£uchtvaact
JUovmciaol TUeuws
BEVERWIJK.
CASTRICUM.
GRAFT.
BERGEN.
TEXEL,
WIERINGEN,
NOORDSCHARWOUDE.
ZWAAG.
OUDKARSPEL.
HOOGKARSPEL.
HOORN.
DE POSTVLUCHTEN OP INDIE.
EEN POSTVLIEGTUIG NEER
GESTORT.
Twee dooden; het toestel ver
nield.
De vermoedelijke oorzaak.
Een serie botsingen.
LUCHTROUTE NEDERLAND—
INDIE BEDREIGD?
DE TOCHT VAN DEN „GRAF
ZEPPELIN" NAAR
ZUID-AMERIKA.
Londensche brieven.
RADIOLYMPIA.
De Radio-tentoonstelling te Londen.
t^dat de nood dringt en dus
g"ïïr een beroep wordt gedaan.
9pnaartegenover mag de gemeente verwach-
J,dat in het bijzonder in dezen tijd de pre-
Hjïanten hun volle werkkracht aan de ge
meente geven
OPENING DER NIEUWE SCHOOL TE
STOMPETOREN.
Maandagmiddag werd de nieuwe sohool
Officieel geopend.
Op het voorplein van het schoolgebouw
Waren aanwezig de burgemeester, de heer
n Huyser van Reetien, met de wethouders,
-n een bijna voltallige raad. De heer as J.
Heep, predikant te Stompetoren, de heer D
de Boer Dzn., de heer C. Kramei Giijnis, de
<fr. Heringa, de heer Zwiep, het school
hoofd en de heer Köhne, nieuw schoolhoofd,
alsmede het bestuur der Oudercommissie,
^deri van de Commissie van toezicht, de ar
chitect, de heer D. Saai uit Alkmaar, de aan
nemers, de heeren Joh. van Harskamp van
Oterleek en Moeyes van Obdam en vele an-
heer D. Huyser van Reenen sprak het
openingswoord.
Ma een hartelijk woord van welkom
deelde hij allereerst mede, dat van den
hoofdinspecteur van het L. O. te Haarlem en
van den heer Kockx, bouwkundig inspecteur
van het L O. te 's-Gravenhage. bericht van
verhindering was ingekomen, maar dat deze
hun beste wenschen voor de nieuwe school
hadden geuit, waarvoor hij hun dank zegde.
De voorgeschiedenis van den bouw dezer
school behoefde spr. niet te herhalen. Deze
was genoegzaam bekend, maar het slot is
geweest het tot stand komen van deze twee-
manschool en hij hoopte, dat het in de toe
komst zou blijken, dat dit een gelukkig be
sluit is geweest.
Hij bracht in de allereerste plaats dank,
aan den architect den heer Saai voor zijn
schitterend ontwerp. Dit was 'n alle opzich
ten af en hij meende wel namens den gehee-
üen raad te spreken, wanneer hij den heer
Saai feliciteerde met het tot stand komen van
deze school.
Ook bracht hij een woord van dank aan de
aannemers, de heeren Van Harskamp en
Moeyes, die hiermede getoond hadden een
groot werk waardig te zijn en sprak den
wensch uit dat deze bouw een aanbeveling
zou zijn voor andere groote werken.
Den heeren Slooten, schilders te Drie
huizen, werden ook dank gebracht voor de
keurige manier, waarop zij hun v/erk hadden
uitgevoerd.
Tevens werd een woord van dank gebracht
aan het technisch Bureau.de Vries te Alkmaar-
voor de wijze, waarop de centrale verwar
ming was gelegd en aan den heer Sj. Zijlstra
te Stompetoren, die voor het aanbrengen van
electrificatie gezorgd had.
Vervolgens werden bedankt de heer Bart,
opzichter en fa. Rothuizen, leverancier der
nieuwe schoolbanken.
