DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. VOLKSUNIVERSITEIT. „TIERE SEHEN DICH AN" S. KROM. ItMKÉnnli. 1lit het JlademetU DxiQeÜiksch Oveczicht ^Buitenland STOOMERIJ VERVERIJ 133e Jaargang. Dit nummer bestaat uit drie blad je. HET CHINEESCH—JAPANSCHE CONFLICT. Een hevig gevecht in Mantsjoerije. DE TOESTAND IN SPANJE. De kerk en de staat. DE „GERMANIA" EN DE BETALINGS CAPACITEIT VAN RUSLAND. Dementie van Berlijnsch ge zantschap. Aanklacht tegen de „Germania"? DE VERKIEZINGSCAMPAGNE IN ENGELAND. MacDonald op tournee. EEN SCHIP GESTRAND BIJ SCHARHOORN. Men vreest voor menschenlevens. Nog geen hulp mogelijk. Het Deensche s.s. Pedermost. net bij bcharnhoora gestrande schip is het Telefoon 1523 (3 lijnen); Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50, Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENj Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten .abat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTEI ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Ao. 949 Directeur: C KRAK. DO\l)ERD.4G 99 OCTOBEH 1931 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Den Haag, 21 October i931. De voorzitter der Tweede Kamer had het tr heden op gezet het debat over de inter j pellatie van den heer Van den Tempel te doen afloopen en hij heeft de Kamer bijeen gehouden tot het sprekerslijstje was afge werkt, wat omstreeks half acht het geval was. zoodat morgen bij den aanvang der vergadering over de drie moties van den heer Van den Tempel kan worden gestemd Het aantal sprekers is niet gering geweest. We rullen dus niet te uitvoerig refereeren; alleen bij enkelen wat langer stilstaan. De heer Van Poll (r.k.) is begonnen met zijn gister aangevangen rede te be ëindigen en betoogde, wat de tegenwoordige crisis zou zijn veroorzaakt door den onbe- teugelden concurrentiezucht van het mensch dom. Hij achte de bevordering van nieuwe vormen van bedrijfsorganisatie noodzakenjk De overheid moet regelend optreden bij de verdeeling van economische goederen. Met loonsverlaging zou men er niet komen. De heer Albarda (s.d.a.p) heeft uitvoe rig betoogd, dat een economische crisis, en dus ook de tegenwoordige, irrhaerent is aan bet kapitalisme. De spreker erkende, dat het wat hij noemde liberalistische stelsel de pro ductiekracht sterk heeft uitgebreid, doch dit zou de maatschappij niet gebaat hebben, wanneer de arbeidersbeweging niet de koop kracht der bevolkingsmassa had opgevoerd Zonder verhooging der loonen zou het ka pitalisme met zijn industrieproducten zijn blijven zitten. Maar daarom is het dwaasheid aan te sturen op loonsverlaging, gelijk de beer Kalff in het Verbond van Werkgevers s geopperd heeft. In dit verband kwam de heer 'Albarda ook te spreken over de Russische Sovjetrepubliek. Wat daar gebeurt, b.v. de bij regeeringsbesluit afgekondigde afschaf fing van de werkloosheid, achtte hij kwak zalverij. Het kostte hem eenige moeite om dit deel van zijn rede tot een goed einde te brengen, want de beide communistische ka merleden maakten zich zoo boos over zijn beweringen, dat zij er om het hardst tegenin schreeuwden, zonder zich om den hamer des voorzitters te bekommeren. Maar de Kamer had toch wel plezier in de virtuose, met fei ten gestaafde critiek op de Russische chaos, waaromtrent juist in deze dagen leelijke noten worden gekraakt. Wel begrijpelijk, dat de heer Loerakker (r.k.), die hem als spreker opvolgde, om te komen voor steun aan den tuinbouw, niet kon nalaten ook even af te geven op het bolsjewisme. Zijns inziens is het kapitalisme honderdmaal beter dan het Russische régime Zijn partijgenoot Guit sprak minder vriendelijk over het kapitalisme, waaraan hij evenals de heer Van den Tempel de schuld gaf van de crisis. Kwesties