DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Laatste week.
S. KROM
De Vijfmogendheden-conferentie
te Genève geslaagd.
No. 293
Maandag 12 December 1932
134e Jaargang
Dxu^eliiksdi Omvzicht
De Duitsche gelijkgerechtigdheidseisch
erkend. Duitschland zal ter ontwa-
penings-conferentie terugkeeren.
DE SLOTVERKLARING.
tB-uitenland
HET SCHULDENVRAAGSTUK.
Wij noteeren nog tot 17 December
onze speciale heropeningsprijzen.
Ververij en Chemische Wasscherij
TELEF. 1593.
Winkel Langestraat 91. Tel. 794.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
eu Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.
hancc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
conti, 'en rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
De besprekingen tusschen de vijf mogend
heden te Genève over de Duitsche eisch van
rechtsgelijkheid i. z. ontwapening en het al of
niet deelnemen van Duitschland aan de ver
dere besprekingen ter ontwapeningsconferen
tie, hebben tot resultaat geleid. Tegen de
verwachtingen in is het MacDonald gelukt
een weg te vinden, die leidde tot overeen
stemming, want in de bijeenkomst van Zater
dag is een algemtene formule uitgewerkt, die
den terugkeer van Duitschland ter ontwape
ningsconferentie moet mogelijk maken onder
voorwaarde van erkenning der Duitsche
rechtsgelijkheid.
Deze formule is aan de regeeringen voor
gelegd. De Duitsche minister van buiten-
landsche zaken heeft zich onmiddellijk na de
zitting telefonisch in verbinding gesteld met
zijn regeering en het kabinet verzocht hem
zoo snel mogelijk een verklaring te doen
toekomen, waarin de rijksregering haar
standpunt betreffende deze nieuwe voorge
stelde regeling heeft uiteengezet.
liet hing er dus van af of deze formule
door de betrokken regeeringen zou worden
aangenomen, dit is inderdaad geschied:
Duitschland zal dus meer aan de ontwape
ningsconferentie deelnemen.
De rijksregeering heeft Zondagmorgen den
te Genève vertoevenden Duitschen minister
voor Buitenlandsche Zaken, Von Neuratt,
medegedeeld, dat het Duitsche kabinet de
gisteren bij de besprekingen de vijf mogend
heden uitgewerkte nieuwe regeling inzake de
kwestie der rechtsgelijkheid aanneemt en ver
klaart tevens, dat Duitschland hierdoor weer
zal dee'nemen aan de Ontwapeningsconferen
tie. De inhoud der nieuwe formule houdt in
wezen in, dat een der grondbeginselen der
Ontwapeningsconferentie is Duitschland en
de andere ontwapende mogendheden rechts
gelijkheid te waarborgen binnen een systeem,
hetwelk gelijke veiligheid voor alle naties
biedt.
De onderteekening der slotverklaring der
vijf mogendheden inzake de gelijktijdige rege
ling der kwesties betreffende de rechtsgelijk
heid en de veiligheid had Zondagmiddag in
Hotel Beau Rivage door de vertegenwoor
digers der vijf staten plaats De Engelsche,
Fransche en Duitsche delegatie publiceerden
tegelijkertijd den tekst van het definitieve ac
toord in de drie talen.
Het accoord is al volgt geformuleerd:
1
De regeeringen van het Vereenigd Ko
ninkrijk Frankrijk en Italië verklaren dat een
der grondbeginselen der Ontwapeningsconfe
rentie zal moeten zijn de rechtsgelijkheid van
Duitschland en de andere bij verdrag ont
wapende staten te waarborgen, en wel vol
gens een systeem, dat alle naties veiligheid
biedt en dat dit principe in de overeenkomst,
welke de besluiten der Ontwapeningsconfe
rentie bevat, belichaamd zal worden. Deze
verklaring sluit in, dat de bewapeningsbeper-
kingen voor alle staten in de tot stand ko
mende ontwapeningsovereenkomst zullen
inoeten zijn opgenomen Er bestaat overeen
stemming omtrent het feit, dat de manier
waarop deze rechtsgelijkheid zal worden toe
gepast op de Conferentie zal worden be
sproken.
