DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN QMSTR1
ai;i
S. KROM.
Qayelijksch Ovevzicht
^Buitenland
Binnenland
BELANGRIJKE MEDEBEEUN6.
Volksuniversiteit
Mo. 25»
UIAAMKA© Mn VEI HEK 1931 Hoofdredacteur-Tj. N. ADEMA,
133e Jaargang.
Twee dooden.
EEN HALF MILLIEN FRANKEN
GESTOLEN.
IN BESLAG GENOMEN SMOKKEL
WAREN VERBRAND.
NIEUWE COMMUNISTISCHE
SAMENZWERING IN BULGARIJE
ONTDEKT.
HET CALMETTE-PROCES,
STOOMERIJ en VERVERIJ
TEL. 1523 (3 lijnen)
Japonnen (wol) stoomen vanaf f 2.75
Japonnen (zijde) stoomen van f3.25
Mantels stoomen vanaf f3.25
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VER TENTIEN:
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten abat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b. HERMs. COSTEI ZOON, Vpordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Dit nummer bestaat uit drie bladsn.
DE TOESTAND IN CHILI.
Een overzicht van de jongste
gebeurtenissen.
Een onderhoud met Heliodoro Vanez.
In den afgeloopen zomer hebben wij ver-
êcheidene keeren berichten moeten opnemen
over opstanden in Chili, welke tenslotte zoo
ernstig werden, dat Ibanez, de president van
dat land moest aftreden.
Deze berichten waren vrij verward, ook al,
doordat de strenge censuur belette, om een
juist inzicht in deze zaak te krijgen en daar
om heeft het Ned. Corr. Bureau te Den Haag
de gelegenheid te baat genomen, om den
heer Heliodoro Yanez, oud-president van
den Chileenschen Senaat, die zich op het
oogenblik in Nederland bevindt, te inter
viewen en hem verzocht, een overzicht tc
geven van de jongste gebeurtenissen in zijn
land.
De heer Yanez verklaarde, dat de laatste
regeeringswisseling in Chili niet het gevolg
is van een staatsgreep en ook niet van ci-
ambitie van een bepaald persoon, evenmin
als van een algemeene beweging. Doch door
den loop der dingen onvermijdelijk was ge
worden.
Onder de vele oorzaken, welke tot den val
van het vorige bewind hebben geleid, is in de
eerste plaats de wreedheid, die het regiem
Ibanez kenmerkte. Ibanez heeft het eigen
domsrecht geschonden en alle vrij meenings-
uiting onderdrukt. Een strenge censuur op
de pers werd ingesteld, welke zich zelfs uit
strekte tot de advertenties. Het verdedigen
van meeningen, afwijkende van die van het
gouvernement, werd strafbaar gesteld. De
openbare vrijheid werd geheel afgeschaft, de
administratie gedesorganiseerd en zelfs de
rechtbanken waren door corruptie en wan
orde aangetast. De burgers werden vervolgd
en getyranniseerd. In het algemeen heeft men
de grondwet ter zijde gesteld en vervangen
door Willekeur van den president en van
diens onmiddellijke omgeving.
In deze situatie, door het gemis aan vrij
heid en controle, ontstond een beweging, aan
•ivankelijk onder de studenten en zich langza
merhand uitbreidende. Bij de studenten slo
ten zich aan de arbeiders en voorts vele an
dere groepen van burgers. Deze beweging
maakt het den president onmogelijk te regee
ren, zelfs niet met behulp van geweld. Einde
lijk legde president Ibanez zijn mandaat neer
en vluchtte naar het buitenland, zich daar
door onttrekkende aan de gevolgen van zijn
wanbeleid.
De nieuwe beweging beantwoordt volko
men aan den toestand in het land en is in
overeenstemming met de openbare meening
De verhoudingen worden langzamerhand
meer normaal en de handel verbetert. Ook
het leger, dat uit burgers bestaat, sympathi
seert met de nieuwe richting.
