Van Rommelzaken Hobbeltie
ceum te Alkmaar om over 1932 een subsidie
te verleenen van f 150 per leerling in Bergen
tot een totaal bedrag van 162.50.
Wethouder Apelaoc.ru wenschte uit billijk
heidsoverwegingen het verzoek in te willigen.
Wethouder Apeldoorn was als regel
tegen uitbreiding van subsidie, doch elk jaar
wordt daartegen gezondigd. Als regel wilde
hij ook de wettelijke regeling. Voor het Han
delsonderwijs is ook zonder wettelijke ver
plichting subsidie verleend en uit billijkheids
overweging is spr voor inwilliging en dit te
meer omdat per leerling de helft gevraagd
wordt van hetgeen voor H. B. S. en gym
nasium betaald moet worden.
Voor een groot deel van N.-H. is het Ly
ceum een behoefte en spr. wees op het enorme
fcecirag, dat het. schoolbestuur moet opbren
gen. Uit Bergen volgen 12 leerlingen daar
het onderw ijs en spr. is dan ook voor inwil
liging van het verzoek.
De heer Miltenburg merkte op, dat
alle belastingbetalers mede betalen voor de
leerlingen die het Gynasium bezoeken. De
billijkheid brengt inwilliging van dit ver
zoek mede.
De heer Zeiler: De 90 komen reeds
uit de openbare kas. Wij wenschen niet ver
der te gaan dan de wet ons verplicht en dit
omdat ook wij principieel den ondergrond
niet juist oordeelen.
Dr. H e m e 1 r ij k misgunt niemand zijn
gebouw, doch vast staat dat er van gelijk
stelling van gebouwen geen sprake is. Het
recht, het onderwijs, dat de ouders wen
schen is erkend Voor het L.O. voor 100 pCt.
net groote uitwassen, waarbij is gebleken,
dat de kosten van het onderwijs in Neder
land zoo opgevoerd zijn, dat het niet te be
talen is. De verschillende regelingen maken
het niet zoo eenvoudig om hier van billijk
heid te spreken. Is het billijk dat de ge
meenschap alle kosten betaald?
De heer M i 1 te nb u r g: Daar hebben
Wij recht op.
Dr. H e m e 1 r ij k: Ik vermoed dat op
grond van de ervaringen met het L. O. de
christelijke regeeringen in deze geen wets
voorstel hebben inged:end. U vraagt van ge
meenten wat christelijke regeeringen niet
deden. Zoodra er toe wordt overgegaan is
elke rem weggenomen en het mag niet ge
schieden voor de regeering een bevredigend
wetsvoorstel heeft ingediend.
Wat u vraagt is een achteruitstelling van
het openbaar onderwijs, dat het voedsel ge
ven voor geestelijke eischen aan de geestelij
ken laat, doch ieders gevoelen ontziet. Sipr.
zal dan ook met het voorstel van de meer
derheid meegaan.
Weth. Apeldoorn oordeelde, dat waar
de kleinste helft van de bevolking zich mis
kend gevoelt, het zeker billijk is het verzoek
in te willigen. Bij het handelsonderwijs deed
;men het ook.
Dr. Hemelrijk: Het verhaalsrecht is
op voorstel van mij en op verzoek van r.-k.
ouders ingetrokken.
Weth. Apeldoorn: De billijkheid zegt
toch ook wat.
Dr. Hemelrijk: Ik vind het standpunt
van andere gemeenten een vooruit loopen op
een wettelijke regeling en dus verkeerd. Men
had met het gebouw zeker bescheidener
kunnen handelen en ik wil de 10 juist niet
geven, omdat er een rem moet blijven.
Mr. Dekker was het niet met dr. He-
nHriik eens. 60 van d? belastingbetalers
zijn christelijk en katholiek en nemen geen
genoegen met het openbaar onderwijs en
moreel bestaat er verplichting tegenover de
60 belastingbetalers, dit is het idee van
de pacificatie en dit gevoelt zij als billijk
en zij zal dus voorstemmen.
