De minister betoogt, dat volgens het plan
van uitvoering aan den tuinbouw in zijn ge
heel behoudens betrekkelijk gunstig verloop
van den gang de prijzen het uitgetrokken
steunbedrag ten goede komt. Hierdoor zal de
crediet-waardigheid van het bedrijf niet on-
beteeken end worden versterkt.
DE NOORD-HOLLANDSCHE
TUINBOUW.
DIEF AAN ZIJN PANTOFFELS
HERKEND.
Amerikaansche notities
handje litsjie noten of een plaatie n„
De prikkel tot het leveren van de hoogste
kwaliteit wordt behouden, terwijl, doordat het
Nederlandsche veilingwezen als voornaamste
orgaan van uitvoering is gedacht, een krach
tige waarborg is geschapen voor een zoo
nauwkeurig mogelijke toepassing der rege-
Hng.
Het provinciale in- en verkoopbu-
reau stelt prijzen vast.
De commissie van toezicht op het provin
ciale in- en verkoopbureau voor tuinbouw
producten heeft den prijs vastgesteld dien
afnemers moeten betalen vocfr producten,
aan de veilingen den minimum-prijs ni
kunnen opbrengen. Voor vroege aardappels
is die prijs bepaald op 20 per spoorw g
van 10.000 k.g., voor sluitkool, rood.,
witte en gele op 10 per 10.000 kg.
Aan de spoorwegen is verzocht om een t -
ductie op den vrachtprijs, die voor rekening
der afnemers komt
Zondagnacht bemerkten twee surveillee-
/ende politie-agenten te Oss, een man, die
met een zak op den rug liep. Toen zi hem
aanriepen, zette de man het op een looper..
De politie-agenten zonden hem eenige scho
ten na, doch de vluchteling wist te ontkomen.
Tijdens de vlucht had hij den zak weggewor
pen en hierin vonden de agenten een aantal
dineer., die even te voren gestolen waren bij
den°heer Van Erp in de Vierhoekstraat.
Gistermorgen is de verdachte in zijn wo
ning gearresteerd. Hij ontkende den diefstal
te hebben gepleegd, doch gebleken is, dat de
pantoffels, die de vluchteling tijdens de
ducht verloren had, hem toebehoorden.
EEN VIERTAL INBRAKEN TE
DEN HAAG.
Ook in hel Engelsche gezantschap.
Den laatsten tijd worden in de residentie
fal van inbraken gepleegd, waarvan de
meeste voor de inbrekers niet veel resultaat
opleveren. Nu weer is ingebroken in een
drukkerij in de Nieuwe Molstraat. Het kan
toor werd doorzocht, schrijfbureaux en laden
werden opengebroken. Getracht is de brand
kast met een valschen sleutel te openen, doch
die poging is mislukt.
Na hun bezoek aan de drukkerij hebben de
inbrekers via een achterplaatsje zich bege
ven naar een rijwielzaak aan de Stille Veer
kade. Ook hier zijn de laden van verschillen
de bureaux doorzocht, terwijl eveneens een
poging werd ondernomen om de brandkast
te forceeren. Noch in de drukkerij noch in de
rijwielzaak wordt iets vermist.
Ook is ingebroken in het gebouw van het
Engelsche gezantschap. De dader doorzocht
het particulier kabinet van den gezant, doch
vond hier blijkbaar niets van zijn gading. Op
het hooren van gerucht, nam de man ijlings
de vlucht.
Voorts is ingebroken in een woning aan de
Corn. Speelmanstraat. Toen de bewoonster
Zondagnacht het huis binnen wilde gaan,
bleek de knip op de deur te zijn. Aangezien
zij de eenige bewoonster van het huis is, ver
moedde de dame onraad. De politie werd ge
waarschuwd, en deze verschafte zich toegang
tot de woning. Het bleek, dat inbrekers he:
geheele huis hadden doorzocht. Een geld
kistje met familiepapieren en met een bedrag
van ongeveer 40 is meegenomen.
AANVARING OP DE MAAS.