Spr. eindigde met den wensch, dat hij
hoopte dat de kinderen die vanaf 1 September
a.s. in het nieuwe schoolgebouw onder lei
ding van het schoolhoofd, den heer Köhne,
met behulp der onderwijzeres, mejuffrouw C.
Noorman, hunne opleiding ontvangen, later
nuttige menschen in de maatschappij mogen
woraen.
Als nestor der raadsleden sprak de heer S.
Heringa. Hij feliciteerde in de allereerste
plaats den burgemeester met zijn herbenoe
ming, die juist dezer dagen was afgekomen.
Ook deze spreker ging nog eens de voorge
schiedenis van den bouw der school na en
hoewel hij nooit voorstander van deze twee-
nunschool geweest was, sprak hij toch zijn
beste wenschen uit voor het nieuwe school
gebouw.
Dr. H. Heringa bracht als voorzitter der
Oudercommissie een woord van dank aan
allen, die medegewerkt hadden tot het tot
stand komen van deze school en eindigde met
den wensch, dat dit nieuwe gebouw zou mee
werken tot heil van de jeugd.
Ds. J. Heep sprak hierna en deed de toezeg
ging dat men op zijn grootst mogelijke mede
werking kon rekenen, in het belang van het
onderwijs en 'het kind.
Vervolgens de heer Köhne, het nieuwe
schoolhoofd.
Deze sprak den wensch uit, dat hij hoopte
nog vele jaren in het belang van het open
bare onderwijs en het schoolgaande kind. in
deze gemeente werkzaam te mogen zijn.
De burgemeester, die hierna weer het
woord nam, was verheugd over het vele en
goede dat gesproken was en noodigde daar
op allen uit tot bezichtiging over te gaan
De groote hal waarin een fietsenbergplaats
is aangebracht, is ruim en hoog. De twee
leslokalen, welke op de Oostzijde van het
gebouw zijn gemaakt en door de groote
ramen volop zon en lucht krijgen, zijn vol
gens de eischen des tijds, zeer modern inge
richt. De keurige beschildering doet prettig
aan en ook de nieuwe banken en het draai
bare schoolbord passen geheel in kader van
den nieuwbouw. Het geheele gebouw is cen
taal verwarmd.
Van de gelegenheid tot bezichtiging werd
door de inwoners van Stompetoren druk ge
bruik gemaakt en allen zonder uitzondering
Waren vol lof over het nieuwe schoolgebouw.
Dinsdag 6 Sept. zal het 25 jaar geleden
njn dat de heer J. F. Braun 1/4 eeuw onaf
gebroken zitting had in den Beverwij kschen
gemeenteraad.
Koe aangereden.
Gisteren is door een passeerenden trein
een koe van den veehouder C. G. alhier aan
gereden en daarna terecht gekomen in de
°°t langs de spoorlijn. Het dier was zoo
tagetakeld dat de dood direct intrad. Het
cadaver is later naar de noodslachtplaats al-
mer overgebracht. De trein had door het on-
vn\ vriiwel geen vertraging, maar een
inn was geheel vernield. Het dier dat
de weide naast de spoorlijn liep is door
aaktpn nvprupir vprmnedeliik oo de
spoorlijn terecht gekomen. Voor den veehou-
oer, wiens beste melkgevende koe het was,
is dit een schadepostje van beteekenis in
dezen slechten tijd.
Verbetering Kleibroekerweg.
Naar wij vernemen wordt aan den Klei
broekerweg vanaf de Dorpsstraat tot den
Cieweg een verbetering van beteekenis aan
gebracht. Langs de zijde van den tuin van
het vroegere Kerkzicht, thans jeugdgebouw,
wordt de daar liggende sloot gedempt, wat
al een verbetering is. Bovendien zal door sa
menwerking van de bouwgrondexploitanten
en de gemeente de weg worden verbreed, ter
wijl de gedempte sloot gedeeltelijk van een
trottoir zal worden voorzien. Voor het dorp
is dit een verfraaiing.
V acantiehuis De Eenheid.
