DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. OUD-PRESIDENT COOLIDGE OVERLEDEN. Oe ramp van de „Atlantique Qaqdiiksch Omtzicht ^Buitenland DE CHINEESCH-JAPAHSCHE GEVECHTEN. No. 5 Vrijdag 6 Januari 1933 135e Jaargang Op ruim 60-jarigen leeftijd is gisteren plot seling overleden Calvin Coolidge, van 1923 tot 1929 president van de Ver. Staten. De zwijgende. Officieël 19 dooden. Kortsluiting de oorzaak van den brand 3000 burgers te Sjang hai Kwan gedood. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- eL Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, fiancc door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote cont> en rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v l. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33 br Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Calvin Coolidge, de oud president der Ver. Staten van Amerika, is gisteren op 60- jarigen leeft ij d plotseling overleden Calvin Coolidge werd 4 Juli 1872 geboren en is dus ruim 60 jaar oud geworden. Zijn vader was boer en derhalve hield Cal vin zich gedurende zijn schooljaren in zijh vrijen tijd met boerenarbeid bezig. In 1891 begon hij wiskunde te studeeren maar reeds drie jaar later keerde hij naar het ouderlijk huis terug, waar hij opnieuw in het boerenbedrijf kwam. Op den duur beviel hem dit werk evenwel niet en hij ging daarom in de rechten studeeren. In 1904 kwam hij voor het eerst ook poli tiek eenigszins op den voorgrond. In 1910 werd hij voor een jaar tot burgemeester van Northampton gekozen en in 1912 zond deze stad hem als afgevaardigde naar de Senaat van Massachusetts, een functie die hij tot 1915 vervulde, het laatste jaar als voorzitter, waarna hij vice-gouverneur van dezen staat werd. Zijn grootere bekendheid dateert van zijn gouverneurschap van Massachusetts (1919). De gouverneursfunctie bekleedde Coolidge tot Maart 1921, toen hij na zijn verkiezing tót vice-president der Ver. Staten Boston als zetel met Washington verwisselde. President Harding voerde de nieuwigheid in, dat de vice-president, wiens functie zoo lang de president leefde feitelijk van weinig beteekenis was, bevoegdheid kreeg tot het bij wonen der kabinetszittingen. Toen Harding in Augustus 1923 overleed, volgde Coolidge hem overeenkomstig de Amerikaansche grondwet automatisch op. In de 19 maanden, gedurende welke hij Hardings plaats innam, zette hij in hoofd zaak diens politiek voort. Het petroleum schandaal, dat in 1923 aan het licht kwam, maakte zijn positie er niet gemakkelijker op. Toch slaagde hij er in alle moeilijkheden te overwinnen. In den zomer van 1924 stelden de republi- Nederl. sleepbooten in de nabijheid. Gistermiddag omstreeks 3 uur heeft de zee sleepboot „Roode Zee" van L. Smit en Co 's Internationale Sleepdienst te Maassluis vaste verbinding gekregen met het brandende schip „L'Atlantique" op ongeveer 7 mijl ten Westen van Portland. De zeesleepboot „Lau- werszee" is ook bij het schip aangekomen en tracht eveneens verbindin met het schip te krijgen. Tevens hebben drie Fransche sleep- booten verbinding met den Oceaanstoomer gekregen. Een lid van de bemanning van een der Fransche sleepbooten heeft getracht aan boord van de „Atlantique" te komen, doch nadat hem dit gelukt was moest hij het schip spoedig weer verlaten. Drie leden van de be manning van de „Lauwerszee" zijn er even wel in geslaagd aan boord van de „Atlan tique" te komen. Dit zijn de matroos P. M. de Baar, de tremmer A. Wygerse en de licht- matroos M. van Teylingen, allen van Maas- sluis. Zij onderhouden de verbinding met de verschillende sleepbooten. De zeesleepboot „Witte Zee", eveneens van L. Smit en Co.'s Internationale Sleep dienst te Maassluis, werd nog in den loop van den vooravond ter plaatse verwacht. De reederij staat er op, dat getracht wordt bet schip naar Le Havre te sleepen. Groote opwinding. Het aantal vermisten bij de catastrophe van het Fransche Oceaanschip „Atlantique wordt thans officieel met 19 aangegeven. 