DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Duitschland eischt gelijkheid van bewapening. Dayeliiksch Oveczicht !Buiim£and No. 208 Zaterdag 3 September 1932 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 134e Jaargang Een „aide memoire" ie Parijs overhandigd. Herrioi bewaart het stilzwijgen. - Amerikaan- sche sympathie met de Duitsche verlangens. ONTSTEMMING IN FRANKRIJK. Bruid en Bruidegom. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. t,osse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1ENi Van i5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. postgiro 37060. TeleL 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Dit nummer bestaat uit drie bladen Woensdagavond werd het Duitsche memo randum inzake gelijkheid van bewapening door een buitengewoon koerier naar Cher- bourg gebracht en den Franschen minister president Herriot ter hand gesteld. Duitschland wil dus zich niet langer achter gesteld zien bij de andere mogendheden, en het wil een eind aan den naoorlogschen toe stand. In de Parijsche pers heeft de overhandiging van het memorandum als een bom gewerkt. Hoewel men in het algemeen op een derge lijke daad van de Duitsche regeering reken de, geloofde men toch niet, dat Duitschland hiertoe zou overgaan op een oogenblik, dat de aandacht der regeering in zoo groote mate door binnenlandsche politieke gebeurtenissen in beslag wordt genomen. Het „Journal" herinnert aan de beide voorstellen der rijksregeering te Genève en te Lausanne, aan de poging om de kwestie der gelijkberechtigdheid van Duitschland aan het Ontwapeningsvraagstuk te koppelen en verklaart, dat ook deze derde poging het zelfde lot zal ondergaan als de beide eerste. Afgezien van de in wezen verschillende prin- cipieele overwegingen die men tegen de Duitsche eischen kan stellen, komt de rijks regeering thans op een oogenblik van bin nenlandsche politieke verwikkelingen, dat zeer ongeschikt is voor de behandeling van deze kwestie. Het blad vat de eischen van de rijksregeering, die in het memorandum wor den toegelicht, in tien punten samen, die in wezen neerkomen op de verklaringet. van den rijk^weerminister Von Schleicher in de „Heimatdienst" en in het Bologneesche dag blad „Resto del Carlino". Deze tien punten echter, die in hef „Jour nal" worden genoemd, zijn naar van wel ingelichte zijde verluidt niet aangeroerd, ook is te Parüs in het geheel geen memoiandum of nota overhandigd; het betreft nier slechts losse aanteekeningen over een onderhoud, dat de Duitsche minister van binnenlandsche zaken von Neurath had met den Franschen ambassadeur te Berlijn Fran?ois Poncet over den Duitschen eisch tot gelijkgerechtigdheid inzake bewapening. De publicatie van het bericht hieromtrent moet aan een indiscretie van Fransche zijde worden toegeschreven. Von Neuratt moet er zich over uit hebben gelaten, dat Duitschland staat op het stand punt, dat de ontwapening der anderen vol gens het voorbeeld der Duitsche ontwape ning moet geschieden. De verklaringen van den minister gingen uit van de resolutie, die bij de verdaging der ontwapeningsconferen tie te Genève werd aangenomen. Deze reso lutie hield niets in over de kwestie of de nieuwe maatregelen inzake ontwapening ook op Duitschland van toepassing zullen zijn, weshalve deze resolutie door Duitschland van de hand werd gewezen. In de Donderdagavond gehouden kabi netszitting heeft Herriot zijn collega's op de hoogte gesteld van den Duitschen eisch tot gelijkberechtigdheid inzake bewapening. Het Duitsche aide mémoire was onderwerp van een diepgaande gedachtenwisseling. Om trent de ontvangst die deze Duitsche stap in officieele Fransche