HET ORGELCONCERTEN DE REDE VAN PROF.
Op. ALBERTSCHWEITZER IN DE GROOTE KERK
DE INTERNATIONALE
CONFERENTIE VAN OCEAAN-
VLIE iERS TE ROME.
DE POSTVLUCHTEN OP INDÏÊ.
DE OCEAANVLUCHT VAN DE
DO X BEËINDIGD.
In Spanje geland.
MISS EARHART IN IERLAND
GELAND.
Noodlanding te Londonderry.
In 15Va uur.
Teleurstelling te Panjs.
Amelia Earhart vliegt verder
VREUGDE VERSTOORD
DOOR VLIEGONGELUK.
Bestuurder en inzittend foto
graaf gedood.
ZWEEFVLIEGTUIG TE BORKUM
OMLAAG GESTORT.
De bestuurder gedood.
TWEE HONGAARSCHE
AVIATEURS VERONGELUKT.
De Hongaarsche oceaanvlieger
Magyar niet omgekomen.
V 459e STAATSLOTERIJ
Zaterdagavond had in de zeer goed ge
vulde Groote Kerk de met gespannen ver
wachting tegemoet geziene gebeurtenis
plaats van het orgelconcert en de rede van
prol dr. Albert Schweitzer.
Ieder zal wel iets weten van prof- Schweit
zer, en wanneer dit voordien bij een enkele
het geval niet was, dan heeft men toch den
laats ten tijd in onze courant het een en ander
kunnen lezen, betrekking hebbende op deze
tfereldfiguur, die niet alleen op philisophisch.
theologisch en medisch gebied zooveel pres
teerde! maar die daarbij toonde mensch te
zijn in de groote beteekenis van dit woord.
Nadat de heer Grondsma een kieine wij
ziging in de.volgorde van het programma
had aangegeven en herinnerd had aan de
collecte, die ten bate van het werk van prof.
Schweitzer in Lambarene, zou worden ge
houden, betrad proi Schweitzer den kansel.
We laten hier in 't kort den inhoud volgen
van het door prof Schweitzer gesprokene:
Spr. begon met „Verzeihung" te vragen
voor het feit, dat hij de aanwezigen niet in
hun landstaal kon toespreken, maar spr. zou
toch probeeren zoo duidelijk mogelijk te spre
ken, zoodat zeer velen zijn woorden zouden
kunnen verptaan.
Spr. was predikant aan de Nicolai-kathe-
draal te Strassburg en hoogleeraar aan de
Strassburgsche universiteit.
Hoe nu kwam spr. er toe zich bij de missie
te voegen in de binnenlanden van Afrika?
De wetenschap en de techniek zijn zoo
vooruitgegaan, zoovele middelen al zijn ge
vonden tegen ziekte, pijn en dood en de kunst
van het opereeren heeft zich al zoozeer ont
wikkeld. dat hier bijna alle menschen die hulp
deelachtig kunnen worden. Allen kunnen wij
hier te gelegener tijd baat vinden bij deze
wetenschap. Dit echter moeten wij niet als iets
vanzelfsprekends beschouwen, we moeten
deze rijkdom uitdragen naar de menschen in
de verte, die deze hulp nog ontberen moeten.
Daarom vatte spr. 't plan op om als zende
ling naar Afrika te gaan en omdat de zen
dingsgenootschappen altijd gebrek aan geld
hebben, besloot spr. dit zelf bijeen te bren
gen, wat gelukte. Zoo kon spr. in 1913 op
reis gaan naar de plaats, die spr. zich ai had
uitgekozen, naar Lambarene, iets ten Zuiden
van den evenaar, in het Westelijk deel van
'Afrika, midden in het oerwoud aan de rivier
de Ogowe.
De missionarissen hadden spr. al op de
hoogte gebracht van de groote nood, die
hier beerschte en van het feit, dat deze
plaats gunstig gelegen is om te bereiken; van
de zee af kan men hier over het water komen.
Zoo begon spr. hier dan met de bouw van
het hospitaal en de barakken van bamboe.
Ook spr.'s vrouw zou hier werkzaam zijn en
wel als ziekenverpleegster.
Echter als een toeschouwer niet geweten
had dat diet bouwsel een hispitaal was, zou
hij het uit zichzelf niet hebben geraden.
Maar toen spr.'s werk daar goed begon op
te nemen brak de oorlog uit, wat voor het
hospitaal groot nadeel ten gévolge had. Na
den oorlog was spr. ziek en wanhopig en had
spr. groote schulden, die hij niet wist te be
talen.