Op de basis van deze verklaring heeft
Duitschland zich bereid verklaard, weer aan
de Ontwapeningsconferentie deel te nemen.
3
De regeeringen van het Vereenigd Konink
rijk, Frankrijk. Duitschland en Italië zijn be
reid. gemeenschappelijk met alle andere Euro-
peesche staten nogmaa's plechtig te bevesti
gen, dat zij onder geer. omstandigheid zullen
trachten huidige of toekomstige kwesties tus
schen de ondergeteekenden met geweld op te
lossen. Een en ander mag niet vooruitloopen
op een nadere bespreking inzake de kwestie
der veiligheid.
4
De vijf regeeringen der Vereenigde Staten,
van het Vereenigd Koninkrijk, Frankrijk,
Duitschland en Italië verklaren, dat zij be
sloten zijn ter conferentie gemeenschappelijk
met de andere daar vertegenwoordigde mo
gendheden het daarheen te leiden, dat onver
wijld een overeenkomst wordt uitgewerkt,
welke een wezenlijke vermindering en begren
sing der bewapeningen tot stand brengt en
tegelijkertijd voorziet in 'n toekomstige her
ziening met het doel om te komen tot verdere
vermindering.
w. g. L. Ramsay MacDonald, voorz.
Norman H. Davis.
John Simon.
I. P. Boncour.
C. von Neurath.
Aloisi.
Van de Zaterdagnacht tot stand gekomen
overeenkomst tusschen de vijf mogendheden
moet de Engelsche tekst als de officieele be
schouwd worden.
Het eerste punt der verklaring is bijna ge
lijk aan de gelijkgerechtigdheidsformule van
Herriot, doch op Duitsch verlangen is dit
punt aldus gewijzigd, dat de verleening der
gelijkgerechtigdheid niet als een der „doel
einden" maar als een der „grondbeginselen"
der ontwapeningsconferentie wordt be
schouwd. Voorts is op Duitsch verlangen in
gevoegd, dat dit beginsel in de toekomstige
ontwapeningsconferentie dient te worden op
genomen. De Engelsche tekst spreekt in dit
punt over de gelijkgerechtigdheid als „equa
lity of rights". Bij het eerste pun't heeft Mac
Donald de uitdrukkelijke mondelinge verkla
ring gegeven, dat het beginsel der rechtsge
lijkheid in de ontwapeningsconventie zal wor
den opgenomen.
Het derde punt is gebaseerd op het voor-
stél van Sir John Simon en heeft de strek
king, als aanvulling, van het Kelloggpact en
rekening houdend met de ervaring van het
Japansch—Chineesche conflict, niet alleen
oorlog, maar ook het toepassen van geweld
bij de oplossing van politieke conflicten uit te
sluiten. Op Fransch verzoek werd vastge
steld, dat door deze nieuwe formeele verplich
ting tot het nalaten van geweld niet werd
vooruitgeloopen op de regeling der veilig'
heidskwestie. De Duitsche regeering ver
klaarde zich bereid, deze punten te aanvaar
den, aangezien daardoor in de bestaande in
ternationale verplichtingen geen wijziging
wordt gebracht.
Ten aanzien van het vierde punt wordt er
op gewezen, dat het opnemen van de ver
piichting van Duitschland om te ontwapenen
overbodig zou zijn geweest, aangezien
Duitschland reeds zoo goed als geheel ont
wapend is.
