DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Tïaqeliikscfi OvevzicfU de Titooxitijn:. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten .abat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTEI ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Au. 21? Directeur: C. KRAK. U1ASB.4G 15 SEPTEMBER l»3l Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 133e Jaargang. Dit nummer bestaat alt 2 bladen. H.M. de Koningin heeft heden bij de jpening der Staten Generaal de volgende rede uitgesproken: Het is mij aangenaam leden der Staten Generaal wederom in uw midden te verschij nen ten einde uwe zitting te openen. De economische toestand baart bij voort during ernstige zorg. Reeds in het afgeloo- pen jaar deed de wereldcrisis haar druk zwaar gevoelen op het bedrijfsleven zoowel in het Rijk in Europa als in de overzeesche ge westen. Op onrustbarende wijze is zij thans dieper doorgedrongen. Moest reeds het vo rige jaar erop worden gewezen dat door de ontwrichting van het economische leven ver schillende takken van land- en tuinbouw moeilijke tijden doormaken, naast deze wor den sedert geruimen tijd ook de nijverheid eu de handel zwaar getroffen. In zulk een mate nam de wereldcrisis in omvang en hevigheid toe, dat zij evenals in andere landen het regeerbeleid moet beheer- schen. Plannen welke de regeering aanvankelijk had gevormd, zullen dan ook wijziging moeten ondergaan. Andermaal zullen tijdelijke maat regelen worden overwogen om sommige be drijfstakken, bij wier handhaving het geheele volk belang heeft, voor ondergang te behoe den. Voor de gezondheid van 's lands financiën vormt de felle en hardnekkige crisis een ern stige bedreiging. Niet alleen is van een nor male stijging der middelen opwegend tegen die van de uitgaven geen sprake meer, doch ook heeft zich reeds een volstrekte en aanzien lijke teruggang van rs Rijks inkomsten ver toond, terwijl voor de toekomst nog verdere daling verwacht moet worden. De noodzake lijkheid van het behoud van het financieel evenwicht stelt onder die omstandigheden eischen van buitengewone ingetogenheid en offerzin. Ook in Nederlandsch-Indië zal onder in spanning van alle krachten moeten worden gestreefd naar aanpassing zoo spoedig mo gelijk van 's lands huishouding aan de ern stige inzinking der opbrengst van nagenoeg alle bronnen van inkomsten. Verblijdend is nochtans het feit, dat de bevolking door over vloedige oogsten tot dusver gevrijwaard is voor voedselgebrek en in zooverre beter in ;taat is gesteld de gevolgen van verminde ring der werkgelegenheid te dragen. Ik weet, dat de regeering, als zij het hoofd wil bieden aan de crisis, niet te vergeefs een beroep op de natie zal doen. Het is niet de eerste maal, dat ons volk een ernstigen tijd beleeft. De geschiedenis kan menige bladzijde aanwijzen van ten minste zoo diepen ernst en :teeds weer heeft de groote zedelijke volks 'iracht onder Gods hulp de moeilijkheden overwonnen. Ik twijfel niet of ook thans zal iet Nederlandsche volk zijn verleden ge- rouw zijn. Ten einde de eenheid van verschillende tak- :en van volksbestaan beter tot haar recht te ioen komen, beoogt de regeering de belangen an den landbouw en van de nijverheid en !en handel onder te brengen bij een departe- ïent van economische zaken en arbeid. Daar- ntegen zullen de afdeelingen voor volksge- ondheid en voor werkloosheidsverzekering en rbeidsbemiddeling bij het departement van innenlandsche zaken worden gevoegd. De betrekkingen tot andere mogendheden jn bij voortduring van den meest vriend :happelijken aard en het stemt tot voldoe 'ng, dat het besef van saamhoorigheid der dkeren veld schijnt te winnen. Vurig hoop ik, dat