Hierna reisde spr terug naar Europa,
waar spr. op de universiteit van Upsala in
Zweden kennis maakte met den theoloog
Söderblom, die hem het plan deed opvatten
orgelconcerten te gaan geven om zich het
geld te verschaffen, waarmee het werk in
Lambarene hervat zou kunnen worden. Dit
geschiedde; de Zweedsche kerken niet
zoo groot, zeide spr., als de Hollandsche,
maar toch in hun soort mooi werden voor
spr. opengesteld. En zoo was het mogelijk,
dat spr. in 1924 weer naar Lambarene ver
trok.
En weer werd begonnen al ging dit nu
niet zoo snel als de eerste keer met het
bouwen van barakken van bamboe. Men had
hier nu ook eenige Europeesche verpleegsters
al was spr.'s huis eigenlijk niet groot genoeg
om hen te huisvesten. Ook het hospitaal
bood geen ruimte genoeg. Men had gerekend
op 15 zeiken, maar weldra kwamen er 10,
dan 150, 200
Zoo besloot spr. een nieuw hospitaal te
gaan bouwen op 300 K.M. afstand van het
zendingsstation. Voor dit doel echter moest
spr. eerst het oerwoed omhakken en zoo
werd hij in 1925 weer bouwmeester, niet van
bamboebarakken echter, maar nu werden
duurzame gebouwen opgericht Het duurde
nog anderhalf jaar voor het hospitaal in deze
nieuwe gebouwen verplaatst kon worden.
Spr. was gelukkig, toen eindelijk het hos
pitaal hier kon worden ondergebracht en
vooral gelukkig was hij, toen ei; isoleerba
rakken kwamen waar de besmettelijke zieken
konden worden geborgen. Daarnaast
kreeg men barakken voor geesteszieken, die
ook onder deze primitieven voor komen en
die men daar, als ze gevaarlijk zijn, in het
water gooit, of aan handen en voeten gebon
den in het woud aan de wilde dieren prijs
geeft. Droevig was het voor spr. geweest de
gevaarlijke geesteszieken, die tevoren niet
in de barakken geborgen konden worden,
weg te sturen.
Nu is het hospitaal een groot dorp.
Twee Hollandsche artsen hebben tijdelijk
het werk van spr. overgenomen en hebben
het spr. mogelijk gemaakt een reis naar
Europa te ondernemen. En het deed spr. ge
noegen, dat we zoo handig zijn met operee
ren, want vele gevallen doen zich daar voor,
waar alleen het mes helpen kan. Vele men
schen moesten er onder vreeselijke pijnen
sterven aan beklemde breuken; doet zich nu
een geval voor, dan legt men de ziekte in de
boot en roeit veelal dag en nacht door tot
het hosptiaal is bereikt, vaak is men dan nog
net op tijd en kan de zieke worden gered
Laatst kwamen in vijf minuten tijds twee
kano's met een zieke aan en ook nog juist
op tijd.
Het merkwaardige is, dat ze er zelf op
aandringen zich te laten opereeren, omdat
ze dan vertrouwen beter te worden. Soms
komen vijf, zes of wel zeven man tegelijk
in het hospitaal aan, die niets anders zeg
gen, dan: opereeren. Ze komen wel van zoo
ver, dat niemand van de inboorlingen in het
hospitaal hun taal verstaat; eens zelfs legde
men 600 K.M. af om naar het hospitaal te
komen, dat nu meer nog, dan vroeger een
centrum is voor chirurgische arbeid.
Ook hebben-de Hollandsche artsen in Lam
barene de zeldzame gave met de primitieven
om te gaan en ze te begrijpen, iets wat in
de eerste plaats noodzakelijk is.
Nu nood ook heerscht in Europa mee-
nen velen zich niet met andere streken te
kunnen bezighouden, maar dan was spr.'s
gedachte deze:
Wanneer hier een mensch van een zware
ziekte door operatie beter wordt, kan hij den
ken: ik ben geholpen, en daardoor ben ik een
broeder geworden van de onbekende in de
verte en»voor mijn redding wil ik danken met
een offergave, opdat menschen, die in de
zelfde nood verkeeren, als met mij het geval
was, op dezelfde wijze geholpen kunnen wor
den.
Alles wat men tot deze gedachte noodig
heeft, is een denkend hart. En bij denkende
harten en dankbaarheidsoffergaven hoeft de
zendeling voor geldgebrek geen angst meer
te hebben.
Spr. dacht hierbij aan de spreuk uit den
Bijbel: Offer God dank.