27 leden der bemanning zijn in een ziekenhuis opgenomen. De minister vobr de Handelsmarine, Léon Meyer, heeft Donderdagochtend vroeg een enquêtecommissie samengesteld, welke direct begonnen is met het verhooren der overle venden. De kapitein van de „Atlantique" en de eer ste officier, zoomede tien officieren en min deren zijn aan boord van een Fransche sleep- keinen hem ook voor de volgende periode can didaat en met zeer groote meerderheid werd hij op 4 Nov. 1924 tot president der Ver. Sta ten gekozen. Had Coolidge in 1923 het kabinet-Harding in functie gelaten, na zijn persoonlijke stem busoverwinning, die het begin beteekende van een eigen politiek, verzamelde hij minis ters van eigen keuze om zich heen. Op 3 Dec. 1924 zette Coolidge zijn eigen program uiteen. In die rede toonde Coolidge zich, wat de binnenlandsche politiek betrof, een voorstan der van bezuiniging, verlaging van belastin gen (speciaal ook voor de grootere inkomens, die hij productief wilde maken), protectie en coöperatie voor den landbouw, economische consolideering der spoorwegen enz. Wat de Europeesche schuld betreft en dit is in dezen tijd weder bijzonder belang wekkend zeide Coolidge, dat van de 12 milliard dollar die Europa ongeveer schuldig was aan de Amerikaansche regeering, slechts 42 pCt. was gefundeerd. „Ik ben tegen de kwijtschelding dezer schulden", sprak hij, „en ik geloof, dat het in het belang der ge heele wereld is, dat zij zoo spoedig mogelijk worden betaald. Betalingsvoorwaarden zul len wellicht moeten worden aangepast aan 't verschil in financiëele capaciteit der betrok ken landen, maar het beginsel volgens het welk elk land aan zijn verplichtingen moet voldoen, dient algemeen te worden toege past". Een gemakkelijken ambtstijd heeft Coolid ge stellig niet gehad. Talrijk en scherp waren de conflicten vooral met het congres. Het dreef tegen zijn wil de bonus-wet door, welker noodlottige gevolgen de overledene in het laatste jaar van zijn leven heeft kunnen aan schouwen; het voegde aan de immigratiewet de anti-Japansche clausule toe, waarvan Coo lidge een fel tegenstander was, het kantte zich tegen zijn plannen ten gunste van den landbouw in het westen. De nieuwe regeeringsperiode van Coolidge begon al direct met moeilijkheden. De bezui nigingswoede van den president, die in de verkiezingsdagen opgeld deed als propagan da materiaal, werd door een deel der parle mentariërs, die op voordeeltjes voor hun dis boot naar de „Atlantique" teruggevaren om aanwezig te zijn bij het versieepen van het schip. Men wil vermijden, dat deze gelegen heid door schepen van vreemde nationaliteit zou worden te baat genomen om het schip in bezit te nemen, daar volgens het interna tionale recht een door zijn bemanning verla ten schip toebehoort aan de bemanning van het schip, dat het verlaten schip wegsleept. In verband hiermede heeft de president van de Compagnie de Navigation Sudatlantique den admiraal van de vlootbasis Cherbourg verzocht den kapiteins bevel te geven, dat niemand zal probeeren aan boord van de „Atlantique" te gaan zonder daartoe' na drukkelijk door commandant Schoofs te zijn gemachtigd. In de Parijsche pers wordt algemeen een nauwkeurig onderzoek geëischt. Men legt er grooten nadruk op, dat tusschen den brand van de „Atlantique" en dien van de „Geor- ges Philippar" een eigenaardige overeenstem ming bestaat. Bij beide schepen is het vuur des ochtends ontdekt en op beide schepen is het uitgebroken in een ledige hut eerste klas se. Voorts waren in beide gevallen de draad- looze installaties reeds zoo goed als van den aanvang van den brand