De buitenlandsche kapitalen en de vreem
delingen, die in Chili verblijf houden, hebben
niets te vreezen. Het evenwicht op de begroo
ting zal naar alle waarschijnlijkneid spoedig
worden hersteld. Het werk, dat het nieuwe
gouvernement zal hebben te verrichten, zal
zwaar zijn en zeer ondankbaar, maar ei
staan mannen aan het hoofd, die zich van
hun verantwoordelijkheid bewust zijn.
Volgens verklaring van den minister van
Financiën zal het begrootingstekort bedra
gen 12.700.000 dollar en in de afgeloopen
4 jaar is de openbare schuld toegenomen
met 540.236.443 dollars.
Deze cijfers toonen aan, welk een ramp
Ibanez gebracht heeft over een land met 4
millioen inwoners. De salpeterindustrie is in
haar geheel verkocht aan buitenlandsche ka
pitalisten, zonder dat het land er ook maar
eenig voordeel van heeft gehad. De belastin
gen zijn in verband met de draagkracht der
bevolking reeds te veel opgevoerd; de in
komsten gaan dan ook in dalende richting
Het is voor het eerst in de financieele geschie
denis van Chili, dat men de betaling der bui
tenlandsche schulden heeft moeten uitstellen
Thans is echter te verwachten, dat de
nieuwe regeering, zonder zich te mengen in
den partijstrijd, het herstel van het land
krachtig ter hand zal nemen.
weg naar het ziekenhuis te Rostock
overleed deze man. De andere commu
nist werd direct doodelijk gewond. De
nationaal-socialist moest eveneens in
het ziekenhuis worden opgenomen.
Te Bad Suelze is het eveneens tot bot
singen gekomen tusschen nationaal-
socialisten en communisten uit Tribsee.
Er zijn talrijke personen gewond. Te
Riebnitz werd een nationaal-socialist na
een vechtpartij met een politieken tegen
stander ernstig gewond.
ERNSTIGE ONTPLOFFING IN
SCHOTSCHE MIJN.
10 dooden.
Door een ontploffing in de Bowhill-mijn
bij Lochgelly (Fifeshire, Schotland) werden
10 mijnwerkers gedood. De mijn is een der
grootste in Schotland. Er wordt door 1440
mijnwerkers gearbeid.
De ochtendploeg was Zaterdagmiddag
juist uit de mijn gekomen, toen de mannen
een ontploffing hoorden, welke in de ge-
heek plaats verwoestingen aanrichtte Tal
rijke vensterruiten werden verbrijzeld Direct
vulden de straten zich met honderden men-
schen die naar den ingang van de mijn
holden.
Er werden reddingscolonnes samenge
steld, die naar beneden gingen Zij namen
zes kanarievogels ten einde de gesteldheid-
van de lucht te onderzoeken. Alle vogeltjes
stierven onder invloed van de gassen.
Niettemin gingen de mannen verder. Na
een zwaren arbeid van zes uren, moesten zij
evenwel terugkeeren, zonder resultaat te
hebben. Andere mannen gingen naar be
n-eden. Hun is het na eenige uren van noes
ten arbeid gelukt, midden in den nacht door
te dringen tot de plaats des onheils, waar zij
tien volkomen verminkte lijken onder het puin
vandaan haalden. Het ongeluk heeft plaats
gehad op 600 M. onder den grond.
Aan den ingang der mijn wachtten vrou
wen, met tranen in de oogen, op berichten,
totdat zij eindelijk de onheilsboodschap ver
namen.
Dit ongeluk ;s het grootste dat ooit heeft
plaats gehad in de kolenmijnen van Fifeshire.
De lijken der verongelukte
miinwerkers geborgen.
Pas 24 uren na de ontploffing in de
Bowhillmijn is het gelukt de lijken der 10
verongelukte mijnwerkers boven te brengen
Steeds weer moesten de reddingscoionnes
hun werkzaamheden wegens het uitstroo-
mend gas opgeven en terugkeeren. De mees
ten hunner waren volkomen uitgeput; toen
zij het daglicht weer zagen moesten eenigen
hunner zich onder medische behandeling
stellen Den geheelen nacht door hebben
groote groepen menschen aan den uitgang
van de mijn gewacht op het resultaat der
bergingswerkzaamheden. Het ongeluk heeft
plaats gehad toen de mijnwerkers een venti
lator wilden overbrengen naar een andere
afdeeling.