kringen heeft gevonden en welk antwoord Herriot voornemens is te geven, wordt het diepste stilzwijgen bewaard. Voorloopig wordt slechts verklaard dat het antwoord der Fransche regeering nog eeni- gen tijd op zich zal laten wachten aangezien Herriot voornemens is, contact te zoeken met de regeeringen van de voormalige geallieer de landen en zich in het bijzonder binnen het kader van het Engelsch-Fransche consultatie ve pact ervan wil overtuigen, hoe de Duit sche eisch in officieele Engelsche kringen is ontvangen. Teneinde zich van de opvatting der mo gendheden op de hoogte te stellen heeft de Fransche regeering haar zaakgelastigden en gezanten den inhoud van het Duitsche me morandum medegedeeld. Herriot wensch*, dat men te Londen, Washington, Brussel, Warschau, Rome enz. op de hoogte is van de Duitsche wenschen inzake directe onderhan delingen met Frankrijk. De Fransche regee- ring stelt er prijs op de bevriende staten en vroegere geallieerde mogendheden in deze kwestie te polsen. De Duitsche wenschen zijn in twee deeler. te splitsen. In de eerste plaats gaat het om «en revisie van het Vredesverdrag van Ver sailles en dan om een kwestie, welke de Ont wapeningsconferentie direct aangaat. In ver band hiermede heeft men zich in officieele kringen in de Fransche hoofdstad afge vraagd, of het door Duitschland opgeworpen probleem diplomatieke onderhandelingen vereischt of dat het een kwestie is, die de Volkenbond dient te behandelen of eenvou digweg tot de competentie van de Ontwape ningsconferentie behoort. o Omtrent de houding van Engeland tegen over den Duitschen eisch tot gelijkheid van bewapening, welke eisch Donderdag het on derwerp was van een bespreking tusschcn den Engelschen zaakgelastigde te Parijs Campbell en Herriot, weet de Parijsche cor respondent van de „Morning Post" mede te deelen, dat Engeland en Frankrijk geenszins op hetzelfde standpunt staan doch dat beide regeeringen voornemens zijn gemeenschap pelijk op te treden. Tijdens de ontmoeting op het Kanaaleiland Jersey hebben Sir Herbert Samuel en Campbell tegenover Herriot dui delijk verklaard, dat de Engelsche regeering de' oplossing van het vraagstuk der gelijkbe rechtigdheid inzake bewapening zeer wen- schelijk acht, hoewel zij daarbij niet zoo ver gaat als Duitschland, dat de oplossing van dit vraagstuk als een noodzakelijke voor waarde voor het slagen der Ontwapening? conferentie beschouwt. Engeland is echter voorstander van speciale onderhandelingen en koestert den wensch, dat Frankrijk en Duitschland reeds vóór de hervatting der Ontwapeningsconferentie tot een zekere over eenstemming komen. Duitschland zou oo»; den eisch tot opvoering zijner bewapening kunnen opgeven wanneer de andere mogend heden een directe aanzienlijke vermindering van bewapening in den zin van het Verdrag van Versailles zouden kunnen toezeggen. Frankrijk zou ertoe gebracht kunnen worden een zekere reorganisatie van de Duitsche rijksweer toe te staan, op voorwaarde dat deze zich beperkt tot de technische zijde zoo als moderniseering, mechaniseering enz. en geen invloed heeft op den politieken status terwijl verder als voorwaarde gesteld zou kunnen worden, dat Frankrijk garanties voor zijn veiligheid krijgt. De overeenstemming tusschen Frankrijk en Engeland zou den vorm van een compromis tusschen de opvat ting van beide landen kunnen aannemen. De Fransche regeering verzet zich niet tegen on derhandelingen in deze kwestie, doch wit deze in geen geval alleen voeren en staat er op, dat de andere betrokken mogendheden als Engeland en Italië, maar ook Amerika, eraan zullen deelnemen. De „Daily Mail" bevestigt, dat de kwes tie der Duitsche