af, onbruikbaar. Bij afwezigheid van den Duitschen ambas sadeur, heeft de legatieraad Dr. Forster Don derdag den Franschen premier zijn deelne ming betuigd met het verlies van de „Atlan tique". De Roode Zee stoomt op naar Le Havre. Om 10 uur is te Londen een radiobericht ontvangen volgens hetwelk de Roode Zee langzaam opstoomt naar Le Havre. De drie Nederlandsche matrozen zijn nog aan boord. De „Atlantique" wordt gesleept. De „Atlantique" is door eenjge sleepboo ten op sleeptouw genomen en zal te Wendtley of Portland worden binnengebracht. De brand aan boord is bijna gebluscht. De „Atlantique" bij de Engel- sche kust. Door een zestal sleepbooten getrokken, na derde de „Atlantique" gisteravond langzaam de Engelsche kust. Men wil trachten het wrak naar Weymouth te brengen. De kabels konden slechts aan het hek van de „Atlanti que" bevestigd worden, daar het voorste ge- aeelte van het schip nog hier en daar in tricten azen, gelaakt. De militairen en de marine verzetten zich tegen Coolidge's snoeimethoden (welke hij rechtvaardigde met de mogelijkheid van een spoedige nieuwe ont wapeningsconferentie). De oppositie meende, dat de president overdreef. In de Amerikaansche pers stonden ver halen over de schrielheid op het Witte Huis De moeilijkheden, welke Coolidge geduren de zijn presidentschap ondervond, gaven aan leiding tot Coolidge's besluit zich in 1928 niet opnieuw candidaat te stellen. Den door slag daarbij gaf het echec der Amerikaansche politiek op de Geneefsche conferentie voor de ontwapening ter zee in December 1927. Coo lidge, die steeds voor het Kelloggpact was opgekomen, betoogde in een rede in Augustus 1928, dat dit pact de sterkte en de veerkracht van Amerika's leger en vloot niet mocht beïnvloeden, en nog kort voor het einde van zijn ambtsperiode, nl. op 14 April 1929, on- derteekende hij een wet inzake den bouw van 15 kruisers. Tot zoover het Hbld. Een telegram uit Northampton meldt ons omtrent het over lijden van president Coolidge nog, dat de overledene Donderdagn.orgen vroeg, zooals gewoonlijk naar zijn bureau is gegaan. In den loop van den ochtend keerde hij evenwel vergezeld van zijn secretaris in huis terug, daar hij zich niet wél gevoelde. Toen me vrouw Coolidge van een wandeling thuis kwam, vond zij haar man dood op bed lig gen. Het was toen 18 uur 55 A.T. Hoover werd direct in kennis gesteld van het over lijden van Coolidge. Donderdag j.1. heeft de vroegere particu liere secretaris nog een schrijven van Coolid ge ontvangen, waarin deze merkwaardiger wijze schreef: „Mijn werk is gedaan". Naar bekend wordt, heeft Coolidge in de laatste dagen en weken herhaaldelijk over zijn gezondheidstoestand geklaagd, zonder dat hij evenwel bizondere beteekenis aan zijn toestand haf geschonken. Thans wordt mede gedeeld, dai men dëh vroegeren president heeft gevonden in de gang, welke naar zijn slaapkamer leidt. Coolidge is, naar het schijnt, door den dood verrast toen hij op een stoel zat en daarna op den grond gevallen. Het schijnt dat Coolidge, toen hij werd ge vonden, reeds een kwartier dood was. O President Hoover maakt bekend, dat hij zal aanwezig zijn bij de teraardebestelling van Coolidge. Deze teraardebestelling zal met volledige militaire eer plaats vinden. Voor leger en vloot is een rouw van 30 dagen uitgeschreven. De Amerikaansche garnizoe nen zullen op den dag der teraardebestelling bij de reveille 13 kanonschoten lossen, terwijl daarna tot en met den taptoe ieder half uur een schot gelost zal worden. Uit de geheele wereld komen condoleantie- telegrammen binnen. De dag der bijzetting is nog niet bekend. brand staat. De slagzijde bedraagt thans bijna 20 graden. De „Atlantique" heeft sinds zij Woensdagochtend door de bemanning is verlaten een afstand van bijna 100 K.M. af gelegd, aangezien het schip wordt voortge dreven door een tamelijk krachtigen storm uit Z.W.