VERKIEZINGEN IN MECKLENBURG.
Bij de verkiezingen in Mecklenburg
Schwerin is het Zondag tot ernstige bot
singen gekomen. Toen een troep na-
tionaal-socialisten te Bad Doberan Za
terdagnacht van een verjaarspartij
naar huis terugkeerde, kregen zij ruzie
met een drietal communisten. Het kwam
tot een vechtpartij, waarbij een der nazis
door de communisten werd neergesla
gen. Het gelukte hem zijn revolver te
trekken, doch hij schoot in zijn eigen
been. De beide andere schoten die hij
loste troffen de communisten. Een van
hen kreeg een schot in den buik. Onder
13 MUITERS VAN DE „WEISSE SEE"
VEROORDEELD.
Het stoomschip „Weisse See" uit Ham
burg, dat Zaterdag uit Rusland te Cuxhafen
is aangekomen, heeft 13 man der bezetting,
welke aan de zeeliedenstaking hebben deel
genomen. aan land gezet. Zij werden wegens
muiterij ieder veroordeeld tot een gevange
nisstraf van een maand. De staking op dit
schip heeft slechts drie uren geduurd.
OVERVAL OP POLITIEAGENT.
In den nacht op Zondag hebben te Dort
mund 8 personen een politieagent in burger-
kleeding overvallen. Zij sloegen hem tegen
den grond en trapten hem. De in het nauw
gedreven agent trok zijn revolver, kon ech
ter niet vuren, daar het wapen hem uit de
hand werd geslagen. De man bekwam zware
verwondingen aan het hoofd en de borst.
BANKLOOPER BEROOFD.
Oude truc toegepast.
De berooving en het overvallen van bank-
loopers schijnt langzamerhand een epidemisch
karakter aan te nemen. Bijna geen dag gaat
er voorbij of de Duitsche bladen maken mel
ding van dergelijke misdrijven.
Zoo lezen we thans weer in het Hbld., dat
een banklooper te Berlijn beroofd is van
6900 Mark, door toepassing van een oude
truc.
De banklooper had in het gebouw van ae
Rijksbank 6900 M. ontvangen en het e'
in een groote portefeuille geborgen. Ree
toen had de man den indruk Se^re8®?' n
hij door drie personen werd ga^,g0nmerk
Daar hij hen later echter niet meer opmerK
te, dacht hij er verder met aan.
TVrunil rJp Innnpr Dll Qc -
ook bevindende man ncm vhvumv..^
zaam erop, dat zijn heele jas van achter vol
zat met een of andere pap, en hij maakte de
vuiligheid eraf. Waartoe hij echter een oogen
blik zijn portefeuille onbewaakt moest laten
Daarvan heeft de vriendelijke vreemdeling
gebruik gemaakt om de aetetasch met een
erop gelijkend exemplaar te verruilen.
De politie houdt zich overtuigd, dat men
hier te doen heeft met een trio internationale
bankdieven, dat reeds jaren geleden ook in
Berlijn opgetreden is en toen groote bedra
gen heeft buit gemaakt.
SCHOBER KLAAGT STARHEMBERG
\AN.
Wegens beleediging.
De Oostenrijksche vice-kanselier Schober
heeft tegen den bondsleider van de Heim-
wehren, vorst Starhemberg, een aanklacht
ingediend wegens bekedigende uitlatingen in
vergaderingen.
Ten nadcele van den hertog
de Guise.
De Amerikaansche onderdaan, hertog
de Guise Hite, een jieef van den Fran-
schen troonpretendent, is te Dieppe, in
Frankrijk, bestolen voor een totaalbe
drag van een half millioen franken aan
juweelen en baar geld. De diefstal baart
bizonder opzien, aangezien hij met on
gelooflijke driestheid is gepleegd. De als
kunstvriend en verzamelaar bekende
hertog had zich in een ouden slottoren
een woning ingericht, waar hij kostbare
kunstvoorwerpen had ondergebracht.