Dr. H e m e 1 r ij k: Omdat u voorstander
bent van het bijz. onderwijs.
Mevr. Dekker: Omdat het naar mijn
gevoel dieper gaat.
Dr. Hemel r ij k: Elk heeft het recht
een eigen waterleiding te stichten, doch nog
niet het recht om de kosten daarvan van de
gemeenschap te vorderen.
De heer Zeiler: Precies.
Mevr. Dekke r: Wij zijn moreel ver
plicht om rekening te houden met de 60
belastingbetalers.
Dr. Hemejr ij k: Die hebben de rege
ling toch landelijk in handen, waarom rege
len zij het dan niet.
De heer Miltenburg: De regeering
geeft reeds 80 en 90 en men kan ook ver
onderstellen, dat de regeering er ap ver
trouwt, dat ook de gemeenten billijk zullen
handelen.
Dr. H e m e 1 r ij k oordeelde dat de re
geering geen 100 geeft om het heft in
handen te houden.
De heer Dingerdis wees dr. Hemel
rijk er op, dat in Alkmaar zijn partijgenooten
allen voor de subsidie stemden.
De voorzitter zeide, dat de meerder
heid van het college zich aan de wettelijke re
geling wil houden.
Mevr. Dekker: Steun voor het vervolg
onderwijs is ook niet wettelijk verplicht.
Devoorzitter: Wij achtten dit noo
dig en beslissen er bovendien zelf over dat
het er zijn moet.
Weth. Apeldoorn merkte op dat bij het
Handelsonderwijs de wettelijke regeling niet
is rrevolgd.
De voorzitter: Dit is nooit mijn
standount geweest.
De heer Den Das oordeelde de opmer
king van den heer Dingerdis geen gelukkige.
In het algemeen ste't zijn partij zich op de
wetteliike regeling. Wat in A'kmaar gebeur
de geschiedde op grond van een regeerings-
compromis.
Het minderheidsvoorstel werd hierop aan
genomen met 6 tegen 5 stemmen. Tegen
de r -k en mevr. Dekker.
Voorstel om den pensioengrondslag voor
e i^«f-ve,dwachtfr vast te stellen op
1677 6n VOOr mei' ^oos' onderwijzeres, op
Conform besloten.
Vaststelling van de Gemeentebegrooting
voor 1933 en die van het G. E. B., van het
Gemeentelijk Woningbedrijf en van het
Burgerlijk Armbestuur
Bij deze voorstellen kwam mede in be
handeling een voorstel om de salarissen van
de wethouders met 10 te verlagen.
Een voorstel om een commissie van onder
zoek te benoemen naar de waterleidingtarie
ven van het P. W N. en als voorzitter van die
commissie wethouder Macdouald aan te
wijzen.
Een schrijven van Bergens Belang, inzake
uitbreiding politiecorps en den verslechterden
dienst van het Post-telegraaf en telefoonkan
toor.
Een voorstel om den tweeden veldwachter
)ij de telefoon aan te sluiten.
Een verzoek om een lantaarn te plaatsen
aan de Adama van Scheltemaweg (ingewil
ligd) een dito voor een lantaarn aan den
Middengeestweg (afgewezen) een dito voor
het plaatsen van een lantaarn aan het einde
van de Kerkelaan (reeds ingewilligd).
Een verzoek om een lantaarn te plaatsen
in de Rondelaan (afgewezen).
Een verzoek van de bewoners van den
Geestweg om dien weg stofvrij te maken
door B en W. afgewezen).
Verschillende verslagen van vereenigingen.
Een voorstel van B. en W. om het als ijs
baan ingerichte weiland aan den Kerkendijk
aan de Berger IJssportvereeniging te ver
huren voor 206 Der jaar.
Een voorstel om aan het schoolbestuur
van de R K. Jongensschool St. Adelbertus
voor het vervolgonderwijs een bedrag van
f 452 toe te staan.