Nu de vacantietijd vorbij is en dus fei
telijk voor dit tehuis geen bezoek meer is te
verwachten, heeft de Coöp. De Eenheid te
Zaandam dit gebouw tijdelijk afgestaan om
te dienen als dépendande van de Jeugdher
berg Koningsbosch, die vrijwel naast dat ge
bouw aan den Heerenweg staat. Bovendien
overweegt men om in tijden dat er geen va-
canties voor schoolkinderen zijn, dit gebouw
voor grooteren beschikbaar te stellen, waar
door het meer en meer rendabel kan worden
en ook kan voldoen aan het doel, n.1. het bie
den van ontspanning voor groot en klein.
HEILOO.
Maandagavond had de verloting plaats
van „Het Mobilisatiekruis". Voor den aan
vang bracht de heer G. Smits dank aan zoo-
velen die het mooie werk, steun aan de oud-
gemobiliseerden, steunen. Vervolgens ging
men tot de trekking over. De hoofdprijs een
heeren- of damesrijwiel, viel op no. 513, de
2e prijs een theekast, viel op no. 306.
De Rijvereeniging „Heiloo en Omstre
ken" heeft een uitnoodiging ontvangen om
deel te nemen aan de feestelijkheden van het
50-jarig bestaan van de Veemarkt te Hoorn
op Zondag 4 September en volgende twee
dagen. De instructeur heeft aan het verzoek
gevolg gegeven.
LI M MEN.
Dank zij de voetbalmatch tusschen Lim-
men—Heemskerk en andere bijdragen is het
comité tot het houden van een kinderfeest op
31 Augustus a.s. geslaagd. Met toestemming
van B en W. zal de Kerkweg tijdelijk wor
den afgesloten.
Met ingang van 1 October 1932, waarop
het belastingkantoor te de Rijp zal worden
opgeheven, zal het brief-postkantoor te West
Graftdijk als sub-kantoor Directie belas
tingen worden aangewezen,
SCHAGERBRUG.
Oasvoorziening.
Zeer waarschijnlijk zal ons dorp binnen
kort van gas worden voorzien.
De Raad der gemeente Schagen, welke ge
meente eventueel het gas zal leveren, heeft
n.1. in zijn laatst gehouden vergadering een
voorstel van B. en W. om niet tot aansluiting
van Lagedijk en Schagerbrug aan het gas-
buizennet over te gaan, verworpen.
Hieruit mogen wij afleiden, dat weldra een
besluit van den Raad van Schagen zal vol
gen om Lagedijk en Schagerbrug aan te slui
ten aan genoemd buizennet.
Wij gelooven, dat dit voor velen een ver
heugende mededeeling is.
De ten bate van de Nederlandsche Ver-
eeniging van oud-strijders der zee- en land
macht uit Ned. Indië te Rotterdam „Het Va
derland Getrouw" alhier gehouden collecte
heeft opgebracht 188,25.
Gevonden voorwerpen: Een vulpen, een
belastingplaatje, een zilveren rozenkrans,
twee portemonnaies met eenig geld, een
paardenleidsel met belletjes, een kinder
schoentje, een ceintuur, een leesboek, een
tennisracket, een gouden broche, een zakmes,
een kinderportemonnaie met eenige centen,
een sleutel, een beursje, een damesportemon-
naie, eenige zilveren guldens, een crucifix,
een damestasch, een bosje sleutels, *wee ge
bitten, een halsketting, een bos sleutels, een
horloge met ketting, een gouden ring, een
damesmuts, een met goud afgewerkt kruisje,
een tasch, een fluweelen zak, een glacé da
meshandschoen, een wollen badpak, een kin
derpaardentuig met bellen, een gebreid"
muts, een blauw badpak, een paar kinder
schoenen, een bovenkaak van een kunstgebit,
een strandbal, een ceintuur, belastingplaatje,
een taschje met rozenkrans, een gouden rin
getje met steentjes, eenige portemonnaies, een
lederen kinderregenjas, een bovenkaak kunst
gebit, een scheepje, een actetasch met boeken,
een groene gummi-regenjas, een badhand
doek, een potlood en huls, 3 badhanddoeken,
2 badmutsen en twee kinderschapjes, een
sleutel, een postduif met ring.
