DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. St. Nicolaas-geschenken. Hit hei 'pMcCement Bagelij&sch OwcuidU hitier niet in staat een parlementair kabinet samen te stellen. I'Buitenland Fa. VANGER HORST No. 278 Donderdag 24 November 1932 134e Jaargang Hij antwoordt niet alleen, maar doet ook voorstellen; hij wenscht een presi- dentiëele regeering samen te stellen. HITLER'S ANTWOORD. KUNSTHANDEL Langestraat 21 Telefoon 475 ALKMAAR Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—, franco d' r het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. r^JJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsraimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/b. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen. DEN HAAG, 23 November 1932. De Eerste Kamer heeft gisteravond zonder hoofdelijke stemming hare goedkeu ring geschonken aan het ontwerp tot verlee ning van een renteloos voorschot uit de staatskas aan den Volkenbond ten dienste van een uitbreiding van het Vredespaleis in verband met de huisvesting van het Perma nent Hof van Internationale Justitie. De eenige spreker, die daartegen ernstige bezwa ren ontwikkelde, was prof. De Savornin Loh- man (c.h.) Hij was van oordeel, dat we ons geld beter konden gebruiken dan voor een z.i. niet dringend noodige uitbreiding. Hij werd evenwel krachtig bestreden door prof. Anema (a.r.), die op grond van per soonlijk onderzoek beweerde, dat de toestand onhoudbaar was. Ook andere leden kwamen, met den minister van buitenlandsche zaken, tegen het betoog van den heer Lohman op, •welke er ten slotte in berustte, dat het voor schot zonder hoofdelijke stemming werd ver leend. Intusschen had de Tweede Kamer zich verdiept in de begrooting van Defensie voor 1933. Die zal vermoedelijk wel drie oï vier avondzittingen in beslag nemen. Het aantal sprekers is groot en beknoptheid is niet een der kenmerkende eigenschappen van het Nederlandsch Parlement. We hebben gisteravond weer mogen luisteren o.a. naar den heer Van Zadelhoff (s.d.a.p.) die zijn jaarlijksch pleidooi ten gunste van eenzijdige ontwapening hield en daarbij klaagde, dat er op Defensie steeds te weinig wordt bezuinigd. Zijn ideaal is natuurlijk, dat men zoover zal bezuinigen, dat het leger waardeloos wordt. Vermoedelijk is dat ook wel het ideaal van den heer L. de Visser (comm.), doch volgens hem kan het kapitalisme het leger niet missen en aan die opvatting knoopte hij zijn gewone beschouwingen vast omtrent de toekomst der maatschappij, wanneer eenmaal het commu nisme zal hebben verdrongen. De eerste spreker van den avond was de heer van Rappard (lib.), die uiteenzette, dat hij slechts met tegenzin medeging met de verregaande bezuinigingen. De nood van den tijd dwong hem evenwel daartoe. Mei. Westerman (lib.) deed een goed woord hooren voor de ontslagen militairen, die door den dienst hun betrekking zijn kwijtgeraakt De heer Duymaer van Twist (a.r.) had ook een zwaar hoofd in de voorgedragen bezuini gingen, omdat het zoo moeilijk is er later weer op terug te komen. Wijders bepleitte hij handhaving van de marinewerf te Hellevoet- sluis. Voor den heer Tilanus (c.h.) gingen de be zuinigingen des ministers eigenlijk te ver. Maar hij wilde op verschillende punten het nadere antwoord des ministers afwachten, speciaal wat onze vloot en onze artilleri aangaat. De heer Cramer (s.d a.p.) betoogde, dat Nederland ten minste de helft van de onder houdskosten van de vloot in Oost-Indië moet betalen. De heer Bakker (c.h.) bepleitte verbetering van het vooroefenings-instituut, o.a. ter be vordering van de populariteit van het leger. De heer van Dijk (a.r.) zette uiteen, dat er op Defensie te veel wordt bezuinigd, waar door de overgang van vredestoestand tot mo bilisatietoestand wordt bemoeilijkt, de promo tie slechter wordt enz. Ook waarschuwde hij tegen