indië in ons midden
SPEUREN NAAR DWERGEN EN
MENSCHAPEN.
6. Voor de berekening van den diensttijd,
bedoeld in het derde lid onder c, komt in aan-
irerking allf diensttijd op burgerrechtelijke
arbeidsovereenkomst in 's Rijksdienst doorge-
)racht, behoudens dat bij onderbreking van
iet dienstverband vroegere diensttijd buiten
^schouwing blijft, indien de onderbreking
\nger dan een jaar heeft geduurd.
WEER EEN AANVAL OP
NEDERLANDS UITVOER NAAR
ENGELAND.
Thans zou hei -weer oneetbaar ve:
zifn.
Blijkens een Reuterbericht uit Londen heeft
In het Engelsrhe Lagerhuis de afgevaardigde
Rosbotham den minister van openbare ge
zondheid gevraagd of hij kennis had geno
men van de hem toegezonden afschriften van
een Nederlandsch-Amerikaansche briebrnse-
ling, volgens hetwelk een oneetbaar wit vet in
een toestand zou worden gebracht, waarin
mensehen het kunnen consumeeren, welk ve
dan uitgevoerd zou worden naar andere !-an-
De interpellant vroeg of de minister maat
regelen wilde treffen om te voorkomen, dat
een dergelijk product aan Engelschen wa.
zou worden gelost.
Miinster van openbare gezondheid Hilton
Young zeide, dat alle varkensreuzel, die uit
Nederland in Engeland wordt ingevoer
van officieele certificaten van herkomst ver
gezeld gaat, waaruit blijkt, dat het product
afkomstig is van dieren, die tijdens de slach
ting niet besmet waren. De certificaten j^ven
voldoenden waarborg, dat geen oneetbaar
vet wordt ingevoerd uit Nederland.
EEN BENOEMING VERNIETIGD
Het besluit van den gemeenteraad van
Barneveld tot benoeming van den heer W
Stuart, te Dordrecht tot directeur-boekhouder
der gasfabriek, waartegen de burgemeester
zich had verzet, is als in strijd me't de we',
hans bij K. B. vernietigd.
hebben de raadsleden besloten tegen dit op
treden van den burgemeester bij den Hoogen
Raad te protesteeren.
GEHEIME RADIOZENDER
OPGESPOORD.
Een installatie te Leiden in beslag
genomen-
De radio-controledienst heeft gisteren in
samenwerking met óe gemeentepolitie, te
Leiden, procesverbaal opgemaakt tegen een
bewoner van den Hoogewoera aldaar, bij
wien in den kelder een geheime zendinnch-
ting was opgesteld. De onderdeden van den
zender zijn in beslag genomen.
GRANAAT GEVONDEN.
Woensdag is in een sloot langs den rijks
leg Roozendaal—Breda nabij het dorp St.
Willebrord een granaat gevonden. Bij onder
zoek bleek, dat het projectiel een geladen
houwitserkartets was met een omvang van
42 en een lengte van 64 c.M.
Hoe het gevaarlijke ding daar ter plaatse
Is gekomen, is nog niet duidelijk. Waar
schijnlijk is het, dat iemand de granaat lan
gen tijd in huis heeft gehad, er geen raac
mee wist en er zich thans op deze wijze van
heeft ontdaan, om strafvervolging te ont
gaan. Het staat vast, dat het projeciel pas in
de laatste dagen daar kan zijn weggelegd,
daar de sloot onlangs nog is schoongemaakt,
Het is nu voor de tweede maal in veertien
dagen, dat in de omgeving van St. Wille
brord een granaat wordt gevonden.
ERNSTIG CONFLICT IN DEN RAAD
VAN DIDAM.
Niet-herbenoeming van den bur
gemeester door raad verzocht.
In de gisteren gehouden raadsvergadering
van de gemeente Didam werd met 9 tegen 4
stemmen besloten, een speciale raadscommis
sie te benoemen, die bij de bevoegde autori
teiten te Arnhem en den Haag de noodige
moeite zal doen, dat de burgemeester jhr
v. d. Poll na afloop van zijn ambtstermijn in
Februari 1933 niet zal worden herbenoemd.