Gisteravond heeft op de rivier de Maas te
Rotterdam, ter hoogte van de Lloydkade, een
aanvaring plaats gevonden tusschen het
Engelsche ss. „Harilda" en het binnenko
mende Duitsche s.s. „Friesland". De „Fries
land" kwam uit de Schiehaven op hetzelfde
oogenblik, dat de „Harilda" uit de Park
haven kwam, die vlak bij de Schiphaven ligt.
De schepen moesten elkaar passeeren en
hierbij hééft men zich aan boord in den af
stand vergist, waardoor de aanvaring ver
oorzaakt werd. De Harilda ramde de „Fries
land" aan stuurboordzijde, waardoor dit
laatste schip een gat kreeg boven de waterlijn
van 2 bij M. Het schip kon op eigen
kracht doorvaren naar de Prins Hendrik
kade en zal heden in een dok ter reparatie
worden opgenomen. Het Engelsche s.s. krerg
lichte schade aan den voorsteven, maar kon
de reis voortzetten.
I!
KOKEND WATER OVER HET
LICHAAM
Zaterdagavond trok het twee-en-een-half-
'arig dochtertje van den winkelier Van der
-inden te Gemert een ketel kokend water van
een kachel. Het kindje kreeg den inhoud over
het lichaam en werd met zware brandwonden
naar het ziekenhuis te Helmond overge
bracht. De toestand is zorgwekkend.
CONTINGENTEERING VAN
SCHOEISEL.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
regeling van den invoer van schoeisel cn
leestklaar schoenwerk.
Dit ontwerp dient ter bekrachtiging van
het Kon. besluit van 28 September 1932,
waarbij, in verband met het per 1 October
afloopen van de bestaande contingenteerings-
regeling voor schoeisel, opnieuw een termijn
van invoerbeperking is vastgesteld voor een
tijdvak van zes maanden.
SMOKKELARIJ.
Een smokkelaar gewond.
Zondagnacht hebben Duitsche grensbe
ambten uit Kaldenkirchen een smokkelaars
bende betrapt, die poogde een aantal goede
ren frauduleus in te voeren. Toen de smok
kelaars bii de nadering van de beambten op
de vlucht sloegen, maakten deze van hun
vuurwapenen gebruik. Een van de smokke
laars, een zekere B., werd in den buik getrof
fen. In zorgwekkenden toestand is hij naar
het ziekenhuis gebracht. De beambten slaag
den er in tien leden van de bende te arrestee
ren. Een belangrijke partij koffie en tabak
Wvrd in beslag genomen.
DE PRODUCTIE EN INVOER VAN
VARKENS IN ENGELAND.
Voorstel tot productiebeperking en
tot verleening van voorkeur aan de
- binnenlandsche productie.
Reuter meldde gisteravond:
De Engelsche commissie voor de reorga
nisatie van de voortbrenging van varkens en
varkensproducten beveelt in haar rapport
aan om, te beginnen met 1 Juli van het vol
gende jaar alle leveringen, zoowel de binnen
landsche als de buitenlandsche, van bacon
spek en ham, aan een beperking te onderwer
pen.
De totale hoeveelheid zou moeten worden
beperkt tot 10.670.000 cwts. Jaarlijks moet
de binnenlandsche productie worden beperkt
tot de hoeveelheid, die de producenten zou
den kunnen garandeeren. Het restant zou
verdeeld worden over de vreemde exportee-
rende landen. Het Engelsche contingent zou
periodiek kunnen worden vermeerderd, waar
op aanpassing van de nieuwe contingenten
aan den nieuwen toestand zou moeten vol-
gen.
De commissie stelt voorts de instelling van
een adviseerende commissie voor de produc
tiebeperking en voor de verdeeling van de
buitenlandsche contingenten voor. Tenslotte
bv.veelt zij rationalisatie van de Engelsche
bacon-industrie aan.
BOND VAN TECHNISCHE
AMBTENAREN.
Voortzetting der Zuiderzeewerken
gevraagd.