een opheffing van de werf te Hellevoet- sluis zonder een behoorlijk vooronderzoek. Ten slotte bepleitte hij de belangen van de oud-gepensionneerden. Donderdagavond voortzetting. Heden in den laten namiddag heeft de Tweede Kamer haar zegen geschonken aan het wetsontwerp tot tijdelijke heffing van opcenten op invoerrechten en de accijnzen op bier en suiker. Maar een langdurige en niet altijd opwekkende gedachtenwisseling is hier aan voorafgegaan. Alvorens minister de Geer gelegenheid had om zijn zoo belangrijk gewijzigd wetsvoorstel nader te verdedigen, heeft hij naar negen sprekers mogen luisteren en hun woorden waren lang niet altijd belangwekkend. We denken hierbij niet aan de rede, waarmede de heer IJzerman (s.d.a.p.), wat wij hadden verzuimd te vermeiden, nog Dinsdag laat de besprekingen had ingeleid. Hij is een goed en geestig spreker; jammer alleen, dat, toen hij in den laten namiddag nog aan het woord kwam, de helft van de Kamer en enkele ver slaggevers, die in de meening verkeerden, dat de voorzitter de vergadering had verdaagd, reeds waren vertrokken. In vlotte bewoordin gen heeft de heer IJzerman uiteengezet, dat zijn partij onmogelijk voor deze verhoogingen kon stemmen, vooral nu de minister nogeens een 10 millioen extra uit den suikeraccijns hoopt te halen. Heden ving de heer Zandt (Staatk. Ger.) de besprekingen aan met de verklaring, dat zijn fractie niet voor het voorstel zou kunnen stemmen. De heer Kortenhorst (r.k.) zou eigenlijk liever tegen stemmen, nu het voorstel er niet beter op is geworden, doch met het oog op de moeilijke omstandigheden wilde hij de regee mm ring zijn stem niet onthouden, vooral nu het toch slechts voor één jaar zal gelden. Daarvan was de heer Oud (v.d.) niet zoo vast overtuigd. Bovendien had hij verschil lende grieven tegen de voorstellen, met name tegen de navordering, o.a. van benzine. Zijn partij was dan ook niet voornemens voor de voorstellen te stemmen. Zij geeft er de voorkeur aan met klein tekort het begroo- tingsjaar in te gaan dan met een tijdelijke regeling, waarvan men vooruit weet, dat zij langer dan een jaar zal duren. Namens de liberale fractie zette dr. Bie- rema een aantal bezwaren tegen deze nieuwe lasten op, welke vooral den handel zullen drukken, het suikerverbruik zullen doen ach teruitgaan enz. Hij voor zich gevoelde niet veel er voor zijn stem aan de voorstellen te geven. De heer Colijn (a.r.) zou zonder geestdrift zijn stem wèl geven aan het voorstel, dat een bewijs is, dat minister de Geer in gemeen overleg met de Staten-Generaal wil werken. De heer Braat (plattel.) was natuurlijk nog niet door het regeeringsvoorstel voldaan, zoomin als de volgende spreker, de heer Wijnkoop (comm.), die sprak over een „ge rantsoeneerd hongerprogram'' en, zoowaar, met een motie voor den dag kwam ten gunste van een belasting in dc doode hand. Maar gelukkig liet de Kamer hem daarbij alleen staan, zoodat het voorstel niet in behandeling kon komen. Laatste spreker wgs de iieer Rutgers van Rozenburg (c.h.), die mededeelde, dat zijn partij, ondanks vele bezwaren, vóór zou stem men, mits zij zekerheid had, dat nog in deze zitting de regeerin^ met een technische her ziening van de Tariefwet bij de Kamer zal komen. Minister de Geer heeft dat in zijn ant woord gaarne beloofd; een kleine commissie van deskundigen zal hit daartoe instellen. Verder heeft hij uiteengezet, dat een tijdelijke verhooging van invoerrechten met 3 pCt. geen aanleiding zal opleveren voor de vesti ging van nieuwe industrieën. Met het trac- taat van Ouchy heeft het voorstel nu niets meer te maken; het is een voorstel tot heffing van een verbruiksbelasting en niets meer. Da: door verhooging der tabaksbelasting de werk loosheid zou worden verergerd, geloofde de minister niet. Uitvoerig heeft hij de onvermij delijkheid van navordering, speciaal