op de tegen het volgend ar bijeengeroepen ontwapeningsconferentie :ze geest ook tot uiting moge komen. Tegen de velerlei maatregelen welke voort- het internationaal ruilverkeer te belem en, is werkdadige waakzaamheid gebo- Elke ernstige poging om door gemeen ppelijk overleg en in onderling vertrouwen ering te brengen in den toestand van nomische ontreddering is van mijne mede- king verzekerd. ok met het oog op het vergemakkelijken i internationale samenwerking zal ik er over verheugen, indien de vraagstukken tusschen Nederland en België hangende eerlang op bevredigende wijze kunnen den geregeld. Terwijl deze tijd van druk de bindendverklaring der collectieve arbeids overeenkomsten aan urgentie doet verliezen, versterkt hij de wenschelijkheid eener wette lijke bedrijfsorganisatie. Ontwerpen zullen u bereiken betreffende een nieuwe veiligheids wet en in zake wettelijke bescherming der ar beiders in de huisindustrie. Mede zal u berei ken een ontwerp tot technische herziening van de ziektewet. Ten aanzien van Suriname wordt de moge lijkheid overwogen door mechanisatie van het landbouwbedrijf op daartoe geschikte ter reinen verbetering te brengen in den toe stand van depressie waarin het voornaamste bestaansmiddel van het gewest verkeert. De economische opbloei, welke Curagao in laatste jaren heeft ondervonden, moest voor eenigen teruggang plaats maken. De toestand op Aruba is vooralsnog vrij wel stationnair gebleven. Van overheidswege worden maatregelen overwogen om de Bovenwindsche eilanden tot meerdere ontwikkeling te brengen. Met den wensch, dat God Zijn zegen aan uwen arbeid moge schenken, verklaar ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend Werd het vorig jaar reeds geconstateerd, dat de economische crisis, die zich over de geheele wereld doet gevoelen zoowel voor het Rijk in Europa als in de overzeesche ge westen tot ernstige gevolgen voor het be drijfsleven geleid heeft en dat hier te lande in het bijzonder verschillende takken van onzen land- en tuinbouw moeilijke tijden doormaken, thans heeft de waarschuwende stem der regeering een veel ernstiger klank gekregen. Immers, de crisis is niet geweken, integendeel, zij heeft een veel ernstiger ka rakter gekregen. Zij dreigt bij langer voort duren voor vele landen tot een catastrophe te worden. Het tijdig ingrijpen van Hoover heeft Duitschland op den rand van den afgrond tot' staan gebracht, de zelfopoffering waar mede MacDonald in Engeland het naticnaal belang voor het partijbelang liet gaan heeft ook de financieele ineenstorting in Engeland voorkomen. Maar daarmede is een gezonde economi sche toestand nog geenszins weergekeerd. Noodmaatregelen kunnen niet steeds her haald worden en wanneer er binnen afzien bare tijden geen opbloei in het economisch leven te constateeren is, gaan wij een toe komst vol ongewenschte verrassingen tege moet. In ons land, dat zich in dezen depressie- tijd tot dusver zoo kranig wist te handha ven, is de toestand op economisch gebied en voornamelijk op land- en tuinbouwgebied zeer ongunstig. Ook hier stijgt de werkloosheid van dag tot dag en groeit het getal der gedwongen onproductieven tot een bedenkelijk cijfer. Ook hier wordt steeds sterker een beroep op de openbare kas gedaan, ook hier vragen land- en tuinbouwers met hun onverkoop bare producten den steun van regeering, pro vincie en gemeenten. En bij die algemeenen aandrang om steeds meer gelden voor de slachtoffers der crisis beschikbaar te stellen, moet de regeering constateeren, dat 's lands inkomsten, die menig jaar een zoo verblij dend beeld gaven, zeer sterk achteruit gaan. Met zorg wordt vastgesteld, dat zij lang niet meer opgewassen