DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Aan den vooravond van
de Duitsche Rijksdagzitting.
QaqeUikschOmvikkt
^Buitenland
No. 204
Dinsdag 30 Augustus 1932 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
134e Jaargang
De rede van Von Papen maakt over het alge
meen een gunstigen indruk. - Beraadslagingen
der Rijksdagfracties. - Het Centrum tegen ont
binding van den Rijksdag.
PERSSTEMMEN.
A IiKMAAR
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
t<osse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contractei* rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
DH naminei bestaat alt 2 bladen.
De indrukken die de rede van von Papen, de
rijkskanselier, heeft gemaakt, zijn velerlei.
In Italië zijn de verklaringen van den rijks
kanselier te Münster, alsmede zijn interview
met een vertegenwoordiger van een Rhei-
nisch-Westphaelisch blad met de grootste
belangstelling ontvangen. Het nieuwe pro
gram der rijksregeering wordt echter zonder
commentaar weergegeven.
Slechts in het orgaan der arbeidersbonden
de „Lavoro Fascita" wordt gesproken van
reactionnaire sociale politiek.
Het blad ziet overigens in de rede van von
Papen de bevestiging van de opvatting, dat
de tegenwoordige regeering het doel heeft de
groeiende kracht van de nationaal-socialisti-
sche partij stuk te slaan, daar zij een deel
van haar program overneemt.
De geheele fascistische pers onderstreept
het feit, dat rijkskanselier von Papen van
plan is aan de macht te blijven.
Vooral echter in het rijk zelf worden aller
lei stemmen vernomen. De besturen der
moderne vakbonden en der personeelsbonden
hebben, naar „Der Abend" meldt, het vol
gende teiegram aan den rijkspresident ge
zonden
De verklaringen van den rijkskanselier te
Münster inzake de plannen der rijksregee
ring beteekenen de daadwerkelijke terzijde
stelling der wettelijke tariefrechten en een
eenzijdige verrijking der werkgevers ten
koste der arbeiders en bedienden. De vakbon
den verzoeken met klem aan den rijkspresi
dent, om zijn goedkeuring aan een dergelijke
onsociale politiek te weigeren en de wette
lijke rechten der arbeiders en bedienden te
beschermen.
Uitvoerig wordt het door den rijkskanselier
aangekondigde economische program door
de Duitsche bladen besproken en over het al
gemeen gunstig beoordeeld.
De „Lokalanzeiger" verklaart, dat voor de
eerste maal in den na-oorlogschen tijd een
economisch program voorgelegd wordt,
waarin op positieve wijze getracht wordt in
den stroom der valutaexperimenten met
krachtige hand in te grijpen.
De „Deutsche Tagezeitung" betreurt het,
dat het economisch program der regeering
niet zoo duidelijk en ondubbelzinnig is als
het overige deel van de rede van den rijks
kanselier.
De „D.A.Z." wijst er op dat de gekozen
constructie bruikbaar is. Zij kan geen schade
aanbrengen en werkt psychologisch gunstig.
Ook de „Berliner Boersenzeitung" noemt het
economisch program grootsch van opzet,
doorgloeid van verantwoordelijkheid en
moedig. Het economisch program zal het uit
gangspunt zijn voor de afweer van nog
grootere ellende, terwijl het de basis zal vor
men voor het herstel van het Duitsche econo
mische leven en voor de vermindering der
.werkloosheid.
De „Germania" spreekt den wensch uit,
dat de poging om tot een grootsch opgezette
werkverschaffing te komen, goede resultaten
mag afwerpen.
Onontbeerlijk is momenteel een regeering,
welke geworteld is in den wil en het bewust
zijn van het volk en in den zin van de grond
wettelijke gedachte van den Rijksdag handelt,
zonder zich direct daaraan te onderwerpen.
„Der Deutsche" verklaart, dat de regeering
plannen mag maken zooveel zij wil. Zij zul
len echter, zelfs wanneer zij goed zijn, ten
schande worden, wanneer het thans niet lukt
rust en orde te verkrijgen in de binnenland-
sche politiek.