bij ben zine, uiteengezet. Hij gaf toe, dat in de ver hooging een verzwaring van lasten zit, doch dat kan nu eenmaal niet anders en men trooste zich met de gedachte, dat de verhoo ging een tijdelijk karakter zal dragen. Bij de hierop volgende behandeling van art. 1 van het voorstel werden enkele amende menten ingetrokken, doch de heer Knotten belt (lib.) hield vast aan zijn amendement om de thee niet in de accijnsverhooging te betrek ken en de heer Kortenhorst (r.k.) hand haafde zijn voorstel^ om den bieraccijns niet met 30 doch met 15 opcenten te verhoogen. Beiden verdedigden hunne amendementen uitvoerig, de heer Knottenbelt echter ten ge volge van zijn zwakke stem en het rumoer in de Kamer volslagen onverstaan baar. Nadat de minister beide voorstellen had bestreden, werd het amendement-Knottenbelt verworpen met 50 tegen 44 stemmen, doen het amendement-Kortenhorst aangenomen met 67 tegen 23 steramen, waarop het voor stel zelf werd goedgekeurd met 50 tegen 41 stemmen. Nadat de Kamer hierop zwijgend hare goedkeuring had geschonken aan de hoofd stukken II, VIIA en Xll der Rijksbegrooting, wilde de voorzitter een aanvang maken met de behandeling van het ontwerp betreffende den steun aan de haringvisschers. Daartegen kwam de heer Drop (s.d.a.p.) in verzet. Hij stelde voor de vergadering tot morgen te ver dagen, en toen bleek bij de stemming dat het quorum niet meer aanwezig was, zoodat de voorzitter wel nolens volens de vergadering moest opheffen. Het was trouwens reeds over zessen. Officieel werd medegedeeld; „Het ant woord op het schrijven van staatssecretaris Meissner werd gisteravond om half zeveri door bemiddeling van den rijksdagpresident Goering overhandigd aan staatssecretaris Meissner. De brief, welke 7 !A zijden telt, houdt met een uitvoerige motiveering de ver klaring in, dat Hitier het tot hem door den rijkspresident gerichte verzoek te willen vast stellen of en onder welke voorwaarden hij een zekere tot werken in staat zijnde meerderheid zou kunnen vinden voor een door hem ge leide regeering, niet kan nakomen. Aan deze afzegging verbindt de heer Hitier een tegen voorstel dat thans door den heer rijkspresi dent wordt bestudeerd." Het antwoordschrijven van Hitier werd om half zeven gisteravond door den president van den rijksdag, Goering, persoonlijk aan staatssecretaris Dr. Meissner overhandigd. Bij die gelegenheid heeft een onderhoud plaats gehad. Naar het rijkspersbureau der N.S.DA.P. mededeelt, wordt „in het antwoord van Hitier uitvoerig gemotiveerd, waarom Hitier de op dracht van den rijkspresident een zuiver par lementaire oplossing te vinden, niet kan aan vaarden, omdat deze in verband met de ge maakte reserves niet is te verkrijgen. Met het oog op den troosteloozen toestand van ons vaderland, den steeds stijgenden nood.en de verplichtingen voor iederen ïndi- vidueelen Duitscher het laatste te doen dat in zijn vermogen ligt, opdat volk en rijk niet in den chaos zullen ten onder gaan, heeft Hitier den rijkspresident een duidelijk om lijnd voorstel doen toekomen, waardoor net mogelijk zal zijn de regeeringscrisis op kor ten termijn op te lossen. Het voorstel word besloten met de belofte van Hitier om zoo wel zijn persoon als zijn geheele beweging op het spel te zetten voor de oplossing der regee- ringscrisis en daarmede voor de redding van het vaderland". Het antwoordschrijven van Hitier is niet gericht aan den rijkspresident, maar opnieuw aan staatsecretaris dr. Meissner. Het schrijven, dat, naar uit het officieele communiqué blijkt, in het eerste gedeelte de afwijzing van de opdracht in den door den rijkspresident gewenschten vorm bevat, houdt in het tweede .deel positieve voorstellen in. Het verluidt van nationaal socialistische zijde dat met de voorwaarden, welke de rijkspre- sdent heeft uitgesteld, voorzoover deze niet betrekking