Op wensch van MacDonald heeft aan de
slotzitting der Vijfmogendhedenbespreking
ook de voorzitter der ontwapeningsconferen
tie, Arthur Henderson, deelgenomen. Uitvoe
rig werd nog gesproken over de mogelijkheid
om het tempo van de werkzaamheden der
ontwapeningsconferentie te bespoedigen. De
plenaire conferentie zal in het midden van
Januari weer bijeenkomen om haar werk in
vollen omvang te hervatten. Hierbij is tus
schen de vijf groote mogendheden overeenge
komen om in dezelfde verhouding interne be
sprekingen te voeren wanneer nieuwe schijn
baar onoverkomelijke moeilijkheden voor de
ontwapeningsconferentie opduiken. De groo
te mogendheden hebben hierdoor een vaste
procedure van gemeenschappelijke besprekin
gen tot regeling van alle belangrijke kwes
ties voor de toekomst vastgesteld. Een voor
stel van Fransche zijde om aan de toekomsti
ge besprekingen der vijf groote mogendhe
den ook den eersten rapporteur der ontwape
ningsconferentie, Benesj, te laten deelnemen,
werd door de aanwezigen in de zitting van
heden afgewezen.
Van vooraanstaande Duitsche zijde te Ge
neve wordt verklaard, dat thans eindelijk het
principe der gelijkgerechtigdheid van alle
staten die aan de ontwapeningsconferentie
deelnemen, is erkend. De Duitsche regeering
blijft in de gelegenheid, de conferentie weer
te verlaten, indien zij merkt, dat het erkende
beginsel in de practijk niet voldoende wordt
toegepast. In een dergelijk geval zal de Duit
sche regeering zich in een gunstiger positie
bevinden dan tot nog toe, want men zal dan
een flagrante schending van de thans tot
stand gekomen over<> komst kunnen consta-
teeren. Natuurlijk ziet men ook van Duitsche
zijde wel in, dat de practische toepassing van
het erkende beginsel op moeilijkheden zal
stuiten. Het zou echter thans niet tactisch
zijn geweest, zich nog langer aan de ontwa
peningsconferentie te onttrekken, temeer om
dat men daar nu de gelegenheid heeft om
over de practische uitvoering der gelijkge
rechtigdheid te onderhandelen.
In internationale kringen ziet men in de
nieuwe overeenkomst in de eerste plaats de
theoretische erkenning der Duitsche rechtsge
lijkheid. Zoolang er geen nieuwe ontwape
ningsconventie is, blijven echter de bestaan
de verplichtingen voor Duitschland voortbe
staan. De definitieve stand der Duitsche be
wapening is afhankelijk van het lot der ont
wapeningsconferentie. Indien deze mislukt,
dan zou Duitschland na de overeenkomst van
thans zijn volle vrijheid van handelen heb
ben gekregen. Resumeerend komt men dan
ook tot de conclusie,-dat de thans gevonden
formule noch de ontwapenigsconferentie.
noch den Duitschen gelijkgerechtigdheids
eisch ook maar een stap verder heeft ge
bracht, zoodat de twijfelenden nog even scep
tisch tegenover de mogelijkheid van een suc
ces staan als tevoren.
o
De Duitsche minister van buitenlandsche
zaken von Neutrath is gisteravond om 6 uur
uit Geneve vertrokken en zal Maandagmid
dag te Berlijn arriveeren.
De Duitsche regeering zal morgen voer de
eerste maal weer deelnemen aan de bijeen
komst van het presidium der ontwapenings
conferentie. Zoowel morgen als fn de op
Woensdag te houden zitting van de hoofd
commissie zal Ehiitschland vertegenwoordigd
worden door den gezant von Weizsacker.
MacDonald en Paul Boncour zouden even
eens in den loop van Zondagavond uit Ge
neve vertrekken.
Het Fransche kabinet besluit on
der voorwaarden te betalen.
Herriot zal de vertrouwenskwes
tie stellen.
In de gistermorgen gehouden kabinetszit
ting heeft de Fransche regeering met alge-
meene stemmen besloten, onder bepaalde
voorwaarden den op 15 December a s. ver
vallenden schuldentermijn te voldoen. De
tekst van het regeeringsbes'.uit is nog niet be
kend en moet nog nader uitgewerkt worden
In politieke kringen weet men echter mede te
deelen, dat het in wezen dezelfde ontwerp
resolutie is, die gisteren door de beide Ka
mercommissies is aa'ngenomen en den mi
nister-president zijn voorgelegd. Hedenmid
dag bij het begin der Kamerzitting zal Her
riot mededeeling doen van het regeeringsbe-
sluit en bij de stemming daarover de vertrou
wenskwestie stellen.