Hiermee arbeidt men voor het rijk Gods en
brengt men de liefde van Jezus ook onder
de ver-wonende menschen. Spr. uitte vervol
gens den wensch, dat het zoo moge zijn, dat
allen, de menschen hier en de zendeling
ginds, in de verte zullen arbeiden aan 't rijks
Gods om het over de wereld uit te dragen.
Dazu helfe uns Gott. Amen. Waarmede
prof. Schweitzer zijn rede besloot.
Zeker zullen zeer velen van de aanwezi
gen getroffen geweest zijn door deze rede
en door dezen geleerde, die zich evenmin, als
in zijn werken, in zijn woorden ergens op
laat voorstaan. Die spreekt over zijn vesti
ging in Afrika, als gold dit iets heel alle-
daagsch en niet een opoffering, die door
haar grootte een zeldzaamheid is. Die spreekt
over barakken bouwen en omkappen van het
oerwoud, alsof dit dagelijks werk is van een
geleerde. En die het woordje „ik" zoo onop
vallend en bescheiden uitspreekt, als was het
de aanduiding van een persoon, die onder
andere menschen slechts geldt voor de eerste
de beste.
Misschien is het juist door dezen eenvoud,
dat men des te sterker voelt met een mensch
te d<?en te hebben die èn door geestesgaven
èn door gemoed uitsteekt boven de meeste
menschen. Misschien is deze eenvoud juist
een natuurlijk gevolg van prof. Albert
Schweitzer's zielegrootheid.
o
Als men aan Albert Schweitzer als orga
nist denkt, denkt men tegelijkertijd aan J. S.
Bach. Als 10-jarige jongen leerae hij Bach's
koraalvoorspelen kennen, later werd hij als
organist gekozen bij de Bachuitvoeringen
de kantaten in de St. Wilhelmkerk te
Straatsburg en daarna stelde hij zich eenige
achtereenvolgende jaren onder leiding van
Charies Marie Widor, den nu ruim 80-jari-
gen organist, die, zoo ik meen, nog steeds dit
ambt aan één der Parijsche kerken vervult
De omgang met den Franschen meester is
de aanleiding geweest tot het schrijven van
zijn uitgebreid boek „J. S. Bach", uitgegeven
bij de bekende firma Breitkopf und Hartel te
Leipzig. Widor had Schweitzer nl. verzocht
voor hem en voor de Fransche organisten in
het algemeen een verhandeling over die ko
raalvoorspelen te schrijven, omdat er noga!
eens wat in voorkwam wat hem niet geheel
duidelijk was. Schweitzer voldeed aan het
verzoek, doch het bleef niet bij een enkel
verhandeling, er kwam hoe langer hoe meer
bij, Bach's volledige Oeuvre werd besproken
en het boek kreeg een omvang van 844 blad
zijden. Dit wetende, zal het niemand verwon
deren, dat zoo iemand, wanneer hij orgelbe
spelingen geeft, de programma's grootelijks
vult met composities van den Leipziger can
tor.
Op de tournee, nu door ons land onder
nomen, is de kunstenaar niet van die ge
woonte afgeweken en geeft, op één nummer
na, slechts Bach-nummers.
Zoo hoorde men Zaterdagavond de Pre
lude, majestueus ingezet, bracht al direct een
indruk van B's machtig genie. De koraal
voorspelen zijn heel iets anders. Op verschil
lende manieren, al naar de woorden zijn
wordt de koraalmelodie, of 'n gedeelte er van,
of slechts enkele noten, bewerkt. Uit den
grooten voorraad had de organist gekozen:
Kyrie, Gott Vater; Christe, aller Welt Trost;
Kyrie, Gott heiliger Geist; Gottes Sohn ist
Kommen; Komm, Gott Schöpfer, heiliger
Geist en Vater unser im Himmelreich. Alle
belangwekkende stukken, en, evenals al het
andere, meesterlijk gespeeld. Zij dienden ook
werkelijk als voorspelen, want 'n goed te-
samengesteld koor de bassen alleen had
den wel wat sterker bezet kunnen zijn
zong de koraalmelodie vierstemmig on
middellijk daarop en wist door de fraaie ver
tolking ervan den indruk door het orgelspel
teweeggebracht, niet alleen nog een wijle te
doen voortleven, maar ook te verhoogen. De
hulde, door Schweitzer later aan koor en
leider gebracht, was wel de beste waardee
ring die men wenschen kon. De Canzone in
d kleine terts; de overbekende Toccate en
Fuga, in denzelfden toonaard en de koraal
fantaisie in E, van Cesar Franck voltooiden
dti programma door een groot kunstenaar
uitgevoerd.
