DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Landdagverkiezingen in Duitschland. G. v. Nieuwkuyk 134e Jaargang. Daqeliiksch Ovevzicht De groote vraag is thans: Wie zullen er in de verschillende staten aan de regeering komen, nu diverse combinaties zoo moeilijk zijn. Persstemmen over de verkiezingen. De groote successen der Nat.-Socialisten. ïBuitwhuul OUTTIL 17. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten re bat. Groote letters naar plaatsiuimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. ft O. Directeur: C. KRAK. RlftSD.ftG APRIL 1932 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Vrij uitvoerig hebben wij gisteren de resul taten van de landdagverkiezingen in vijf Duitsche staten medegedeeld. Vrij uitvoerig; maar dat beteekende niet, dat er vandaag niet meer over gesproken zou kunnen worden Wij vinden deze verkiezingen van zoo'n groot belang, van zoo'n groote beteekenis, dat wij ook hede ons Overzicht er aan zullen wij den. Zooals we gisteren reeds opmerkten, zijn de verkiezingen een ware triomf voor de navol- gelingen van Hitier geworden. De resultaten van vorige verkiezingen hadden reeds duide lijk bewezen, dat de nazi's met verrassend groote snelheid voorwaarts waren gegaan en in een betrekkelijk korte spanne tijds van een vrijwel onbeduidend politiek partijtje waren geklommen tot een der machtigste, neen, tot ae machtigste partij van geheel Duitsch land. Men neme bijvoorbeeld maar eens den uitslag in Pruisen. Bij de landdagverkiezingen van 20 Mei 1928, dus vier jaar geleden, behaalden de nazi's 552.560 stemmen. Twee en een half jaar later kwamen de rijksdagverkiezingen 14 Sept. 1930) en de nat soc. verkregen 3.982.857 stemmen. Met andere woorden: de nat. soc. waren 7i/> keer zoo sterk geworden' Toen kwamen de presidentsverkiezingen van 13 Maart j.1. en ondanks de enorme po pulariteit van von Hindenburg zagen de nazi's hun stemmental verdubbeld en geste gen tot 6.832.107! En precies zes weken latei- verzamelden de nazi's 8.208.219 stem men. Met andere woorden: binnen 4 jaar tijds werd de aanhang van Hitier ongeveer ver-zestienvoudigd En zooals het in Pruisen ging, zoo ging het vrijwel overal! De lanadagverkie- zingen beteekenden groote overwinningen voor de Hitlerianen. o Het is nu de groote vraag, hoe de verschil lende regeeringen straks gevormd zullen worden en merkwaardig genoeg vindt men bijna overal dezelfde moeilijkheden. Overal hebben de nazi's groote overwinningen ge boekt, maar ook overal is geen Hitler-regee- ring alleen mogelijk. De nazi's zullen dus willen zij regeeren bondgenootschappen moeten zoeken, om tot een meerderheid te ko men en het schijnt, dat die bondgenootschap pen al zeer lastig te vinaen zijn. Naar de DAZ verneemt, zou reeds Maan dag door de Pruisische centrumsfractie van nationaal socialistische zijde het verzoek ont vangen zijn, of het centrum bereid was tot gemeenschappelijke besprekingen. De officieele onderhandelingen zouden in de eerstvolgende dagen aanvangen. De v< zitter van de Centrumpartij zou te dien einde naar Berlijn komen. Voor begin Mei zou een buitengewoon par tijdag van het centrum op het programma staan, waar over de te volgen politiek een beslissing zal worden genomen. Hoe de stand van zaken is, vertelt de N.R.C in het volgende stukje: De oude Pruisi sche regeering heeft, parlementair be schouwd, afgedaan. In den landdag is een duidelijke revolutionnaire meerderheid, 162 nazi's en 57 communisten op 422 afgevaar digden. Maar die kunnen samen niet regee ren, wellicht niet eens samen afbrekend op treden. Een meerderheid van rechts is er niet. Nazi's, conservatieven en verder nog denkbare hulptroepjes brengen het nooit tot een meer derheid. Zelfs als de Volkspartij, die ook nu nog