Tot lid der commissie werden benoemd, de
heer Loeters, wethouder van Didam, en de
heeren raadsleden van Didam, Schaars en
Godschalk. Bij de rondvraag ontstond nog
een ernstig incident, doordat de voorzitter
plotseling de vergadering sloot. De raadsle
den weigerden te vertrekken, en bleven ver
der confereeren in afwezigheid van burge
meester en secretaris. In deze na-conferentie
ARBEIDER ONDER IJZEREN BALK
TERECHT GEKOMEN.
Aan de gevolgen overleden
Hedenmorgen vroeg waren eenige werklie
den aan de los- en laadwal aan de Maas te
Roermond bezig met het verschouwen van
eenige zware ijzeren balken. Plotseling kan
telde een der balken en zekere L. H. geraakte
met zijn been onder den balk. Het been werd
zoo ernstig gewond, dat het slachtoffer bij
aankomst in het St. Laurentiusziekenhuis
reeds zooveel bloed had verloren, dat men
niet tot amputatie kon overgaan. Eenigen
tijd daarna is de man aan het vele bloedver
lies overleden. De man was 45 jaar oud en
laat een vrouw en een kind achter.
HET ONTSLAG AAN DE HEMBURG
Op de schriftelijke vragen van het Tweede
Kamerlid Wijnkoop, betreffende het onlangs
aan een aantal rijkswerklieden, werkzaam
aan de Hembrug, gegeven ontslag, heeft de
minister van deiensie geantwoord:
Op 11 Juni heeft de directie van het Staats
bedrijf der Artillerie-Inrichtingen, ingevolge
dezerzijdschen last, aan eenige burgerwerk
lieden ontslag aangezegd. De directie heeft
een opzeggingstermijn van drie maanden in
acht genomen, zoodat bezwaarlijk kan wor
den gesproken van een ontslag op staanden
voet.
Het ontslag is verleend in verband met ver
mindering van de werkzaamheden en met de
verandere groepeering der verschillende fa-
brieksafdeelingen. Op bedoelde werklieden is
de keus gevallen, omdat zij, blijkens de van
ambtelijke zijde verkregen inlichtingen, be-
hooren tot de werkkrachten, op wie het bedrijf
niét onder alle omstandigheden met vertrou
wen kan rekenen.
Mededeelingen omtrent de wijze, waarop
de regeering van deze onbetrouwbaarheid
kennis heeft gekregen, meent ondergeteekende
achterwege te moeten laten. Wel wil hij ver
klaren, dat hij de hem verstrekte inlichtingen
volkomen betrouwbaar acht.
Bij het geven van het ontslag had onderge
teekende geen enkelen oorlog op het oog.
De werklieden zijn allen op denzelfden
grond ontslagen.
Eenigen waren in tijdelijken dienst, zoodat
op hen het bepaalde in art. 96 van het Alge
meen Rijksambtenarenreglement niet van toe
passing is. Ten aanzien van de ontslagen
vaste werkliede achtte ondergeteekende het
noodig, dat werd afgeweken van de volg
orde, aangegeven in het tweede lid van art
96. Het plan daartoe is hun vooraf kenbaar
gemaakt.
Onrecht is niet gedaan.
groep Israëlieten met den gummistok uite n-
gejaagd, wijl zij een vijandige houding aan
namen tegen een winkelier, die volgens hen
eeng eloofsgenoot beleedigd had. Tor voor
koming van verdere onregelmatigheden is er
politietoezicht achtergebleven.
ONTSLAG OP DE STAATSMIJNEN
IN LIMBURG.
Meer dan 672 arbeiders ontslag
aangezegd per 1 Augustus a.s.
Heden, is op de 4 Oranje-Nassau mijnen
per 1 Augustus a.s. aan 672 mijnwerkers
ontslag aangezegd en wel 284 op de Oranje-
Nassaumijn 1 te Heerlen, 132 op de Oranje-
Nassaumijn 2 te Schaarsberg, 239 op de
Oranje-Nassaumijn 3 te Heerlen en 16 op de
Oranje-Nassaumijn 4 te Heerlen. Ook is aan
een aantal ongehuwde arbeiders op de staats
mijn Hendrik Bruinsen ontslag aangezegd.
Verder onderzoekt de directie der Oranje-
Nassaumijnen ernstig in hoeverre een in
krimping van het beambtencorps noodzakelijk
is om dit aan te passen aan het geheele be
drijf.
DE MIDDENSLUIS TE IJMUIDEN DOOR
ZUID-SLAVISCH SCHIP AANGEVAREN
Het Zuid-Slavische s.s. „Jurko Topic",
komende van Ankona, is bij het passeeren van
IJmuiden in de middensluis met stuurboords
boeg tegen de Zuider-midden contrefort ge
varen. De sluis werd vrij ernstig beschadigd.