Gistermorgen had Herriot nog een onder
houd met den Britschen ambassadeur te
Parijs lord Tyrrell, waarbij de kwestie van
het gemeenschappelijk optreden van Frank
rijk en Engeland opnieuw ter sprake is geko
men.
Hoover tegen een wereld-schul
denconferentie.
Naar wordt medegedeeld zal de regeering
Hoover de voorwaarden, die van Fransche
zijde aan de betaling der schulden worden
geknoopt, o.a. dat Hoover zijn medewerking
zal verleenen aan het houden van een wereld-
schuldenconferentie, afwijzen.
Besprekingen tusschen de lei
ders der circulatiebanken.
De eerste voorbereidende bespreking van
de gouverneurs en leiders der circulatieban
ken is gister in het gebouw van de Bank voor
Internationale Betalingen gehouden en duur
de van 10 tot 1 uur. De discussies, die onder
leiding stonden van dr. Melchior, werden
gistermiddag voortgezet.
Een nieuwe Engelsche schulden
nota aan Amerika.
De Engelsche regeering heeft de regeering
der Ver. Staten een nieuwe nota inzake de
schuldenkwestie doen toekomen. Zij betreurt,
dat Amerika niet heeft toegestemd in uitstel
van de schuldenbetaling van 15 Dec. en ver
klaart, d2t het geheele bedrag in goud za
worden gestort, echter fiiet op de rente
rekening, doch geheel op de rekening van de
amortisatie van *de Engelsche schuld aan
Amerika. Engeland wenscht een bespoedi
ging van de onderhandelingen over de schul
den, zoodat voor 15 Juni 1933, wanneer de
nieuwe termijn vervalt, schoon schip zal zijn
gemaakt.
De Engelsche nota bestaat uit vijf punten
waarin o.m gezegd wordt, dat de Engelsch
regeering overtuigd is. dat door geen andere
op'ossing dan het uitstel der komende April-
betaling de gevaren van verdere transfers
kan voorkomen. Hervatting der betalingen
moet tot algemeen onheil leiden De betaling
van 15 December zal geschieden, omdat de
tijd te kort was voor onderhandelingen en de
Amerikaansche regeering verklaarde, dat be
taling thans de vooruitzichten op een bevredi
gende regeling der schuldenkwestie aanzien
lijk zou verbeteren.
Het Fransche revolutie-ontwerp
De buitenlandsche commissie van den Ka
mer heeft Zaterdag den door den subcom
missie vastgestelden tekst van het resolutie
voorstel betreffende de schuldenkwestie aan
genomen met 24 tegen 6 stemmen. Een voor
stel tot het onvoorwaardelijk weigeren van
betaling werd verworpen met 23 tegen
stemmen en een onthouding.
Frankrijk vóór een internationale
schuldenconferentie.
In de inleiding van de door de Fransche
Kamercommissies aangenomen ontwero-reso
lutie wordt gewezen op de groote beteekenis,
die de Kamer hecht aan een internationale
conferentie. Doel van deze conferentie zou
zijn, verbetering te brengen in de economi
sche wereldvernoudingen door geldverschui-
vingen zonder tegenprestatie in de toekomst
te vermijden. In de resolutie wordt er verder
op gewezen dat Frankrijk niet van plan is,
zich te onttrekken aan de verplichtingen die
het op zich genomen heeft. Frankrijk zou
echter moeten verklaren, dat de betaling van
de op 15 December vervallende schulden
niet in aanmerking zou kunnen komen zon
der dat Amerika van tevoren zou toestem
men in de internationale geldconferentie.
Deze ontwero-resolutie zal nu aan de ple
naire vergadering der beide Kamercommis
sies worden voorgelegd.
De radicaal-socialistische Kamerfractie
heeft besloten, haar houding eerst te bepalen
na de verklaringen van den minister-presi
dent, die hij heden in de Kamer zal afleggen
Ook de financiëele commissie van de
Fransche Kamer heeft de ontwerp-resolutie
inzake de schuldenkwestie aangenomen en
wel met 25 tegen 4 stemmen en 4 onthoudin
gen.