betreffende loonen moeten in het georganiseerd overleg ter tafel komen. Voor de werkloozen mo-'t een algemeene steunregeling worden ont worpen in overleg met de gemeentebesturen De heer Slotemaker de Bruine (c.h.) heeft een uitvoerige rede gehouden, waarin hij na eenige beschouwingen over het gebrek aan internationale samenwerking, het leelijke vredesverdrag van Versailles enz. uiteen zette, hoezeer we worden gehandicapt door gebrak aan voldoende middelen. Wat op het jongste crisiscongres is geëischt, is on mogelijk te betalen en een verstandig kamer lid mag geen eischen stellen zonder tevens de middelen aan te wijzen, waaruit deze be taald kunnen worden. Er moet evenwel wat worden gedaan en nu vraagt hij aan de re geering te overwegen, of het beschikbare niet anders zou kunnen worden gebruikt. Er moet b v. verandering komen in de wijze waarop de werkloozen worden gesteund, maar vóór alles moet men de werkloozenkassen in stand houden als een mooi instituut. Verder drong hij er op aan bij de besprekingen tusschen werkgevers en werknemers ook den midden stand toe te laten als belanghebbende partij. Ten slotte heeft hij een warm woord van aan beveling laten hooren voor het nieuwe in wording zijnde Steuncomité. De heer Boon (lib.) heeft tegenover den heer Albarda het liberalisme verdedigd, er op gewezen, welk een belangrijke rol dit "eeit gespeeld bij sociale voorzieningen, uiteen gezet, dat het niet aansprakelijk kan worden gesteld voor de crisis, die door allerlei oor zaken is ontstaan. Op zijn beurt heeft de heer Boon scherpe critiek op de sociaal democratie uitgeoefend, waarna hij heeft uiteengezet, dat het dringend noodig is, dat de productiekosten verlaagd worden, als het niet anders kan dan desnoods door loons verlaging, gelijk reeds elders is geschied In dit verband noemde hij o.a. Amerika, Duitsch- land en Italië. Spr. kantte zich tegen een veertigurige werkweek en beriep zich daarbij op sociaal democraten als de heeren Van der Waerde en Henri Polak. \tP°j 'e£en de andere moties van den heer an den Tempel verklaarde hij zich op grond van financieele bezwaren. De heer S m e e n k (a.r.) heeft eveneens ®utiek uitgeoefend op de rede van den heer Albarda, verklaarde zich tegenstander van een bijslag op loonen ter verhooging van de exportindustrie, wilde ook van geen tarief- verhooging weten en meende dat het ove rigens niet verwerpelijke denkbeeld van een veertigurige werkweek voorloopig aU on uitvoerbaar moest worden uitgeschakeld. De heer L. de Visser comm heeft hierna in een daverend uitgesproken rede tegenover den heer Albarda de voortreffelijk heden var; Sovjet-Rusland volgehouden en ons maatschappelijk bestel met zware woor den afgebroken. Volgens gewoonte kwam hij aan het einde van zijn rede met een paar moties voor den dag, doch. ook volgens ge woonte, werden zij niet ondersteund, zoodat de voorzitter ze naast zich nederlegde. Nadat de heer Kersten (herv. ger. staatsp.) als zijn overtuiging had uitgespro ken, dat de toestand der huidige maatschappij toe te schrijven is aan hooger macht en zijn afkeer van het moderne staatsbestel had ge formuleerd, kwam mnister Ruys weder aan het woord. Met positieve verklaringen was hij zuinig. Hij hoopte op de steun van het Parlement bij de uitvoering van maat regelen, strekkende tot verzachting van den toestand, verklaarde niet op een algemeene loonsverlaging te willen aansturen en wilde van de door sommige sprekers aanbevolen invoerbeperking niets weten. Overigens handhaafde hij zijn bezwaren tegen de mo ties van den heer Van den Tempel, welke hij geen van drieën aannemelijk achtte. Het slot werd gevormd door een korte rede van den interpellant. die nog al heftig opkwam tegen hen, die weigerden