zijn tegen de sterk verhoogde uitgaven. De opbrengst der ge meentefondsbelasting valt tegen en het ge volg daarvan is, dat de rijksbegrooting voor 1932 een tekort van niet minder dan 75.000.000 vertoont. Reeds is bekend gemaakt, dat hiervoor o.a. dekking zal worden gezocht in een benzine belasting, een belasting, die vergeleken met die in het buitenland weinig drukkend is en wanneer wellicht de belasting op het auto-bezit daardoor kan vervallen een billijke heffing is, omdat dan niet meer het bezitten maar het gebruiken van auto's aan belasting onderhevig zal zijn. Evenwel kan hieruit niet meer dan een 7.500.000 worden gevonden, zoodat nog bijna 70.000.000 ongedekt blijft. De millioenennota welke minister De Geer morgen zal indienen, zal duidelijk maken op welke wijze dit enorme bedrag gevonden zal moeten worden. Nieuwe heffingen zullen niet uitblijven en op de uitgaven voor velerlei nuttige doelein den zal noodgedwongen ten zeerste bezui nigd moeten worden. Op onrustbarende wijze, zegt de Troon rede; is de wereldcrisis dieper doorgedron gen Moest reeds het vorig jaar erop worden gewezen dat door de ontwrichting van het KSch leven verschillende takten van land- en tuinbouw moeilijke tijden doorma ken, naast deze worden sedert geruimen tijd ook de nijverheid en de handel zwaar ge troffen. Geen wonder, dat de Troonrede ditmaal zooals dat in alle landen wel het geval zal zijn voornamelijk in het teeken van de crisis staat. Plannen welke de regeering aanvankelijk had gevormd zullen dan ook wijziging moeten ondergaan. Welke die plan nen zijn is zonder meer niet duidelijk, maar wellicht houdt deze zin verband met de vol gende, waarin wordt medegedeeld, dat tijde lijke maatregelen worden overwogen om som mige bedrijfstakken bij wier handhaving het geheele volk belang heeft voor ondergang te behoeden. Niet meer zal dat, zooals tot dusver, finan- cieelen steun aan noodlijdende banken of be drijven behoeven te beteekenen, want de juist dezer dagen ingediende anti-dumpingswet heeft ten doel de regeering buiten het parle ment om te machtigen tegen bepaalde ver schijnselen van dumping tijdelijke afweer- maatregelen te nemen. Wij betreuren het, dat een Staat, die tot dusver prat ging op de handhaving van het vrijhandelsstelsel hiertoe zal overgaan. Een verzachtende omstandigheid is slechts de toezegging van regeeringszijde, dat zij het wapen van bijzondere invoerrechten en van invoerbeperking slechts als afweermaatrege- len dus als noodzakelijke verdedigings maatregelen zal toepassen, ingeval duide lijk blijkt, dat, zooals het wetsontwerp dat uitdrukt, het beïnvloeden geconstateerd wordt van den prijs öp de Nederlandsche markt door maatregelen van kennelijk tijde- lijken aard waarbij de opzet aanwezig is om aan eenig Nederlandsch bedrijf een zoo danige schade toe te brengen dat het in zijn voortbestaan ernstig bedreigd wordt. Wan neer deze opzet aannemelijk kan worden ge maakt kunnen wij ons best indenken, dat te genover een dergelijke ernstige bedreiging van tijdelijken aard een bijzondere verdedi gingsmaatregel van toepassing verklaard wordt. Met zorg wordt in de Troonrede van den teruggang van 's Rijks inkomsten gesproken, terwijl in de toekomst nog verdere daling verwacht moet worden. Welke maatregelen de regeering hiertegen denkt te nemen, wordt alsnog angstvallig verzwegen. Minister De Geer wenscht blijkbaar alle onaangename verrassingen tot het tijdstip van de indiening der Rijksbegrooting te bewaren. Het eenige geluid dat de Troonrede hier over laat hooren is een ernstige waarschu wing om onder deze abnormale omstandig heden een buitengewone ingetogenheid en of ferzin te betoonen. Wij twijfelen