In de motiveering van de resolutie wordt
nog gezegd dat de regeering der Ver. Staten
door het Hoover-moratorium zelf heeft bijge
dragen tot een aVeheele verandering der
omstandigheden. Daardoor zouden de vroe
gere srhuldenaccoorden hun kracht hebben
verloren.
De voorbespreking in Bazel be
ëindigd.
Het tweede gedeelte van de voor-confe
rentie der gouverneurs der circulatiebanken
is gisteravond om 7 uur beëindigd. Hierbij
heeft dr. Luther naar men meent te we
ten in particuliere besprekingen met de
verschillende gouverneurs de kwestie der ver
lenging van de Stillhalte-overeenkomst en de
daarmede in verband staande consolidee-
ringsmogeliikheden te berde gebracht.
De met de betalingen van schulden aan
Amerika voor zoover deze niet in goud
worden verricht samenhangende trans
ferkwesties zijn uitvoerig in deze zitting be
sproken, vooral echter ook de ongunstige re
acties op het Engelsche pond verschillende
andere valuta's die aanleiding geven tot den
vrees, dat de goederenruil hierdoor opnieuw
za' worden gedrukt.
De zitting van den raad van beheer, die
heden zal worden gehouden onder voorzit
tersrhap van den Duitschen vice-president
dr. Melchior, begint reeds om 10 uur.
Fransche hulp aan Engeland?
MacDonald zal in den loop van de volgen
de week te Londen terugkeeren. Daar de re-
geering reeds heeft besloten, Aanstaanden
Donderdag Amerika in goud te betalen, zal
bij de komende kabinetszitting slechts de for
meele bevestiging der genomen besluiten
plaats hebben
Te Londen liep Zaterdag het gerucht dat
Frankrijk een deel van zijn goudvoorraad ter
beschikking van Engeland zou stellen om de
Engelsche betalingen te vergemakkelijken.
Dit zou het resultaat zijn van de besprekin
gen te Parijs in welker verloop Engeland
zich zou hebben bereid verklaard als tegen
prestatie voor een dergelijken Franschen
steun voorloopig af te zien van onderhande
lingen over het accoord van Lausanne, zoo
dat Frankrijk niet aan Engeland za! behoe
ven te betalen.
De „Manchester Guardian" geeft een iet
wat andere lezing over deze besprekingen
Volgens dat blad heeft MacDonald uit eigen
beweging voorgesteld dat, indien Frankrijk
het accoord van Lausanne in zooverre in
werking zou doen treden, dat het zich zou
onthouden van iedere aanspraak tegenover
Duitschland d° Engelsche regeering geen
eischen aan Frankrijk zou stellen. Onver-
schi'lig, of Londen of Parijs öf beide aan
Amerika zouden betalen. De Engelsche mi
nister-president zou hierdoor een verderen
economischen achteruitgang hebben willen
vermijden.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK BIJ
WITTENBERGE.
Drie dooden, twee zwaar ge
wonden.
Gp den straatweg tusschen Perleberg en
Wittenberge, dicht bij Potsdam, is gister een
ernstig auto-ongeluk gebeurd. De chauffeur
Otto Coelln maakte zonder toestemming van
den eigenaar, met een Maibach-Zeppelin-
auto van een zekeren Voss uit Hamburg een
tocht. In 'n bocht verloor hij echter de macht
over zijn stuur en reed met groote snelheic
tegen een boom. De wagen werd vernield en
de inzittenden werden eruit geslingerd. Drie
hunner, waarvan twee meisjes uit Perleburg,
werden gedood. E>e chauffeur en een andere
inzittende werden zwaar gewond naar het
ziekenhuis te Wittenberge overgebracht.
Colbertcostuums chemisch reinigen f 2.50
Japonnen - 2.
Mantels 2.50
Regenjassen of -mantels - 2.50
Op alle andere goederen 20 korting.
OPHEFFING VAN NOODVERORDE
NINGEN TEGEN EXCESSEN.