wel verdeeld zal zijn, meedeed zou een coalitie van rechts maar eenige stemmen bo ven de 200 kunnen komen. De oude coalitie is juist zoo sterk als de nazi's alleen zijn. Zelfs bij onthouding der communisten zou zij niet parlementair kunnen regeeren. Beieren werd totnogtoe door de Beier- sche Volkspartij bestuurd, met medewerking van een Duitsch-nationaal minister. Er was wel geen regeeringsineerderheid, daar de (katholieke) Beiersche volkspartij en de con servatieven samen over 51 van de 113 zetels beschikten, maar er waren andere vriendelijk gezinde groepjes, en de regeering moest reeds worden geduld omdat geen andere groepee ring aanspraak kon maken op de macht. .Nu zijn de Duitsch-nationalen gedecimeerd. Wel heeft de volkspartij het getal van haar zetels nog van 40 op 45 kunnen verhoogen, maar de nazi's ziin van 9 oo 43 gesprongen en zul len nu niet meer tot eenig onnoodig dulden bereid zijn, vooral omdat een zeer vijandige verhouding is ontstaan tusschen hen en de Beiersche regeering. Aan een samenwerking tusschen nazi's en katholieken schijnt daar op het oogenblik heelemaal niet te denken Zou een coalitie tuschen de, van 30 tot 20 mandaten gehavende socialisten en de Beier sche katholieken mogelijk zijn? De tegenstel ling tusschen die twee groepen is al lang heel fel geweest. Maar nu de socialisten ge teisterd zijn door de communisten en nu de Volkspartij een gevreesde macht naast zich ziet opkomen, zou het onverwachte kunnen gebeuren. Dat zou een verbond der vijand schap tegen Hitier zijn. Gemeenschappelijke haat is echter soms een goed cement. InWurtemberg regeerde een coalitie van centrum, staatspartij en volkspartij, een coalitie dus iets meer naar links dan aie in het rijk, omdat het conservatieve element erin ontbrak en het liberale element erin naar om standigheden nog vrij krachtig was. De volks partij is nu uitgeroeid uit den Landdag, de staatspartij heeft vier van haar acht zetels verloren. De liberalen hebben dus geen betee- keris meer. Wel heeft het centrum zich ge handhaafd, maar het is overvleugeld door de nazi's, die van 1 zetel op 23 zetels gekomen zijn. Ais het centrum met hen samengaat is er een meerderheid. Zal dit echter geschie den? De socialisten hebben 7 van hun 21 zetels verloren, hun vermogen om te regeeren is dus nog aanzienlijk verminderd. In Anhalt regeerden totnogtoe een lid van de staatspartij en een socialist samen, steu nende op een aanhang van 17 der 36 parle mentsleden. Die 17 zijn nu 13 geworden, en daartegenover ;s een sterke groep van nazi's, 15 stuks, opgekomen. Zij zijn er naar ver houding nog sterker dan in Pruisen. Maar bondgenooten voor het vormen van een regee ring zullen zij er moeilijk vinden; de 2 Duitsch-nationalen zijn daarvoor juist nog niet genoeg. Ten slotte nog een woord over Hamburg. Daar heeft men de verkiezingen van 27 Sep tember 1931 herhaald, omdat er geen meer derheid was voor een regeering. Het oude be stuur uit socialisten, staatspartij en volks partij was aangebleven omdat niemand het vervangen kon, maar had zelf geen kracht Het beschikte nog slechts over 67 mandaten op de 160. De nieuwe verkiezingen hebben dezen toestand iets verbeterd. Wel hebben de nazi's hun zetels nog weer van 43 op 51 kun nen verhoogen, maar door winst van de socia listen en de staatspartij hebben de regeeren- de partijen het nu weer op 72 zetels gebracht De communisten hebben hier opmerkelijk ge leden. Desniettemin blijft de positie even moeilijk: 51 nazi's, 26 communisten en 7 Duitsch-nationalen vormen met elkaar al een oppositie van 84 op de 160. Een regeering van rechts is echter heel duidelijk niet moge lijk. Zoo is er door deze verkiezingen ook buiten Pruisen overal slechts verhoogde verwarring ontstaan. o De stemming