Bach en Franck, zij beiden zijn moeilijk,
niet alleen voor hem, die hun werken wil
spelen, doch ook voor de meeste hoorders.
Daarom zal de korte toelichting in het pro
gramma van elk nummer gegeven velen wel
kom zijn geweest.
A. K.
Onze verslaggeefster meldt ons nog het
volgende:
Na rfioop van het concert bracht dr.
Schröder namens het comité den kunste
naar en spreker dank voor het ten gehoore
gebrachte, wenschte prof. Schweitzer een
goede reis door Europa en vervolgens een
voorspoedige reis naar Lambarene en hoop
te, dat Gocl het werk van prof. Schweitzer in
Lambarene zegenen mocht, waarna spr. den
professor nog een aandenken aanbood, n.1.
een foto van het orgel, dat dezen avond door
den kunstenaar zoo prachtig was bespeeld.
Hierna kwam de heer Grondsma nog
qualitate qua met een kaas, een echt Alk-
maarsch aandenken dus. voor prof. Schweit
zer, die hiervoor en voor de foto op harte
lijke wijze dankte en die den heer Grondsma
Prof. Schweitzer dankte verder voor de
aardige ontvangst, voor al hetgeen dé orga
nisatoren van den avond hadden gedaan en
het koor voor de mooie weergaqejvafi de ge
zongen liederen. i J
Hierna was prof. Schweitzer fcooj vriende
lijk ons op zijn bekende innemendeenvou
dige wijze inlichtingen te verstrek! en over
bijzonderheden van het dezerojavofnd door
hem bespeelde orgel.
Onverkort geven wij hier'wjeer,i wat prof
Schweitzer ons over het orgel vertelde:
Dit orgel is daarom zoo rrïterei>sant, om
dat het een overgangstype is.flHet is wat het
uiterlijk betreft een grooteg zeldzaamheid,
omdat deze deuren, die op\hpt orgel toegaan,
oorspronkelijk slechts te vpnden zijn op
kleine orgels en nooit heb ikfMezie deuren, die
uit den tijd van de kleine oifgels stammen, op
een zoo groot instrument jgezien En zoo is
het ook in zijn inrichting *qen oiergang van
de kleine orgels uit het eirftie va*n de zeven
tiende eeuw naar de monufnentale orgels uit
den tijd van Bach. Het heeft dies steelen in
zich en is zooals gezegd 4een overgangstype,
en als zoodanig b.v. te vergelijken met
sommige kathedralen, die' deels nog ro-
maansch van stijl, deels /al goihisch zijn.
Het is dus een interessant (gedtenkjteeken uit de
Bachsche orgelbouwkunst, en biet is te hopen,
dat het als een zoodanig' >gedeiïkteeken be
houden blijft. W
Helaas kan het zijn aljgehecje^ schoonheid
niet ontplooien wegens eenige flouten in de
speelmechaniek: de ventifen aajn de pijpen
openen zich niet voldoerede, waardoor het
komt, dat soms de toon valsch' klinkt. Maar
deze fout laat zich, wanneer nacn het orgel
restaureert, verbeteren, zoodat het dan
weer in zijn volle schoonheid!; weerklinken
kan.
Van beteekenis is verder, dafl men op zulk
een oud orgel niet alleen werken van Bach
maar ook van Cesar Franck.ten, gehoore kan
brengen. j 1
£ucfUvaart
In den CaesarzaaJ van het kapitool heeft
Mussolini gister de internationale conferen
tie van oceaan vliegers geopend, nadat de
deelnemers voor dien een krans hadden neer
gelegd bij het graf van den onbekenden sol
daat.
De gouverneur van Rome heette de aan
wezigen ^'hartelijk welkom. Hun heldhaftige
daden behooren tot de .geschiedenis. Vervol
gens wijdde de gouveriieur eenige woorden
aan den Zaterdag verongelukten Hongaar-
schen/Öceaanvlieger Endres.
Vervolgens 'werd het woord gevoerd door
Mussolini, dié o.a. verklaarde, dat het hem
een groote voldoening was de deelnemers
aan de conferentie zoowel als hoofd der re
geering als. aviateur te kunnen begroeten.
Ook hij herdacht den verongelukten Hon-
gaarschenaviateur, waarna hij zijn sympa-
thie tot uitdrukking bracht voor den zoo zeer i
beproefden Lindbergh.