Het schip heeft aan stuurboordsboeg een
scheur van een M. lengte gekregen, juist op
de break onder de deklijn. Het is doorgeva
ren naar de Coenhaven om te bunkeren, waar
de schade zal worden gesteld.
EEN ONDERWIJZER OPGESLOTEN.
Gistermorgen is te Giethoorn opgesloten
de 34-jarige gehuwde onderwijzer H. W. al
daar, die verdacht wordt van het plegen van
ongeoorloofde handelingen met aan zijn zorg
toevertrouwde minderjarige meisjes.-
RELLETJE VOOR EEN WINKEL.
De politie heeft gistermorgen in de
Utrechtsche straat te Amsterdam een groot
zeventigtochtigeenmaal
andermaal
„Negentig!" riep juffrouw Mina schril.
„Negentig is gebodenwie meer dan
negentig?"
„Honderd!" klonk het achter uit de zaal.
„Honderd tien!" riep juffrouw Keetje vlug.
„Honderd en tieneen Sèvres-porse-
leinen herdertje voor honderd en tien
„Honderd vijftien!"
„Honderd twintig!" bood juffrouw Keetje
weer
Juffrouw Keetje keek geërgerd om. Een
„Honderd dertig!" achter uit de zaal.
lange jonge slungel keek over het publiek
heen en ontmoette den woedenden blik van
juffrouw Keetje.
„Honderd veertig!honderd vijftig!
honderd zestig!"
„Honderd vijf en zeventig!" kwam juf
frouw Mina ongeduldig er tusschen. Bij twee
honderd keken juffrouw Keetje en juffrouw
Mina elkaar eens aan.
„Doorgaan!" fluisterden ze tegelijk.
„Twee honderd en tien!" riep de lange
slungel achter uit de zaal weer.
„Twee vijf en twintig!" snauwde juffrouw
Mina terug.
„En tien!"
„En twintig!"
„En tien!"
„Twee vijf en zeventig!" gilde juffrouw
Keetje boven alles uit.
Ze keerden zich nu beiden om en staarden
den tegenstander recht in het gelaat. Wat ver
beeldde die jonge man zich wel? Haar het
herdertje te ontnemen? Dat nooit! Dan nog
liever
„En tien!" herhaalde de jonge man rustig.
Wat 'n schandaal! Wat moest die jonge
kerel met dat herdertje uitvoeren? Hij zag
er heusch niet naar uit, om zoo'n kunstwerk
te kunnen koopen Van uit de verte kon je
zien, hoe 'n kale jas hij aanhad. De veront
waardiging van juffrouw Mina steeg zoo mo
gelijk nog hooger dan die van juffrouw
„En tien!" gilden de beide vriendinnen
eenstemmig.
De afslager die pret had in het geval, be
gon luide de voortreffelijkheid van het beeldje
te prijzenecht Fransch porselein
van ongeveer zeventienhonderd en vijftig
twee honderd vijf en negentig geboden
wie biedt er meertwee honderd vijf en
IN VRIJHEID GESTELD.
De oud-bankdirecteur J- F. W. D., die de
vorige maand in Den Haag is gearresteerd,
als verdacht van verduistering van f 60,000,
is gister op verzoek van zijn verdediger, mr.
Nathans, in vrijheid gesteld.
DE NOOD IN DE MIJNINDUSTRIE.
Telegram van den R.K- Mijnwerkers-
bond.
De Nederlandsche R.K. Mijnwerkersbond
heeft een telegram gezonden aan den minister
van waterstaat, waarin geconstateerd wordt,
dat, sinds de conferentie tusschen den minis
ter en de vertegenwoordigers van de mijn-
directies en arbeidersorganisaties, de toe
stand in de mijnindustrie nog moeilijker is
geworden.
De Oranje-Nassau mijnen zullen tegen 1
Augustus omstreeks 700 arbeiders ontslaan,
hetgeen groote beroering onder de mijn
werkers teweeg brengt.
In het telegram woidr nogmaals met klem
aangedrongen op het treffen van de bespro
ken maatregelen, waardoor de positie van
de mijnindustrie kan worden verbeterd.
hij zich haastte... want aa vijf jaren is zijn
"w15 Januari 19*de
winner zich niet heeft gemeld, vervalt dez
som gelds weer aan de onderneming-
Of acht de prijswinuer het wellicht niet d
moeite waard? - - -
VERKEERSONGEVALLEN.