Zaterdag heeft te Den Haag een vergade
ring plaats gevonden van den Bondsraad
van den Bond van Technische Ambtenaren in
overheids- en in semi-overheidsdienst, ter be
handeling van het vraagstuk der produc
tieve werkverruiming. Een resolutie werd met
algemeene stemmen aangenomen, waarin de
Tweede Kamer gevraagd wordt te willen be
vorderen
le. dat die maatregelen tot stand komen,
welke ertoe leiden, dat voor de overheid hier
te land in het algemeen de mogelijkheid
wordt geschapen om de productieve werkver
ruiming op ruime schaal ter hand te nemen,
waardoor credietverruiming in het binnen
land een eerste vereischte is,
2e. dat de uitgaven voor het Wegenfonds
niet zullen worden verminderd,
3e. dat de uitvoering der Zuiderzeewerken
niet zal worden stopgezet en ten spoedigste
een aanvang zal worden gemaakt met de in
poldering van de N.O. polder.
DR. W. MENGELBERG.
Heeft vrijwillig zijn huis niet
meer betrokken.
De geruchten, die de ronde doen, dat de
fiscus aan dr. W. Mengelberg het verblijf
in zijn woning in de Van Eeghenstraat te
Amsterdam zou hebben ontzegd en dat de
fiscus zelfs het huis tijdens zijn afwezigheid
zou hebben gesloten, zijn, naar men ons van
bevoegde zijde mededeelt, onjuist. Geheel
vrijwillig heeft dr. Mengelberg besloten zijn
woning niet meer te betrekken, omdat hij dit,
in verband met het sedert jaren hangend ge
schil met den fiscus, noodig oordeelde. Het
geschil, dat dr. Mengelberg en de fiscus ver
deeld houden, hangt nog bij de bevoegde
rechterlijke instanties. Dit geschil loopt uit
sluitend over de vraag van de woonplaats
Een minnelijke schikking wordt mogelijk
geacht.
SALARISKORTING VOOR LEERAREN
BIJ M. O.
De besturen van de Algemeene Vereeniging
van Leeraren bij het Middelbaar Onderwijs,
het Genootschap van Leerarenvereeniging
St. Bonaventura en de vereeniging van
Leeraren bij het Christelijk Middelbaar On
derwijs zijn dezer dagen bijeengekomen ter
bespreking van de door de regeering inge
diende voorstellen tot salariskorting.
De besturen staan afwijzend tegenover
deze salariskorting en wel op de volgende
gronden:
1. De steeds matige ambtenarensalaris
sen, die, wanneer de Rijksmiddelen ruimer
vloeien, weinig of niet omhoog plegen te
gaan, moeten in slechtere tijden zooveel als
eenigszins mogelijk is onaangetast blijven;
2. Sedert 1923 zijn de leeraren bij herha
ling door uitzonderingsmaatregelen getrof
fen.
Hoewel de leeraren in 1928 in het geheel
geen vooruitgang in salaris verkregen, deel
den zij in 1932 volledig in de salarisverla
ging, die toen werd vastgesteld
Nu met ingang van Januari a.s. door de
regeering een nieuwe verlaging in uitzicht
wordt gesteld in den vorm van een verhoogde
pensioenbijdrage, achten de besturen den tijd
gekomen, om er met klem op aan te dringen,
dat de verbetering van de financiëele positie
van ons land thans door alle Nederlanders
worden bijgedragen.
RUZIE OP EEN BRUILOFT.
Te Kerkrade is Zaterdagavond een bruiloft
gebierd, waar aan het slot van het feest
ruzie ontstond. Een der muzikanten kreeg
van een der gasten een zwaren slag met een
stoel op het hoofd, zoodat hij zwaar gewond
naar het ziekenhuis moest worden overge
bracht. De dader is gearresteerd. In de brui
loftszaal lag alles overhoop.
INBRAAK IN EEN PASTORIE TE
HUIZUM.
Terwijl de predikant de godsdienst
oefening leidde.
Zondagmiddag, toen ds. Den Houting de
godsdienstoefeningen leidde in de geref. kerk
van Hiiizum (Fr.), is er in de pastorie dief
stal met braak gepleegd. Toen de heer en
mevrouw Den Houting in hun woning terug
keerden, kwamen zij tot de ontdekking, dat
er ongenoode gasten waren geweest, die zich,
»:ar vermoed wordt, door een raampje van
de W.C. toegang hebben verschaft.