Zaterdag geraakte te Everste Koog een
hooischelf van den heer W. Dalmeijer door
onbekende oorzaak (geen hooibroei) tn
brand. Deze schelf bevond zich in de nabij
heid der dennebosschen, en door de aanhou_
dende droogte bestond er groot gevaar, dat
ook deze bosschen vlam zouden vatten.
Gelukkig was de brandspuit van den
Burg dezen keer vlug ter plaatse, zoodat al
leen de hooischelf afbrandde.
Zaterdagavond heeft in het Park te den
Burg een evangelisatie-samenkomst plaats
gehad, waarbij Ds. v. d. Leer van Oosterend
en dr. Meijnen van den Helder en nog eeni
ge heeren uit den Helder het woord voerden.
De Chr. Muziekvereeniging Excelsior van
Oosterend verleende medewerking. Behan
deld werd het onderwerp „Manasse".
Hoewel entrée en programma's vrij wa
ren, was van den Burg niet veel publiek aan
wezig.
Gedurende den bootdienst, die om 12.20
van den Helder naar hier gaat, brak Dins
dag de stuurketting van de Marsdiep, waar
door de boot bijna een uur later in de haven
te Oudeschild aankwam. Natuurlijk gaf dit
nnnrpval trr<W nnwm^ aan rip reigers dorh
daar de autobussen op de boot wachten, mis
ten ze geen aansluiting.
Een alhier gelogeerde dame bood op de
markt deze week voor een kalfje de somma
vanéén kwartje. Het bod was natuurlijk
als grap bedoeld, doch de verkooper nam de
koop au serieux en de jonge dame werd eige
naresse van het dier.
Een veehandelaar beloofde op het kalf te
zullen passen. Of de dame haar eigendom
ooit zal weerzien, valt te betwijfelen.
Gister is door B. en W. aanbesteed de ver
betering van den hoofdweg over Wieringen.
Laagste inschrijfster was de N.V. Geruisch-
looze Weg te Heemstede met 52.180, hoog
ste Roosendaal's Aannemings Mij. te Enk
huizen met 86750. Het werk is gegund aan de
laagste inschrijfster.
Het gemeenteterrein achter de O.
school dat waarschijnlijk dienst zal doen a.^
sportterrein is thans gereed gekomen. Een
hoog hek met gaas dient als afrastering.
Door onbekende oorzaak geraakte de
auto van den heer P. Klaver, staande in de
garage in brand. Gelukkig wist men het
vuur te blusschen, zoodat de garage althans
grootendeels behouden bleef. Alles was ver
zekerd.
Bij de gister gehouden verkiezing van
een lid van bestuur van de banne te Oud-
karspel, periodiek aftredend de heer J. Pran
ger, is deze wee r herkozen.
De heer D. Schoenmaker is benoemd tot
keurmeester op den Schapenfokveedag te
Den Burg op 12 Sept. a.s.
Alhier wordt nog regelmatig op het
IJsselmeer gevischt. De aanvoer bedroeg
dezer dagen nog 310 pond bot, 202 pond
schol en 123 pond aal.
Morgen vertrekt het K. L. M. vliegtuig
de „Pelikaan" van Amsterdam naar
Batavia.
De bemanning bestaat uit de heeren
Q. Tepas, J. van Steenbergen, M. Fran
se en L. C. Dik, die resp. als le bestuur
der, 2de bestuurder, werktuigkundige en
radio-telegrafist de reis zullen maken.
De Havik (uitreis) gister te Calcutta
aangekomen.
De Havik (uitreis) te Rangoon geland.
De Ekster (thuisreis) gister te Djask
geland.