Een voorstel om aan de Openbare Lees
zaal te Alkmaar voor 1933 een subsidie van
f 50 toe te staan.
Een voorstel om aan de R.K. Sportver.
Berdos een jaarlijksche subsidie toe te kennen
van f 50.
Een voorstel om de opcenten op de Perso-
neele belasting van 50/10C op 75/150 te bren
gen en die der hoofdsom op de Gemeente
fondsbelasting van 40 op 60.
Een voorstel om van 1 Jan. 1933 af aan
het tarief van de stroomprijs voor grootver
bruik, kracht en verwarming de bepaling toe
te voegen, dat boven een verbruik van 30000
K.W.U. de stroomprijs zal bedragen 4 cent
per K.W.U. Dit in verhand met het onderwijs
in electrisch koken aan de St. Josepstichting.
Algemeene beschouwingen.
De heer V o t e bekwam hierop het woord
voor algemeene beschouwingen.
Spr. betoogde het volgende:
Om de discussie te bekorten, heeft onze
fractie besloten dat over een onderwerp
slechts door één lid het woord gevoerd zal
worden. Ik wilde daarom gaarne het volgende
in het midden brengen:
Onze fractie zal zich niet bezighouden met
de bekende en ook hier in dezen raad herhaal
delijk gebezigde phrase dat het kapitalisme
de schuld is van de huidige wereldcrisis,
maar slechts als feit constateeren dat degenen,
die steeds opnieuw deze afbrekende critiek te
pas en te onpas plaatsen er nimmer een sy
steem tot herstel van deze crisis tegenover
hebben geplaatst.
Het is in dezen tijd van crisis en van ma
laise voor elke gemeente uiterst moeilijk om
het hoofd boven water te houden werk
verschaffing vraagt zeer zware offers en ook
zij die ten slotte deze moeten brengen, onder
vinden in hooge mate den invloed der moei
lijke tijdsomstandigheden.
Onder werkverschaffing verstaan wij het
streven van de overheid om een zoo groot
mogelijk aantal werkloozen op dusdanige
wijze aan werk te helpen, dat zr niet aan de
armoede worden prijs gegeven. En daar de
werkloozen in deze wereldcrisis bestaan uit
arbeideis van de meest uiteenloopende takken
van bedrijf en industrie, moet er naar werk
gezocht worden waar de meesten van hen
bruikbaar voor zijn. Uit den aard der zaak
zal dat-wel voornamelijk grondwerk zijn
niemand heeft tot nu toe een andere, betere
oplossing gevonden. Volkomen juist is het
dat er nu kans bestaat dat inderdaad een
groep werklieden, n.1. de beroepsgrondwer
kers, schade kunnen hebben, daar zij als vak-
menschen in deze gevallen aangewezen zijn
op het loon in werkverschaffing waarbij
inmiddels niet uit het oog dient verloren te
worden dat andere vaklieden door het uit
blijven van particulier werk, in dezelfde om
standigheden verkeeren.
Hoe dankbaar moet de gemeente echter zijn
voor den steun van de regeering, die het
mogelijk maakt dat de met name genoemde
en door de raad zelf op 11 October aanvaar
de werkobjecten arbeidsgelegenheid geven
aan alle Bergensche werkloozen. niet aan een
bepaalde groep, niet aan een bepaalde klasse
maar aan allen.
Dat die regeeringssteun voor elke gemeente
anders is. vestigde helaas den indruk, dat er
over de hoegrootheid van het uurloon en
over het percentage van de subsidie kon wor
den gepingeld en dat is wel zeer te betreuren
Even betreurenswaard is het dat de uitkee
ring uit het Gemeentefonds volgens de z.g
tooverformule een premie beteekent op on
zuinig beheer. Volgens de uitstekende rede
die burgemeester J. L. Bouma heeft gehou
den bij de behandeling van de begrooting
van Emmen, ontvangen de N.-Hollandsche
gemeenten gemiddeld 18, in Drente f 9 per
inwoner en bet geheele land 11. Bergen
moet tevreden zijn met 6.3.