In alle vertrekken was de boel overhoop
gehaald. In een der kamers was een kistje
met 200 gestolen, terwijl een kistje met
4000 onaangeroerd was gebleven. £>e chef
van de politie van Leeuwarderadeel stelde
onmiddellijk een onderzoek in. Later ver
scheen het parket met hoofdinspecteur Zoll
van Leeuwarden, voor het nemen van vinger
afdrukken.
EEN FEDERATIE VAN
VEREENIGINGEN VOOR
LIJKBEZORGING OPGERICHT.
Zaterdag is te Amsterdam een bijeenkomst
gehouden van vereenigingen voor Lijkbezor
ging hier te lande, welke geleid heeft tot de
oprichting van bovengenoemde Federatie.
Op deze vergadering waren vertegenwoor
digd de vereenigingen uit Amsterdam, Alk
maar, Den Haag, Rotterdam, Haarlem,
Zaandam, Delft en' Utrecht. Te samen bleten
bij deze vereenigingen thans reeds te zijn
aangesloten 32.200 gezinnen omvattende in
totaal ongeveer 130.000 personen.
De zetel van de federatie is gevestigd bij
den eersten secretaris den heer A. Krommen
dijk te Zaandam. Tot bestuurslid is o.a. ge
kozen de heer T. Bonsema te Alkmaar.
MALAISE.
In de sioelenindustrie.
Wegens slapte in de stoelenindustrie heeft
de directie van de N.V. Culemborgsche Stoe-
lenfabriek Zaterdag j.1. aan zestien arbeiders
van de „stoelen"-afdeeling aanzegging van
ontslag meegedeeld.
Stopzetting fabrieken Leidsche
katoen-maatschappij.
Wegens slapte zullen binnen enkele weken
de fabrieken van de Leidsche Katoen-Maat
schappij worden stopgezet. Ruim honderd
man personeel wordt daardoor werkloos.
DE ZUIDERZEESTEUNWET.
Een onderhoud tusschen den voor
zitter van den raad van ministers
en vier burgemeesters van ZuMer-
zeegemeenten.
De vereeniging van Zuiderzeegemeenten
heeft eenigen tijd geleden vier burgemeesters
aangewezen, die opdracht kregen zich recht
streeks te wenden tot den directeur van den
rijksdienst Zuiderzeesteunwet en tot de regee
ring, teneinde het in die richting te sturen,
dat een betere toepassing zou worden verkre
gen van de regelingen betreffende de gelde
lijke tegemoetkomingen, welke tot nog toe
zeer veel te wenschen laat.
De deputatie bestond uit de burgemeesters
van Bunschoten, Enkhuizen, Lemsterland en
Wieringen. De deputatie kon bij den rijks
dienst geen succes bereiken.
De voorzitter van den raad van ministers
beloofde een en ander onder de oogen te zul
len zien. Na een uitvoerig onderhoud met
genoemden voorzitter hebben bedoelde bur-
meesters in een uitvoerigen brief de wen
schen der vereeniging van Zuiderzeegemeen
ten schriftelijk aan de regeering kenbaar
gemaakt, betoogende dat slechts wijziging
van de bestaande bepalingen en voorschrif
ten verbetering kan brengen, waarvoor de
middelen door hem werden aangegeven. Al
leen op deze wijze zal naar hun meening in
den dringenden nood zoo spoedig mogelijk
kunnen worden voorzien.
Jiechtszaken
DE VEERDAM TE HOLWERD.
De Hooge Raad heeft gisteren behandeld
cassatieberoepen van D. J. J. V., secretaris
der gemeente Ameland en een aantal andere
personen, die allen waren vervflïgd wegens
het loopen op den Veerdam bij Holwerd, ter
wijl het Rijk, dat beweert dezen weg in ge
bruik te hebben, den toegang heeft verboden.
De kantonrechter te Dokkum heeft alle
verdachten vrijgesproken, daar hij niet be
wezen achtte, dat op dat oogenblik de veer
dam in gebruik was bij het Rijk.
De ambtenaar van het O.M. teekende cas
satie aan.
Gisteren heeft de procureur-generaal ge
concludeerd tot niet-ontvankelijk-verklaring
van het beroep.
Arrest 21 November.
DE FILM „MATA HARI".
De eisch tot vertooningsverbod af
gewezen, omdat de film niet sma
delijk is voor de nagedachtenis.