In den afgeloopen nacht is het Zweed-
sche postvliegtuig de SE-AAE, bestuurd
door den hekenden Zweedschen piloot
Liljeberg, dat te 11.15 uur met de Scan
dinavische nachtpost van Schiphol was
vertrokken, te de Geer, nabij Tubbergen
neergestort. Het toestel werd gedeeltelijk
vernield; Liljeberg werd gedood, terwijl
de mecanicien-marconist zwaar werd
gewond.
Het postvliegtuig behoort aan de
Zweedsche luchtvaart Mij., de ABA, het
was een driemotorig Junker-vliegtuig
van het type G 24. Het vertrok des
avonds om 11.15 uur van Schiphol met
de Scandinavische luchtpost uit Neder
land en de voor Scandinavië bestemde
luchtpost, die met de laatste vliegtuigen
uit Londen, Parijs en Zuid-Duitschland
op Schiphol arriveeren.
De oorzaak van het ongeval is nog
niet bekend. Vermoed wordt, dat Lilje
berg door de duisternis misleid, te laag
heeft gevlogen en met een schoorsteen
in botsing is gekomen.
Omtrent het vreeselijk ongeval meldt
men ons nader, dat geconstateerd werd,
dat de motoren van het vliegtuig boven
Tubbergen reeds weigerden. De piloot
heeft nog getracht in de duisternis en
in den dichten mist een weg te vin
den, teneinde op een goed landingster
rein neer te strijken. Dit is hem niet ge
lukt, waardoor het vliegtuig steeds la
ger kwam, en eerst een huis raakte,
waarvan het dak werd beschadigd Hier
op zakte het meer en meer en brak drie
hoornen middendoor, alsmede enkele
palen van het telefoonnet De Geer
Almelo. Vervolgens botste het vliegtuig
tegen het huis van den winkelier Im-
mink en nam een groot deel van het dak
mede. Opvallend is, dat de kinderen
van den winkelier Immink, die onmid
dellijk onder het dak sliepen, in het ge
heel niet zijn getroffen.
Nadat het vliegtuig een halven slag
was omgezwaaid, is het tegen een hooi
mijt vastgeloopen. Dadelijk waren om
wonenden ter plaatse, die geneeskun
dige hulp uit het dorp Tubbergen haal
den.
De piloot zat bekneld tusschen een der
vleugels en is op slag dood geweest.
De marconist Nils Uttergftrd lag
z%vaar gewond in de nabijheid van het
toestel. Hij is naar het ziekenhuis te
Almelo overgebracht, waar hij heden
morgen is overleden.
De burgemeester van Tubbergen was
zeer spoedig met politie ter plaatse, die
dadelijk de noodige maatregelen nam.
Ook geestelijke hulp was spoedig aan-
n» v»n heef, zich.
persoonlijk op het terrein van de ramp
van een en ander op de hoogte gesteld
Rijks- en gemeente-politie hebben het
terrein afgezet
Het toestèl vervoerde geen passagiers.
Naar aanleiding van een in „Het Vader
land'' van gisterochtend verschenen, van het
Engelsche luchtvaartdepartement afkomstige
bewering, dat me ingang van 1 October a.s.
Perzië onzen vliegtuigen van en naar Ned.
Indië niet meer zou toestaan de huidige route
over dien staat te volgen, deelt het Hlbld.
mede, dat op dit oogenblik van een derge
lijke weigering nog niets bekend is, zoodat
het geenszins vasttaat, dat Perzië ons inder
daad voor de nieuwe periode van drie maan
den die met ingang van 1 October a.s. aan
breekt (elke permissie wordt telkens van
kwartaal tot kwartaal verleend) de toestem
ming zou onthouden om over zijn gebied te
vliegen.
Wel is het een feit, dat reeds sinds vrij ge-
ruimen tijd deze moeilijkheden in het zicht
rijn. Politieke overwegingen schijnen de Per
zische regeering te hebben doen besluiten
aan de Engelsche luchtvaartmaatschappij
geen gelegenheid meer te verschaffen
het luchtruim boven Perzisch territoir te
doorklieven. Kwam het nu tot een formeele
weigering van een Britsche aanvrage, dan
zouden de Perzen ook den Franschen en Ne-
derlandschen luchtvaartmaatschappijen geen
toestemming meer mogen geven, aangezien
immers het internationale luchtvaartverdrag
in dit opzicht den regel huldigt dat er geen
discriminatie tusschen de verschillende lan
den mag plaats vinden.