hebben op den eisch een parlemen taire regeering te vormen, zoo veel mogelijk rekening wordt gehouden. Dit zou practisch beteekenen, dat Hitier de door het vertrouwen van den rijkspresident gedragen leiding van het kabinet als zoodanig door hem, Hitier, zelf voorstelt, waarbij de overige leden van het rijkskabinet eveneens het vertrouwen van den rijkspresident zouden moeten genieten. Een dergelijke regeering zou lijken op die van Bruening, welke eveneens later den Rijksdag heeft gesteld voor de beslissing inzake zijn standpunt tegenover het kabinet en zijn maat regelen. Het was niet te verwachten, dat de tijks- president nog gisteravond een definitieve be slissing zou nemen. Veeleer geloofde men in welingelichte kringen dat de onderhandelin gen zullen worden voortgezet, evenwel niet in den vorm van de tot nu toe gevoerde cor respondentie. Thans berust de beslissing in welken vorm na het antwoordschrijven van Hitier de on derhandelingen inzake de regeeringsvorming zich zullen voltrekken, opnieuw geheel bij den rijkspresident. Van een voortzetting der correspondentie stelt men zich in ieder ge val, naar van bevoegde zijde wordt ver klaard, niets voor. De rijkspresident is be reid een oplossing te vinden. Hij houdt er evenwel ook thans nog aan vast dat na zijn ruggespraak met de partijleiders een parle mentaire regeeringsvorming door Hitier mo gelijk zou zijn geweest. In welingelichte krin gen acht men net niet uitgesloten dat de rijkspresident nog eens de leiders der andere partijen zal ontvangen. De eischen, welke de rijkspresident aan Hitier heeft gesteld houden in: Zakelijk: 1) De indiening van een econo misch program; 2) Geen maatregelen voor het herstel van het dualisme Rijk-Pruisen; 3) Geen verzwakking van art. 48. Persoonlijk: 1) De ministerlijst behoeft de bekrachtiging van den rijkspresident, d.w.z. de rijkspresident heeft Hitier geen blanco volmacht te dezen aanzien verleend; 2) De posten van minister van buitenlandsche za ken en rijksweer zijn onderworpen aan de persoonlijke beslissingen van den rijkspresi dent, aangezien de rijkspresident opperbe velhebber is van de rijksweer en vertegen woordiger van het rijk naar buiten. Bij de afzonderlijke besprekingen van rijks president von Hindenburg met de leiders der partijen hebben alle partijleiders zich prin cipieel accoord verklaard met deze voor waarden. Behalve deze voorstellen zijn even wel ook geen bizondere eischen gesteld. Zoo is thans ook niet geëischt dat Hitier het eco nomisch program van de regeering-vpn Pa pen overneemt. Indien Hitier thans zonder contact met de andere partijen voorstelt zich tot rijkskanselier te laten benoemen in den zfn van een presidentieele regeering dan is het nochtans tot nu toe steeds de njeening van den rijkspresident geweest, dat hij geen partijleider, welke dan ook, kan belasten mei de leiding van een dergelijke presidentieele regeering. De rijkspresident zal thans het voorstel van Hitier grondig bestudeeren. Aangezien de onderhandelingen niet zijn afgebroken, is te verwachten dat van andere zijde ook po gingen zullen worden gedaan het „Harz- burger Front" weer tot leven te brengen. Den geheelen Woensdag was in het bizonder de hertog van Coburg in deze richting werk zaam geweest. Hij heeft met Hitier eenige be sprekingen gevoerd. Hitier heeft zich tot nu toe evenwel nog niet in verbinding gesteld met zijn vroegere partners van het „Habs- burger Front". De hertog van Coburg, die te Berlijn is aangekomen, heeft gisterochtend 'n vrij lang durig onderhoud gehad met den leider der N.S.D A.P. Bij deze bespreking zou aan de orde zijn geweest een eventueel herstel van het Harzburgsche front. De „Deutsche Zeitung" schrijft, dat de toestand van crisis de nationale openbare meening slechts kan sterken in haar opvat ting, dat onder alle omstandigheden een nieuw nationaal