met hem mede te gaan. Het komt ons niet waarschijnlijk voor, dat zijn moties een meerderheid in de Kamer zul len vinden. NA DE BETOOGINGEN TE BRUNSWIJK. Nog eens de botsingen tusschen de politieke groepen. Minister Gröner krijgt een „standje"! De paar laatste dagen hebben wij verschil lende berichtjes opgenomen over vechtpar tijen tusschen de nationaal-socialisten en hun politieke tegenstanders. Deze botsingen kan men eendeels rangschikken onder de groote serie, welke wij nu al zoo lang kennen, maar aan den anderen kant staan ze ook weer geheel apart. De onmiddellijke oorzaak is n.1. geweest de bekende betooging van de Nazi's te Brunswijk, waar de relletjes zijn begonnen tusschen de Hitlerianen en de an ders denkenden, relletjes, die nog steeds voortduren. Telkens en telkens weer wordt de politie gealarmeerd, om oploopen uiteen te jagen, of bij kloppartijen in te grijpen. Nu heeft, zooals het Hbld. meldt, de (nat.- soc.) minister van binnenlandsche zaken, Klagges, een verklaring gepubliceerd, waar in hij op komt tegen overdreven mededeelin- gen over de troebelen en constateert, dat de politie in elk opzicht meester van den toe stand is gebleven. Intusschen zijn door de politie gedurende deze dagen een zeer groot aantal voorwerpen in beslag genomen, welke men aan deelnemers aan de vechtpartijen of aan van deelneming verdachten heeft ontno men. Onder de opgestapelde voorwerpenkan men van alles vmden: stoel- en tafelpooten, hamers, ploertendooders, steenen, sabels, dolken, enz. Gisterennacht is het ook in het nabijge legen \X olfenbüttel tot relletjes gekomen tus schen Nazi's en communisten, waarbij de politie moest optreden. Een 17-jarige jongen is doodgeschoten. Het lijk was later op de spoorrails gelegd, blijkbaar met de bedoeling den indruk te wekken, dat de jongen zelf moord had gepleegd. Voordat echter een trein passeerde, werd het lichaam ontdekt, dat door de politie in beslag is genomen. Het aantal personen, bij de gebeurtenissen te Brunswijk gedood, bedraagt thans drie ten en ander zal waarschijnlijk een naspel hebben in den Landdag. De soc.-dem. hebben n.1. de onmiddellijke bijeenroeping van het parlement geëischt. Zij willen minister Klag ges de vraag stellen, welke maatregelen hij denkt te nemen om in de toekomst de open bare orde en veiligheid te verzekeren. o De incidenten in Brunswijk, waarbij drie dooden en 60 gewonden vielen, worden na tuurlijk druk in de pers, Vooral de linksche besproken. In afwachting van het gevraagde rapport van den Brunswijkschen ëezan^. '5 Berlijn (zulk een post bestaat nog!) heeft de minister van bmnenlandsctie zaken Gröner den garnizoens-commandant te Brunswijk, kolonel Geyer, een Prot^°'J* opstellen van zijn ^vindin^n gediende d da^en der Hitleriaansche betooging. In flit rapport constateert de garnizoens-comman- dan? dat hoewel het nu en dan spande en bHv hier en daar het straatplaveisel werd „„„ebroken (niet door nat.-soc.) en met stee nen werd geworpen, welke aanvallen werden Antwoord o.a. door het inwerpen van vensters en het doen van uitvallen, de politie den toestand toch meester bleef, zoodat het geen oogenblik noodig bleek de rijksweer te aoen optreden. Naar aanleiding van dit rapport wordt den minister het verwijt gemaakt, dat hij eer. officier belast heeft met het uitbrengen van een verslag over een politieke aangelegen heid, en wordt geconstateerd, dat hier reeds 'n geval voorhanden is, dat de minister, die Binnenlandsche zaken en Rijksweer onder zich heeft, de Rijksweer in zeker opzicht voor politieke doeleinden heeft gebruikt. Waarop weer van ministerieele zijde wordt betoogd, dat men elke mogelijke bron voor het verkrij gen van rechtstreeksche inlichtingen moet gebruiken en dat deze bron den minister in dit geval als de geschiktste voorkwam, om dat een officier nog het best vertrouwd moet zijn met politiezaken, waarom het hier dan toch gaat. De „Voss. Ztg. constateert in een uitvoe rig commentaar op het gebeurde, dat de zaak tenslotte hierop neerkomt, de nationaal-soc.