De „Vossische Zeitung" vindt, dat het
economisch program, als het ware de directe
voortzetting is van de economische politiek
van Breuning.
Het „Berliner Tageblatt" is van meening,
dat het program wars is van alle bijzondere
experimenten en dat de Kanselier wel iets ge
leerd heeft.
De Sociaal-Democratische „Abend" ver
klaart, dat von Papen te Münster een pro
gram ontvouwd heeft, dat eigenlijk een breuk
met de grondwet inhoudt. De economische
P annen zijn bolsjewistische daden van het
grootkapitaal.
De rede van rijkskanselier von Papen
wordt door de Parijsche bladen uitvoerig
weergegeven doch slechts weinig gecommen
tarieerd. De bladen concludeeren in het alge
meen uit de rede van den rijkskanselier, dat
de rijksregeering ongeacht de onderhandelin
gen die tusschen Centrum en nationaal-
socialisten worden gevoerd, voornemens is
haar weg naar het herstel van Duitschland
te volgen.
Dit herstel-program, aldus de „Echo de
Paris", omvat niet slechts het herstel van het
oude Duitschland van Bismarck doch van het
oude Pruisen onder Friedrich II en Wilhelm
I. De onpartijdige toeschouwer moet toege
ven dat de tevredenheid over het politiek
bereikte van de laatste maanden, waarvan de
rijkskanselier sprak, volkomen gerechtvaar
digd is. Sedert 1918 is het rijk voortgegaan
op den weg naar het herstel. Het drieman
schap Von HindenburgVon Papen—Von
Schleicher heeft kans gezien zelfs in het bui
tenland sympathie te verwerven door zich te
stellen tegenover de waanzin van Hitier. De
wvreld, die zooveel moeite heeft gehad om de
macht van Duitschland te breken, begroet
thans degenen, die aan haar herstel deel
nemen. Het is te hopen, dat men zich althans
in Frankrijk echter geen illusies maakt.
De Engelsche ochtendbladen brengen de
berichten over het economische program- der
Rijksregeering met groote koppen op de voor
pagina. Bij de beoordeeling van het program
toonen zij zich echter vrij gereserveerd.
De „Times"-correspondent is van meening,
dat men om te beginnen nadere bijzonder
heden moet afwachten, alsmede den invloed
op de beurs en op de internationale geld-
wereld. Het is nog niet duidelijk welken in
vloed het program op den parlementairen
toestand zal hebben. Het overweldigende
vooruitzicht op twee milliard Mark zal het
de tweederde meerderheid der Rijksdag
afgevaardigden, die pretendeeren arbeiders
te vertegenwoordigen moeilijk maken om
tegen de regeering te stemmen
De „Daily Telegraph" noemt het program
zeer merkwaardig en gelooft dat het althans
gedeeltelijk door den Rijksdag met steun van
de nationaal-socialisten zal worden aan
vaard, wanneer de sociale tendenz bij de
nationaal-socialisten tenminste ernstig ge
meend is.
De New-Yorksche bladen bevatten even
eens uitvoerige verslagen van de rede van
rijkskanselier Von Papen.
De „Herald Tribune" acht het program
van het grootste belang en schrijft, dat de
verklaringen van Von Papen over het hand
haven van de valuta en de aanmoediging van
particuliere ondernemingen veelbelovend zijn.
De vraag is thans, of het succes van het
program een tijdelijke regeeringsperiode zon
der parlement zal rechtvaardigen.
o
Nu de Rijksdagzitting nadert, komen de
verschillende Rijksdagfracties bijeen om te
beraadslagen over wat hen in de eerst
volgende dagen te doen staat.
De Rijksdagfractie van de NSDAP hield
gister een zitting, waarover de rijksleiddng
van de NSDAP mededeelt:
De heden gehouden eerste zitting van de
nationaal-socialistische Rijksdagfractie is ge
opend door den fractieleider, staatsminister
dr. Frick, met een begroetingsredevoering,
waarin hij in het bijzonder uitdrukking gaf
aan de vreugde van de volledig aanwezige
fractie over de aanwezigheid van den opper
sten leider.