gelijkberechtigdheid inzake bewapening ook op Jersey uitvoerig tusschen Sir John Simon en Herriot is besproken. Het Engelsche standpunt heeft nog geen defini tieven vorm aangenomen, doch het heeft geen bezwaren tegen een algemeene uitbrei ding van het Duitsche leger, de marine en de luchtstrijdkrachten. Ook in politieke kringen te Londen gelooft men dat bij de onderhandelingen op Jersey de Duitsche eisch en verder de beschouwing van den Duitschen binnenlandschen toestand en de mogelijkheid van een eventueel aan 'het bewind komen van Hitier •belangrijke punten van bespreking hebben gevormd Beide par tijen hebben getracht een duidelijk inzicht te krijgen in de betrekkingen tusschen de ont- wapeningspolitiek en de binnenlandsche ont wikkeling in Duitschland. Zij zijn het er over eens geworden, dat een samenwerking tus schen Engeland en Frankrijk de noodzakelijke voorwaarde is om de binnenlandsche ontwik keling in Duitschland te kunnen 'beïnvloeden in den zin van een politiek yan de rechte lijn". Ofschoon de Amerikaansche regeering tot nu toe nog geen afschrift heeft ontvangen van het Duitsche „aide mémoire" aan Frankrijk, verklaart men toch reeds in hooge regeerings- kringen, dat de Vereenigde Staten sympa thiek staan tegenover de Duitsche eischen. Men wijst hierbij op de rede var. president Hoover van 11 Augustus en geeft toe, dat Duitschland in het Verdrag van Versailles onrechtvaardig behandeld is. Het Duitsche protest dat de mogendheden, die het verdrag van Versailles onderteeker.d hebben tot nu toe nog niet ontwapend hebben, wordt recht vaardig genoemd. De Amerikaansche regee ring zou echter liever zien, dat de Versailles- mogendheden tot op Duitsche hoogte ont wapenen, dan dat Duitschland weer be wapent. In regeeringskringen wenschf men zich niet over het Duitsche dreigement uit den Volkenbond te treden en niet meer ter Ontwapeningsconferentie te verschijnen, uit te laten. o De Fransche pers keert zich in het alge meen opnieuw scherp tegen elke concessie aan Duitschland en acht den Duitschen eisch zoowel uit juridische als uit technische over wegingen, ongemotiveerd. Pertinax schrijft in de „Echo de Paris", dat het in werkelijkheid de overwinnaars en niet de overwonnenen zijn, die reden hebben, zich te beklagen. Wanneer de rijksregeering de bedreiging uitspreekt, in de toekomst niet meer aan de werkzaamheden der Geneefsche Ontwapeningsconferentie te zullen deelne men, dan zou men dezen stap slechts kunnen begroeten, aangezien het vraagstuk van de militaire sterkte van Duitschland in dit ge val slechts objectiever behandeld zal kunnen worden. Het „Journal" noemt den Duitschen stap een groote fout en onhandigheid Te Lau sanne heeft men Duitschland bijna op de knieën zien bedelen om afschaffing der her stelbetalingen en -nauwelijks twee maanden later ziet de wereld, dat het rijk genoeg is om zich een groot leger, een muur van vesting werken en de vervaardiging van veel oorlogs materiaal te kunnen veroorloven. De „Paris Soir" zegt, dat toegeven aan de Duitsche eischen u onaantastbaarheid van het Verdrag van Versailles met een klap ver nietigd zou worden. De Duitsche stap is de eerste proef, waarvoor het Britsch-Fransche consultatieve pact wordt gesteld. Van de duurzaamheid van deze overeenkomst zal thans het lot der Duitsche wapening en dat van den vrede afhangen. „Het Journal des Débats" stelt Herriot en zijn voorgangers voor den oogenblikkelijken toestand verantwoordelijk. Als de Fransche vertegenwoordigers te Genéve categorisch verklaard hadden, dat zij nooit onderhande lingen zouden openen over bewapenings beperkingen, zouden zij waarschijnlijk thans niet