveneens de sovjet-regeering als hun regeering beschouwden, kon toen gesproken worden van een tamelijk breede basis voor het sovjet-regime. Nu hebben de boeren zich van de sovjet- regeering afgewend. Er zijn onder hen groote groepen, die de sovjet-regeering fel haten, de overigen plegen passief verzet. Bijzonder veel verbittering hebben de maatregelen van Sta- lin in de laatste 1 Vi jaar gewekt. Eerst werd de collectivisatie doorgevoerd, waarbij hon derdduizenden boeren op straat werden gezet en tot bedelaars gemaakt. Daarna, toen de gisting onder de boeren te gevaarlijke afme tingen begon aan te nemen, nam de dictator den bekenden draaie en gelasttte een stopzet ting van de gewelddadige doorvoering van de collectivisatie. Den boeren werd beloofd, dat zij niet meer gedwongen zouden worden lid van een kolchos te worden. In het voorjaar 1930, toen de bezaaide oppervlakte zeer ge ring was, werden de boeren aangezet hun ak kers te bezaaien, waarbij de dictator hun beloofd had, dat zij het recht zouden krijgen vrijelijk over hun oogst te beschikken. In het najaar 1930 werd echter al het graan in be slag genomen en de boeren mochten slechts een zeer minimale hoeveelheid behouden. In het voorjaar 1930 werd het verbod om op de markten levensmiddelen te verkoopen afge schaft en Stalin beloofde, dat de markten in het vervolg geoorloofd zouden blijven, maar eenige maanden later werden de markten op nieuw verboden. Zelfs de kolchozniki hebben redenen te over om ontvreden te zijn: zij heb ben niets gekfegen van hetgeen hun beloofd was en het graan wordt nu bij hen tegen den- zelfden lagen prijs in beslag genomen als bij de z.g. jedinolitsjniki, d.w.z. boeren, die geen lid van een kolchos zijn geworden. In het algemeen kan dus gezegd worden, dat de boeren als geheel nu tegen het sovjet regime gekant zijn en redenen hebben de sovjet-regeering te bestrijden. Er zullen ech ter natuurlijk ook uitzonderingen zijn. Er zijn enkelingen, die van de algemeene ver woesting van de bedrijven der z.g. koelaki ge profiteerd hebben en die nu uit angst voor wraak van den kant der overige boeren bereid zijn het sovjet-regime te steunen. Bovendien zijn er bijna in elk dorp eenige personen, die van het sympathiseeren met de sovjet-regee ring een soort broodwinning hebben gemaakt Zij nemen deel aan strooptochten van de over heid, deelen de overheid mede, hoeveel graan elke boer heeft verbouwd enz. en krijgen tel kens de voorgeschreven vergoeding. Dat zijn tegenwoordig vrijwel de eenige elementen, waarop de sovjet-regeering op het platteland kan rekenen. De intellectueelen, de maatschappelijke klasse die den strijd tegen het tsaristische regime had geleid en de massa's aangevoerd, zijn nu volkomen verpletterd en gedemorali seerd. Kort geleden heeft de groep „Borjba Za Rossiejoe" (De Strijd om Rusland), wier politieke en sociale opvattingen wij niet dee len, maar die in Fusland medestanders heeft en vaak zeer interessante mededeelingen krijgt, een „verkenner" naar Rusland gezon den. Het is dien man gelukt niet alleen naar Rusland te gaan, maar ook het land heel huids te verlaten. Zijn mededeelingen over den toestand in Rusland zijn zeer interessant en komen overigens overeen met alle andere berichten. Hij schrijft, dat de Russische intel lectueelen geestelijk volkomen verslagen zijn. Een zeer groot gedeelte van hen is terechtge steld, gearresteerd, verbannen. De overgeble venen voelen hun zwakheid. Zij trachten het lot van hun terechtgestelde en verbannen collega's te ontkomen door telkens weer hun aanhankelijkheid aan het regime te betuigen, van