Een auto omgeslagen.
In de Van Woustraat. hoek tweede Jan
Steenstraat te Amsterdam is een auto, be-
hoorende tot een bruiloftstoet, m botsing ge
komen met een motorwagen van tram i]n b
De auto is omgeslagen, en drie inzittend
dames werden gewond; ze kregen hoofd
wonden en armfracturen. Een van de dames
is opgenomen in het Tesselschadeziekenhuis,
de beide anderen zijn daar verbonden en naar
huis gebracht.
Klein kind van een fiets gevallen en
door een auto gedood.
Gisteravond half tien reeds te Zwijndrecht
een vrachtauto, bestuurd door H. V., in de
richting Rotterdam. Op een gegeven mo
ment haalde de auto een wielrijder in Bij het
passeeren begon de fietser juist te slingeren,
met het noodlottig gevolg, dat een 4-jarig
meisje, dat voorop zat, van de nets viel en
onder den vrachtauto terecht kwam. Het Kind
was onmiddellijk dood. De politie stelt een
onderzoek in.
Meisje door tram aangereden en
gedood.
Gisteravond is te Haarlem een ernstig on
geluk gebeurd, waarbij een 23-jarig Duitsch
meisje het leven heeft gelaten. Omstreeks
cwart over tien reed een tram van den dienst
daarlemZandvoort langs de Leidsci.e
Vaart tusschen de Schoutjesbrug en de En'
mabrug De tram haalde een viertal fietsers
in, n.1. twee Duitsche meisjes die in Haarlem
werkzaam zijn, een broer van een der meis
jes die een bezoek aan zijn zuster bracht en
een vriend. Zij reden naast de tramrails. Met
een flinke vaart naderde een luxe-tweeper
soonsauto, bestuurd door een 21-jarigen
jongeman uit Heemstede, die het 23-jarige
meisje L. F. zoodanig aanreed, dat zij met
den wagen in botsing kwam en vele meters
verder op de straat werd gesleurd. Ernstig
gewond is zij naar het Diaconessehuis over
gebracht, waar zij kort na aankomst is over
leden.
Vracht
wagens
factor»
Omnibussen
Aan de Houtmankade te Amsterdam
werd een 54-jarige man zoodanig door dt
warmte bevangen, dat hij naar het Binnen-
gasthuis moest worden gebracht.
(Van onzen Indischen medewerker).
LVIII.
BIJ HET BADEN VERDRONKEN.
Gisteren is de 24-jarige G. te Hoog Keppel
bij het baden verdronken.
negentigvijf en negentigniemand
meer?twee honderd vijf en negentig
eenmaalandermaal
„Driehonderd!" zei de jonge man en keek
nu op zijn beurt de beide oude dames uitda
gend aan. Zouden ze het nu eindelijk opge
ven?
„Drie honderd.... en.... tien!" riepen
juffrouw Keetje en Mina tegelijk. Langzaam
ging de hamer van den afslager omhoog.
„Drie honderd en tieneenmaal, an
dermaal.... niemand meer?.... drie hon
derd en tien derdemaal!"
De hamer viel. Keetje en Mina lieten zich
als uitgeput op haar stoel neerzinken. De
rest der verkooping was haar totaal onver
schillig. Zoo gauw ze wat van haar inspan
ning bekomen waren, verlieten ze de zaal. De
jonge man keek haar met een flauw spottend
glimlachje na. Innerlijk was hij nijdig. Dat
was zijn neus voorbijgegaan. En mijnheer
Gerritsen had nog wel gezegd
„Ik ben toch blij, dat we het hebben", zei
juffrouw Mina, zoodra ze op straat stonden
tot juffrouw Keetje. „En jij?"
„Ik ook maar het is toch wel een heele
hand geld hè? En dan moest mijnheer Gerrit
sen nog wel zeggen
„Die is ook al niet te vertrouwen" meende
juffrouw Mina. „We moesten eigenlijk met
een even naar hem toegaan, hij heeft zijn
kantoor toch hier in de buurt". Ze stapten
er heen en naar binnen.
„Mijnheer Gerritsen", begon juffrouw
Keetje „dat beeldjeMaar ze kwam niet
verder.