Nu is echter de kans niet gering, dat de
Engelschen eigener beweging van den lucht
weg over Perzië zullen afzien en dus geen
toestemming meer zullen vragen. In dat ge
val is dan de internatonaal rechtelijke be
lemmering voor de Perzische regeering om
den Franschen en ons wél de verlangde per
missie te verleeilen, niet meer aanwezig.
Reeds worden er door de Britsche lucht
vaartmaatschappij, die om velerlei redenen
thans net zoo gaarne, zoo niet liever, een
andere dan de Perzische route zal volgen,
voorbereidende stappen met het oog op een
dergelijke wijziging ondernomen.
Daar men in Perzië op zich zelf tegen het
Fransche en Nederlandsche vliegtuigverkeer
over dat land geen bezwaren heeft, en bo
vendien onze zaakgelastigde te Teheran het
zijne doet om te voorkomen, dat men daar te
kwader ure, in strijd met wat voorshands te
verwachten valt, toch nog zonder noodzaak
den luchtweg af zou sluiten is er alsnog
goede hoop, dat de K.L.M. ook na 1 Octo
ber veilig en wel over Perzië zal kunnen
vliegen.
Mochten de Perzen echter toch ten slotte
een „neen" laten hooren, dan zouden wij,
daar het practische uitgesloten is dat onze
landvliegtuigen een wel zeer groot stuk
over zee vliegen, onze toevlucht moeten ne
men tot pogingen om den weg te volgen dien
de Engelschen nu gaan inslaan.
Het behoeft echter geen betoog, dat het
voor ons verreweg het beste zal zijn, indien
wij niet de onschuldige slachtoffers zouden
worden van de wrijving tusschen Britten en
Perzen. Vrijwillige verplaatsing van de
Engelsche luchtlinie zal dan alleen het in-
convenient met zich meebrengen dat de Brit
ten de eigen radiostations uit Perzië verwij
deren, doch in samenwerking met hun
Fransche collega zal onze K.L.M. dan na
tuurlijk voor het vestigen van nieuwe, ten
dienste van beide ondernemingen staande,
radiostations zorgdragen.
HET VLIEGENDE GEZIN NAAR
LABRADOR.
Het vliegende gezin Hutchinson is gister
om 3 uur M.E.T. van Ellisbay op Anticosti-
land in de St. Laurensbaai opgestegen met
bestemming naar Labrador.
Het gezin bestaat uit den vlieger Hutchin
son, die zelf aan het stuur zit, zijn echtge-
noote en twee kinderen. Tot de bemanning
van het vliegtuig behooren nog een marconist,
een navigator en een mecanicien.
De Graf Zeppelin is gister om 9 uur Tene-
riffe op de Canarische eilanden gepasseerd
op zijn weg naar Zuid-Amerika.
HERFSTDIENST LUCHTVERKEER.
Met ingang van 1 September a.s. wordt
de herfstdienstregeling van de Europeesche
luchtvaartmaatschappijen van kracht. Zij
duurt tot 1 October 1932.
In het algemeen gaat de invoering ge
paard met eenige beperking van het verkeer,
hetgeen ook voor Nederland geldt. Echter
worden op Londen drie diensten, op Parijs
twee en naar het Noorden eveneens twee
diensten in elke richting gehandhaafd.
De vroege ochter.dsnelöienst Amsterdam
Londen, vertrek 4.40 van Schiphol, waarvan
door reizigers zoowel als door vrachtverzen
ders een opmerkelijk groot gebruik gemaakt
wordt, blijft bestaan.