Al kan spr. ook de houding der verschillen
de persoonlijkheden der regeering met het
oog op hunne werkzaamheden ook waar-
deeren, zij hebben toch behalve slechts hun
naam, niets op het spel te zetten, geen hunner
uitgezonderd. De NSDAP stelt echter niet
een naam op het spel, maar 14 millioen men-
schen worden door haar ingezet, die met
grenzenloos vertrouwen achter haar staan.
Deze beweging vormt thans de natie en heeft
de plicht zich als zoodanig te voelen. Wan
neer men deze nationale zelf-achting teugel
loosheid noemt, nemen wij deze „aanmati
ging" tegenover de geschiedenis op ons. Zoo
lang bij de regeering een opvatting heerscht,
gelijk die in Beuthen tot uitdrukking is ge
komen, kan de nat.-soc. beweging deze re
geering niet met haar naam dekken. Spr. be
grijpt niet, dat voor een Poolschen insurgent,
die eens tegenover onze broeders in Silezië
heeft gestaan, 5 nationaal-socialisten onder
de guilotine moeten boeten. „Hier ben ik
aldus Hitier niet objectief, maar subjectief.
Wie voor Ehiitsehland leeft en strijdt, en zoo
noodig sterft, heeft alle recht en wie zich
tegen Duitschland keert heeft heelemaal geen
recht". In een kwestie, die den staat aangaat
en een overwinning van het communisme,
zou een aangelegenheid zijn, die den staat
aangaat, kan spr. zich eenvoudig niet neu
traal houden.
De nat.-soc. beweging heeft het ontzagge
lijke voordeel één enkele, tot werk bekwame,
factor te zijn. Als leider kan en zal spr.
iederen weg begaan, die de beweging en
daarmede de natie nader tot het doel brengt.
De tegenstanders behoorden te weten, dat
tegenover hen in den Rijksdag niet 230 man
staan, maar dat deze fractie staat als één man
tegenover hen. Zij zal het geheele volk een
voorbeeld van weergalooze discipline geven
Onze opvatting onderscheidt zich van die van
onze tegenstanders daardoor, dat wij gezegd
hebben: Men kan wel zonder Rijksdag en re-
geeren, maar men kan niet zonder het volk
regeeren.
Aan het slot van de vergadering legde de
voorzitter voor de geheele fractie de gelofte
van onverbrekelijke trouw aan den leider af.
In de bijeenkomst van de Centrumfractie
werden besprekingen gevoerd over een rap
port van den plaatsvervangenden partijvoor
zitter Joos inzake zijn onderhoud met den
rijkskanselier kort na de verkiezingen. Er
weiden geen mededeelingen verstrekt over
de onderhandelingen tusschen de vertegen
woordigers van het Centrum en de nationaal-
socialisten, daar de onderhandelingen nog
niet beëindigd zijn. Met de Beiersche Volks
partij is een werkgemeenschap tot stand ge
komen, evenals in den ouden Rijksdag het
geval was, welke zich ook zal uitstrekken tot
alle parlementaire kwesties. De fractie sprak
er zich eenstemmig voor uit, dat alles gedaan
dient te worden om de grondwettelijke
paden te blijven bewandelen.
Aan het slot der bijeenkomst werd met al-
gemeene stemmen een motie aangenomen,
waarin de richtlijnen werden goedgekeurd,
welke op 11 Augustus door de Rijksdagleden
Joos en Bolz aan den rijkskanselier werden
kenbaar gemaakt.
Inzake de verklaringen van von Papen te
Münster over het Centrum en de door deze
partij nagestreefde richtlijnen wordt het vol
gende in de resolutie gezegd
Elke regeering, die geen meerderheid of
vertrouwen in de volksvertegenwoordiging
bezit, moet noodzakelijk op een sperialen
weg komen.