er niet aan of ingetogenheid zal voor alle groepen onzer samenleving wel noodzakelijk zijn evenals het brengen van offers, die met te grooter gelatenheid gedra gen zullen worden als er weer eenig voor uitzicht komt op terugkeer van normale le vensomstandigheden. De tijd, dat Nederlandsch-Indië een ge west was waaruit wij bij kastekorten naar hartelust konden putten, ligt al lang achter ons. Het is thans een bezitting, die menigmaal meer zorg dan vreugde geeft, een gebied met een eigen huishouden waar de inkom sten niet altijd in goede verhouding staan tegenover de ook daar steeds stijgende uit gaven. De Troonrede spreekt van een noodge dwongen aanpassing van 's lands huishou ding, van de ernstige inzinking der opbrengst van nagenoeg alle bronnen van inkomsten. Dankbaar mogen wij zijn, dat hier niet als in Rusland of China van een mislukten oogst wordt gesproken, dat er voldoende voedsel is die de werkloosheid, welke ook hier groo te' zorg baart, helpt verlichten. Wat zonder deze gunstige tegenstelling in dit gebied zou kunnen gebeuren, is bij de mentaliteit der inheesche bevolking niet te voorspellen, maar zou in deze woeilige tij den zeker tot onaangename verrassingen kunnen leiden. Met de nog onbekende millioenennota van onzen minister van Financiën in het vooruit zicht doet de Troonrede alvast een beroep op de natie en geeft daarbij een opwekkend en sterkend woord ten beste. Het is niet de eerste maal, zegt Hare Ma jesteit in deze rede, dat ons volk een ernsti gen tijd beleeft. De geschiedenis kan menige bladzijde aanwijzen van ten minste zoo die pen ernst en steeds weer heeft de groote zede lijke volkskracht onder God's hulp de moei lijkheden overwonnen. Ons volk zal dan ook nu weer zijn verleden getrouw zijn. Het is een beroep, dat natuurlijk weerklank zal vinden, maar wij kunnen ons heel best voorstellen, dat vele crisisslachtoffers daar naast toch gaarne de zekerheid hadden ver nomen, dat hen van regeeringszijde finan cieele steun zou worden verleend. Landbouw, Nijverheid en Handel zullen worden ondergebracht bij een Departemen; van Economische Zaken en Arbeid, waar tegenover de afdeelingen voor Volksgezond heid en voor Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling bij het Departement van Binnenlandsche Zaken gevoegd worden. Het blijft bij deze Troonrede weer bij te vage verzekeringen «en beloften van maat regelen van zuiver organisatorischen aard Weinig verrassend is de mededeeling, dat onze betrekkingen tot andere mogendheden van den meest vriendschappelijken aard zijn en dat het tot voldoening stemt, dat het beset van saamhoorigheid der volkeren schijnt veld te winnen. Als het laatste ondanks het nauwe contact in Volkenbond en op tallooze conferenties nog altijd niet gebleken was, zou de internationale toenaderingsgedachte reeds lang tot een mis lukking zijn geworden. Van harte wordt gehoopt, dat deze geest van saamhoorigheid op de tegen het volgend jaar bijeengeroepen ontwaoeningsconferentie ook tot uiting moge komen en het staat vast, dat een mislukken dier gewichtige conferentie niet aan gebrek aan medewerking onzerzijds geweten zal kunnen worden. Tegen de velerlei maatregelen welke voort gaan het internationaal ruilverkeer te belem meren is werkdadige waakzaamheid geboden en elk ernstige poging om door gemeenschap pelijk overleg in onderling vertrouwen ver betering te brengen in den toestand van eco nomische ontreddering is van de medewer king van Hare Majesteit verzekerd. De woorden „werkdadige waakzaamheid" wijzen er reeds op, dat de regeering met kracht van economische wapenen eiken ver raderlijken aanval zal afslaan en daarbij wel zal steunen op de reeds