Voortgaande bracht Mussolini de vele
aviateurs in herinnering, die den dood heb
ben gevonden in dienst van het probleem
van het oversteken per vliegtuig van den
Oceaan. De oceaanvliegers dienen de zaak
des vredes, aangezien zij den afstand verklei
nen en de volkeren der-continenten nader tot
elkander brengen. Spoedig zal een regelma-
tigen vJiegdienst tusschen deze en gene zijde
van den Oceaan mogeMjk zijn.
Na Mussolini werd het woord gevoerd
door den Engelschman Sir Arthur Whitten
Brown, die bijna 13 jaiar geleden den Oceaan
als eerste had overgevlogen en die uit naam
der aviateurs sprak. Hij dankte Mussolini
voor zijn woorden en betreurde, dat zoovele
niet aanwezig hadden, kunnen zijn, die recht
hadden gehad aan dejeonferentie deel te ne
men.
Na de opening der conferentie werd den
vliegers op de Piazza Colonna door de bevol
king een levendige 'begroetingsdemonstratie
gebracht.
Do Duif (thuisreis) vertrokken uit
Bankok; aangekomen in Caïcutta
De Ijsvogel (heenreis) vertrokken uit
Athene; geland te CalcuttaJ
D, vliegboot Do X is om 20 uur,45 G.M.T.
vlot gedaald.
- f
Amelia Earhart, die Vrijdag des na
middags om 5 uur 50 (pl. tijd) te Har-
bour Grace voor haar solo-Oceaanvlucht
startte, is hedenmiddag om kwart voor
2 (Greenwiehtijd) in een veld op onge
veer 8 K.M. afstand van Londonderry
(Noord-Ierland) vlot geland. Zij heeft
dus voor den overtocht ongeveer i/5V«
uur noodig gehad, hetgeen een record is
voor een oceaanvlucht.
Miss Amelia Earhart is te Londonderry
in Ierland geland.
Miss Earhart, bijgenaamd Miss Lindy, was
in den afgeloopen nacht om 212 uur 50 M.E.
T. van New-Foundland opgestegen voor een
Oceaanvlucht, dien zij met suoces volbracht.
Zij landde om 15 uur 45 in de nab' heid van
Londonderry op een weiland. Na haar lan
ding telefoneerde zij onmiddelilijk met Du
blin, mededeelende, dat zij bijf haar landing,
een noodlanding, niet was gewond. Ook het
vliegtuig is ongedeerd gebleven. Gedurende
den overtocht had de uitlaat van haar ma
chine zeer slecht gefunctionneerd, hetgeen
10 volle uren geduurd had. Over een grooten
afstand heeft zij te kampen gehad met hevi
ge stormen, regen en voor een gedeelte van
den weg ook mist, hetgeen den tocht zeer be
moeilijkt had. Bovendien was de benzineme
ter gebroken, zoodat de aviatrice zich ge
noodzaakt had gezien in Ierland een nood
landing te doen.
Miss Earhart verklaarde verder, dat zij
zich onmiddellijk telefonisch in verbinding
wilde stellen met haar echtgenoot, den uit
gever Putnam.
Het is mogelijk, dat zij naar Londen zal
gaan, maar dat zal er van afhangen wat
haar echtgenoot haar zal zeggen. Zij is bui
tengewoon verheugd, dat de overtocht goed
gelukt is.
Miss Lindy heeft met haar -vliegtuig twee
groote prestaties geleverd.
Zij is zoowel de eenige vrouw, die alleen
over den Oceaan is gevlogen als de eenige
vrouw, die tweemaal den Atlantischen
Oceaan per vliegtuig is overgestoken.
De Oceaanvliegster Earhart heeft den af
stand van New-Foundland naar Londonder
ry afgelegd in den recordtijd van 15 uur en
39 minuten. De afstand bedraagt ruim
2026K mijl. Bij haar aankomst weigerde
Miss Lindy iets tot zich te nemen. Zij werd
onmiddellijk per auto naar Londonderry ge
bracht, waar zij haar intrek heeft genomen
in een klein hotel.
Het bericht, dat Miss Earhart in London
derry in Ierland was geland, heeft op het
vliegveld van Parijs onder het in grooten ge
tale aanwezige publiek groote teleurstelling
veroorzaakt. Vele sportvrienden en bewon
deraars waren reeds in den ochtend naar het
vliegveld gegaan om bij de landing tegen
woordig te kunnen zijn. De politie had reeds
uitgebreide maatregelen genomen om het
vliegveld vrij te houden en de van uur tot uur
aangloeiende menigte op een afstand te hou
den. Omstreeks twaalf uur was ook de Ame
rikaansche ambassadeur Edge aangekomen.