- D. nationale regeering, die sinds maanden groote betoogingen van organisaties, welke staan op den bodem van de grondwet, ver boden heeft, omdat zij de orde en rust in ge vaar gebracht zag, de bijeenkomst van tien duizenden Hitlerianen niet alleen duldde, maar zelfs begunstigde, ofschoon zij moest weten dat bij een dergelijke samenkomst van strijdlustige elementen, gezien de huidige politieke spanning bloedige botsingen niet te vermijden zouden zijn. De regeering heeft schuld, niet de jonge mannen, die meenen het Hakenkreuz of de Sovjetster meenden trouw te moeten zweren. In geen enkel Duitsch land wordt tegenwoor dig nog de „Unfug" van parades van parti culiere legerscharen geduld. Het blad vertrouwt, dat met het rapport van den garnizoenscommandant te Bruns- wijksche kwestie in politiek opzicht nog niet is afgedaan. Uit Moekden wordt gemeld, dat te Fieh- ling, ten noorden van Moekden aan den Zuid-Mantsjoerijschen spoorweg, een hevig gevecht heeft gewoed, tusschen het Japan- sche garnizoen en 2000 Chineezen. Uit de Japansche zóne zijn versterkingen naar Thie- ling gestuurd. De pauselijke Nuntius beeft een bezoek ge bracht aan den Spaanschen minister van bui- tenlandsche zaken en heeft hem medegedeeld, dat hij te Madrid blijft, daar zijn aanwezig heid door het Vaticaan noodzakelijk wordt geacht. Naar aanleiding van het officieuse dementi van het artikel „Staakt Moscou de betalin gen" in de „Germania" schrijft het blad in zijn editie van Donderdagavond o.a. het volgende Tegenover de ontkenningen stellen wij uit drukkelijk vast, dat in de artikelen van „Ger mania" op geen enkele plaats beweerd wordt dat op het oogenlbik reeds met Duitsche firma!s moratoriumonderhandelingen zijn aangeknoopt. Wel echter toont het artikel aan dat de Sovjet Unie in steeds sterker mate met financieele moeilijkheden heeft te kamj>en Daarvoor spreekt alleen reeds de steeds meer rigourcuse pogingen zich deviezen te ver schaffen en de poging van de Sovjet-Unie om voor haar bestellingen steeds langere be talingstermijnen te verkrijgen. Het officieuse Duitsche dementi kan de juistheid van deze beweringen nuiet op zij zetten en niet bestrij den. Of de Sovjet Unie de gedetailleerde op gaven van onzen zegsman over de buitenge woon ingrijpende maatregelen ter verwer ving van deviezen zal demonstreeren, blijft te bezien. De „Gemania" heeft reeds bij het afsluiten van <fc groote transactie met Rus land in het begin van dit jaar de economische waarde van deze bestelling niet met hetzelf de optimisme kunnen begroeten als men in dien tijd overal ontmoette en heeft toen ge wezen op het groote financieele risico. In den tusschentijd is de cred.etwaardigheid van de Russische partij ongetwijfeld gedaald. Wij willen hopen dat het Duitsche bedrijfsleven gespaard blijft voor een verlies van deze transactie. Bij de groeiende uitbreiding van de wereldcrisis echter ook tot de Sovjet Unie lijkt het ons volkomen onmogelijk het reeds aanvaarde risico tten opzichte van Rusland nog meer te vergrooten gelijk dit in den laat- sten tijd in verschillende economische krin gen wordt verlangd. Het Berlijnsche Sovjetgezantschap geeft volgens een bericht in de Berlijnsche bladen een verklaring uitgegeven, waarin wordt uit eengezet, dat de beweringen van de „Germa nia" betreffende nooit bestaan hebbende moeilijkheden van de Sowjet Unie om de be talingsverplichtingen jegens Duitschland na te komen en de mogelijkheid van een beta