„Tja, dat spijt me verschrikkelijk voor u",
onderbrak mijnheer Gerritsen haar dadelijk
„Mijn klerk had het voor honderd gulden
kunnen hebben, als er op die verkooping niet
twee oude tantes waren geweest, die volgens
hem, het ding geweldig hebben opgedreven
Ze zouen en moesten het hebben. Hij
heeft nog tot het uiterste meegeboden
driehonderd gulden hac't u immers gezegd
Maar ja, tegen zulk soort mensehen is
toch niet te biedenals die zich wat in
d'r hoofd gezet hebben dan bieden ze tot in
het dolle door. Misschien is het een troost
voor u, als ik u zeg, dat ze het mnstens drie
maal te hoog betaald hebben
Zonder verder iets te kunnen zeggen, dro
pen juffrouw Keetje en juffrouw Mina af.
Thuis stond het herderinnetje lachend op het
herdertje te wachten,
HET CONFLICT AAN DE WERKEN VAN
HET JULIANAKANAAL.
Conferentie van partijen onder
leiding van den rijksbemiddelaar le-
vert nog geen resultaat op.
De rijksbemiddelaar prof. mr. Aalberse
heeft gisteren vergaderd met de partijen, be
trokken bij de staking aan het werk aan het
Julianakanaal te Born (L.)
Voor wat betreft het geschil bij de firma
den Breejen van den Bout kon men niet tot
overeenstemming komen, omdat deze firma
niet bereid was, eenige concessie te doen.
Ten aanzien van het conflict bij de ven
nootschap Butzer's Betonbouw heeft de ijks-
bemiddelaar ten slotte in overweging ge
geven dat men tot overeenstemming zou ko
men op een basis van 49 en 64 cent per uur
dat men zou contracteeren tot 1 Septemb
1933 en dat geen rancunemaatregelen zuilen
worden genomen
Beide partijen zullen den rijksbemiddelaar
berichten, of zij dat voorstel aanvaarden.
DE OORZAAK VAN DEN BRAND OP
DE DEMPO.
Aneta meldt aan de N. R. Crt uit Batavia
De kist, bij den inhoud waarvan de oor-
zaak van den brand werd gezocht, blijkt af
komstig van een bona fide persoon, zoodat
kwaadwilligheid is uitgesloten Alles wijst
op onvoorzichtigheid. De restanten van de
kist zullen waarschijnlijk naar Bandoeng
worden opgezonden voor chemisch onder
zoek.
GELUKKIGE PRIJSWINNAAR GEZOChT
25.000 liggen gereed!
Het klinkt zeker m de tegenwoordige om
standigheden als een sprookje en toch is het
waarSedert 15 Januari van het vorige
jaar ligt een prijs van f 25.000 gevallen op
een lot, dat oorspronkelijk een rijksdaalder
kostte, onafgehaald te wachten op den g
lukkigen winner, zegt de Tel.
Het betreft een „Rotterdamsche Schouw
burg "-lot, behoorende tot de serie uitgegeven
in 1894. na de reorganisatie van de Rotter
damsche Schouwburgioterij onder' den naam
„Voormalig waaioorgfondj, van den Rotter
damsche Schouwburg".
Aanvankelijk waren loten uitgegeven
2.50. Bij de reorganisatie van 1894 kon
men, na het failliet van de onderneming, met
een geringe bijbetaling de oude loten voor
nieuwe inwisselen. Het is nu op één van deze
loten, serie 2207, no. 14 dat bij de trekking
van 1 December 1930 een prijs is gevallen,
groot 25.000 (zegge en schrij ve vijf en twin
tig duizend gulden). Op 15 Januari 1931 is
deze som betaalbaar gesteld, doch tot dus
verre heeft zich niemand aangemeld ten kan
tore van de heeren Van der Hoop, Ofiers
Zn.. Glashaven 3 te Rotterdam, die deze
loterij beheeren.
Wie is de gelukkige die onder zijn oude pa
pieren wellicht als een waardeloos vod. dit
groote prijsaummer in zijn bezit heeft? Dat
BRANDEN.
Brand te Grijpskerk.
Tengevolge van hooibroei is Woensdag
nacht de groote boerderij van den heer F.
Oosterhof te Grijpskerk (Gron.) tot den
grond toe afgebrand. Een enterstier en eenige
biggen zijn in de vlammen omgekomen, en
125 voer hooi ging verloren. Alles was ver
zekerd.