De Centrumfractie arbeidt onbekommerd
voor bedreigingen of vreesaanjagingen mede
aan de vorming eener regeering, welke
steunen kan op een duidelijke meerderheid in
het parlement. De fractie is van meening, dat
het grondwettelijk onmogelijk er. voor het
rijk verderfelijk is den Rijksdag te ontbin
den om reden, dat de tegenwoordige regee
ring geen meerderheid in den Rijksdag kan
verkrijgen.
De Beiersche Volkspartij is mede tegen ont
binding van den Rijksdag, zij zet in een ar
tikel in haar persdienst uiteen, dat mocht de
regeering uit angst voor een motie van wan-
trouwens den Rijksdag ontbinden, de rijks-
president zich dan aan het gevaar bloot stelt,
dat deze ontbinding door vrijwel den ge-
heelen Rijksdag als onwettig beschouwd
wordt. Daarmede verspert de regeering zich
zelf ook den weg om als zakelke regeering
verder te bestaan. Het is overigens nog de
vraag of uit een votum van wantrouwen de
consequenties getrokken dienen te worden,
juist van het standpunt eener conservatieve
regeering zou het onverantwoordelijk zijn het
Duitsche volk binnen een jaar in een tweeden
verkiezingsstrijd te storten.
De Duitsoh-Nationale Rijksdagfractie is
eveneens gistermiddag bijeengekomen, welke
bijeenkomst geleid werd' door den fractie
voorzitter dr. Oberföhren.
De politieke toestand werd besproken,
waarbij besloten werd, dat de fractie slechts
in zooverre zal deelnemen aan de zittingen
van den Rijksdag, welke gehouden worden
onder presidium van een uit Moskou ge
haalde bode van het bolsjewisme, als voor
de technische maatregelen inzake de consti
tueering van den Rijksdag noodzakelijk is.
Ook het bestuur van de sociaal-democrati
sche Rijksdagfractie kwam gisteren in ver
gadering bijeen, ten einde voorbereidende
maatregelen te treffen voor de op heden aan
vangende zitting der fractie. Besluiten werden
niet genomen, de fractie zelf zal beslissingen
dienen te nemen in verschillende kwesties,
meer speciaal wat betreft de verkiezing van
het presidium van den Rijksdag.
De besprekingen, die gistermiddag hebben
plaats gehad tusschen von Papen, von
Schleicher en Hitier, zijn naar de DAZ ver
neemt, zonder eenig resultaat gebleven.
Hitier heeft wederom de volledige staats
macht opgeëischt. Geen enkele toenadering
bleek mogelijk.
overeenkomst, waarin sprake is van een per
manente uitwisseling van gedachten omtren'
onderscheidene vraagstukken.
POLITIEKE GEBEURTENISSEN
IN DUITSCHLAND.
De Pruisische coalitieonder
handelingen.
De Centrumfractie van den Pruisi-
schen Landdag kwam gisteravond bij
een, waarbij de politieke toestand in
Pruben besproken werd. Dr. Grass
bracht rapport uit over den stand der
coalitiebesprekingen met de nationaal
socialisten, welke Dinsdag zullen wor
den voortgezet. De besprekingen der
centrumfractie zullen eveneens heden
worden voortgezet. Besluiten zijn nog
niet genomen.
Anti-fascist gearresteerd.
Volgens een bericht in de „Sueddeut-
sche Arbeiterzeitung" is de vroegere
leider der communistische partij in het
district Württemberg, Schlaffer tijdens
een bespreking te Stuttgart, waaraan hij
deel nam in zijn functie van rijksleider
van den Strijdhond tegen het Fascisme,
gearresteerd. Omtrent de motieven tot
deze arrestatie is niets bekend.
Politieke botsingen in Mecklen-
burg.
In Mecklenburg is het tot herhaalde
politieke botsingen gekomen. In het
plaatsje Merchen bij Malchin raakten
nat. soc. en rijksbannerleden slaags;
een S A.-man werd zwaar gewond, Een
tweede S.A.-man bekwam eveneens
ernstige verwondingen. Een Rijksban-
nerlid werd ook zwaar gewond. In Da-
debusch kwam het eveneens tot botsin
gen, tusschen Hitlerianen en leden van
een arbeiderssportbond. De burgemees
ter zag zich genoodzaakt het overval-
commando uit Schwerin te hulp te roe
pen. Er werden verschillende arresta
ties verricht.