hun loyaliteit te spreken. In materieel op zicht is de positie van de ntellectueelen zeer slecht, veel erger dan verleden jaar, toen de toestand als wanhopig werd aangeduid. Al leen de „spetzen" (ingenieur e.d.) hebben eenige hoop op verbetering van hun salaris sen en woningen. En de arbeiders? Over hen vertelt de „ver kenner" het volgende; De arbeiders lijden honger evenals de overige groepen van de bevolking, alleen iets minder, maar dat „iets minder" is een der steunpunten van het sov jet-regime. In vergelijking met West-Europee- sche arbeiders, schrijft de „verkenner", maken de Russische arbeiders door hun uiterlijk, een deprimeerenden indruk, maar toch is het ge voel, dat zij tot een bevoorrechte klasse be- hooren, bij hen nog niet geheel verdwenen. De proletarische origine opent alle deuren voor 11, ook de deuren, die naar de communistische partij leiden. Hoe weinig het gewone lid van de partij ook op een dictator lijkt, toch voelt hij op zich de weerspiegeling van de macht der regeerende partij, die Rusland bejieerscht,1 en belooft, binnen afzienbaren tijd de wereld revolutie te ontketenen. Den massa-bolsjewiek imponeert, dat hij practisch deel uitmaakt van de regeerende partij, dat hij zelf ook een zekere macht bezit, dat de ingenieurs hem vleien, dat de intellectueelen en de artsen zicü moeite geven hem gunstig voor zich te stem men. Zelfs het feit, dat de boeren hem haten, maakt hem in zijn oogen tot een belangrijk wezen. De émigré's letten in den regel te weinig op dit psychologisch verschijnsel. Uit het feit, dat de economsche positie van den Russischen arbeider ontegenzeggelijk zeer slecht is, lei den zij af, dat zijn verhouding tot de sovjet- regeerng, aan wie hij die slechte positie te recht wijt, ook slecht moet zijn. In werkelijk heid is dat echter niet heelemaal zoo. Het ge voel van zijn meerderheid overwint bij den arbeider den wrok om zijn armoede, om de onhoudbare woningtoestanden, om den hon gersnood, om het gebrek aan kleeren en schoeisel. Het bewustzijn, dat hij als proleta riër tot de bevoorrechten behoort, dat hij, hoe dan ook, meer 'brood, meer vleesch, en andere levensmiddelen krijgt dan de -vroegere „hee- ren", dan de arts, de leeraar, de advocaat enz. streelt zijn ijdelheid en maakt hem tot een voorstander van het regime van de „dicta tuur van het proletariaat". Lang zal deze geestestoestand echter niet kunnen duren, maar ook hier moet de uitdruk king „niet lang" niet in de letterlijke betee- kenis van het woord opgenomen worden. In Rusland voltrekt zich alles uiterst langzaam. Dezelfde historische processen, waarvoor een ander land tijdens de revolutie eenige maan den noodig had, duren in Rusland eenige jaren. De gebeurtenissen sinds Stalin den „linkschen koers" heeft ingeslagen, de ver andering van de arbeiders in zooiets als lijf eigenen, de toenemende moeilijkheden met de voedselvoorziening, het verschil tusschen het- gen voorgespiegeld wordt en de werkelijkheid, dat alles brengt den arbeider op gedach ten, die voor de sovjet-regeering minder ge- wenscht zijn. Maar zoolang het land niet vol komen verarmd is, zoolang de arbeider iets meer krijgt dan de overige groepen van de bevolking, zoolang de arbeider zich als een bevoorrecht wezen voelt (al uit zich die be voorrechting in een stukje brood meer dan wat de gwone stervelingen krijgen), zal een groot gedeelte van de arbeidersklasse de sov jet-regeering steunen, zal zij den val van het tegenwoordige regime als een soort onheil be schouwen. Daarbij moet men nog iets in aanmerking nemen. De fabrieken, de mijnen, de werven