blok als drager der toekom stige verantwoordelijkheid naar voren moet komen. Op grond van de bespreking tusschen den hertog en Hitier zou de verwachting zijn te kennen gegeven, dat thans een verder con tact zal plaats hebben binnen het nationale kamp. Met Duitsch-nationale kringen is nog geen contact gezocht tot herstel van het Harzburg sche front, doch zulks is wel te verwachten. HET SCHULDENPROBLEEM. Hoover verwerpt uitstel van be taling, President Hoover heeft gister een officieele verklaring afgelegd, volgens dewelke de de biteuren geen motieven hebben geleverd, wel ke een uitstel der schuldbetalingen volgens de in de Ver. Staten geldende principes recht vaardigen zouden. Hoover heeft de debiteur- staten er van op de hoogte gesteld, dat de regeering der Ver. Staten de schuldbetalin gen per 15 December verwacht. Hoovers verklaringen. In zijn officieele verklaring heeft Hoover verder gezegd, dat hij de benoeming van een Amerikaansche commissie, dit tot taak zou hebben, met de belangrijkste debiteurstaten van meening te wisselen, zou aanbevelen. Hij herhaalde, dat de oorlogsschulden niet in verband stonden met de herstelbetalingen en daarom afzonderlijk moesten worden behan deld. Blijkbaar met het oog op Engeland stelde Hoover voor, dat de debiteurstaten met gedeprecieerde valuta bij gunstige trans fergelegenheden in hun eigen valuta zullen betalen. Ten slotte gaf hij toe, dat de hou ding van het congres zijn vrijheid van han delen beperkte, maar dat hij tot het einde van zijn ambtsperiode de verantwoordelijk heid draagt. De door Hoover in zijn officieele verklaring genoemde commissie voor gedachtenwisse ling met de voornaamste landendebiteuren zal „deels of geheel identiek zijn met de Ame rikaansche delegatie voor de economische wereldconferentie van Londen en de ontwa peningsconferentie. Onder leiding van Hoo ver zal de commissie met toestemming van het congres streven naar opheffing van de oorzaken der crisis". Tevens verdedigt Hoo ver weer de individueele regeling van schul den met de afzonderlijke landen. De secretaris van de schatkist, Mills, maakte bekend, dat het Amerikaansche staatsdepartement gisteravond desbetreffen de nota's aan de Europeesche landen zou zenden. President Garner verklaarde^ dat de con gresleiders, die met Hoover onderhandelen, iedere verlichting van de schulden weigeren, doch daarentegen instemmen met het voor stel, dat de landen-debiteuren de vervallende termijnen van December onder voorbehoud van verdere onderhandelingen voor op zijn hoogst 60 dagen deponeeren In bevoegde kringen in Washington ver luidt, dat de Britsche regeering met het oog op de Amerikaansche houding in het schul- denvraagstuk een nieuwe nota voorbereidt inzake verlichting der schulden. De Amerikaansche antwoord nota overhandigd. In aansluiting op de verklaring van Hoo ver heeft staatssecretaris Stimson aan de am bassadeurs der landen-debiteuren de ant woordnota's overhandigd, waarin de beta ling van de vervallende annuiteiten van De cember wordt geëischt. Roosevelt tegen algemeene her ziening van oorlogsschulden. Gister heeft Roosevelt een verklaring afge legd waarin hij zich uitsprak tegen een alge meene herziening der oorlogsschulden. Hij verklaarde zich daarentegen voorstander van onderhandelingen, onafhankelijk van el kander, met de verschillende landen-debiteu ren, waarbij rekening gehouden zal worden met hun betalingscapaciteit. Verder wees Roosevelt het weer-instellen van een Oorlogs- schuldencommissie af. De verantwoordelijk heid voor de betaling der annuiteiten van December laat hij volkomen voor rekening der regeering-Hoover. Een verband tusschen de kwestie der oorlogsschulden en de herstel- betalingen wordt door hem scherp afgewe zen. Hij verklaarde dat het congres niet be voegd was de grondwettige vrijheid van den president om diplomatieke