tegenover een dergelijken Duitschen stap te Parijs gestaan hebben. Alle Berlijnsche bladen bevatten uitvoerige artikelen inzake de onderhandelingen betref fende de Duitsche eischen op het gebied der ontwapening en gelijkgerechtigdheid, welke problemen door het jongste memorandum sterk in de publieke belangstelling zijn geko men. De „Berliner Boersenzeitung" verklaart, dat er juist nu alle reden voor het nationale Duitschland bestaat meer aandacht te schen ken aan de aangelegenheden en verwikkelin gen buiten het land dan die welke het Rijk zelf beroeren. Wij zijn ons nog altijd niet volkomen bewust, dat wij thans het hoogte punt van onzen strijd om de Duitsche gelijk gerechtigdheid inzake het ontwapennigs- vraagstuk naderen, ja dat wij dat punt mis schien reeds bereikt hebben. „De Vossische Zeitung" constateert, dat men eigenlijk geen strategische kennis be hoeft te bezitten om te erkennen, dat een moderne en krachtige landsverdediging voor Duitschland een nationale noodzakelijkheid is. Geen regeering kan in den tijd van den technischen oorlog de verantwoordelijkheid dragen haar weermacht zonder vliegtuigen, tanks, zware artillerie en andere technische hulpmiddelen eener moderne oorlogsvoering, te laten, wanneer de buurstaten met koorts- achtigen ijver bezig zijn de oorlogsmachine uit te rusten. „Der Deutsche" schrijft: Duitschland heeft ontwapend onder voorwaarde, dat de andere landen binnen een bepaalden termijn even eens zouden ontwapenen. Geschiedde dit niet, dan vervalt de Duitsche plicht tot ontwape ning. De „Evening Standard" verklaart in een hoofdartikel, men kan de logica van den Duitschen eisch inzake bewapeningsgelijk heid onmogelijk ontkennen. Duitschland heeft wat dat betreft een zeer sterk stand punt. Want de 14 punten van Wilson zeggen uitdrukkelijk, dat de andere mogendheden precies zooals Duitschland zoo veel mogelijk zullen ontwapenen. Maar de Volkenbond heeft hierin niets gedaan. De „Manchester Guardian" schrijft, dat de Engelsche regeering noch den Duitschen eisch betreffende gelijkgerechtigdheid ge steund, noch afgewezen heeft. Dit slaat ook op het Duitsche plan inzake reorganisatie van den Rijksweer. De beste oplossing zou natuurlijk zijn de aan Duitschland verboden wapens ook bij de andere naties af te schaf fen. Doch dat is practisch onmogelijk. Men kan aannemen, dat de Duitsche eischen ter sprake zullen komen wanneer het algemeen bureau der Ontwapeningsconferentie weer bijeenkomt. GEEN WERKEN VAN REVOLUTIO NAIRE KUNSTENAARS OP DE BERLIJNSCHE TENTOONSTELLING, Aan de groote Berlijnsche kunsttentoon stelling, die heden in het slot Bellevue zal worden geopend, wilde ook de Bond van Revolutionaire Beeldende Kunstenaars met een groot aantal stukken deelnemen. Eige naar van het slot is de Pruisische staat. Op grond van het met het tentoonstellingsbe- stuur gesloten huurcontract heeft de eigenaar van den grond het recht de verwijdering te verlangen van stukken, die op de een of an dere manier aanstoot geven. Van dit recht heeft de Pruisische staat nu gebruik gemaakt en na overleg met de politie zijn ongeveer veertig schilderijen van leden van den bovengenoemden Bond niet toegela ten, omdat ze links-radicale propaganda zouden inhouden. De Bond heeft deze maat regel beantwoord met het terugnemen ook van de andere werken die zijn leden op de tentoonstelling hadden geplaatst. NOODWEER EN AARDSCHOKKEN, Naar uit Serajewo (Bosnië) gemeld wordt, heeft boven de Oostelijke gebieden van Bosnië een hevig onweer gewoed. Tijdens den storm en den regen, tegen 10 uur des avonds, werd een hevige aardschok waarge nomen, die enkele minuten later door een tweede gevolgd