ingediende anti-dum pingswet, waarvan wij hierboven reeds mel ding gemaakt hebben. Ondanks de zeer vriendschappelijke betrek kingen met andere mogendheden, dus ook met België, schijnt het met een oplossing der tus schen Nederland en België hangende vraag stukken nog niet zoo vlot te gaan. Reeds in 1929 werd de wensch geuit, dat men spoedig tot overeenstemming zou komen. De troonre de van het vorig jaar heeft er over gezwegen, maar thans wordt opnieuw verklaard, dat de regeering zich er over zal verheugen indien de vraagstukken die tusschen beide landen hangende zijn, eerlang op bevredigende wijze kunnen worden geregeld. Dat de regeering kort geleden weigerde tot een nationale herdenking van den Tiendaag- schen Veldtocht over te gaan en die taak aan particuliere vereenigingen heeft overgelaten is zeker het bewijs van een in veler oogen wellicht onverdedig bare tegemoetkomen de houding. Werd het vorig jaar een in ontwerp gereed zijnd voorstel aangekondigd betreffende de publiekrechtelijke regeling van de collectieve arbeidsovereenkomsten, thans wordt ver klaard, dat deze tijd van druk de bindend verklaring der collectieve arbeidsovereen komsten aan urgentie doet verliezen, en dar de wenschelijkheid eener wettelijke bedrijfs organisatie versterkt wordt. Evenals het vorig jaar wordt het ontwerp voor een nieuwe veiligheidswet beloofd oene- vens een ontwerp inzake wettelijke bescher ming der arbeiders in de huis-industrie en een ontwerp tot technische herziening van de ziektewet. Dat de huisindustrie betere bescherming krijgt kan niet anders dan toegejuichd wor den. De reeds twee jaren lang beloofde her ziening van de Lager Onderwijswet kon thans achterwege blijven, daar de minister juist een dag voor het uitspreken dezer troonrede het langbeloofde ontwerp bij de Kamer heeft ingediend. Dat thans niet meer zooals een vorig jaar op spoedige totstandkoming van ver beteringen in land- en waterwegen wordt ge sproken, doet ons vreezen, dat ook hier het bezuinigingspotlood door menig voorgeno men werk tijdelijk een blauwe streep gehaald heeft. In Suriname, waar de marktcijfers der voornaamste landbouwproducten het vorig jaar reeds sterk gedaald waren zal men thans trachten door mechanisatie van het landbouwbedrijf op daartoe geschikte terrei nen verbetering te brengen in den toestand van depressie waarin het voornaamste be staansmiddel van het gewest verkeert. Het schijnt daar dus nog altijd niet roos kleurig te zijn maar Curagao, dat altijd als een beetje achterlijk stiefkindje beschouwd is heeft een beter rapportenboekje thuis ge bracht. Er wordt van een economischen op bloei in de laatste jaren gesproken, al heeft deze dan, zooals begrijpelijk is, het laatste jaar eenigen teruggang ondervonden. De toestand van Aruba dat gewoonlijk in de Troonrede ontbreekt wordt voor alsnog vrijwel stationnair genoemd, waaruit wij maar zullen concludeeren, dat die toe stand niet ongunstig is. Hulde verdient in- tusschen het streven de Bovenwindsche eilanden in dezen depressietijd tot meerdere ontwikkeling te brengen. ZIJ, DIE ZICH MET 1 OCTOBER A.S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONTVANGEN DE TOT DIEN DATUM VERSCHIJ NENDE NUMMERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. Veel verrassingen heeft de troonrede dit jaar niet gebracht. Dat zij in het teeken van de algemeene malaise zou staan was te voorspellen. De ernst van de economische crisis en de achteruitgang van 's Rijks financiën, wij ken den ze ook zonder deze regeeringsverkla- ring. Waar menigeen met verwachting naar zal hebben uitgekeken, naar de aankondiging van maatregelen voor een werkplan en de wijze waarop men de gevolgen