Brand te Steenwijk.
Gisteravond is brand ontstaan in de meu
selfabriek Trio van den heer A. de Leeuw te
Steenwijk. Het gebouw met den voorraat
meubelen en machinerieën ging geheel ver
loren. De oorzaak is onbekend.
De Vrachtwagenfabriek
met de grootste ervaring
N.V. H. ENGLEBERT'S AUTOMOBIELHANDEt
OEN HAAGi THERESIASTRAAT 145, TELEFOON 77208J
AMSTERDAM: WETERINGSCHANS 130, TELEFOON 34359
MIDDELBURG: KORTE DELFT A83. TELEFOON 626
SCHEEPSBRAND IN DE HOOFDSTAD.
in aanbouw zijnd motorschip
^Moldanger" in brand geraakt.
Hedenmorgen om ongeveer 6 uur zag men
rook komen uit het in aanbouw zijnde motor
schip „Moldanger", dat ongeveer 2 maanden
geleden van de helling van de Ned. Scheeps
bouw Mij. was geloopen voor rekening van
de firma Westfal Larsen en Co. A. S. te Bergen
Noorwegen. Het bleek, dat in ruim 3 vlak
voor de machinekamer brand was uitgebro
ken. Men is daar bezig de wanden van het
schip te bekleeden met kurk voor het inrich
ten van koelruimten. De brandweer kwam met
groote materiaal en weldra lag de drijvende
stoomspuit „Jason" aan bakboord en waren
tal van motorspuiten, benevens de Jan v. d
Heijden op weg naar de Ned. Scheepsbouw
Mij. Naast het brandende schip lag het even
eens voor dezelfde Noorsche firma in aan
bouw zijr-de motorschip „Berdanger". Zoo
spoedig mogelijk werd dit schip verhaald. De
Jan v. d. Heyden kwam toen langs stuur
boord. Het was onmogelijk het ruim van het
schip binnen te dringen. Eenigen tijd hebben
de vlammen hoog boven het luik uitgeslagen
maar na hard werken verdwenen de vlammen
om plaats te maken voor dikke rookwolken
De hitte, die ontwikkeld werd, was zoo groot,
dat de scheepswand gloeiend ging staan. De
brandweer is de brand nog niet meester. Het
is zelfs niet uitgesloten, dat hij zich nog zal
uitbreiden. Behalve brandweerautoriteiten
waren nog aanwezig de wethouder voor de
brandweer, Kropman en de havenmeester, de
heer W. v d- Pol.
Noodsignaal gegeven. Brandwachts
gewond.
De brand op de „Moldanger" woedt nog
steeds voort. Tegen 12 uur was het vuur
zoodanig in hevigheid toegenomen, dat een
noodsignaal werd gegeven. Allen ook de
brandweerlieden moesten het brandende
schip verlaten. Het vuur is doorgeslagen
naar ruim 2, waar ongeveer 500 balen kurk
liggen die thans branden. Door het vele wa-
ter. dat in het schip wordt gelaten, is het
naar bakboord gaan hellen. Aan stuur
boordzijde heeft men thans gaten gebrand
om langs dezen weg te trachten het vuur
meester te worden. Een brandwacht is he
denmorgen in een ruim gevallen en heeft een
arm gebroken. Enkele andere brandwachts
zijn door rook bevangen en moesten worden
bijgebracht. u
De brand in het motorschip aan de werf
van de Nederlandsche Scheepvaart Maat-
voo?tPP'J 1 "°g SteCds in alle hevigheid
KORTE BERICHTEN.