werd, daken stortten in, mu ren vielen om, vensterruiten sprongen in splinters. Ondanks het noodweer vluchtten de bewoners naar buiten. Nader wordt gemeld, dat de aardbeving in Turje, in het district Bihao 3 slachtoffers heeft geëischt, n.1. drie meisjes, die onder de puin.en van een ingestort huis bedolven wer den. Een vierde meisje kon levend geborgen worden, doch werd zwaar gekwetst. Serajewo zelf is door een wolkbreuk over stroomd. Aan het Drina meer in de om geving van Visegrad is een personentrein aan beide kanten afgesneden door het water, zoodat hij verscheidene uren ter plaatse moest blijven staan. Ook in de omgeving van Priboj werd de spoorlijn over een af stand van verscheidene honderden meters vernield, zoodat het treinverkeer stop gezet moest worden. TERUGKEER VAN GRAAF BETHLEN IN DE POLITIEK? De Hongaarsche oud-ministerpresident graaf Stephan Bethlen is Donderdag van zijn landgoed in Boedapest aangekomen. Hij bracht direct een bezoek aan minister-presi dent graaf Julius Carolyï, met wien hij een langdurige bespreking had, waaraan ook de voorzitter van de regeeringspartij en de mi nisters van Binnenlandsche en van Buiten landsche Zaken deelnamen. In dit verband schrijft het dagblad Magvarorzag" van een nieuw actief ingrij pen door graaf Bethlen in de Hongaarsche politiek. Feit is, dat Bethlen gisteravond heeft deelgenomen aan de vergadering van de Eenheidspartij en heden in de parlements- zitting aanwezig zal zijn. In de vergadering van de Eenheidspartij zou de nederlaag van den landbouwminister Purgly bij de tus- schentijdsche verkiezing te Mezöcsat en in dit verband de positie van de regeeringspar tij besproken zijn. Deze positie zou ook de oorzaak zijn, dat men Bethlen verzocht heeft zich weer in de politiek te willen mengen. TURATI ONGESTELD, De „Giornale d'Italia" publiceert zonder commentaar de volgende mededeeling: De afgevaardigde Augusto Turati is in een kliniek opgenomen, daar hij zenuwziek is. Naar men zich herinnert werd Turati on langs gedwongen als leider van de „Stam pa" af te treden. Gelijktijdig deden merk waardige geruchten over zijn particuliere leven de ronde, waarbij zelfs een dagblad te Rome een scherpen aanval op den vroeger zoo machtigen partijsecretaris deed. Het ver luidt, dat Turati gedwongen zal worden uit den grooten fascistischen raad te treden en zijn mandaat ter beschikking te stellen. DE STAKING IN LANCASHIRE. Bemiddelingspoging mislukt. Een door drie lagerhuisleden gister onder nomen poging tot bemiddeling in het conflict in Lancashire is mislukt. Zoowel de werk gevers als de werknemers weigerden gevolg te geven aan de uitnoodiging der afgevaar digden deel te nemen aan een bemiddelings conferentie. Het bestuur van de vakvereeniging der spinners, waarbij ruim 200.000 arbeiders zijn aangesloten, heeft gister het aangekon digde referendum over al of niet staken ge opend door een aanvang te maken met het verdeelen der stembriefjes. De arbeiders moe ten uitmaken of zij voor staking stemmen, dan wel een verlaging der stukloonen met 25 aanvaarden. DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN. Mantsjoerije dreigt met oorlog. De minister van buitenlandsche zaken der Mantsjoerijsche regeering heeft een tele gram gezonden aan de Chineesche regeering, waarin hij verklaart, dat de toestand in provincie Jechol zich in den laatsten tijd ten gevolge van de activiteit van Chineesche agenten scherp heeft toegespitst. De verant woordelijkheid voor de spanning, die in de Wilt V een moderne en luxe trouwplechtigheid, maali dan gebruik van de nieuwe FIAT trouwcoupé en bijpassende FIAT volgauto's van de Fa. A. DAM Co., ALKMAAR Tel. 490. Deze