Het is te wenschen dat B. en W. een ver
zoek willen richten aan den minister om deze
berekening te herzien vooral ook omdat de
uitkeering zich niet aanpast aan de snelle
stijging van de uitgaven voor werkverschaf
fing om van andere noodzakelijke uitgaven
niet te spreken; wij wijzen slechts op het on
voldoend sterke politiekorps.
Het is ten (.enenmale onjuist, dat de vergoe
ding uit het gemeentefonds op het plattelane
veel lager moet zijn dan in de steden. In de
formule van artikel 4 van de wet op de finan
cieele verhouding komt nog een factor in het
geding en dat is de draagkrachtfactor. Deze
factor zou dan volgens het principe der wet
de uitkeering feitelijk moeten beheerschen en
wat blijkt nudat dit principe voor onge
veer 800 gemeenten niet is kunnen worden
volgehouden. Een wijziging van het systeem
der Gemeentefondsbelasting is dan ook
dringend gewenscht.
Het doet ons genoegen te hebben bemerkt
dat B. en W. in de begrooting geprobeerd
hebben, de meest mogelijke soberheid te be
trachten en dit voelen wij als een noodzake
lijkheid. Want nu reeds vragen rente en af
lossing van leeningen het vierde deel van het
geheele begroohngscijfer terwijl de kosten
van onderwijs steeds stijgende zijn en nu
reeds bijna het vijfde deel van het begroo-
tingscijfer uitmaken. Belastingverhoogingen
blijken noodig en in varband hiermede kun
nen wij ons zeker niet vereenigen met subsi
dies aan sectarische verenigingen bovendien
is onze fractie pr.ncipieel tegen alles wat de
verbrokkeling van ons vo!k nog meer in de
hand werkt
Als een der hoofdbronnen van bestaan van
liet overgroote deel der gemeentenaren be
schouwen wij het vreemdelingenverkeer,
vooral tegenwoordig: de kurk, waarop de
gemeente drijft
Het ligt o. i. op den weg van het gemeente-
laestuur dit bedrijf op de meest krachtige
wijze te steunen, ten bate van de algemeene
welvaart. Gaarne verklaren wij dat zoowel
B. en W. als de geheele raad steeds getoond
hebben hiertoe bereid te zijn. Toch moeten
wij opmerken dat de gemeentelijke subsidie
veel te laag is. Wanneei men die vergelijkt
met de subsidies van andere gemeenten, dan
komt Bergen wel heel sterk achteraan. Met het
oog op de begrooting zijn dit jaar van ons
geen voorstellen te verwachten tot verhoo
ging van deze subsidie, doch wij vertrouwen
dat B. en W. een volgend jaar een verhoo
ging in ernstige overweging zullen nemen.
Gaarne hulde aan B. en W- die met behulp
van de ambtenaren in zulk 'n korten tijd het
omvangrijke werk van de begrooting hebben
gereed gemaakt.
Maar bij alle hulde één verwijt en wel dat
B. en W. den raad niet hebben gekend in een
vraag van groot algemeen belang, n.1 in de
adhaesiebetuiging voo~ het behoud van de
rechtbank te Alkmaar en die B. en W. van
Alkmaar gevraagd hadden aan de gemeente
besturen van de omliggende plaatsen. Onze
sympathiebetuiging zou wel niet den door
slag gegeven hebben, maar wij spreken de
hoop uit dat B. en W. in den vervolge den
raad niet meer op deze wijze zullen uit
schakelen.
Ik heb gezegd.
De voorzitter zeide dat 3. en W
overtuigd waren van de instemming
van den raad, dat zij adhaesie betuigden.
De heer V o t e Dan had het ter
visie gelegd moeten worden, omdat aan
het hoofd van de gemeente de raad
staat.