-richting. Kapitein Schoofs is op weg naar de Engel sche kust, daar hij als eerste het wrak wil betreden, wanneer het schip wordt binnen gesleept. Den geheelen dag door waren hon derden menschen aan de Engelsche kust bij een om het grandiooze schouwspel van het langzaam voorbijglijdende nog steeds in een rookwolk gehulde wrak gade te slaan. Een aantal vliegtuigen cirkelde boven het schip ten einde van betrekkelijk geringe hoogte de ontwikkeling van het vuur na te gaan. Een Fransche kanonneerboot bevindt zich voortdurend in de buurt van de „Atlan tique". De mondingen der torpedolanceer- buizen zijn op het schip gericht ten einde de „Atlantique" eventueel tot zinken te kunnen brengen. Men vreest n.1. dat het, indien het ontijdig zou zinken de scheepvaart in het Ka naal zou kunnen belemmeren. Donderdagavond waren geruchten in om loop, volgens welke de pogingen de „At lantique" te bergen naar het schijnt voorloo- pig weer zouden zijn opgegeven. Óp ongeveer 25 K.M. ten Zuiden van Needies werd het schip drijvende gezien in Westelijke richting. Het afdrijven van het schip wordt verklaard uit het feit dat het getij is veranderd. Uit Parijs wordt gemeld, dat de Cherbourg het verhoor der geredde leden van de bemanning intusschen wordt voortgezet. Kortsluiting de oorzaak? Uit de verklaringen van de matrozen en vooral van den eersten officier schijnt te blij ken, dat men kortsluiting de mogelijke oor- zook van den brand acht. De eerste officier verklaarde, dat het schip hevig geslingerd heeft, terwijl het noch lading, noch passa giers had, doch slechts een gedeelte van de vaste bemanning. Bovendien heeft men reeds eenmaal geconstateerd, dat bij hevig slinge ren een electrische draad is gebroken. De minister voor de Handelsmarine, Léon Meyer, schijnt eveneens deze meening te zijn toegedaan. Hij schakelt in ieder geval de mogelijkheid van een misdadigen aanslag dit. Hij heeft voorts opdracht gegeven, dat van het ministerie de vlag halfstok moet han gen. REDDINGSWERK VAN HET M.S. „RUHR". Onderhoud met den kapitein en den eersten stuurman. Een der Rotterdamsche correspondenten van het Hbld. vertelt: In de. Maashaven te Rotterdam is het Duit- sche motorschip „Ruhr" aangekomen, dat be hulpzaam is geweest bij het reddingswerk van de „Atlantique". De eerste stuurman, de heer Förster, heeft een verhaal van het ge beurde gegeven. Woensdag om vier 's morgens betrok hij de wacht en bij het overgeven van de wacht werden hem de schepen, die in de nabijheid waren, gemeld. Aan bakboordzijde bevond zich een groot passagiersschip op nog wel twee tot drie mijl van de „Ruhr". De „Ruhr" zette haar reis voort en zoo tegen zes uur in den ochtend was het passagierschip vóór het schip gekomen. Al het electrisch licht brand de. Men hield voortdurend het oog op het groote passagiersschip en op een gegeven oogenblik kreeg het licht midscheeps een roode kleur. Dat viel onmiddellijk op tus schen het gelige licht van de electrische lam pen. Na eenigen tijd werden vonken gezien. De eerste stuurman riep onmiddelijk tot een van de andere officieren die bij hem op de brug waren: „Kerel, die staat in brand!" De kapitein werd gewaarschuwd en onver wijld werd het reddingsmateriaal aan boord van de „Ruhr" in gereedheid gebracht. Lad ders en touwen werden langszij van het schip neergelaten, de lampen werden in orde ge maakt, kortom zoo spoedig mogelijk werd al les in gereedheid gebracht om zoodra het noodig zou zijn hulp te kunnen bieden. De marconist was gewekt om te vragen wie het brandende schip was, maar er kwam geen antwoord. Maar wel seinde een En- gelsch station door de seinen heen om te in- formeeren wat er met het brandende schip aan de hand was. Inmiddels woedde de brand aan boord van het