De Amerikaansche aviatrice Amelia Ear
hart is gistermiddag van Londonderry ge
start naar het Engelsche vliegveld Hanwartli.
Te Londonderry was een groote menigte sa
mengestroomd om de koene aviatrice uitge
leide te doen.
Miss Earhart heeft gelukwenschtelegram
men ontvangen van president Hoover, van
den Engelschen minister van luchtvaart en
komstig lot van de kaas in Lambarene
een kleurig tafreeltje voorhing over het toe- van den Amerikaanschen ambassadeur r. 1 te
1/Amotinr Irvé oon /io 1/ooe in I omKarone LOIldCIl, McllOlJ.
Een vliegtuig, waarmede persfoto's
van de .nkom^t van mevrouw Earhart
te Londonderry naar Londen zouden
worden gebrachit, is, meldt de Crt., gis
ter in een dichten mist in Schotland
neergestort. De bestuurder en de foto
graaf, die zich als passagier aan boord
oevond, kvvamein beiden om het 'even.
Toen mevrouw 'Earhart van het ongeluk
hoorde, was zij zeer ontsteld en zij kon
bijna niet gelooven, dat de heide „aar
dige lui", die zij nog eergister gesproken
had, waren onagekomen. Zij verzocht,
haar diepe sympathie aan de nagelaten
betrekkingen cker slachtoffers te betui
gen. „Ik kan mij", zoo zeide zij, „zoo
goed voorstellen, hoe dat in den dichten
mist bij de kust gebeurd is".
Op den laatsten dag van de te Borkum
gehouden zweefvliegweek is een zweeftoestel,
bestuurd door den piloot Oelsner van de
vlieggroep Hamborn, tengevolge van het bre
ken van een der vleugels, omlaag gestort. De
bestuurder was op slag dood.
De beide Hongaarsche oeeaanvliegers,
Alexander Magyar en Deorgers Endres, die
voor de Zondag beginnende internationale
oceaanvliegersconferentie met hun vliegtuig
„Rechtvaardigheid voor Hongarije" van Boe
dapest naar Rome waren gevlogen, zijn bij
de landing op het Romeinsche vliegveld ver
ongelukt. Het vliegtuig, dat in glijvlucht was
gedaald, is over den kop geslagen en in
brand gevlogen. Beide vliegers vonden den
dood.
Magyar en Endres hebben, naar men zich
herinneren zal, den Oceaan in Juli 1931 van
Harbour Grace met einddoel Boedapest over
gestoken.
Nader wordt in verband met het bericht,
volgens hetwelk de beide Hongaarsche vlie
gers Magyar en Endres zouden zijn veron
gelukt, gemeld, dat Endres niet werd bege
leid door Magyar, maar door den navigator
Julius Bittay.
JHQzzondea Stukken
Buiten verantwoordelijkheid van at
Redactie. De opname in ae rubriek, bewijst
geenszins dat de redactie er mede instemt).
Aan de Redactie vau de Alkmaarsche
Courant.
GEEN PANIEK?
Een nieuwe factor in een nieuwe pe
riode. De nieuwe periode is die waarin
de boeren en tuinders in Holl „n l gaan
verkeeren n.1. de wanhoopsperiode. O,
't is nog maar een begin hoor, de hoogste
nood is nog lang niet bereikt. De redding
is nog lang niet in 't zicht.
Maar toch symptonen zijn er, voor de
wanhoop nl. De geluiden uit Friesland
wijzen in die richting. Andere provin
cies en landstreken zullen wel 'ra mee
doen in dit koor. Telegrammen v^i ver
schillende bonden en corporaties naar
den minister geven de zekerheid van
wanhoop en paniek.
De nieuwe factor die hierbij een rol zal
spslen is nu ook reeds al waar te nemen.
Nieuwe Rotterdammer en Handels
blad staan hier in vooraan. N. R. schreef
voor een paar «eken inzake de Deensche
kwestie over amok-makende boera
Handelsblad vult dit geluid aan op zijn
manielof is 't haar manier 'k Weet
waarlijk niet of dagblad „mannelijk" is
of „vrouwelijk", 'k Geloof bijna 't laatste.
Gevaarlijker alzoo. Iedere boer weet en
ervaart dat de steun die de regeering
bied en heeft geboden, geen lor waard
is. Pachtersleed en pachtersarmoede
heeft zij geen sikkepit verminderd.