van deze depressie in ons land denkt te bestrijden, het is in algemeenheden en nietszeggende ver klaringen verloren gegaan. Alle verrassingen heeft onze minister van Financiën voor zich zelf bewaard en de mil lioenennota zal ongetwijfeld meer belang stelling wekken, dan de weinig interessante rede waarmede ook dit jaar weer de zitting onzer Staten-Generaal is geopend. DE MISLUKTE PUTSCH IN OOSTENRIJK. Wat de staatsgreep geleerd heeft en welk nut hij kan hebben. Arm Oostenrijk! Het eens zoo trotsche en machtige rijk van Midden-Europa, het land dat in de eerste 15 jaren van onze eeuw een belangrijke rol speel de in de groote politieke gebeurtenissen, het land, dat met Duitschland het aan durfde, om den strijdbijljte hanteeren tegen ongeveer de geheele rest van Europa, dat land is wel in een geheel andere positie gekomen. De wereldoorlog bleek een misrekening. Het dubbele rijk viel in verschillende brok stukken uiteen; de Habsburgers werden af gezet en nieuwe republieken worden gesticht. Toen kwamen de naweeën van den wereld oorlog. Oostenrijk werd een arm land, dat een totaal ontredderde schatkist had. En het moest hulp vragen aan zijn vroegere vijan den. Langzamerhand werd de toestand iets beter. En er was een kleine hoop, dat Oosten rijk zich herstellen zou. Helaas! politieke twisten bleven het land ondermijnen. Telkens weer hoorde men van kloppartijen tusschen een paar partijen; tel kens weer las men, dat geheime bergplaatsen van wapens en munities ontdekt waren Toen kwam de groote financieele crisis, waar wij thans nog midden in zitten. En een der allereerste landen, die door deze crisis getroffen werd, was het toch al zwakke Oos tenrijk. Men herinnert zich natuurlijk nog de moei lijkheden, waarmee Oostenrijk dit jaar te kampen kreeg. Wij herinneren maar even aan de Ö.-O. Tolunie met al haar gevolgen. En wij herinneren aan Frankrijks standpunt, dat Oostenrijk financieel wilde helpen onder zeer zware voorwaarden echter En nu kwam daar plotseling de staats greep van Zondag j.1. Hoewel deze „Putsch" per slot van reke ning mislukt is, heeft ze toch iets geopen baard. Immers, hoewel de beweging blijkbaar goed was opgezet, bleken de andere partijen, bleek de geheele bevolking niet gediend van een omwenteling. Ons inziens is dit feit be langrijker dan het mislukken van den staats greep zelf. Het Oostenrijksche volk toch toon de daarmee, dat het meer vertrouwen stelt in de tegenwoordige regeering, dan in een politieke wellusteling als Pïriemer. En verder heeft deze gebeurtenis geleerd, dat de zwakke regeering in staat is, om handelend op te tre den, terwijl gebleken is, dat op het leger ge rekend mag worden. De rust is nu teruggekeerd, tenminste voor- loopig. De regeering doet al wat ze kan, om de schuldigen op te sporen en toont, dat het haar meenens is. En zeer zeker zullen deze schuldigen hun straf niet ontloopen. Maar beteekent die, nu, dat een dergelijke „Putsch" niet weer zal gebeuren? Wij mee- nen, dat juist in Oostenrijk het gevaar daar voor nimmer denkbeeldig is. Nog steeds „oefent" men zich elke wede in het hanteeren der wapens. Welnu, wil men in Oostenrijk eenige zeker heid hebben, dat pogingen, om de regeering omver te werpen, tot het verleden zullen be- hooren, laat men dan eerst al die kleine, doch uiterst gevaarlijke legertjes ontwapenen Laat de regeering een krachtig geluid doen hooren; laat ze zooveel mogelijk een wapens in beslag nemen. Ze kan. dunkt ons, op den steun der groote massa rekenen! En dan zou deze „Putsch", die op zich zelf schadelijk genoeg is voor het land, toch nog haar nut hebben gehad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1931 | | pagina 1