der nazi's is natuurlijk op perbest. Die opgewekte stemming klinkt ook uit de proclamatie van Hitier, welke als volgt luidt: „Met der dag van Zondag heeft onze be weging aan haar tot dusverre behaalde suc cessen een geweldige, heerlijke overwinning toegevoegd. Wij zijn thans onomstootelijk verreweg de sterkste partij is Duitschland geworden. Alle onderarukkings- en geweld- maatregelen van onze tegenstanders hebben het opkomen van onze beweging niet kunnen verhinderen. Dit succes is niet het resultaat van een „verstandige tactiek", maar de vrucht van een voortdurend, onvermoeid, vlijtig wer ken. Wat de politieke organisatie en de pro paganda in deze weken gepresteerd hebben, is uniek. Uit een overvol hart dank ik echter vooral mijne, mij en de beweging in overbre- kelijken trouw toegewijde, voormalige SA en SS-mannen en -leiders die als partijgenooten, als altijd moedig en offervaardig, hun uiter ste hebben gegeven. Zij, de leiders der orga nisatie en propaganda der partij, zoowel als de mannen van onze pers, zij allen kunnen zich deze groote overwinning aanrekenen als vrucht van hun capaciteiten en hun werk Onze taak is het thans, geen uur te rusten, maar den strijd voor de opheffing en de be vrijding van Duitschland onmiddellijk weer te hervatten en voort te zetten". De fractieleider van de N.S.D.A.P. in den Pruisischen landdag publiceert de volgende verklaring in verband met „De sociaal-demo cratie is in Pruisen na een dertienjarige heer schappij vernietigend verslagen. De N.S.D. A.P., tot dusverre onderdrukt, is door het vertrouwen van de ten gronde gerichte massa van boeren en arbeiders met de hooge taak belast den Pruisischen staat zijn Duitsche plicht weer te doen vervullen. Wij zijn bereid in Pruisen de regeering over te nemen en met ieder samen te werken, die een nationaal van socialistische rechtvaardigheidszin vervuld en door en krachtigen geest veredeld Pruisen wil. Wij wezen niemand af, die bereid is met ons samen den opbouw van den staat ter hand te nemen. Wij eischen voor ons, op grond van artikel 2 van den Pruisischen grondwet, volgens hetwelk het geheel van het volk drager is van de staatsmacht, de leiding op bij het uitvoeren van dezen taak. Van de huidige regeering eischen wij, dat zij zich neerlegt bij het oordeel van het volk en on middellijk haar plaats ontruimt. De opvolger van den verslagen minister-president dr. Braun moet een nationaal socialist zijn, dien Adolf Hitier zal aanwijzen. Wij willen geen laaghartigen wraak, maar in den Pruisischen staat de georganiseerde kracht van het volk, teneinde Pruisen weer te leiden naar zijn historischen taak. Persstemmen. 't Is altijd interessant en leerrijk, om de verschillende persstemmen na te gaan, om dat daardoor steeds blijkt, hoe men over be langrijke gebeurtenissen denkt, en ook, hoe belangrijk gebeurtenissen zijn. Welnu de landdagverkiezingen hebben in gansch Europa de redacties van dagbladen wakker gemaakt en wij zullen thans een kort overzicht geven over wat de kranten te vertellen hadden. Allereerst de Duitsche bladen. De „Deutsche Allgemeine Z e i - t u n g" constateert, dat het voornaamste doel van den verkiezingsstrijd in Pruisen be reikt is: de meerderheid van de Coalitie van Weimar is verdwenen. Het Centrum, waar onder de regeeringsvorming in Pruisen niet mogelijk is, moet tot overeenstemming ko men met de partijen die rechts van hem staan. De nederlaag, di<? zijn coalitie-genoo- ten tot nu toe hebben geleden, is zoo groot, en het succes der Nationaal-Socialisten zoo aanzienlijk, dat hier ongetwijfeld de politieke consequenties uit getrokken moeten worden. Het blad wijst er tenslotte op, dat het resul taat van de verkiezingen in de landen on mogelijk zijn uitwerking kan missen op de politiek van het Rijk. De Soc.