lingsmoratorium der Sowjet Unie onjuist zijn en beschouwd moeten worden als kwaadwil lige benadeeling der Duitsch-Russische be trekkingen. Naar het communistische blad „Berlin" am Morgen" verneemt is de Russische han delsvertegenwoordiging voornemens om in opdracht van de Sovjetregeering tegen de „Germania" wegens benadeeling van haar belangen door verspreiding van voor het crediet nadeelige berichten een civiel rechter lijken aanklacht in te dienen. Minister-president MacDonald maakt een korte tournee buiten zijn eigen kiesdistrict Dinsdag voerde hij ten behoeve van zijn zoon Malcolm, nationaal liberaal candidaat te Basostlaw het woord, terwijl hij vandaag te Derby minister Thomas zal bijstaan. Mac Donald spaart tijd uit door wanneer de weersomstandigheden zulks toelaten van een vliegtuig gebruik te maken. In een heden verleend interview verklaarde MacDonald dat de nationale regeering nog steeds nationaal blijft en niet partijdig is Geen enkele partij heeft het recht haar ori gine te vergeten en in het Lagerhuis te komen om daar te zeggen: hetzij labour, liberaal of conservatief wij zullen onze eigen politiek volgen zonder aanzien van de collegas met wier medewerking wij voor een „nationale regeering" hebben gestreden. Ik geloof in hef fatsoen van al zijn collega's van alle ipartijen Tot de crisis is overwonnen zullen zij hun nationale meerderheid niet omzetten in een voor hun partij. ARTHUR SCHNITZLER OVER LEDEN. De bekende Oostenrijksche dramaturg Dr. Arthur Schnitzler is Woensdag op 69-jarigen leeftijd overleden. Des morgens kreeg de schrijver tij dens een wandeling een bloeduitstorting in de hersenen. Na een bewusteloosheid van eenige uren is Dr. Arthur Schnitzler overleden. Schnitzler, wiens vader medicus was, wijdde zich eveneens in den beginne aan medische studies en liep colleges aan de universiteit van Weenen. Hij werd offi cier van gezondheid, had later een par ticuliere practijk om zich vervolgens uit sluitend te wijden aan literatuur. Een zijner eerste novellen was „Leutnant Gustl", welke in de „Neue freie Presse" werd gepubliceerd en ten gevolge had, dat tegen hem een aanklacht werd inge diend wegens beleediging van het leger. Zijn titel „regimentsarts" werd hem toen voor het vervolg ontzegd. De bekendste werken van de Woens dag overleden Oostenrljkschen schrijver Arthur Schnitzler zijn voor alles de ro man „Der Weg ins Freie" en de later ook verfilmde novelle „Fraulein Else". Het indertijd zeer veelvuldig gespeelde too- neelstuk „Liebelei" is ontleend aan Mileu. Met dit stuk heeft Schnitzler in het jaar 1895 in het Burgtheater zijn eer ste groo'e successen geboekt. Gisternacht is een stoomschip, waarvan de naam en de nationaliteit nog niet konden worden vastgesteld, aan de N.-Westelijke stormen, die sinds Dinsdagochtend langs de kust woedde, ten offer gevallen. Het schip heeft kort voor middernacht aan de monding van de Elbe bij Scharnhoorn noodsignalen uitgezonden. Toen de beide bergingsschepen „Simson" en „Hero" om drie uur in den nacht te hulp kwamen, was het schip reeds gestrand, het was voor de bergingsschepen in verband met de woeste zee niet mogelijk, een verbinding met het gestrandde schip tot stand te bren- gea Daar men heeft waargenomen, dat zware brekers over het schip gingen, moet het verlies van menschenlevens vrij zeker worden geacht. De bergingsschepen en de eveneens op de plaats des onneils aange komen redding-boot van Helgoland zullen in de nabijheid van het schip blijven, om on middellijk te kunnen ingrijpen wanneer de zee wat kalmer wordt. Tot de eerste middaguren was het gisteren nog niet mogelijk de bij Scharhoorn ge- strandde stoomboot te naderen. In verband hiermede kon men evenmin den naam en de nationaliteit