De president van de rechtbank te Rotter
dam mr. L. R. Telting heeft in kort geding
uitspraak gedaan in de zaak van de gebroe
ders Zelle, als eischers, contra de N.V. Tu-
schinski en hare leden als gedaagden betref
fende het verbod van de vertooning van de
film „Mata Hari".
De president heeft zich bevoegd verklaard
en de door eischers gestelde vordering afge
wezen en hen veroordeld in de kosten van
het geding, omdat z.i. de film niet smadelijk
is voor de nagedachtenis van Mata Hari.
HAAR DOCHTER GEWURGD.
Tot 8 jaren veroordeeld.
De rechtbank te Maastricht heeft gister
de 56-jarige vrouw te Kerkrade wegens
doodslag op haar eigen 15-jarige dochter, op
20 Juni gepleegd, veroordeeld tot acht jaar
gevangenisstraf De eisch was twaalf jaar.
SLUITING VAN KAPPERSZAKEN.
Is de gemeentelijke
verbindbaar of niet?
verordening
De Haarlemsche rechtbank heeft gister in
appèl een zaak behandeld betreffende de ge
dwongen sluiting van kapperszaken op een
bepaalden dag in de week. De kantonrechter
te Haarlem heeft eenige maanden geleden de
desbetreffende verordening der gemeente on
verbindbaar verklaard, het ten laste gelegde
niet strafbaar geacht en den kapper van alk
rechtsvervolgingen ontslagen.
Thans heeft de officier van justitie der
Haarlemsche rechtbank de verordening wel
bindend geacht en tegen verdachte f 0.50
boete geëischt.
De rechtbank zal over 14 dagen uitspraak
doen.
KANTONGERECHT TE ALKMAAR.
Mondelinge uitspraak 21 October 1932.
F. B. te Schoorl, A. J. B. te Uitgeest,
C. S. te Heiloo, D. V., J. G. G., M. R., J. v.
't V., A. R. te Alkmaar, H. D. te Amsterdam,
A. B. R. te Zaandijk, J. Z. te Oterleek, C. D.,
J. S., J. K. te Heerhugowaard, C. S. te Aker
sloot, overtreding Motor- en Rijwielwet, de
le, 2e, 3e, 13e ieder 6 boete of 6 dagen
hechtenis, de 4e teruggave ouders, de 5e 5
boete of 5 dagen hechtenis, de 6e, 15e ieder
12 boete of 12 dagen hechtenis, de 7e, 8e,
11e, 12e, 14e ieder 4 boete of 4 dagen
hechtenis, de 9e, 10e ieder 30 boete of 30
dagen hechtenis.
J. Th. B. te Heemskerk, A. de G., H. T.,
R. B. te Castricum, D. de J. te Bergen, K. de
B. te Heerhugowaard, loopen over verboden
grond, de le 3 X 4 boete of 3 X 4 dagen
hechtenis, de 2e 3 boete of 3 dagen hechte
nis, de 3e, 4e, 5e ieder f 4 boete of 4 dagen
hechtenis, de 6e 7 boete of 7 dagen hechte
nis.
H. D. te Egmond aan Zee, H. B. te Haar
lem, J. E. I. te Egmond aan den Hoef, M. B.
E. M., H. D. C. te Beverwijk, H. de H. te
Gouda, H. L., J. N., P. V. te Amsterdam,
overtreding Jacht- en Visscherijwet, de le
6 boete of 1 week tuchtschool, de 2e 6
boete of 6 dagen hechtenis, de 3e 15 boete
of 15 dagen hechtenis, de 4e, 5e, 9e ieder 4
boete of 4 dagen hechtenis, de 6e 20 en
10 boete of 20 en 10 dagen hechtenis, de
7e en 8e ieder 8 boete of 8 dagen hechtenis.
W. B. te Stompetoren, P. V. te Broek op
Langendijk, M. v. d. V. te Groningen, D. de
W. te Amsterdam, overtreding Politiever
ordening, de le 6 boete of 6 dagen hechte
nis, de 2e, 3e en 4e ieder 3 boete of 3 dagen
hechtenis.