Haudineen ^25000 V3" rijks schatkist is
marringen 25000 gewetensgeld gestort we-
het burgerlijk armbestuur en inste lS VM
een <taw ,on, n.aimchappd.jk
Men mag den regel stellen, dat levei
in den schuil van het woud in onzen
naar wetenschap dorstenden tijd een
middel is tot opwekking van belang
stelling. Meer dan een halve eeuw kent
Indië een belangstelling voor dwergen
en anthropomorphe wezens, zwervend
in de bijkans onbegaanbare bosschen
van weinig toegankelijk gebied, zooalg
men het vindt in midden Sumatra en
op Nieuw-Guinea. Het jongste voor
beeld is de jacht (helaas de jacht!) op
den orang pendekh in Rokan. Heel mid-
den-Sumatra met zijn drassige wouden
telt stammen, die liefst verscholen leven
en wier bestaan dan ook zoo primitief
is, dat het in vele opzichten gelijkt op
dat van dieren des wouds. Zij houden
zich op in midden-Sumatra beoosten den
Barisan en veelal in de wouden van het
rijk Siak, en dergelijke stammen, ver
wanten waarschijnlijk, werden aange
troffen op het Maleische schiereiland,
Malakka, waar het Maleische volk in
oude tijden zwierf en vanwaar het in
groepen overging naar Sumatra. Als
zwervende stammen ergens een veilig
gebied tot verblijven vonden, zijn zij al
lengs ontwikkeld tot een gezeten volk
met landbouw. Maar het laat zich be
grijpen, dat tal van stammen dat voor
recht misten en bleven 'in hun staat van
zwerfvolk, dat den medemensch niet
leerde kennen als vriend en hem dus
vermeed. Hun leven zonder bescher
ming in de wildernis heeft de voort
planting beperkt en de resten sterven
weg. Ook wanneer zij zich, gedreven
door allerlei omstandigheden buiten
hun wil, laten opnemen in de bewoonde
wereld en zich onderwerpen aan de ge
vestigde orde, verliezen zij het karak
teristieke en de belangstelling.
Aldus is het den orang Koeboe ver
gaan, dia 50 jaar geleden nog verkeerde
in de bosschen van Palembang en
Djambi. Het waren toen kleine men
sehen, levend van wat het bosch hun
bood en wonend in de groote boomen
met zware takken en blaren als beschut
ting: menschapen, meer mensch dan
aap. Een enkelen keer bekroop hun de
lust èn de moed de doesoens van gezeten
volk te naderen en zij legden tersluiks
wat boschproduct neer, hopend er een
anderen dag wat rijst of zout terug te
vinden. Maar op den duur is dat voor
hun verscholen bestaan noodlottig ge
worden. Want de gezeten Maleiers kre
gen een blik op de Koeboes, de hoofden
vertelden er over aan de controleurs
van het gouvernement en vervolgens
werden allerlei vredelievende manieren
bedacht om den Koeboe in te palmen
voor een rustig meeleven in de ordelijke
maatschappij. En nu zijn er eigenlijk
geen Koeboes meer.
Een dergelijk volkje treft men in Man-
dau en Rokan, deelen van het sultanaat
Siak in midden-Sumatra, waar de
orang Sakei op een zeer lagen trap van
beschaving verblijft in de bosschen. Ver
spreid komen zij voor en tezamen zijn
er wellicht duizend. Hun kleeding is be
perkt tot een lendengordel. Zij eten
ongekookte dingen en rauwe visch en
gelijken daardoor en door andere ge
woonten wel zeer op een ander volkje,
de orang Benoea, dat zwerft op en bij de
eilanden van den Riau-archipel. Het
werd ruim een halve eeuw geleden be
schreven als rondhoofdig, klein van
neus, klein en schuin van oog, met
groote slappe ooren, laag van voorhoofd,
met vooruitstekenden kaak, met lang
haar en ruige leden. Maar ik bezit een
foto van Sakei's en ook zijn er van Koe
boes, waar men al wezens !n ziet van
eenige beschaving. Zoo verging het ook
den orang lom op Bangka en in Indra-
giri: hij werd van lieverlede aangetrok
ken door een beschaafder bevolking
naarmate de eenzaamheid van zijn wil
dernis verminderde door he* 'voort
schrijden van den koloniseerenden ar
beid.
En de orang pendekh? Van den orang
Koeboe, Sakei, Benoea enz. bleef
soort legende zweven als van een zeld
zaam exemplaar, om het huiselijk ,e
zeggen: het midden houdend tusschen
mensch en aap. Inderdaad zijn die oran-
gen anthropologisch gesproken zeer be
langwekkend, mits men hen kan bestu-
deeren en vergelijkingen kan treffen
tusschen hun wezens in verschillet"®
stadia. Dat is steeds moeilijk, zoo ni®
onmogelijk gebleken. Doorgaans zijn fl
orangen, levend en zwervend in woude
en buiten alle beschaving, klein van g®*
stalte, en de kleine boschbewoneres, zo
zij een enkele maal worden gezien, tre
ken dadelijk de aandacht en herinner
aan het geheimzinnig proces van
ontwikkeling van den Pr^m^10L.n
mensch tot een beschaafden. Werd e
orang pendekh (een korte mensCD