passagiersschip voort. In nauwelijks een half uur stond 't schip van hek tot boeg in lichtelaaie. Men zag telkens de vlammen fel uitlaaien( waarschijnlijk gordijnen, die as fakkels door de gebroken ruiten sloegen. Er ontwikkelde zich een ongelooflijke rook; de zware rookwolken en de vuurgloed vorm den een fantastisch schouwspel in den don keren nacht. Telkens weer sloegen de vlam men uit het schip eii de tongen verwaaiden in de dichte rookkolommen. Toen de morgen aanbrak. Allengs kwam de ochtendschemering en toen kon men de booten waarnemen, die rond het schip dreven. Vier lagen er langszij van de „Ruhr" en zonder veel moeite konden de schipbreukelingen aan boord worden geno men. Bij het daglicht zag men ook menschen rond drijven en er werden twee sloepen van de „Ruhr" uitgezet om ook die te redden. Een van de sloepen, onder commando van den of ficier Hellmann, heeft nog zes man uit het water gehaald, waaronder eenige licht ge wonden. De andere sloep, onder commando van den officier Petersen is tot 20 a 30 M. van de „Atlantique" gevaren, omdat er op den bak, het voorschip, nog menschen ston den. Aan de lijzijde was het schip niet te na deren, omdat men daar tengevolge van den dichten rook geen hand voor oogen kon zien. Men beduidde de menschen aan de loefzijde in het water te springen, opdat de sloep hen zou kunnen opnemen. Maar men scheen dat niet te willen. Later heeft het Nederlandsche schip „Achilles", dat inmiddels ook ter plaat se gekomen was en dat de menschen uit de ver afgedreven reddingsbooten had gered, deze menschen aan boord genomen. Aan boord van de „Ruhr" had men zich intusschen over de aan boord genomen schipbreukelingen ontfermd en tevens had men de verschillende radiostations gewaar schuwd, zoodat ook weldra bergingsvaartui gen kwamen. De 86 menschen, waaronder drie dames, die men aan boord van de „Ruhr" had, waren voor het meerendeel sto kers en stewards, al waren er ook eenige in genieurs aan boord. De ingenieurs waren echter zoo geslagen door de ramp, dat zij maar stil in hun kooi bleven liggen zonder een woord te spreken. De anderen vertelden wel onsamenhangende verhalen, maar over de oorzaak van den brand konden zij uit den aard der zaak niets vertellen, evenmin over het ontstaan daarvan. Wel heeft men aan boord van de „Ruhr" ook verteld, dat het vuur is begonnen in een van de eersteklasse hutten. De menschen schijnen het schip volkomen rustig te hebben verlaten, waarschijnlijk overtuigd dat de brandbluschapparaten aan boord wel het ergste zouden voorkomen. Verscheidenen hadden hun koffers bij zich en waren geheel gekleed. Er waren er echter ook eenigen, die slechts gedeeltelijk gekleed waren en verder niets bij zich hadden. De brand verbreidde zich snel. Kapitein W. Fick vertelde nog, dat alles ongelooflijk snel in zijn werk is gegaan. Het was een onheilspellend fantastisch gezicht, dat brandende zeekasteel. Naar zijn meening zijn er van de „Atlantique" acht sloepen ge streken. Een van de sloepen hins: bii het ach terschip als een worst aan een van de davids. De tralies van de andere davids waren bij het strijken doorgebrand en de menschen, die in de sloep zaten, zijn er uitgevallen; daar bij zijn er eenigen gewond geraakt. De „Achil'.es" heeft blijkbaar eenigen var deze gewonden aan boord gekregen, want het schip seinde om doktershulp, die het van het Duitsche schip „Siërra Salvator", dat ook in de buurt was gekomen, heeft gekregen. On der de menschen, die de „Ruhr" aan boord had genomen, waren er eenigen, die twee uur in het water hebben gelegen. Kapitein Fick sprak er zijn spijt over uit, dat de kleine schepen geen radio aan boord hadden, zoodat het niet mogelijk was ge meenschappelijk een reddingsactie te organi- seeren. Ook sprak de kapitein zijn verbazing er over uit hoe snel