Voor de vliegtuigen der Deutsche Luft
Hansa naar Londen is een facultatieve lan
ding te Rotterdam geprojecteerd, waardoor
Rotterdam twee diensten naar zoowel als van
Londen krijgt.
Op de Fransche lijn zal een ochtend- en
een middagverbinding in elke richting, beide
met tusschenlanding te Rotterdam en Brus
sel bestaan. De dienst van de Lignes Farman
loopt bovendien Antwerpen aan.
Naar en van Scandinavië wordt in de
eerste plaats de zeer gezochte sneldienst van
de K.L.M. haar locale verbinding op Bre
de K.L.M. en de Aerotransport gehand
haafd. Daarnaast houdt de K L.M. haar
locale verbinding op Bremen en Hamburg.
Voorts blijft Nederland met Hannover en
Berlijn verbonden door den van ouds beken
den dienst van de Deutsche Luft Hansa en
met het Roergebied, Midden en Zuid-
Duitschland en Zwitserland door den gecom-
bineerden dienst van de Deutsche Luft Han
sa en de Zwitsersche maatschappij Swis-
I sair. Ook de dienst op Essen, Leipzig en
j Praag van de Tsjechische Luchtvaartmaat-
Het intensieve reizigersverkeer op de inter
nationale luchtlijnen wettigt handhaving
dezer diensten in hun vollen omvang. Opmer
kelijk is het, dat het aantal Nederlanders op
het luchtnet in Noord-West-Europa opnieuw
is toegenomen, waar tegenover staat, dat
het aantal Amerikanen tengevolge van het
sterk verminderde Amerikaansche toerisme
is gedaald.
De radio-tentoonstelling, welke deze week
in Londen wordt gehouden, wordt nu aange
kondigd als de radiolympia, een samenge
steld woord, waarin radio en het gebouw,
waar de tentoonstelling wordt gehouden,
Olympia, welduidend zijn vereenigd. Het is
iets nieuws, een vondst van de publiciteits-
mannen, wier dagelijksche werk schijnt te
zijn met woorden te spelen om teksten en
termen te vinden die inslaan. De radiolympia
zelf bevat weinig nieuws voor den burger,
die zijn deskundigheid heeft moeten ontlee-
nen aan de samenstelling van zijn eigen ont
vanger en aan de zoogenaamd populaire,
maar daarom nog niet duidelijke lectuur, die
de ondernemende uitgevers elke week klaar
maken voor de 5.000.000 luisteraars, hun
vrouwen en hun kinderen, van dit land. Uw
correspondent is een van die burgers, die
dan daarenboven nog getergd wordt door
zijn gebrek aan kennis van Nederlandsche
radio-terminologie. Dit laatste kan men mij
niet kwalijk nemen. Radio is jonger dan mijn
verblijf in Engeland. Radio-aanduidingen in
het Engelsch zijn mij vertrouwd en zoo
klaar als een klontje. Maar was is het Ne
derlandsche equivalent voor een „superhete-
rodyne" ontvangtoestel, voor een „moving
coil" spreker, voor een gramophoon „pick-
up" of voor een „screen grid valve"? Mis
schien wil onze groote radio-firma Philips,
die naar allen schijn in de wereld den toon
aangeeft en voorgaat in de ontwikkeling van
deze wonderdoozen vol lampen van Aladdin,
zich eens over mij ontfermen en mij een col
lectie van haar Nederlandsche prospectussen
toezenden. Dan zal ik bij een volgend arti
kel over radio beter beslagen ten ijs kunnen
komen.
Dit als verontschuldiging voor het geval
deze bespreking van radiolympia, het tech
nisch karakter, dat den lezer vertrouwen
geeft in zijn voorlichter, mocht missen. Het
nieuwste in Olympia is voor mij een spreker
zonder magneet, zonder inductieklossen, zon
der klankbord. De vervaardigers noemen
hem een electrostatischen spreker en zij zeg
gen er ter aanbeveling bij, dat professor Ein
stein er zijn goedkeuring aan heeft gehecht.
