DAGBLAD VOOR
ALKMAAR
EN
OMSTREKEN
S. KROM
Uit den Alkmaarschen Raad.
Ververij, Chemische Wasscherij
'JD ogeCiiksch Ovevzkht
No. 18
Zaterdag 21 Januari 1933
135e Jaargang
Ouders, die raadsleden weledelgeboren heeren noemen, hebben niet het
recht een eigen school voor hun kinderen te eischen.
Dank zij het breede inzicht van den Raad zal de Krebbesteeg in een
Krebbestraat veranderd worden.
Ambtenaren mogen over de vlotbrug wonen als zij huiseigenaar zijn of
een attest van den dokter overleggen.
p. fiesch v.naff 2.50 en f 3.30
W. M. H. PELS Zn.,
TELEF. 1525
Profiteert nu nog van onze 20 7#
KORTING op onze reeds ver
laagde prijzen.
Ajouren, Plisseeren,
Stoppage.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
ei. Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
fiancc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
cent en rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
JJUIIJLIIIHJ—
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Wij leven in een tijdperk van nootje-
dwongen bezuiniging en omdat het onder
lijs, zoo goed en zoo gespecialiseerd als net
thans is, zeer zware offers vergt, is het be
grijpelijk, dat een college van B. en W zoo
nu en dan wel eens tot de conclusie kan ko
men, dat een klasse, of zelfs een geheclc
school, aan de tijdsomstandigheden ten
fer gebracht moet worden.
Evenwel, de schoolstrijd heeft in \eiloop
van jaren wel geleerd, dat de school waarop
men zijn kinderen wenscht voor vele oudeio
een kostbaar goed is en wie eer. oude, bekende
onderwijsinrichting wil laten verdwijnen
kan dat niet doen door op een goeden mor
gen de deur dicht te laten en te zeggen, ciat
dc kinderen wel weer nscir huis kunnen
vaan.
Zoo hard zijn B. en W. bij de opheffing
van de hier ter stede zeer gewaardeerde
Meisjesschool dan ook niet van stapel ge-
loopen, maar toch is de afvoering van die
school op een, laten we het zacht uitdrukken,
weinig elegante manier geschied, op een
wijze, die velen verbitterd heeft en die in
breeden kring den indruk heeft gewekt, dat
een deel van het openbaar onderwijs hier ter
stede bij de tegenwoordige raadsmeerderheid
niet riteer in veilige handen kan geacht wor
den.
Zonder zelfs het hoofd der school, de
commissie van toezicht, de oudercommissie
of eenige onderwijzersorganisatie daarin te
kennen, heeft men zoo plotseling tot ophef
fing van de school besloten, dat belangheb
benden practisch niet in de gelegenheid zijn
geweest daartegen te protesteeren.
Er is wel eens beweerd, dat kort en
krachtig ingrijpen de minste moeilijkheden
brengt en de raadsmeerderheid, die deze
school wilde laten verdwijnen, heeft dan
ook inderdaad een gemakkelijke taak gehad
Maar zij heeft bij dat alles één groote
factor over het hoofd gezien, dat namelijk
een deel der bevolking, door het raadsbesluit
gedupeerd, zich aan deze wijze van optreden,
of laten wij het liever noemen aan deze poli
tieke machtsdemonstratie, zoo geërgerd
heeft, dat noodzakelijk daarop een reactie
moest volgen en een kern van opposanten
ontstond, die bereid waren zich moeite en
desnoods offers te getroosten om het kwaad
ongedaan te maken en iets dergelijks in de
toekomst te voorkomen.
Daarvoor is bij de opheffing der Reisjes-
school reeds gewaarschuwd, maar wij geloo-
ven, dat het toen de burgemeester geweest is,
die opmerkte, dat men zich van de waar
schuwing, dat er een neutrale schoolvereni
ging zou worden opgericht niet veel behoef
de aan te trekken omdat de practijk wel be
wezen had, dat iets dergelijks met zoovele
moeilijkheden gepaard gaat, dat er in den
regel niet veel van terecht komt.
Het wederoprichten van een specifieke
meisjesschool schijnt dan ook op groote be
swaren te zijn gestuit, wellicht doordat in
°nzen tijd de noodzakelijkheid van geschei
den opvoeding van jongens en meisjes en
wij voor ons noemen dat „gelukkig" niet
zoo sterk meer gevoeld wordt.
Het comité had daarna zijn actie kunnen
staken en misschien zou het daartoe ook wel
gekomen zijn als de manier waarop men de
school heeft doen verdwijnen en de discus
sies welke daarbij gevoerd zijn bij vele ouders
niet de overtuiging hadden gevestigd, dat bij
de tegenwoordige samenstelling en meerder
heidsvorming van den Raad een deel van
het openbaar onderwijs in handen der over
heid niet meer veilig geacht kan worden.