wagens zijn dagelijks te bezichtigen aan onze garage Snaarmanslaan. Onze (one ven zijn zeer billijk. provincie Moekden en ook in de provincie Jechol ontstaan is, is te wijten aan het stre ven van de Chineesche regeering om Mantsjoerije te heroveren. De Mantsjoerijsche regeering waarschuwt Nanking voor een doorzetten van deze poli tiek. Mocht hieraan geen einde komen, dan zou de Mantsjoerijsche regeering genood zaakt zijn met gewapende macht op te tre den tegen Nanking. Ten slotte eischt de Mantsjoerijsche minis ter van buitenlandsche zaken in dit telegram ook nog onmiddellijke verwijdering van Tsjang Sjoe Liang uit Peking. Staat van beleg in Charbin. De staat van beleg in Charbin is afgekon digd in verband met dreigende aanvallen van bandieten. Alle belangrijke punten der stad zijn met troepen bezet. Cavalleriepatrouilles doorkrui sen de straten. DE OPSTANDIGE BEWEGING IN EQUADOR BEDWONGEN. Naar uit Quito gemeld wordt, hebben re» geeringsgetrouwe troepen de laatste resten der opstandelingen tot overgave gedwongen. Martinez heeft voorloopig de functie van staatspresident op zich genomen. Volgens een schatting van het Roode Krui» zijn bij de gevechten tusschen de insurgenten en de regeeringsrtoepen 83 dooden en 237 ge- wonden gevallen. COMMUNISTISCH COMPLOT IN SPANJE ONTDEKT. Kort geleden zijn te Madrid 17 communis» ten tijdens een geheime vergadering gearres teerd. Naar thans door de politie wordt medegedeeld maakten deze communisten deel uit van een commissie van actie van een communistische internationale beweging, die op 4 September in geheel Spanje daden van terreur wilde plegen. In verscheidene steden in Spanje zouden aanslagen en brandstich tingen gepleegd worden. POLITIEKE GEBEURTENISSEN IN DUITSCHLAND. De dertiende rijksfront» soldatendag. Het bestuur van den Stahlhelm heeft gis termiddag een ontvangst in Hotel Kaiserhof gehouden. Seldte begroette de talrijke gasten en wees er op, dat de Frontsoldatendag van dit jaar onder het motto stond: Geheel Duitschland er bij betrokken. Onder de gas ten werden opgemerkt de prinsen Eitel Frie- drich, Oscar en Waldmar, hertog Karei Eduard van Saksen, den erfprins van Zweden, de grootehrtogin van Mecklenburg-Strehlitz, hertog Adolf Friedrich van Mecklenburg en vele andere vorstelijke personen. De rijks- kansiler en de rijksministers van binnenland sche, van buitenlandsche zaken, van finan ciën, van volksvoeding en landbouw, van jus titie en van rijksweer en de gevolmachtigde van den rijkscommissaris voor Pruisen had den toegezegd, te zullen verschijnen. Verder waren aanwezig vele buitenlandsche diplo maten en vertegenwoordigers van de indus trie, de kunst, de wetenschap. Rede van Franz Seldte. In het kader van den 13den rijksfrontscl- datendag hield de leider van den Stahlhelm. Seldte, in het Sportpalast een rede, waarin hij o.m. zeide: De Stahlhelm eischt een versterking van de 'bevoegdheden van den Rijkspresident, de veiligstelling van die welvaart van land en volk tegen den willekeur van het parlement en het scheppen van een kiesrecht, welks resul taten garantie zijn, zoowel voor overeen stemming met den waren volkswil als voor de mogelijkheid van regeeringsverantwoor- delijkheid. Er zijn nog altijd menschen, die de Stahl- helm-kameraden reactionair noemen. Deze menschen willen reeds nu weten en hooren, en zij zullen het uit onze daden bemerken, dat de geest der vrijheid zooals wij hem ver staan, ook de vrijheid van den geest is. Wij hebben ons niet tevreden gesteld met de the orie van een organischen opbouw. De vrij willige dienstplicht zijn wij voor met ooze 30Ö

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1