De ons vertrouwde sprekers geven hun ge
luid door de trillingen van een diaphragme
of van een conus van papier of ander licht
materiaal. Het nieuwe ding, heeft deze me
thode prijsgegeven en zendt zijn geluid op
klaarblijkelijk electrostatische wijze door
naar lfefst 5355 kleine gaatjes. Een nieuwe
schepping is ook maar haar waarde is
twijfelachtig een in glanzend wit metaal
uitgevoerde man of liever machine in
menschengedaante met electrische zinnen
Elk van zijn vierkante oogen heeft een paar
dozijn pupillen en zijn ooren moeten betere
trommelvliezen hebben, dan die van vele
menschen van vleesch en bloed. De robot
antwoordt beleefd op vragen, welke men
hem stelt en hij heet zelfs bij machte te zijn
de „Daily Mail" te lezen.
Iets nieuws is ook een ingewikkeld ont
vangtoestel, dat bij al zijn ingewikkeldheid
nog een klok heeft, welke loopt op het tempo
van de kringloopen van den huis-wissel
stroom en als zoodanig beter den tijd aan
geeft dan alle mechanische klokken. Het toe
stel krijgt natuurlijk ook al zijn energie van
dien wisselstroom. Dit laatste is het geval
met het meerendeel der ontvangers, hoewel
dit jaar toch weer wat meer aandacht ge
schonken is aan luisteraars, die zooals op
het platteland geen electriciteit in hun
woningen krijgen van centrales en die daar
om voor radio-ontvangst nog zijn aangewe
zen op accumulatoren en droge batterijen.
Geen luisteraar in Engeland worden zoo
slechts verzorgd als zij, die hun electriciteit
van gelijk stroom-eentrales ontvangen. Aan
gezien wisselstroom in het land overheerscht
is het voor fabrikanten het profijtelijkst hun
„all electric"- ontvangers te vervaardigen
voor wisselstroom. Zij, die den anderen
stroom in hun huizen krijgen, hebben weinig
keuze wanneer zij een compact toestel zoe
ken, dat zijn plicht doet bij het inschakelen
van den huisstroom. De vereischte hooge
spanning kunnen zij krijgen op deze wijze
door middel van een der vele toestelletjes,
die de huisspanning verminderen; maar
voor lage spanning blijven zij aangewezen
op accumulatoren, met al den last, welke
deze dingen geven. Philips is een der weini
ge fabrikanten, die aan deze misdeelen heeft
gedacht door een vierlampen-toestel voor ge
lijkstroom te vervaardigen, dat naar mijn
oordeel beter van toon is, zoo het al niet
ver reikt, dan het ambitieuser vijflampen-
wisselstroomtoestel van deze firma. De
stand van Philips, een van de meest indruk
wekkende van de tentoonstelling, bevindt
zich op het beste punt, juist tegenover den
hoofdingang. Het personeel heeft er blijk
baar de instructie ontvangen het publiek, dat
in dezen tijd opgevoed in handels-nationa-
lisme, er van te overtuigen, dat de toestellen
in Engeland worden gemaakt.
De prijzen der tentoongestelde ontvangers
varieeren van 5 (voor een simpel twee
lampen-toestel) tot 150 (voor een weelde
rig kabinet vol radio-electrische wonderen en
trucs). Er zijn ten naastenbij 300 stonds, waar
van er 170 radio-ontvangers van velerlei
soort laten zien. De overige inzendingen zijn
van fabrikanten draad, radio-onderdeelen,
van uitgevers van radio-tijdschriften, van de
B.B.C., den post- en telegraafdienst (die o.a.
een leerzame inzending heeft van middelen
voor opheffing van ontvangststoornis door
electrische toestellen) en radio-bonden. De
ontvangtoestellen bieden in uiterlijk weinig
variatie, hetgeen jammer is, aangezien ze
toch in een verscheidenheid van interieurs
moeten j>assen. De kasten zijn bijna zonder
uitzondering van mahoniehout vervaardigd
of anders in compositie-stof, die mahonie is