Ernstige politieke botsing.
Gisteravond laat, kort voor midder
nacht, is het in de Roentgenstrasse in
Charloftenburg bij Berlijn, tot een bot
sing gekomen tusschen communisten en
nationaal socialisten in verloop waarvan
verscheidene schoten werden gelost.
Drie S.A.-mannen werden zwaar ge
wond. Een hunner is aan de bekomen
verwondingen overleden.
Nazi veroordeeld.
De speciale rechtbank te Flensburg
veroordeelde gister den nationaal-socia
list Kurdziel wegens doodslag op een
communist tot een gevangenisstraf van
drie jaren, terwijl hij tevens veroordeeld
werd tot betaling van de kosten van hot
proces.
ERNSTIG MOTORONGELUK IN
DUITSCHLAND.
Qp den straatweg Zittau-Goerlitz heeft
Zondagavond een ernstig motorongeval
plaats gehad, hetwelk aan twee personen het
leven heeft gekost. Bij het passeeren van een
auto botsten twee motorrijders tegen elkaar.
Beide bestuurders werden gedood. Een duo-
passagier werd zeer ernstig gewond naar 't
ziekenhuis te Zittau overgebracht.
UIT DEN TREIN GEGOOID.
Drie reizigers hebben Vrijdagavond in de
buurt van Bad Kleinen, aldus de N. R. Crt.,
een leerling-kellner, met wien zij ruzie had
den gekregen, uit den trein gegooid. De arme
jongen werd later langs de rails gevonden
met een hersenschudding en eemge gebroken
ribben.
ONDERHOUD HERRIOTSAMUEL.
Op het eiland Jersey.
Herriot en eenige Fransche ministers zijn
gistermorgen op het eiland Jersey aangeko
men. Korten tijd later arriveerde ook de Brit
sche minister van binnenlandsche zaken Sir
Herbert Samuel met den gouverneur van het
Britsche eiland. Sir Samuel heette in naam
van den koning en de Britsche regeering de
Fransche ministers welkom. Ofschoon er offi
cieel op gewezen wordt, dat het hier een zui
vere particuliere aangelegenheid betreft,
schrij7t de Parijsche avondpers, dat men de
kwesties inzake de ontwapening en den Duit-
schen eisch betreffende gelijkberechtigdheid
wel zal aanroeren.
De Liberté wijst er speciaal op, dat de be
sprekingen der ministers zich hoofdzakelijk
zullen beperken tot de militaire clausules van
het Verdrag van Versailles.
Een vriendschappelijke samen
komst zonder politieke betee-
kenis?
Gister had Herriot op het eiland Jersey een
onderhoud met den Britschen minister van
binnenlandsche zaken Sir Herbert Samuel.
Herriot en Samuel brachten gezamenlijk een
bezoek aan het huis, waar Victer Hugo ge
woond heeft.
Op een vraag van een persvertegenwoor
diger, of de invoer van Fransche aardappels
naar Engeland ter sprake zou komen, ver
klaarde Herriot: Neen, ik heb niets met aard
appels te maken.
Herriot en Samuel verklaarden beiden aan
den verslaggever, dat het hier uitsluitend be
trof een vriendschappelijke samenkomst zon
der politieke beteekenis.
Op de Quai d'Orsay werd een Engelschert
reporter verklaard, dat de samenkomst tus
schen Herriot en Samuel in overeenstemming
is met de Engelsch-Fransche vertrouwens-
AATSHERTOG KAREL VAN
HABSBURG-BOURBON BEBOET.
Aartshertog Karei van Habsburg-Bourbon,
die eenige dagen geleden gearresteerd is in
Spanje en verdacht van monarchistische pro
paganda, is veroordeeld tot een boete van
10.000 pesetas omdat op zijn auto het wapen
van het huis Bourbon was aangebracht. De
aartshertog zal bovendien waarschijnlijk wor
den uitgewezen.