het vuur zich had uitge breid. Eenerzijds is dat niet te verwonderen, want de ruiten waren gesprongen en toen had de wind (het schip lag dwars op den wind) volkomen vrij spel. In een passagiers schip is er dan geen stuiten meer aan. Krijgt men brand aan boord van een vrachtschip, dan kan men ten minste het ruim, waarin de brand woedt, afsluiten en den brand locali- seeren. Toen de „Ruhr" de „Atlantique" verliet, begon het schip reeds ietwat te buigen, zoo dat de kapitein vreesde dat het schip breken en zinken zou. De laatste berichten hebben echter uitge wezen dat dit niet is gebeurd. Er is in ieder geval, zei kapitein Fick van de „Atlantique" niets over en het schip zal er wel net zoo uit zien als uw „P. C. Hooft", die wij zoo juist voorbij zijn gevaren. Aan boord van de „Ruhr" hing nog het radiotelegram dat aan het schip gezonden is, van den volgenden inhoud: „De president van den ministerraad en de minister van de koopvaardij van de Fransche republiek richten hun dank tot den comman dant en de bemanning van de „Ruhr", voor de hulp die zij hebben geboden bij de red ding van de bemanning van de „Atlantique". Het schip juist opnieuw verzekerd. De „Daily Telegraph" publiceert het merk waardige berichf, dat de verzekeringspolis voor de „Atlantique" pas Woensdag j.1., dus op den dag, dat de brand uitbrak, werd ge- teekend. Het risico van de huidige verzeke ring dateert echter van November 1932. Het uitstel van de onderteekening van de polis vond zijn oorzaak in den omvang van de klei ne verzekeringswerkzaamheden, die met het afsluiten van een zoo groote transactie ge moeid zijn. Het blad dementeert het bericht, dat de verzekeringsondernemingen reeds op de Londensche markt de uitkeering voor de „Atlantique" zullen doen. De uitkeering kan echter zonder moeilijkheid geschieden, omdat de betrokken firma's over voldoende Fran sche valuta beschikken. Volgens Chineesche berichten zijn bij de ge vechten te Sjanghaikwan 3000 Chineesche burgers gedood. 100.000 personen zouden in Zuidelijke richting zijn gevlucht. Verklaring van minister Oesjieda. Officieus wordt medegedeeld, dat bij de be raadslagingen van den Japanschen minister van Buitenlandsche Zaken met den minister van Oorlog, Araki, werd besloten het geval- Sjanghaikwan bij te leggen door vreedzame onderhandelingen met de Chineesche plaatse lijke autoriteiten. Er zullen geen diplomatieke onderhande lingen plaats vinden tusschen de regeeringen van Japan en China, aangezien de kwestie Sjanghaikwan geen algemeen politieke betee kenis heeft, doch een gebeurtenis is van plaat selijken aard. De diplomatieke vertegenwoordigers van Japan te Londen, Berlijn, Moskou, Washing ton, Parijs en Rome hebben instructie ontvan gen de onderscheidene regeeringen op de hoogte te stellen van de Japansche opvatting ten aanzien van Sjanghaikwan en de motieven voor Japan's optreden. Stap van Yen bij commissie van negentien. Dr. Jen, de leider der Chineesche delegatie te Geneve heeft aan de commissie van negen tien mededeeling gedaan van een telegram, dat hij ontvangen heeft van de voornaamste open bare organisaties te Sjanghai, Volgens dit te legram concentreert Japan troepen aan de grenzen van Jehol. Daar de Volkenbond aldus vervolgt dit telegram geen enkele maatregel genomen heeft inzake 't Chineesch- Japansche conflict, zou een nieuw uitstel van den kant van den Volkenbond ieder plan on doeltreffend maken, dat opgesteld zou kunnen worden met het oog op een billijke regeling. „Dientengevolge doen wij een beroep op den V.B. onmiddellijk doeltreffende maatregelen te nemen, teneinde een nieuwe verslechtering van den toestand te vermijden". Het tele gram was onderteekend door de vereeniging van kamer* van koophandel, door den kanier

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1