Als de grond-eigenaar-gebruiker be
staan kan komt de pachter nog honder-
f Niet Officieel
Trekking van Maandag 23 Mei i93?
5e Klasse, 5e Ltjst. 32
Hooge Prezen.
No. 15894 1000.
NO. 4624. 6322, 7364, 13383, 16929, 20844
No. 3404, 5597, 10676, 11110, 11753, 16623 «S
17678, 20966 200.
No. 11524, 13929, 13952, 15640, 18913, 1915,
19392 100. 107 ea
Prijzen van 70
106 189 225 241 299 «9 541 e».
841 877 1124 1167 1283 1299 1326
1480 1501 1507 1537 1641 1683 1738
2011 2068 2218 2283
2880 2988 3012 3029
3472 3575 3701 3738
4021 4029 4183 4233
5000 5055 5320 5390
5737 5763 5817 5822
1774 1804
2786 2826
3406 3407
3881 4020
4747 4779
5598 5701
6059 6147
68f6875
7663 7692
7807 7924
8419 8451
P806 9820
6211 6219 6383 6548
1365
1765
2602 2684
2273 3338
3814
4552
5454
5919
6771
3819
4715
54S7
6041
6864
7080 7172 7276 7458 7478 7485
8374
9705
7979 8013 8104 8224 8259
8521 8687 8833 9583 96U „,w
■auo 9827 9929 10124 10236 10361 10379
1C:46 10576 10798 10945 10946 10977 11057 11099
11218 11534 11548 11557 11608 11774
11838 11854 11879 11893 12209 12240 12265 1228#
12324 12367 12436 12625 12687 12770 12999 1320|
13306 13458 13500 13562 13763 13734 13856 1387»
13898 14011 14142 14365 14608 14620 14719 14922
15136 15205 15207 15410 15629 15762 15855 15859
15909 15971 16055 16073 16075 16093 16205 16214
16349 16411 16500 16516 16699 16726 16795 16858
16895 16964 17063 17069 17094 17103 17206 17474
17496 17709 17738 17784 17844 17864 17963 17990
18044 18070 18096 18117 18221 18245 18538 18544
18639 18676 18705 19019 19042 19068 19115 19129
19305 19315 19439 19560 19580 19615 19693 19812
19829 20036 20177 20181 20200 20333 20387 20440
20681 20691 20838 20984
NIETEN.
54 64
13
163
576
780
1152
1352
1657
1842
2018
2311
2435
2715
3094
3278
3514
3817
4033
4190
4593
26
192
580
803
1169
1359
1661
2002
2040
2332
2463
2808
3226
3305
3605
3852
4042
4243
4645
36
322
674
847
1171
1378
1662
364
675
928
1236
1441
1673
398
676
962
1249
1497
1684
446
678
968
1254
1567
1747
113
482
679
1028
1267
1572
1779
159
484
719
1069
1270
1636
1833
2058
2358
2506
2929
3230
3385
3640
3866
4051
4348
4653
2159 2179
2429 243)
2568 2688
3032 3078
5278 5300
5426 5450
5723 5766
5933 5939
6101 6159
6475 6515
6735 6758 6762
6853 6869 6931
7274 7305
7646 7742
7934 8029
8171 8173
8283 8328
8481 8492
8693 8728
8831 8840
9037 9123 9135
9219 9238 9275
9468 9490
9720 9725
7369
7800
8048
8176
8348
8508
8765
8864
9504
9731
3714 3734
3983 4018
4150 4158
4434 4544
4786 4794
5410 5417
5606 5698
5895 5900
6048 6077
I 6274 6427
6610 6654 671*
6812 6844 6850
7131 7204 7238
7521 7523 7568
7861 7877 7911
8158 8162
8192 8218
8463 8470
8670 8671
8812 8829
3945 9007
9196 9211
9408 9452
9683 9719
9893 9943
8130
8187
8417
8658
8801
8935
2123 2126 2128
2359 2383 2410
2507 2544 2547
2952 2958 3030
3242 3249 3259 3265 3271
3398 3425 3431 3484 3508
3642 3644 3648
3908 3957 3964
4091 4119 4121
4372 4414 4417
4688 4762 4763
4808 4865 4869 4874 4900 4911 4923 4968
5052 5100 5121 5128 5158 5166 5187 5278
5301 5329 5332 5399
5474 5540 5593 5602
5778 5786 5798 5832
5965 5995 6022 6045
6168 6187 6205 6231
6521 6523 6595
6765 6790
6951 7099
7401 7414
7829 7857
8078 8099
8178 8181
8369 8397
8594 8628
8772 8773
8887 8899
9164 9170 9192
9278 9338 9345
9505 9548 9604
9758 9834 9873
9991 10018 10025 10042 10057 10060 10076 10088
10099 10111 10125 10148 10166 10175 10215 10235