Men verwacht, dat Dinsdag talrijke civiele
personen, die gearresteerd zijn wegens deel
neming aan den Putsch, naar de Spaansche
West-Sahara zullen worden verbannen.
DE TOESTAND IN LANCASHIRE. -\
Gister lagen de meeste fabrieken in Lan*
cashire stil tengevolge van de staking der
wevers. In eenige fabrieken echter werd gis
ter gewoon den arbeid hervat, zoodat meer
dan 10.000 arbeiders niet aan de staking
deelnemen. In deze gevallen waren of de
werkgevers en werknemers tot speciale over
eenkomsten gekomen inzake de loonsverla
ging of het betrof hier fabrieken, waar geen
loonsverlaging was ingevoerd. Eenige de
monstraties werden in enkele plaatsen gehou
den doch de toestand was over het algemeen
rustig.
DE IERSCHE DELEGATIE TERUG
UIT OTTAWA.
De Iersche delegatie van de conferentie té
Ottawa arriveerde gister te Southampton.
In een interview legde het lid der delegatie
O'Kelly eenige verklaringen af inzake zijn on
derhoud met den minister der dominions Tho
mas, betreffende de Iersche kwestie. Hij was
met Thomas overeengekomen dat de weg tot
een vredelievende oplossing geopend bleef en
volgens zijn meening was de atmosfeer mo
menteel veel beter.
ERNSTIG AUTOBUSONGEVAL OP
PORTORICO.
18 dooden, 38 gewondeik
Te Ponce op Portorico heeft een ernstig
auto-ongeval plaats gehad. Een autobus,
waarin deelnemers aan een conferentie der
Liberale Partij waren gezeten, geraakte in
een bocht bij Ponce aan het slingeren met
het gevolg, dat de bus van een rots naar be
neden stortte.
Achttien personen werden gedood, terwij!
38 anderen gewond werden.
DE PROTESTSTAKING VAN GE-
MEENTEPERSONEEL TE
WARSCHAU.
De staking beëindigd
De gemeente-arbeiders en ambtena
ren te Warschau hebben de proteststa
king van eenige dagen beëindigd. Nadat
het gemeentebestuur zich verplicht had,
alle achterstallige loonen over Juli en
Augustus volgens een bepaald plan voor
db helft van September uit te betalen.
De staking zal terstond hervat worden
v.anneer het gemeentebestuur in ver
zuim blijft.
STAKING VAN TRANSPORT
ARBEIDERS TE WARSCHAU.
Gisteren zijn de transport-arbeiders in de
haven van Gdingen in staking gegaan, nadat
hun eischen tot verbetering van de loonen
door verhooging van havengelden waren af
gewezen. De organisatie der transportarbei
ders beschouwt de in Juni j.1. toegepaste
loonsverlaging van 11 pCt. als ongerecht
vaardigd. 70 pCt. van alle haven- en trans
portarbeiders zijn in staking gegaan.
DE TOESTAND IN HET VERRE
OOSTEN.
De aanvallen der Chineesche
vrijwilligers op Moekden.
De Japansche troepen slaagden er gister
morgen in ook den tweeden aanval der Chi-
neesche vrijwilligers op Moekden af te slaan.
Het mocht den Japanners voorts gelukken 't
arsenaal van Moekden te beschermen voor
een overrompeling. Op het vliegveld te Moek
den zijn twee hangars afgebrand, welke door
de Chineezen in brand waren geschoten.
Munitieopslagplaats in de
lucht gevlogen.
De Chineesche munitieopslagplaats te Tao-
jan vloog Zondag door een bom van een
Jaipansch vliegtuig in brand. Door den brand
ontstond een hevige ontploffing met het ge
volg, dat alle in de omgeving liggende ge
bouwen vernield werden. Het aantal dooden
is groot. Nadere bijzonderheden ontbreken
nog.
De Chineesche vrijscharen bH
Moekden in actie.
Chineesche vrijscharen zagen giste
ren niet ver van Moekden kans otn oq-