De voorzitter zou dit alsnog doen.
De heer Den Das verheugde zich er
over, dat ook anderen thans algemeene
beschouwingen hebben gehouden.
Ten aanzien van de werkloosheid be
toogde hij, dat in de begrooting een
symptoom merkbaar is van herleving en
een zakken naar de diepte.
De werkverschaffing wordt gezocht in
productief werk. Dit gebeurde voorheen
ook, doch dan konden de arbeiders in
taakvverk, nog tot een behoorlijk loon
bekomen. Thans is dit uitgesloten en
daarom za'. spr. voorstellen om be-
paa'de werken in de vrije markt uit te
voeren.
Voorheen rust in de bedrijven door
het volgen van vastgestelde regelingen.
Gaat men thans meer de anarchie vol
gen, dan krijgt men weer stakingen bij
een gunstigen en uitsluitingen bij een
ongunstigen conjunctuur.
Spr. wees op het gevaar om normaal
werk niet normaal uit te voerei Voor
werkverschaffing wil hij werk in aan
merking laten komen dat anders niet
wordt uitgevoerd. Hij hoopte dat het
adres van de werkgevers in deze dat is
ingekomen ook van invloed zal zijn
Voorts oordeelde hij den geest van het
B. A. niet overeenkomstig den geest van
dezen tijd. Een ander systeem is noodig.
Spr. bepleitte het instellen van een Maat
schappelijk Hulpbetoon. Daardoor kan
mer. betere regelingen scheppen met
volkomen controle van den raad.
Spr. grootste grief is, dat daar waar
geldelijke steun niet kan uitblijven, die
menschen vallen onder den geest van
de armenwet.
Spi. oordeelde voorts, dat de radio-
voerziening als overheidszaak noodza
kelijk maakt een onderzook in te stel
len naar de mogelijkheid van een ge
meentelijk radio-distributiebedrijl.
Mevr. Dekker begon met een woord
van protest tegen de wijze waarop de
raad wederom tijdens het Kerstfeest
dat met politiek niets te mak?-* heeft
met een te snel tempo de begrooting
moest behandelen.
Spr. wees er op dat men volgens de
wei 4 maanden te laat is en gaf in over
weging een volgend jaar eerder met de
behandeling te beginnen. Voor B en W
moge het gemakkelijk zijn, dat de raad
tijd mist om zich op de hoogte te stel
len doch het algemeen belang vordert
dat dit wel geschiedt, 'ihans gevoelde
zij zich niet competent om de begrooting
juist te behandelen, zooals zij noodig
oordeelde. Wij leven in een zwaren tijd
Wij weten niet waaraan wij ons te hou
den hebben. Zij oordeelde, dat het een
belang van de gemeente om toe te ko
men met zoo weinig mogelijk subsidie,
omdat het Rijk toch voornen^te is, la
ter de verleende subsidies op ct$gemeen-
ten te verhalen.
Dr. H e m e 1 r ij k Daarvan staat
niets vast. Wij krijgen eerst de verkie
zingen.
Mevr. Dekke r stond op heti-tand-
punt, dat er voor ieder een ruime be
staansmogelijkheid moet zijn en dat de
gemeente zuinig moet worden beheerd
Pas dan is belastingverhooging veroor
loofd.
Voorts wees zij er op dat voor 1933 het
rijkssubsidie niet bekend is. Zij oordeel
de voorts, dat de raadsleden met het
doen van uitgaven zoo behoorden te
handelen of het hun eigen portemon-
naie gold.
De voorzitter wees op de conti
nuïteit in de verschillende begrootingen
en meende, dat de raadsleden in vorige
bcgrootingen een leiddraad van volgen
de kunnen hebben. Een te spoedige be
handeling van een begrooting brengt
ook moeilijkheden.
Dr. H e m e 1 r ij k was niet voornemens ge
weest algemeene beschouwingen te houden.