P. J. G. te Oost-Knollendam, in staat van
dronkenschap de orde verstoren, 8 boete of
8 dagen hechtenis.
W. Z. te Berkhout, overtreding openbare
middelen van vervoer, 6 boete of 6 dagen
hechtenis.
C. A. B. te Bergen, overtreding Winkel
sluitingswet, f 8 boete of 8 dagen hechtenis.
A. H. M., S. S. te Alkmaar, dronkenschap,
ieder 3 boete of 3 dagen hechtenis.
(Van onzen correspondent).
DE CHINEEZEN TE NEW-YORK.
Een der nieuwigheden in Amerika, waar
aan de kersversche landverhuizer niet ge
wend is en waarvan hij in den beginne geen
gebruik wil maken, is de Chineesche wassche-
rij, tenzij hij door het Verre Oosten gereisd
heeft en weet hoe voortreffelijk en goedkoop
deze amandeloogige ploeteraars de boel be
handelen. Terwijl de gemiddelde Euro,
peanen, zonder daar eenigen grond voor te
hebben, vermoeden, dat de Chineezen vies
en slordig zijn, weet zoo iemand, dat het
omgekeerde juist het geval is en gaat van de
veronderstelling uit, dat de Chineezen in
New York het wel precies eender zullen doen
als in den Oost. Waarin hij na proefneming
blijkt gelijk te hebben. De Chineesche wasch-
bazen in dit land, waarvan er duizenden en
nog eens duizenden in de groote steden en de
kleine dorpen te vinden zijn, doen hun werk
keurig en goedkoop, ik zou haast zeggen op
een huiselijke manier, omdat zij niets met
machines doen, maar alleen door handwerk.
En wanneer men eenmaal aan hen gewend
is voor het behandelen van overhemden en
ander lijfgoed, dat in de Amerikaansche ma
chinale wasscherijen spookachtig wit gekookt
wordt, dientengevolge na zes waschpartijen
tot babyproporties slinkt en plankig gestijf
seld, gerafeld en gescheurd of ter afwisseling
met een oliemop van de machines wordt
teruggebracht, die blijft verder de zonen van
het Hemelsche Rijk getrouw, onverschillig
waar hij woont een Chinees is er altijd er
gens in de buurt. Ik wil niet nalaten te ver
tellen, dat de ergernis tegen de machinale
wasscherijen iets algemeens is, waarover men
nogal wrange anecdotes maakt en zich
kwaadschiksch aan onderwerpt, omdat het
eenmaal niet anders schijnt te kunnen en de
eene wasscherij niets beter is dan de andere
Bovendien zijn de Amerikanen nooit gewend
geweest en nog niet om kleeren of ondergoed
van durende kwaliteit te koopen hun poli
tiek is eerder een paar sokken te koopen, wan
neer er een gat in zit, dat ze te laten repa-
reeren. Hetgeen niet wegneemt, dat een
boordrand als een zaag ook een Yankee in
woede kan laten ontsteken.
Om al die redenen verheugen de „Chinks",
zooals de Chineezen populair genoemd wor
den, zich ook niet in een élite klandizie, maar
meer van de spaarzame burgerij, die vindt,
dat een overhemd langer meemoet dan twe^
maanden. En een andere bijzonderheid is, dat
men voor zijn eigen besteldienst moet spelen,
een van de redenen, waarom het veel goed-
kooper is. Natuurlijk vindt men hen meer in
de wijken der middelklassen en in de volks
buurten, dan in de omgeving van Park Ave
nue of Riverside Drive, maar het curieuze
der Amerikaansche steden is altijd, dat arm
en rijk dikwijls geen vijf minuten loopen van
elkaar afliggen en zoo ziet men overal de
winkels van Ah Wong, Kee Ling, Sam Sing,
Wu Keong en hoe de heeren verder heeten.
Op de breede avenues natuurlijk niet op
de Flfth! in de zijstraten en op het platte
land in zijstraatjes en op binnenplaatsen.