Op de derde verdieping bevond zich
een zware geldkist, waarin zoowel siera
den als 50.000 franken en 50 Engelsche
ponden in bankpapier werden bewaard.
Zaterdagmiddag hebben dieven van de
afwezigheid van den hertog en zijn
dienstpersoneel gebruik gemaakt om
zich toegang tot de burcht te verschaf
fen. Zij sleepten de geldkist de straat op
en vervoerden deze per vrachtauto. Van
de inbrekers en hun buit ontbreekt ieder
spoor.
Voor een bedrag van 100.000 R.M.
Groote opwinding heerscht te Gelsen-
kirchen, omdat de politie op grond van
een wetsartikel voor een bedrag van
100.000 R.M. in beslag genomen smok
kelwaren, waaronder tabak, koffie e. d.
heeft verbrand. De waren werden met
petroleum overgoten en aangestoken.
De politie is te Sofia op het spoor ge
komen van een communistische samen
zwering en haar uit Moskou geleide ter
roristische centrale.
Op verschillende plaatsen te Sofia
werden uitgebreide archieven en naam
lijsten in beslag genomen, waardoor het
mogelijk was ongeveer 60 arrestaties te
verrichten. Er werden gearresteerd
o. m. advocaten, journalisten, studenten,
zoomede eenige vrouwen.
Aanleiding tot de ontdekking van deze
samenzwering was een botsing, welke
Vrijdag heeft plaats gehad tusschen de
politie en twee sinds lang gevolgde bols
jewistische agenten van Bulgaarsche
nationaliteit, die uit Moskou waren re-
zonden en via VVeenen te Sofia waren
gearriveerd. Het is de politie gelukt een
van beiden te achterhalen en te arrestee
ren, terwijl de ander. Kofardschieff, voor
de oogen der politiebeambten zelfmoord
pleegde. Kofardschieff was reeds langen
tijd bij de Bulgaarsche autoriteiten be
kend. Twee jaren geleden werd hij als
leider van den Bulgaarschen Komsomol-
zen-bond (communistischen jeugdbond)
bij verstek veroordeeld tot 12 jaren
tuchthuisstraf. Hij bevond zich toenter
tijd te Moscou.
KERKDIENSTEN TE ATHENE
VOOR DEN AANSLUITINGSSTRIJD
VAN CYPRUS.
In alle kerken van Athene hebben Zondag
kerkbiddiensten plaats gehad voor den aan-
sluitingsstrijd van Cyprus.
Plechtigheden voor de voor de vrijheid
van Cyprus gevallene waren voor het stads
gebied van Athene verboden. Met hetzelfde
doel zijn daarop duizenden naar een voor
stad van Athene getrokken. Ten slotte poog
de de menigte de stad zelve binnen te drin
gen. Daarbij is het op verschillende plaatsen
tot botsingen met de politie gekomen.
Te Saloniki en in talrijke andere steden
van Griekenland hebben sympathiebetoogin-
gen voor het broedervolk plaats gevonden
HET NIEUWE PALEIS VAN DEN
GOUVERNEUR DOOR DEN
PAUS INGEWIJD.
De Paus heeft Zondag het nieuwe paleis
van den gouverneur en het bestuur van
Vaticaanstad ingewijd. Het groote paleis
ligt achter de zijbeuk van de St. Pieterskerk
en is het grootste en belangrijkste gebouw
dat sinds het Lateraanverdrag m de Vati
caanstad is gebouwd.
Gelijkstraats bevinden zich de werkkamers
van den gouverneur en van den secretaris
generaal van Vaticaanstad. Op de eerste
verdieping bevinden zich de woning van den
gouverneur, de ..vorstenzaal' en de groote
receptiezaal. Op <k tweede verdiepingen de
andere werkkamers en de woningen.
De groote ontvangzaa; en de vorsten -
zaal" zijn met rood damast behangen. De
slaapkamers voor de buitenlandsche souve-
reine vorsten zijn n.et damast, de beide bad
kamers met Onyx en Zippolon (een soort
marmer) bekleed. Ook voor hel gevolg van
buitenlandsche vorsten zijn talrijke vertrekken
gereserveerd.