van den stoomer vaststellen. Pogingen om van Neuwerk uit radiografi sche verbinding met het gestrande schip tot stand te brengen, zijn zonder succes geble ven. Van boord van het schip werd geen ant woord gegeven. Men gelooft derhalve dat de bemanning het schip reeds heeft verlaten en hoopt dat zij zich op het eiland in veiligheid bevindt. WIJ BRENGEN U OP ONZEN EERSTEN FILMAVOND IN HET A. B. T. DE SCHIT TERENDE LIGA-FILM (Dieren kijken U aan). DONDERDAG 29 OCTOBER HOUDT DUS VRIJ. Zie het filmnieuws van hedenavond, Deensche stoomschip „Pedermost" uit Svend- borg, dat 909 bruto register ton meet. Het behoort tot de scheepvaartmaatschappij Pe dermost. De verbinding met het schip kon tot stand worden gebracht door den duiker Wulf met diens bergingsvaartuig, dat te zameo met de Buxier maatschappij zal trachten het schip te sleepen, zoodra de weersomstandig heden zulks toelaten. De reddingsboot Dom mer bevond zich tijdens de afzending van dit bericht nog langszijde de Pedermost. De bemanning is niet voornemens het schip te verlaten. Voor zoover tot nu toe is bekena ge worden, heeft het schip geen ernstige averij opgeloopen. Ook de machine is nog in orde, 42 CONTROLEKASSEN GEPLUNDERD. Toen Woensdagmiddag de employé'a van Woolworth, na de middagpauze, weer aan het werk wilden gaan, consta teerden zij dat alle 42 kassen van het warenhuis van haar inhoud, ongeveer 1500 mark, waren ontdaan. Van de da ders ontbreekt ieder spoor. DE BIJZETTING VAN EDISON. v Het stoffelijk overschot van Edison is gistermiddag in het familiegraf op het kerkhof van Orange (New Jersey) in alle stilte bijgezet. Aan de eenvoudige plechtigheid nam mevr. Hoover als vertegenwoordigster: van den Amerikaanschen president deel. Verder merkte men o.a. op Henry Ford en talrijke andere vrienden van den overledene. Ter eere van den overledenen zouden gisteiavond om 10 uur in het geheele land alle lichten gedurende een minuut gedoofd worden. Zelfs de fakkel van het vrijheidsbeeld zou gedurende dien tijd niet verlicht zijn. En alle lichten werden gedooid Gisteravond om 10 uur precies doofden in geheele Vereenigde Staten gedurende een minuut alle lichten, waarin Amerika het overlijden van Edison herdacht. Op het oogenblik, dat in alle steden de lichten uitgingen, werd ook overal de electrische stroom verbroken. De radio uitzendingen werden onderbroken en het stralende licht aan den top van het Vrijheidsbeeld aan de New oYrksche ha ven doofde voor de eerste maal sedert het voor het eerst werd ontstoken. De begrafenisplechtigheid zelf ge schiedde met stille waardigheid. De uit- vaardienst werd geleid door den me- thodistischen geestelijke Stephen Her ben, sedert jaren een vriend van Edison. President Hoover was op het laatste oogenblik verhinderd de plechtigheid bij te wonen; in zijn plaats was mevr. Hoover gekomen. Voorts waren er de intiemste vrienden van den uitvinder, de autokining Henry Ford en de rubber- magnaat Harry Forestone. Talrijke personen ook uit het buiten* land woonden de uitvaartdienst bij. NATIONAAL SOCIALISTISCHE LANDDAGAFGEVAARDIGDE I GEARRESTEERD. Tijdens de middagzitting van den Prui- sischen Landdag werd de nationaal so cialistische landdagafgevaardigde Hink- Ier uit Halle bij het verlaten van het Landdaggebouw in de Prinz Albrecht- strasse gearresteerd. De arrestatie ge schiedde op grond van een overtreding van de wet tot bescherming der Repu bliek. De vice-president van den landdag Dr. von Kries, heeft bij den Pruisischen mi nister van financiën tegen de arrestatie gepi otesteerd en de invrijheidstelling van Hinkler geëischt in verband met een belangrijke stemming in den landdag op heden, Donderdag,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1931 | | pagina 1