Nu echter een nieuwe fractie zich geroepen
gevoelde haar politiek standpunt, uiteen te
zetten, oordeelde hij het noodig daarop
critiek uit te oefenen. Juist in groote lijnen
moet men zien waar de toekomst ligt in de
scheiding tusschen de fracties opdat de bevol
king richting kan kiezen. Spr. was niet ge
woon een onbillijk verwijt op zich te laten zit
ten Onbillijk is 't verwijt dat 't een phrase
zou zijn, dat de diepere oorzaak van de
ellende ligt waar wij die aanwijzen. Het is
niet spr. bedoeling daarop dieper in te gaan.
doch wel om de verschillende richtingslijnen
aan te geven. Phrase beteekent een kennelijke
onjuistheid. Wanneer het met een school of
een gasbedrijf niet goed gaat, dan keert men
zich tegen de leiding en terecht, omdat die
de macht heeft misbruiken te herstellen.
Wanneer U zegt, dat het kapitalisme een
stelsel is en dus niet verantwoordelijk, dan
wil ik dat ten deele erkennen, maar dan
maakt U het zich niet gemakkelijker, want U
kunt niet ontkennen, dat de leiders in eenig
bedrijf niet verantwoordelijk gesteld kunnen
worden voor de gevolgen van den gang van
zaken, die zij zelf ook ondervinden, voor zoo
ver er geen omstandigheden in het spel zijn,
die zij niet kunnen beheerschen.
De heer Zeiler: Precies, nu zijn wij er.
Dr. H e m e 1 r ij kDe techniek en het pro
ductie-systeem stellen in staat, driemaal
zooveel welvaart voort te brengen als zelfs
in den goeden tijd werd voortgebracht. De
leiding van de productie en de techniek zijn
in handen van een niet groot aantal. Met
omstandigheden, die zij niet kunnen beheer
schen bedoel ik natuurrampen en bodemge
steldheid. Geen van die omstandigheden be
let welvaart te produceeren. De eenige factor
die dit belet is de onmacht van degenen, die
de leiding in handen hebben en voor 50 pCt.
hun onwil.
Er is niemand die deze wijze van productie
met zün gevolgen voor zijn rekening neemt
Als men zijn onmacht erkent, is het beschei
den te zwijgen en geen verwijt te richten tot
hen, die de verantwoordelijkheid niet dragen.
Toch zoeken wij de middelen om uit het moe
ras te komen en juist daartegen vinden wij
op onzen weg hen. die in de eerste plaats ge
roepen zijn, middelen te beramen tot verbete
ring van den toestand en wier grootste wijs
held op het oogenblik is: vasthouoen aan
achterlijke instellingen en instituten. Hun
ontbreekt de blik om in de toekomst te zien
Ook ontbreekt hun de zelfverloochening, die
daarbij noodig is. De groote fout ligt in de
verantwoordelijkheid van het bezit, de verant
woordelijkheid van opvoeding, van leiding
Ik moet dus het verwijt terugwijzen, dat wij
geen middelen aanwijzen, al erken ik, dat er
middelen aangewezen worden aan wier juist
heid ik twijfel. Wij werken aan den opbouw
van het economische leven en het scheppen
van de instellingen, die dat bevorderen en
zullen niet aarzelen, datgene af te keuren,
dat wij niet bevorderlijk achten aan het
groote doel. Dit is het richtingverschil tus
schen de fractie-Voute en die van ons en
komt zelfs in kleine dingen tot uiting. Wij
aanvaarden niet de volle verantwoordelijk
heid van den stand van zaken, wel den plicht
om alles te doen om daaruit te komen Als U
dat ook met Uw klasse aanvaardt, zou U op
den goeden weg zijn.
Feit is, dat de tariefoorlogen gevaarlijk
zijn voor Europa.
De heer Zeiler: Dat ben ik volkomen
met U eens, maar wij zijn vrijhandelaren.