TWEE TER DOOD VEROORDEELDEN
BEGENADIGD.
Naar verluidt heeft het Pruisische staats-
ministerie de wegens gemeenschappelijk be
dreven moord, brandstichting en verzeke
ringsbedrog ter dood veroordeelden Staffran
en Kippnick begenadigd.
KASTF.EI. IN SCHOTLAND
AFGEBRAND.
Zaterdag is het oude Schotsche slot
Gaarochdalry in het graafschap Kirkcud-
bright tot den grond toe afgebrand. Kost
bare meubelen, schilderijen en oostersche
kostbaarheden werden een prooi der vlam
men. De schade wordt geschat op ongeveer
50.000. Daar onmiddellijk na het uitbreken
van de brand de telefoondraden doorbran
den, duurde het twee uur, voor de brand
weer verscheen.
MISLUKTE ROOFOVERVAL.
In den nacht op Zaterdag zijn onbekende
daders binnengedrongen in het gebouw van
de gemeentekas te Bokowyne (district Katto-
witz). Daar zij klaarblijkelijk niet de noodige
gereedschappen bezaten om de brandkast
open te breken, hebben zij een hoeveelheid
springstof ervoor opgehoopt en deze tot ont
ploffing gebracht Het gevolg was, dat een
geweldige explosie ontstond, waardoor het
geheele vertrek werd verwoest. Door het
lawaai waren omwonenden gewaarschuwd,
zoodat de inbrekers het hazenpad moesten
kiezen.
ZIJN VADER VERMOORD.
Te Koenigshutte heeft zich bij de politie
een 22-jarige, Johann Plaza, aangemeld, die
meedeelde zijn vader te hebben vermoord.
Inderdaad vonden de politieagenten den 53-
jarigen vader zwaar gewond. Onderweg
naar het ziekenhuis overleed hij. De zoon had
zijn vader door twee slagen met een ijzeren
staaf neergeslagen. De dader weigert iets
mede te deelen over de redenen van zijn
daad.
Het verhoor van de zuigelingen-ver
pleegsters bracht in alle gevallen de be
vestiging, dat de haar toevertrouwde
kinderen inderdaad gevoed waren. Tij
dens het verhoor van de afzonderlijke
zuigeling-verpleegsters bleek, dat het B.
C. G.-preparaat door zuigelingenver
pleegsters uit Bad Schwartau was inge
voerd, aangezien haar door een ver
pleegster gezegd was, dat het middel
zeer goed was en in Lubeck werd toege
past. Tijdens het proces werd vastge
steld, dat nog na 26 April 1930 op welken
dag het verder verstrekken van het pre
paraat te Lubeck werd stopgezet, 5b kin
deren nog 1 of twee ampullen gekregen
hebben. Na het slot der verhooren der
verpleegsters werd de zitting tot Woens
dag a.s. verdaagd. Prof. Schuermann uit
Berlijn zal dan een voordracht houden
over de verschillende soorten tuberculo
se en de resultaten van de sectie te
Lubeck.
BELANGRIJKE VRAAGSTUKKEN
VOOR DE MIDDENSTANDS
ORGANISATIES.
In het bureau van den Kon. Ned. Midden
standsbond is onder leiding van den heer C
J. G. Struycke een vegradering gehouden
van de besturen der drie nationale midden
standsorganisaties.
Een commissie werd ingesteld die de posi
tie der onderaannemers en de bescherming
van hun belangen in studie zal nemen.
De middenstanders, geïnteresseerd bij den
verkoop op afbetaling, hebben speciale be
langen, die eigen organen ter verzorging
eischen; tot de instelling van deze laatste zal
binnenkort worden overgegaan.