Immers, van Katholieke zijde hebben
vrijzinnigen voor hun opleidingsscholen
hoogstens een welwillende neutraliteit te
verwachten en van sociaal democratische
zijde waar men de hechtste steunpilaren
van het openbaar onderwijs zou mogen ver
wachten kreeg men juist in dit geval een
geluid te hooren. dat allesbehalve geruststel
lend kon genoemd worden. Boven de liefde
voor het openbaar onderwijs in al zijn gele
dingen was hier een zekere hetze tegen de
zoogenaamde standenschool te constateeren.
<£n school, die voor het volkskind min of
meer ontoegankelijk zou zijn en voor welks
r>e?taan men zich dus minder scheen te in
teresseren,
slechts uitstel beteekent en dat het school
bestuur in hooger beriep volkomen in het ge
k gestel zal worden.
Evenwel, men heeft opzettelijk de oogen
daarvoor willen sluiten, men speculeerde op
een andere zienswijze bij de.hoogere autori
teiten, die wellicht in verloop van jaren tot
de conclusie konden gekomen zijn, dat de
onderwijswet op dit punt eigenlijk een pas
kwil is en met deze schrale troost in het
vooruitzicht is Barbertje, in den vorm van
het schoolbestuur, dan ook openlijk aan de
galg gehangen.
Onder die omstandigheden was het begrij
pelijk, dat de opposanten besloten van de
wet hetzelfde gebruik te maken als katholie
ken en christelijken dat gedaan hebben en
een eigen school te stichten, die, door veilige
vereënigingsmuren omringd, tegen eiken on-
verwachten aanslag beveiligd zou zijn.
Bij de inmiddels opgerichte Alkmaarsche
Neutrale schoolvereeniging zijn daarvoor
niet minder dan 98 kinderen opgegeven en
men had dus een reserve van 38 kinderen
boven het aantal dat door de wet voor de
stichting van een dergelijke school vereischt
wordt.
Dat hier inderdaad het doel voorzat zich
te beveiligen tegen wat men als politiek
machtsmisbruik gevoeld heeft en dat het niet
de bedoeling geweest is de gemeente op kos
ten te jagen werd duidelijk gedemonstreerd
in de verklaring van het schoolbestuur, dat
men vooreerst geen nieuw gebouw verlangde
maar zoo lang mogelijk genoegen met de lo
kalen van de vroegere meisjesschool zou
willen nemen.
Het was voor iemand, die de krachtsver
houdingen en toestanden in onzen raad
kent wel duidelijk, dat de nieuwe schoolver
eeniging op heel weinig medewerking had te
rekenen.
Immers, hier was een groep burgers, die
zich verstout hadden openlijk in opstand te
komen tegen wat het stedelijk bestuurscol
lege als hoogste gezag in de gemeente had
besloten, en wanneer de aanvragers dan
ook van de gemeente afhankelijk waren ge
weest zou hun wel duidelijk gemaakt zijn,"
dat zij zoo spoedig mogelijk hun actie had
den te staken.
Maar en dat wisten zij ook wel er
is nog een wet, die hun dezelfde rechten
waarborgt als elke confessioneele groep wel
ke een eigen school wil bezitten, een wet
waaraan ten slotte ook de beleedigde ma
jesteiten van ons stadsbestuur hebben te ge
hoorzamen.
I Het zou royaal geweest zijn als de Raad
gezegd had: gij hebt inderdaad bereikt wat
gij voorsjield hebt, de wet geeft U thans
recht op een eigen school waarin gij zeg
genschap over leerplan en onderwijskrach
ten zult hebben.
Maar wie dat verwachtte heeft nimmer
met de politiek kennis gemaakt, met de
kleingeestige politiek waarbij men gezamen
lijk overlegt wat men nu nog zal kunnen
doen om die schoolvereeniging te laten ge
voelen hoezeer zij tekort is geschoten door
zich tegen de besluiten van dezen Raad te
durven verzetten.
Wij zullen alles doen, zoo hebben B. en
W. geredeneerd, wat in onze macht staat om
dit schoolbestuur het leven moeilijk te ma
ken en wij zullen al dadelijk beginnen naar
motieven te zoeken om de aangevraagde
medewerking te kunnen weigeren.
Dat de gemeente-secretaris meerdere com
plimentjes in ontvangst had te nemen over
de wijze waarop hij de moeilijke taak ver
richt had iets wat wettelijk onaanvechtbaar
was toch als zoo strijdig met de wet en het
algemeen belang voor te stellen, dat er vol
doende motieven voor afwijzing worden ge
vonden, is al een bedenkelijk teeken en het is
de groote vraag of men straks in Den Haag
ook zoo verrukt over de actie van een gemeen
tebestuur zal zijn, dat openlijk blijk geeft de
wet en haar interpretatie óf totaal niet te
kennen ófwel volkomen te negeeren.
Maar intusschen zijn B. en W. er in den
Alkmaarschen Raad zooals bij de tegen
woordige samenstelling daarvan te verwach
ten was volkomen in geslaagd het papie
ren succes te bereiken, dat zij zich voorge
steld hadden.
De heer Vogelaar is geen voorstander
van de nieuwe school wat niemand ook
van hem mag verwachten maar hij is ten
slotte een eerlijk politicus, die rondweg er
kende, dat de school wettelijk rechten op een
eigen gebouw kan doen gelden.