10248 10276 10286 10307 10314 10349 10355 10377
10404 10438 10448 10471 10572 10579 10582 10590
10625 10662 10674 10714 10744 10749 10799 19809
10831 10858 10871 10894 10908 10963 11000 11007
11079 11088 11136 11143 11161 11200 11205 11209
11280 11289 11304 11340 11343 11349 11384 11448
11485 11510 11516 11551 11577 11596 11649 11672
11783 11786 11827 11919 11933 11943 11988 11994
11996 12003 12032 12083 12086 12152 12172 12227
12256 12291 >2315 12316 12446 12471 12479 12481
12502 12515 12544 12552 12670 12679 12680 12702
12741 12745 12790 12792 12844 12910 12927 12943
13040 13116 13130 13172 13213 13406 13477 13491
13510 13592 13695 13704 13721 13770 13850 13940
13941 14010 14043 14069 14104 14124 1413? 14138
14162 14229 14248 14277 14309 14323 14352 14385
14431 14452 14467 14490 14547 14555 14560 14580
14618 14639 14649 14657 14667 14684 14686 14696
14711 14717 14784 14791 14807 14864 14929 14964
15055 15094 15189 15203 15212 15273 15434 15439
15441 15457 15496 15499 15506 15507 15536 15570
15579 15581 15651 15669 15596 15718 15721 15726
15727 15741 15743 15764 15788 15804 15816 15836
15860 15888 15938 15951 15953 15965 15991 16018
16035 16060 16113 16129 16153 16155 16156 16234
16287 16315 16316 16358 16392 16417 16493 16541
16571 16628 16659 16687 16696 16725 16753 16783
16820 16841 16848 16963 17031 17058 17068 17114
17135 17161 17190 17219 17256 17259 17262 17270
17281 17284 17293 17322 17379 17442 17542 17552
17566 17697 17700 17708 17725 17821 17824 17g38
17919 17937 17976 17992 18045 18129 18132 18172
18174 18175 18277 18293 18307 18313 18376 18388
18391 18447 18456 18466 18468 18485 18510 18532
18541 18569 18580 18678 18692 18712 18761 18820
18862 18898 18911 18924 18943 18952 18972 18982
19015 19055 19058 19169 19171 19197 19260 19307
19334 19388 19474 19509 19559 19583 19599 19613
19658 19710 19750 19773 19808 19849 19878 19388
18992 19894 19904 19962 20058 20067 20105 20114
20122 20238 20285 20301 20342 20399 20437 20463
20468 20499 20550 20582 20628 20636 20665 20766
20772 20780 20799 20806 20809 20816 20819 20832
20857 20866 20880 20907 20921 20956
No. 7220 400 moet vervallen.
den soms duizenden guldens te kort.
Toch mogen de boeren geen pressie uit
oefenen met schrikaanjagende tele
grammen, toch mogen de boeren hun
leed en ellende niet aan de groote klok
hangen, zoo oreert het Handelsblad
je moet maar durven. Wat een grenze-
looze brutaliteit, om zooiets te decretee-
ren. Coiijn zegt eenige maanden terug in
Leeu« arden: de boeren moeten geduldig
zijn en God zoeken. De Regeeringover
weegt. Van alle kanten worden de Hol
landsche boeren bedot: een mest-pacht-
wetje, eierensteun, die niets zal baten,
steun aan de zuivel, die averechts zal
werken, renteloos crediet aan de tuin
ders, dat een fiasco wordt en reeds is-
Maar, zegt het Handelsblad: „het is
dan ook zeer bedenkelijk wanneer ge*
tracht zou worden om met paniek-stem
mingen maatregelen af te dwingen.
Verder zegt het blad nog wat over op
bouwende crisis-politiek en gooit, om
haar gewichtigheid aan te toonen er
nog een paar Fransche zinnen door
heen en daarmee is de kous af.
Geen schijn van kans hebben de boe
ren, de toonaangevende bladen laten dit
nu reeds weten Deze nieuwe factor
laat aan duidelijkheid niets te wenschen
over. Onthoudt dit voor altijd, boeren-
Hollanders. -J
Met. dank voor de plaatsiug,