Langdurige besprekingen werden gevoerd
over een eventueele wijziging van het kies
recht voor de Kamers van Koophandel. De
vergadering meent, dat het bestaande stelsel
het beste kan worden vervangen door een
Bij wijze van proef zullen voor den
voordrachtavond van CHARLOTTE
KÖHLER, waarheen g(j natuurlijk
ook gaat, Woensdagavond van 79
uur aan een afzonderlijk loket in
het Uitleenbureau van de Leeszaal
kaarten worden verkrijgbaar ge
steld. Maakt hiervan zooveel mo
gelijk gebruik. Gjj voorkomt lang
wachten aan het loket van uitlee-
ning van boeken. Zie ook stads
nieuws.
zaken-kiesrecht met behoud van de scheiding
tusschen groot- en kleinbedrijf.
Verschillende details zullen nog nader in
studie worden genomen, zoo b.v. hoe het za-
kenkiesrecljt kan worden uitgeoefend door
middel van vereenigingen, een wijziging in
het hhuidige vernummerstelsel bi] de verkie
zingen e.d.
Een belangrijk punt van bespreking vorm
den ook de a.s. departements-reorganisatie en
de plaats van de afdeeling middenstand in
het geheel van den economischen voorlich
tingsdienst.
Unaniem was de vergadering van meening,
dat de voorgestlde oplossing feitelijk een stap
terug beteekent, doordat in het contact tus
schen middenstandsafdeeling en minister
weer een instantie wordt ingeschakeld. Een
zelfstandige afdeeling middenstand, direct
onder den directeur-generaal, is naar de
meening der aanwezigen de eenige waarborg
voor het handhaven van de gelukkige belang
stelling van overheidswege voor den midden
stand.
Besloten werd zich alsnog tot den minister
te wenden, teneinde een oplossing in dezen
geest te verkrijgen.
Plissée extra.
Onze naam waarborgt U zorg
vuldige en vlugge aflevering.
BRAND.
Boerderij afgebrand.
Gistermiddag omstreeks half drie is door
tot dusver onbekende oorzaak brand ontstaan
in de boerderij van den landbouwer te Nieu-
wer-Amstel. Het huis en de hooiberg stonden
spoedig in lichter laaie. De vrijwillige brand
weer uit Amstelveen verleende assistentie,
doch kon niet voorkomen, dat alles uitbrand
de. Het vee bevond zich in de wei. Verzeke
ring dekt de schade.
VERKEERSONGEVALLEN. H
Wielrijder gedood
Een 37-jarige wielrijder uit de Troost-
straat te Den Haag, reed op zijn fiets in de
Jan Hendrikstraat, toen van een stilstaanden
personenauto, welken hij passeeren moest,
het portier aan de verkeerszijde werd open
geworpen. De wielrijder moest daardoor
plotseling uitwijken. Hij slipte hierbij echter
op de tramrails, kwam te vallen en werd aan
gereden door een hem achteroprijdenden
vrachtauto. Door den Geneesk. Dienst werd
de wielrijder daarop naar het Ziekenhuis
aan den Zuidwal vervoerd, waar hij aan de
gevolgen der aanrijding is overleden.
Overreden en gedood.
Zaterdag werd het dertienjarig meisje Van
den Berg op den Geldropscheweg te Hel
mond door een vrachtauto overreden en ge
dood. De chauffeur van de auto reed door.
Auto te water. Bestuurder verdron
ken.
In den afgeloopen nacht is een luxe
auto, gaande naar Hoogezand, waarin
twee personen zaten, door tot nu toe on
bekende oorzaak op het kruispunt Wolt-
jerspoor in het YVinschoterdiep gereden.
Een der inzittenden, de heer Kraai, uit
Sappemeer, wist uit den auto te sprin
gen. De bestuurder, de heer Hamming,
eveneens uit Sappemeer, is verdronken.
Ruim drie uur later hebben politie en
brandweer uit Groningen, die door K.
waren gewaarschuwd, het lijk en den
auto op den wal gebracht. De politie
stelt een onderzoek in.
K'md overreden en gedood auto
mobilist doorgereden.
Zaterdagmiddag werd het 13-jarig meisje
Van den Berg op den Geldropschen weg te
Helmond door een vrachtauto overreden en
Tedood. De chauffeur van den auto reed
ioor, tot op Heden is ziin naam onbekend.