enz. zijn nu staatsbezit of „bezit van het volk", zooals de bolsjewistische propagan disten zich uitdrukken. Ofschoon de arbeiders geen voordeel van dezen toestand hebben, vleit het toch hun bewustzijn, dat zij; als de „regeerende klasse" theoretisch de eigenaars van alle rijkdommen des lands zijn. Een ver andering van regime zou waarschijnlijk tot de denafionalisatie van vele bedrijven leiden en dat wekt bij vele arbeiders verzet. „Wij hebben toch niet daarvoor honger en allende geleden, niet daarvoor gestreden en gevoch ten, om de fabrieken aan de kapitalisten terug te geven", zoo redeneeren zeer velen onder hen. En de bclsjewiki weten op zeer handige wijze van dezen geestestoestand gebruik te maken. Da) alles wijst er op, dat bij een eventueele revolutie tegen het sovjet-regime of bij een staatsgreep de arbeiders geen leidende rol zullen spelen. Er is zelfs een toestand denk baar, waarbij zekere groepen van de arbei ders de bolsjewiki zullen steunen in den strijd tegen eventueele tegenstanders. Te meer daar de staatsgreep een karakter van een pronun- ciamento kan krijgen. Pr. BORIS RAPTSCHINSKY. VEREENIGING „MODERNE KUNST" AAN HET VOLK". Eenige kunstschilders te Bergen hebben zich afgevraagd wat zij gezamelijk kunnen doen om de moderne kunst dichter bij het volk te brengen. Er zijn er nog te velen, die het werk der modernen niet kennen, die er op exposities schouderophalend of zelfs spotlachend voor bij loopen omdat zij er nog niet genoeg mee vertrouwd zijn en de aparte en geheel eigene schoonheid ervan nog niet kunnen voelen. Het is noodzakelijk dat de moderne kunst verder tot het volk gebracht wordt, dat men de waardelooze rommel, die nu, al of niet ingelijst in huiskamers en in verenigings lokalen aan de wanden „prijkt" eens ver vangt door het werk van de beste onzer jon ge kunstenaars, waarvan het voortdurend aanschouwen tot een steeds meer begrijpen en waardeeren zal leiden. Evenwel, dat alles was tot dusver gemak kelijker gezegd dan gedaan, want schilde rijen zijn een kostbaar bezit en niet iedereen is in de gelegenheid daarvan te profiteeren. Men heeft zich daarom in kunstenaars kringen reeds geruimen tijd de vraag gesteld: hoe brengen wij onze kunst dichter "tot de massa en wat moeten wij doen om onze kunst uitingen tevens binnen ieders bereik te bren gen? De Bergensche kunstschilders A. Colnot, D. H. W. Filarski, Jelle Troelstra en Mat- thieu Wiegman zijn eens aan het confereeren gegaan en het gevolg daarvan was de op richting van dc Vereeniging „Moderne kunst aan het Volk". Ieder van een maakte twee litho's naar eigen schilderijen, d. w. z. zij maakten een teekening op lithografische steen, waarvan dan verscheidene afdrukken kunnen gemaakt worden, die omdat zij geen mechanische re producties zijn, meer de gedachte van oor spronkelijk, door den kunstenaar zelf ver vaardigd werk geven. Het is vanzelf sprekend dat deze „schilde rijen in wit en zwart" moeilijker te „zien" zijn dan de oorspronkelijke gekleurde werken, maar door ze een passend plaatsje te geven en er telkens weer naar te kijken zal men ze steeds beter begrijpen en waardeeren. De bedoeling der hierboven genoemde kun stenaar is nu deze litho's voor leden van arbeidersvereenigingen of van vereenigingen die zich op cultureel gebied bewegen, via het bestuur dezer organisaties voor slechts 1 per stuk verkrijgbaar te stellen. Achter glas gezet in een eenvoudig zwart lijstje vormen zij een wandversiering, die financieel voor ieder bereikbaar is en die geleidelijk de

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1931 | | pagina 9