Overal hangt die eigenaardige lucht, die
onmiskenbaar verraadt, dat hier menschen
van een ander ras, andere gewoonten en
vooral andere eetregels wonen! Want in een
winkellokaal, waar blanken hoogstens hun
nering kunnen drijven, zijn drie of vier Chi
neezen niet alleen van 's morgens vroeg tot
's avonds laat aan het werk, maar ik weet
stellig, dat zij er ook hun potje koken en ik
vermoed, dat zij 's nachts op een matje onder
hun strijktafel gaap liggen. Hetgeen de
groote wasscherijen een reclamecampagne
heeft doen opzetten om het publiek te wijzen
op het on-hygiënische van zulke huiselijke
zaken, die volstrekt niet het monopolie van
Chineezen zijn zij zijn zelfs in de minder
heid. Vriendelijk glimlachend, op klipklappe-
rende sloffen, in een gescheurd, maar kraak
helder baadje, komt er een van zijn zware
strijkijzers naar voren, pakt de wasch aan en
geeft er een reguetje voor in den vorm van 'n
papiertje, waarop een oncijferbare Chinee
sche hiëroglief. Verlies het niet, want Ling
of I an is onvermurwbaar in zijn eisch om het
bewijsje, als hij lief is tegen alle kinderen.
Altijd weet hu een naar wierookstokjes, een
scharrelen, dat hij met veel hoofdjreknitje
kleine handen topt. m de
Het is een toer om er uit wijs te worH_
wanneer de schoone wasch klaar zal zij0»
hoeveel het dan kost, want Engelsch sch"°*
vele belemmeringen voor de Chineesch,» ,m
te bevatten, zooals de letter r en de mep^8
bedienen zich van het „pidgin" Engelsch
apart taaltje, dat in het Oosten een
Europeesch Maleisch aan het worden
Kindervrienden en dierenbeschermers h 151
eenzame Chineezen, die nooit met hun vrn^
wen of kinderen gezien worden en waarv
het grootste deel op hun eentie naar hf
zijn gekomen, dikwijls binnengesmokkeld
geld te verdienen en later naar hun gebons
ff geboorte.
Ik herinner „ie hl,
smoorwarmen win]^
grond terug te keeren
vijftal, dat in een
's avonds tegen middernacht bijeen geWw
zat om een ouderwetsch gramofoontje J?
een bloemenhoren, waaruit een hooge (V
neesche vrouwenstem zonder eenige begej?'
ding een lied van vermoeiende eentoni|(Ji'
zong. Buiten raasde de viaductspoor voorta
en tikkelde fijne hagelsneeuw tegen de w"
kelruit op planken tegen den muur lanïj
de papieren pakken, ieaer met hun wond»
lijke letters beteekend, in lange rijen te wach'
ten op de klanten. De strijktafels stonden
leeg en alles wees er op, dat ik deze mannen
eindelijk eens in rust zag. De baas gebruikte
zijn raampje met houten kralen om uit (e
rekenen hoeveel geld af te houden en met
een glimlach en een knik bedankte hij.
Mijn tegenwoordige Chinees, ver buiten de
stad, is dik als een Boeddha, woont alleen in
een bouwvallig huis, dat door een gangetje
bereikt wordt en is de weldoener van alle
katten in de buurt: voor zijn huisdeur zit al.
tijd een half dozijn te wachten op de restje®
van zijn maaltijden en al is het binnen een
wanhopige wanorde, het is er toch smetteloos
zindelijk. De wasch doen en restaurants hou
den, dat zijn de twee voornaamste bezighe
den van duizenden Chineezen in Amerika,
van wie er in een eeuw ongeveer 400.000 het
land zijn binnengekomen, velen teruggekeerd
en talloozen families hebben groot gebracht.
De bekende filmactrice Anna May Wong ij
een Californische en zelfs nooit in China ge
weest, terwijl het aantal studenten, zoowel
mannelijk als vrouwelijk, vooral na den oor
log een grooten omvang aannam. Op de
Amerikaansche militaire academie te West
Point dienen altijd buitenlanders, onder wie
Chineezen, en één daarvan heeft zich in het
jongste conflict met Japan als generaal over
een Mantchourijsche divisie onderscheiden.