-Democratische „Vorwaerts1" schrijft, dat rechts bijna de meerderheid heeft en dat de nat.-soc. thans in het pro- testansche deel van Duitschland de burger lijke partij zijn geworden. De beslissing ever de verdere ontwikkeling ligt thans in de eerste plaats in handen van het Centrum. In elk geval staat men in Pruisen en in ge heel Duitschland voor een zwaren strijd, die slechts onder sociaal-democratische leiding tot de overwinning kan voeren. De „Monntag" schrijft, dat het zwart- roode blok belissend verslagen is, doch dat de regeeringsvorming zeer moeilijk zal zijn, aangezien ook de Duitsch-nationalen en nat.- soc. samen geen meerderheid hebben. De „Montagspost" is van meening, dat gezien de nederlaag der burgerlijke par tijen, de tendenz van deze verkiezing voor het Centrum, de soc.-dem. en ook voor de Staatspartij, die den strijd tegen de rechts- radicale groepen vastberaden hebben ge voerd, een rechtvaardiging van hun politiek beteekent. De „L e i p z i g e r Neueste Nach- richten" schrijft, dat wanneer de zaken zouden gaan zooals het behoorde, het kabinet Braun-Severing terstond diende af te treden of plaats te maken voor 'n kabinet van rechts. Men kan zich echter bijna niet indenken, dat de manoeuvre, die verleden week is uitge haald met de wijziging van het reglement van orde, door de regeerende mannen der Pruisische coalitie niet zal worden uitgebuit. De politieke verantwoordelijkheid voor de in dat geval onvermijdelijke verscherping der verhoudingen in de binnenlandsche poli tiek, waardoor niet alleen Pruisen, doch het geheele Rijk zal worden getroffen, zal dan door het Centrum gedragen worden. De „Dresdener Nachrichten" ziet in het succes van Hitier het grootste dat de Duitsche geschiedenis kent, een duidelijke afkeuring door het volk van de onderdruk kingsmethoden van de Pruisische en de Rijks- regeering, zooals dit bijv. nog pas tot uiting kwamen in het verbod van de S.A.'s. Zoowel Bruening's politiek in het Rijk, als die van Brown in Pruisen, is door de kiezers ten scherpste afgekeurd Wanneer het democra tische principe in Duitschland nog eenigen zin heeft, dan zullen zoowel in Duitschland als in Pruisen de consequenties getrokken moeten worden uit de gebeurtenissen van 24 April. Ook 't Centrum zal, ondanks zijn als politieke partij bijna niet aangetaste posi tie, de consequenties moeten trekken uit den nederlaag van zijn bondgenooten en tot sa menwerking met de rechtsche partijen moe ten komen. o De Fransche bladen bespreken den uitslag van de verkiezingen in Pruisen tamelijk gere serveerd. Algemeen wordt natuurlijk gewe zen op het grootste succes der nat.-soc. en de verliezen der soc.-dem., waarbij men er echter op wijst, dat het den rechtschen par tijen niet gelukt is de absolute meerderheid te verkrijgen'en daardoor de verkiezing van een minister-president in de hand te heb ben. De „F i g a r o" maakt van de overwinning der nat.-sdt. gebruik, om de Fransche kie zers aan hun plicht te herinneren, aangezien de verkiezingsuitslag ongetwijfeld tot uiting zal komen in de Duitsche buitenlandsche po litiek. Het „J o u r n a 1" schrijft, dat .wanneer Hitier ook nog niet de absolute heerscher is, toch reeds thans nog slechts een krachtige coalitie kan voorkomen, dat hij de belang rijkste rol in de Duitsche politiek speelt. Het „P e t i t Journal" schrijft, dat alle pessimistische voorspellingen nog zijn over troffen. De nationale oppositie staat op hei punt om met een laatsten stormloop de de finitieve overwinning in het geheele rijk te behalen. De socialistische „Populaire" consta teert, dat Hitier ondanks al zijn inspanning er niet in geslaagd is in Pruisen aan de macht te komen. o Met groote koppen maakten de Engelsche bladen melding van de rechtsche overwin ning bij de verkiezingen in Pruisen en van de reusachtige stijging der nat.