Dr. H e m e 1 r ij k: Maar de leiders van
de bedrijven van Uw klasse zitten achter de
tolmuren. Zij stellen de regeeringen in op het
meedoen aan nationale belangen. Deze
vraagstukken kunnen alleen internationaal
opgelost worden met opoffering van persoon
lijke en nationale belangen. Er is een groote
partij, die in deze richting de wereld voor
gaat. In de allerlaatste plaats mogen dege
nen, die de minst verantwoordelijke nositie in
het productieproces innemen, verwijten tref
fen. Ook mogen zij in de laatste plaats de
dupe zijn. Allen worden gedupeerd, spr
weet het. Maar de arbeiders worden gedu
peerd waar het gaat om het naakte bestaan
en onze beweging zal niet rusten, vóór wij uit
het moeras zijn, mèt of zonder medewerking
van anderen. In dit licht moet men het werk
van onze menschen zien.
Spr. gaf toe, dat er ook voor zijn richting
reclame wordt gemaakt, doch was van mee
ning, dat men een richting moet beoordeelen
naar zijn beste vertegenwoordigers en hij za!
er dan ook niet voor terugschrikken, impopu
laire maatregelen te treffen wanneer hij die
juist acht.
Met de opmerking van den heer Voute over
de uitkeering van de gemeente-fondsbelasting
was cpr. het eens en spr. gaf in overweging
aan B. en W om in dit opzicht de argumen
ten van den heer Voute te gebruiken, wanneer
met 1 Jan. de regeeringsuitkeering voor de
werkverschaffing weer moet worden vastge
steld. Wanneer wij niet met hand en tand
hadden vastgehouden aan de rechten van de
arbeiders, zou men eens gezien hebben hoe
vèr het was gekomen met de armoede. Pas
stapje voor stapje, na conferenties en onder
handelen, worden de rechten der arbeiders
erkend en het is verblijdend, dat in den
strijd voor die rechten, alle arbeiders achter
ons staan. Hoe zou het zijn, als de arbeiders
aan particuliere liefdadigheid overgeleverd
waren? In steun aan de arbeiders moeten
wij zoo vèr gaan als de gemeente-financi?n
het toelaten en daarbij behoort productief
werk, dat toch moet gebeuren, buiten de werk
verschaffing te blijven, want hoe meer van
dit werk in werkverschaffing wordt uitet
voerd, hoe grooter wordt de werkverschaffing
en werkloosheid. 8
Hiejna werd gepauzeerd tot kwart over 2
Tweede zitting.
Behandeling van de begrooting.
De heer Dingerdis betoogde, dat de
werkwijze van het B. A. ook bij de zijnen
geen bevrediging meer vindt. Spr. is niet di,
reet voor een anderen naam, doch wil, met 't
oog op de groote bedragen die er bij gemoeid
zijn, meer invloed van den raad.
Voorts betoogde hij, dat in R.K. kringen
men voor een groot deel accoord gaat met
het betoog van dr. Hemelrijk, doch het pro.
ductiestelsel willen leiden in christelijke
baan, gebaseerd op naastenliefde.
De heer Zeiler merkte op, dat dr. He.
meirijk uitstekend had gesproken, doch de
onbillijkheid had begaan de zijnen in den re.
actionnairen hoek te drukken. Wij behooreu
niet tot een politieke partij, maar zijn wel
van liberalen huie en geen reactionnairen. De
grondoorzaak van de ellende is niet het ka.
pitalistische stelsel. Niemand minder dan Al.
berda heeft gezegd, dat onder het kapitalis-
tische stelsel een groote mate van welvaart
was geschapen voor alle lagen van de maat*
schappij, ook voor de arbeiders. Men moet de
maatschappij beschouwen als een ingewik.
keld uurwerk. Langs lijnen van geleidelijk
heid gingen wij den goeden kant uit tot dei
oorlog. Spr. wil geen discussie wie de schuld
is van den oorlog, doch die vernielde het
uurwerk en alle ellende en is een gevolg van
den oorlog.