Precies als met de wasscherijen vindt men
overal Chineesche restaurants, waar „chop
suey" of „chow mein" wordt opgediend, twee
schotels, die in heel China niet te vinden
zijn, terwijl ba-mi tot mijn verbazing op het
menu mankeert. Die resetaurants zijn, hoe be
scheiden van opzet in de New-Yorksche bui
tenwijken of in het binnenland, zoo Oostersch
mogelijk ingericht met veel lakwerk en tem
pellampen, kralen voorhangen en afgescho
ten eethokjes, waardoor een aparte atmosfeer
verkregen wordt, die het Amerikaansche pu
bliek buitengewoon waardeert. Vooral is net
een gelegenheid om 's avonds na de voorstel
ling heen te gaan en de Chineezen hebben er
al gauw het belang van ingezien, om een
paar Jazz-muzikanten te huren, zoodat in t
midden van de zaal gedanst kan wordm.
Midden in het hart van New-York, van uit
gaand Amerika mag ik wel zeggen, het
Times Square, liggen eenige kolossale Chi
neesche restaurants, die een heele verdieping
beslaan: Young's Restaurant bijvoorbeelden
waar het avond aan avond stampvol zit.
De eigenaren van zulke inrichtingen zijn
natuurlijk de aristocraten onder hun landge-
nooten en dikwijls in den volsten zin des
woords een millionnair. Dit geldt ook voot
grossiers in Chineesche waren en kunstpro
ducten, waarvan prachtige zaken op Fifth en
Madison Avenues te vinden zijn. Komt men
hen verder in het gewone leven tegen? In
letterlijken zin kan dat gebeuren in een zui
delijke wijk van Manhattan, waar het zooge
naamde „China Town" gevestigd is en
waarvan door sightseeing cars de noodige
ophef wordt gemaakt als iets heel bijzonders.
Wat het ten eenenmale niet is, al zijn daar
de winkels, de clublokalen, theaters voor on
ze gele broeders te vinden. Om een klein id«
te geven, elk jaar wordt er voor anderhalf
millioen dollar uit China geïmporteerd aaa
alle mogelijke hier te lande onbekende medi
cijnen, die moeten dienen voor de kwalen van
alle waschbazen en kellners over het heelt
land. Maar men komt hoogst zelden een Chi
nees, tenzij van voorname positie of stand,
in het dagelij ksche leven op kantoren, in ho
tels of schouwburgen tegen.
Zij zijn als de altijd bezige mieren onder
den voet, rusteloos aan den gang om hun be
staan te maken en volkomen en volkomen a-
bolsjewistisch een klein of groot fortuin j1
vergaren. Zij vormen een apart element i"
de Amerikaansche samenleving, die zeldet
eenige last oplevert, maar wanneer dat ?e'
beurt, gaat het op grootsche schaal! N«*j
York is vooral de plek en Peil Street en Mo«
Street China Town bij uitnemendheid
de plaats, waar onderlinge veeten bloedig
beslecht worden. Twee clubs, On Leong Ton?
en Hip Sing, zijn eikaars doodsvijanden en
onverzoenlijk naar het schijnt, want telken'
laait de strijd weer op. Het is nu weer een
tweetal jaren geleden, dat de laatste ruzi
bijgelegd werd en er een „wapenstilstand,
gesloten werd van vrede schijnt het noo
te zullen komen. En aangezien de hoog'
Chineezen, zooals consuls of het bestuur*»
de Chineesche K. v. K., zelfs geen inlRhwj»
willen of kunnen geven aan de Amerikaa
sche autoriteiten, zien deze in de ChineeW1
stad altijd een mogelijken vulkaan. a.
Zonder voorafgaande waarschuwing kn
len de revolvers en klieven de hakmes
door schedels alarm! de politie ko»
aanrennen met traangasbommen en
negeweren er liggen een paar slachto
op het trottoir, die blijken van buiten de
te zijn, ordelijke menschen, die nooit m ..fl
politie in aanraking kwamen. Waarom
ze terechtgesteld? Niemand weet het en
mand zal het ooit weten de Ch'neez^ p]
ten ons, blanken, alleen maar zien, jje
willen vertoonen en naar de rest
zijn gedreigd met massale verbanning.
hoe is dat uitvoerbaar: schuldigen i,erp-
schuldigen? En welke, zelfs de alle
zinnigste Yankee detective vermag fl|
geheimen door te dringen of si
te onthouden?