-soc. stem men. Met een zekere bezorgdheid wordt ge- constateert, dat de communisten indien zij zulks zouden willen, den doorslag zouden kunnen geven. De „D a i 1 y T e 1 e g r a p h" spreekt der halve de hoop uit. dat het Centrum tot een coalitie met de rechtsche partijen bereid zal zijn, teneinde den communistischen invloed uit te schakelen. De „T i m e s" schrijft, dat de nat.-soc. met reusachtige energie hun positie hebben ver sterkt. Men kan erop rekenen, dat de onder handelingen over de vorming van een nieu we regeering geruimen tijd zullen duren en waarschijnlijk voor het einde van Mei niet beëindigd zullen zijn. De „D a i 1 y Express" wijst op de be teekenis der verkiezingen in Pruisen, die de geheele wereld duidelijk toonen, welke wer kelijk politieke bedoelingen er in Duitschland bestaan. Wanneer de rechtsche partijen in Pruisen de macht krijgen, dan is dat een be langrijke stap voorwaarts op den weg naar de volledige politieke macht in Duitschland. Het aftreden van Braun is slechts een po litieke schaakzet om de regeering gedurende den komenden tijd nog aan de macht te laten en haar de mogelijkheid te geven om de ko mende stormachtige politieke gebeurtenissen onder haar controle te houden. De „Daily Mail" schrijft, dat het wel voor de eerste maal in de geschiedenis van Pruisen zal zijn, dat de geheele wereld zoo veel belangstelling toont in de verkiezingen voor den Pruisischen Landdag. De wereld wil nu ten spoedigste weten, of de oude regeering-Braun zal blijven, of dat Hitier in Pruisen zal regeeren. De beteeke nis van deze verkiezing ligt in het feit, dat door een mat.-soc. bewind in Pruisen het aanzien van de regeering-Bruening ondergra ven zal worden. De Duitsche rijksregeering, die geen meerderheid in den Rijksdag heeft, zal ondervinden, dat haar positie steeds moeilijker wordt. De „N e w s C h r o n i c 1 e" achte de zware verliezen der soc.-dem. en van de Staatspar tij buitengewoon merkwaardig De Hohenzol- lerns beleven hun eerste revanche door den intocht van een koninklijken prins in den Re- publikeinschen Landdag. Hitier zal in de Duitsche politieke verhoudingen een over- heerschenden factor blijven. De moeilijkhe den voor een regeeringsvorming zijn zeer groot en de huidige regeering-Braun kan zich slechts handhaven, wanneer zij dictato riale methoden toepast. De socialistische „Daily Herald" schrijft eveneens, dat de Republikeinsche meerderheid in den Landdag verdwenen is Het blad hoopt, dat de communisten de vor ming van een rechtsche regeering zullen ver hinderen en dat het op deze wijze de regee ring-Braun nog zal gelukken, voorloopig aan de macht te blijven. DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN. Het Japansche effectief in Mantsjoerije. Volgens te Moskou uit Tokio ontvangen berichten bedraagt het effectief van de Ja pansche troepen in Mantsjoerije op het oogenblik vier divisies De twee brigades van het Koreaansche leger, die zouden wor den vervangen door de achtste en tiende divi sies die kort geleden in Mantsjoerije zijn aangekomen, zullen nog voor onbepaalden tijd in Mantsjoerije blijven. De Mantsjcerijsche regeering heeft weder om tot Japan het verzoek gericht zorg te wil len dragen voofr de handhaving van den vre de en de orde in Mantsjoerije. De Volkenbondscommissie in Mantsjoerije. Nu de volkenbondscommissie te Moekden ADRES: TENNISSCHOENEN is aangekomen, bevindt de stad zich feitelijk in staat van beleg. Wanneer de leden van de commissie zich door de straten bewegen, wordt alle verkeer daar tegen gehouden. Chi- neezen, die zich op dergelijke oogenblikken op straat bevinden in de nabijheid der com missieleden