Naar verluidt, zal rijkskanselier Von
Schleicher in zijn radiorede, die a.s. Donder
dag zal worden uitgezonden door alle Duit
sche zenders, medeoeelen, in hoeverre en on
der welke voorwaarden sprake kan zijn van
de verschillende noodverordeningen tegen
politieke terreur. Wanneer het politieke
leven rustiger wordt, zouden vermoedelijk
de speciale rechtbanken kunnen worden op
geheven. Ook de verordening tot beperking
van de persvrijheid zou onder die voorwaar
de kunnen vervallen. De rijkskanselier za?
zich in zijn rede ook bezig houden met de wet
tot bescherming der republiek, die aan het
einde van dit jaar afloopt. Voorzoover deze
wet betreft de bescherming van den staats
vorm, van de rijkskleuren en van de eer van
ministers en andere politieke persoonlijkhe
den, zal de wet door een noodverordening in
zijn werking worden verlengd.
DE ROERING IN DE N. S. D- A. P.
De biograaf van Hitier, dr. Von Leers
deelt mede, dat het bericht in de „Welt am
Abend", als zou hij Hitier verzocht hebben,
hem van alle functies in de partij te onthef
fen, uit de lucht gegrepen is.
VREESELIJKE MISDAAD VAN EEN
MOEDER.
Te Glad'beck is een vrouw gearresteerd,
die er van wordt verdacht, haar drie kinderen
van 5 tot 7 jaar oud, te hebben verdronken.
Slechts van een der kinderen is het lijk ge
vonden. De vrouw heeft bekend; zij 'beklaag
de er zich over, dat zij door haar man slecht
werd behandeld. Ook de man is gearresteerd
ROOFOVERVAL OF DEN
OPENBAREN WEG.
Gisteravond is in de Kroegerstrasse tt
Frankfort een man, die in een actentasch de
recette van een bioscoop, 800 R.M., bij zich
had, door twee gemaskerde roovers overval
len. Onder bedreiging met een revolver ont
rukten zij hem de actentasch. Zij slaagden
er in te ontkomen zonder herkend te zijn.
ERNSTIG VERKEERSONGELUK
BIJ COBLENZ.
Zaterdagnacht keerden verscheidene nat.-
soc. van een bijeenkomst in Coblenz met een
vrachtauto terug In de nabijhrd van Koen-
nern begon de aut< te slingeren en vloog te
gen een telegraafpaal. Verschi ler.de inzitten
den werden tegen den grond geslingerd. Een
jDersoon, een vader van 11 kindei en werd
doodelijk gewond, twee anderen bekwamen
zware verwondingen.
ITALIË, JOEGO-SLAVIE
EN FRANKRIJK.
Het bericht, dat Joego-Slavië 25 millioen
gulden voor vlootdoeleinden gaat besteden
neeft te Rome een onaangenamen indruk ge
maakt. De „Tribuna" schrijft in dit verband
'n artikel, waarin gewezen wordt op de eco
nomische crisis en op de politiek van Joego-
Slavië, die op leeningen leeft. Wie zal zoo
edelmoedig zijn deze millioenen te verschaf
fen? (Hiermede wordt klaarblijkelijk Frank
rijk bedoeld). Het blad acht het waarschijn
lijk, dat hierdoor de Fransch—Italiaansche
betrekkingen die men juist met zoo veel
moeite trachtte te verbeteren, benadeeld zul
len worden.
GRIEKSCH VRACHTSCHIP
VERGAAN.
Het Grieksche vrachtschip „Timios Stavros"
is in een zwaren storm bij Zakynthos ver<
gaan. Twee leden van de bemanning ver
dronken, terwijl de overige 23 zich in een
boot konden redden.
ONTPLOFFING IN EEN
BROUWERIJ.
In een brouwerij te Ottobeuren in Zwaben
is een 25 H.L.-vat, waarin zich gas had ont
wikkeld, geëxplodeerd. Een kuipersbaas werd
weggeslingerd en op slag gedood, terwijl een
brouwmeester met ernstige verwondingen
naar het ziekenhuis moest worden gebracht.