onderhandelingen te voeren inzake de oorlogsschulden tegen te houden. De vraag op welke wijze de onder handelingen over de oorlogsschulden gevoerd zullen worden is een kwestie van minder be lang. Onderhandelingen tusschen Hoo ver en Roosevelt. President Hoover heeft gister in het Witte Huis eenige uren geconfereerd met leiders der congrespartijen. Hij heeft hun een plan voorgelegd betreffende de wederinstelling van de commissie voor de oorlogsschulden of de vorming van een zoodanige congrescom missie. De partijleiders hebben beide voor stellen van de hand gewezen, aangezien de Europeesche debiteuren hierin een weder op het tapijt brengen der schuldenkwestie zou den kunnen zien. Roosevelt heeft den geheelen dag met pre sident Garner en de democratische partijlei ders onderhandelingen gevoerd. Algemeen verklaarden zij zich tegen iedere schuldver mindering. Het verluidt dat Hoover Roosevelt er van op de hoogte heeft gesteld dat Engeland de Decemberbetaling zal verrichten, doch dat het zijn verdere verplichtingen zal opschor ten. Voorts verneemt men dat de a.s. regeering- Roosevelt den debiteuren den handel zal vergemakkelijken ten einde hen op deze wijze in staat te stellen hun schulden te voldoen. Nieuwe Engelsche nota aan Amerika. In Engelsche regeeringskringen wordt de verklaring van Hoover over de oorlogsschul- denkwestie niet onbevredigend genoemd. De regeering zal na het ontvangen van de Ame rikaansche nota een nieuwe nota aan de Ver. Staten zenden, waarin nogmaals het verzoek om uitstel uitvoerig gemotiveerd wordt. Herriot en de kwestie der schulden. De Fransche ministers hebben Woensdag middag een kabinetsraad gehouden. Van of ficieele zijde wordt verklaard, dat een ge dachtenwisseling heeft plaats gevonden no pens de op de agenda der Kamer staande kwesties. In welingelichte politieke kringen daaren tegen legt men er den nadruk op dat het ka binet zijn houding inzake de kwestie der schulden heeft bepaald. Men vermoedt dat de Engelsche ambassadeur in Frankrijk Her riot er van op de hoogte heeft gesteld, dat de Engelsche regeering ingeval van een af wijzend antwoord van Amerika zijn beta lingsverplichtingen zal nakomen. Aangezien ook Italië zich denkt te houden aan den ver valtermijn, komt Herriot in een precaire po sitie. De Fransche Kamer wijst iedere betaling van de hand, indien deze niet door Duitschf betalingen worden gedekt. Britsche besprekingen. Toen gisteravond laat het Amerikaansche antwoord op het Engelsche verzoek om uit stel te verleen en van de betaling van. den op 15 December vervallende termijn der oor logsschulden, werd ontvangen, werd ter stond ondanks het late uur nog een bespre king gehouden van den kanselier van de schatkist en eenige hooge ambtenaren van het departement van financiën. In Engelsche regeeringskringen is men van meening, dat de mogelijkheid voor een moratorium nog steeds bestaat. De Engelsche regeering zal zoo spoedig mogelijk een nota aan Amerika zenden, waarin de motieven van het Engel sche verzoek worden uiteengezet. In deze nota zal tevens worden gewezen, op de sto ringen, die door de koerswijzigingen der va luta en door het wankelende vertrouwen, dat juist door de overeenkomst van Lausanne eenigermate is versterkt, ontstaan. Engeland is het volkomen met de Amerikaansche regee ring eens, dat elke schuldenaarstaat zijn on derhandelingen met Amerika zelfstandig moet voeren, doch dit sluit niet uit, dat deze staten elkaar onderling van hun stappen op de hoogte houden. Fransche persstemmen In politieke kringen in Frankrijk, is men ten zeerste verrast over de weigering van president Hoover om het schuldenmorato rium tot fia 15 December te verlengen. Het „Journal' spreekt van een merkwaardig be sluit, dat ongetwijfeld een vernielende wer-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1932 | | pagina 1