loopen gevaar gearresteerd te wofden. aangezien men hen er dan van ver denkt den commissieleden inlichtingen te willen verschaffen over den toestand in Moekden na de invasie der Japanners. De Chineesche vertegenwoordigers, die de com missie vergezellen worden beschouwd als ge vangenen en worden voortdurend onder be waking van de Japansche gendarmerie ge houden. In verband met de weigering van de Mantsjoerijsche regeering om dr. Welling ton Koo, den Chineeschen gedelegeerde in de commissie-Lytton toestemming te geven bui ten de spoorwegzone te komen, heeft graaf Lviton den Volkenbond er van in kennis gc steld, dat hij niet verder Mantsjoerije zal binnen gaan, tenzij alle leden der commissie hem kunnen vergezellen, De Japansch-Chineesche onder handelingen. De ChineeschJapansche onderhandelin gen blijken met den dag moeilijker te wor den. De Japansche gedelegeerde bij den Volkenbond, Sato, heeft den Volkenbond er thans officieel van in kennis gesteld, dat zijn regeering de voorwaarden betreffende het te rugtrekken van de Japansche troepen te Sjanghai niet kan aanvaarden. Een bemiddelingsvoorstel van Sir Miles Lampson. De Engelsche gezant in China Sir Miles Lampson, die de ChineeschJapansche be middelingsonderhandelingen leidt, heeft een nieuw voorstel uitgewerkt. Volgens de be richten uit Nanking en uit Tokio beoordee- len de beide betrokken regeeringen het nieu we voorstel gunstig, zoodat men spoedige hervatting der onderhandeling op deze nieu we basis verwacht. De samenzweringen tegen de Japansche troepentransporten in Mantsjoerije. Van Japansche zijde wordt beweerd, dat een groot aantal personen betrokken is bij de samenzweringen tegen de Japansche troepen transporten, die vervoerd zijn langs een ge deelten van den Chineeschen Oosterspoor weg. In totaal zijn 42 mannen en 8 vrouwen allen in dienst van genoemden spoorweg en allen van Russischen nationaliteit gearres teerd, onder beschuldiging betrokken te zijn bij een complot, om de transporttreinen ir de lucht te laten vliegen. De Amerikaansche onderdanen in China. De regeering der U.S.A. heeft de Chinee sche nationale regeering verzocht zorg te willen dragen voor de becherming der onge veer 125 Amerikaansche onderdanen te Amoy en Koelangsoe aan de Zuidoostkust van China, die bedreigd wordt door de Chi neesche communistische troepen. Nabij Amoy liggen eenige schepen voor anker, die even tueel de Amerikaansche onderdanen aar boord zouden kunnen nemen. BRUTALE ROOFOVERVAL IN ENGELAND. Gistermiddag om half vijf had te Ports* mouth op den drukken Edinburgh Road een brutale roofoverval plaats. Autobandieten ontrukten aldaar een bankbediende een tasch met een inhoud, bestaande uit 23477 aan bankbiljetten. Zij slaagden er in in hun auto met de buit te ontsnappen. BIOSCOOP DOOR BRAND VERWOEST. Een der nieuwste en mooiste bioscoop theaters van Manchester is gisteravond door een ontzaggelijken brand verwoest. Alleen de vier muren en de ingang staan nog overeind. De schade bedraagt ruim een half millioen gulden. OPHEFFING VAN DEN GOUDEN STANDAARD IN GRIEKENLAND. Onder voorzitterschap van Venizelos i» Maandag een financiëele conferentie gehou den, waarin besloten werd den gouden stan daard definitief prijs te geven. De ministerraad heeft een desbetreffend wetsontwerp reeds gereed. Gisteravond zou het bij het parlement worden ingediend. Venizelos zou bij die gelegenheid een lange verklaring afleggen betreffende den finan- ciëelen toestand. Aangezien maatregelen zijn genomen om het mogelijk 'e maken het wets ontwerp direct na aanneming door het par lement van kracht te doen zijn, is te ver wachten dat de gouden standaard reeds met ingang van heden zal worden opgeheven.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1