Dr. H e m e 1 r ij k had de zaak algemeen
willen stellen. Uw groep is in ieder geval ver
bonden aan de liberale politiek en daarmede
heeft hij deze greep willen karakteriseeren.
Een speciaal argument was: wij zijn vrijhan*
deiaar; het gaat echter, zooais de zaken er
voor staan, niet meer zooals voor 20 jaar om
vrijhandel of protectie, het gaat om anarchie
of een goede regeling.
Mevr. Dekker uitte nog den wensch om
voortaan spoediger een begrooting in te die-
nen.
Weth. Macdonald vond hierin aanlei
ding er op te wijzen, dat dit in dezen tijd niet
mogelijk is, zonder met begrootingen te ko
men, die naar niets gelijken.
H.erop werd tot anikelsgewijze behande
ling van de begrooting overgegaan.
De wethouderssaiarissen werden met 3
pCt. verlaagd.
Tot leden van een commissie om de water
leidingtarieven te onderzoeken werden be-
noemd mevr. Dekker en de heer Dingerdis,
met den heer Macdonald als voorzitter.
Aan de orde kwam de verbouwing van het
raadhuis, omdat arrestantenlokalen noodig
zijn, raming ƒ3100 en uitbreiding van de po
litie 2000.
B. en W. hadden betoogd, dat ook noodig
was een lokaal met archiefruimte en een wo
ning voor den ve.dwachter, doch hadden dit
nog niet voorgesteld met het oog op de fi
nanciën.
Uitbreiding van het politiecorps met één
man was echter noodig. Uitvoerig werd de
noodzakelijkheid van uitbreiding van het
raadhuis besproken, waarbij de voorzit'
ter betoogde, dat aan minimumeischen vol
daan moet worden, doch dat een nieuw raad
huis, gezien de financiën nog ver weg is. Wat
over 15 jaar noodig is, dient dan onder de
oogen worden gezien.
De commissie oordeelde het bestaande ter
rein te klein voor een politiebureau met cellen
en wilde in de nabijheid van het raadhuis,
aan de Karei de Grootelaan een woning
voor den chef-veldwachter stichten met cel
len. Voor definitieve plannen zou een stuk
van het terrein van het Dr. Dekkerhuis noo
dig zijn.
De voorzitter zeide nog, dat voor een
behoorlijke bezetting één politieman meer
noodig was. Ook was telefonische aanslui
ting aan de woning van den veldwachter
Tamminga noodig.
Tenslotte werd besloten de verbouwings
plannen af te wachten en daarover later te
beslissen en de 2000 voor een politieman
te voteeren.
De heer Dingerdis wilde de beide ge<
pensionneerden aie als tijdelijke politieman
nen dienst doen vervangen, door menschen
die men daardoor een halven boterham kan
laten verdienen. Spr. gaf dit den voorzitter
in overweging.
De voorzitter oordeelde dit een zaak
voor hem als hoofd van de politie en hij zou
de besten voor deze functie blijven kiezen.
Het adres van Bergens Belang, waarifl
over het rijden zonder licht geklaagd werd,
kwam tevens ter sprake
De voorzitter had controle laten uit-
9. Hobbeltje, die nu zijn vaart ook
weer wat ingehouden had, keek eens
nieuwsgierig om naar zijn baas en
dacht: Wat zullen we nu weer krijgen!
De baas heeft weer wat hoor! En als
hij naar zijn baas keek moest hij ook
lachen en malle sprongen maken.
10. Met een sierlijken zwaai van Z)J
eene been stapte Rommelzak nu
zijn paard en zei tegen zijn makke
Hola zeg! We hebben vandaag g®n°
geloopen. We zullen het er maar ee
van nemen met deze warmte. Hij staPn
nu lachend met zijn paard naar
vlonder aan den waterkant, waar
groote ton stond.