Alle argumenten, welke B en W. bij el
kaar gezocht hadden om het aantal opge
geven kinderen toch maar beneden de zestig
te doen blijven, heeft hij met Koninklijke Be
sluiten weerlegd, zoo afdoende, dat het voor
ieder duidelijk moet zijn, dat afwijzing
De katholieken schenen vergeten hoe zij op
deze zelfde wetsartikelen in onze gemeente
talrijke scholen hebben gekregen en evenmin
te beseffen, dat een mogelijke verzwaring der
wetseischen allereerst hen zelf de dupe zal
doen worden.
Wij hadden de verontwaardigde oratie van
den heer Kusters wel eens willen hooren als
het gemeentebestuur, toen destijds katholieke
scholen werden aangevraagd, met dezelfde
motieven voor weigering was gekomen.
Maar thans gold het immers geen confes
sioneele richting waarvoor ieder zich heeft te
bukken, thans gold het slechts een groepje
burgerlijke opposanten waarvan men in den
raad geen notitie heeft te nemen. Er was voor
het onderwijs dat zij verlangden nog wel een
andere gelegenheid hier ter stede en het was al
weer de heer Vogelaar, die het Koninklijk
Besluit memoreerde, dat dit geen factor voor
afwijzing van het verzoek zal mogen zijn en
die er tevens gezien dit Alkmaarsche voor
beeld nog eens op wees welk een chaos
het in den lande zou worden als men de ge
meenten over de noodzakelijkheid of finan-
cieele mogelijkheid van op te richten scholen
zou laten beslissen.
y
Het is te betreuren, dat de nieuwe school
tot een min of meer onverkwikkelijk debat
geleid heeft ook al doordat een comité van
tegenactie al zijn best gedaan heeft den arbeid
van het schoolbestuur te belemmeren Onder
wijzers van een is dit althans zeker bekend
hebben, naar men zegt doordat een raads
lid hen de lijst met ouders gegeven heeft
welke voor de nieuwe school hadden getee
kend, gelegenheid gehad die ouders weer op
te zoeken. Er schijnen niet altijd toelaatbare
argumenten te zijn gebruikt en het resultaat
was dan ook, dat er natuurlijk een groepje
minder karakter-vasten geweest is, die zich
weer lieten ompraten en zelfs bij het college
den indruk wekten, dat zij er min of meer in-
geloopen zouden zijn
Men verweet anderzijds het schoolbestuur,
dat dit evenwel ontkent, dat het openlijk ver
kondigd had het openbaai onderwijs met vei
lig te achten in handen van sociaal-demo
cratische onderwijzers en hoewel wij begrij
pen, dat sommige ouders dergelijke be
zwaren kunnen hebben, moeten wij van onzen
kant eerlijk bekennen, dat ons van eenige
roode actie in de school zelf te Alkmaar niets
bekend is.
Ten slotte zijn dit alles bijkomstigheden,
die weinig terzake doen en het schoold-ebat
in een geheel verkeerde richting geleid heb
ben.
Zelfs deed het argument opgeld, dat de
ouders der toekomstige leerlingen de aller
eerste elementaire kennis missen omdat zij
een raadslid „Weledelgeboren" en niet
„Edelachtbaar" genoemd hadden en brieven
hadden verzonden, die te zwaar voor het
j>orto waren geweest, alsof dit alleen reeds
voldoende was om de aanvrage voor een
nieuwe school te kunnen weigeren
De heer Langeveld, die zich verstout had
ook zijn naam op de lijst van ouders der toe
komstige leerlingen te plaatsen, leek een soort
misdadiger, die rekening en verantwoording
van zijn onbehoorlijk gedrag moest afleggen
waarvan hij, zeer verstandig, niet de minste
notitie heeft genomen.
Uit het geheele debat bleek opnieuw hoe
fel men, voornamelijk van sociaal-democrati-
schen kant, tegenover de leden van deze
schoolvereeniging staat en het eenige dat men
daarmede bereikt, is, dat deze ouders steeds
sterker tot de overtuiging komen, dat het
hoog tijd werd hun kinderen te onttrekken
aan scholen waar een dergelijke politieke
macht zich kan laten gelden.
Wij zullen over he? debat verder zwijgen,
niet alleen omdat het op een bedenkelijk peil
stond, maar bovendien en in de allereerste
plaats, omdat het volkomen onvruchtbaar
was, omdat men argumenten uitploos, die de
kern van de kwestie niet raakten en totaal
over het hoofd zag. dat di* alles nutteloos ge
praat was omdat de wet hier ten slotte de
beslissing zal geven.
Het kwaad straft zich zelf; de onbehouwen
opheffing van de meisjesschool is oorzaak
van de stichting der nieuwe schoolvereeni
ging geworden. Elk debat dat men hierover
verder wil voeren is nutteloos en wanneer
men voortgaat het schoolbestuur- in zijn actie
op allerlei wijze te bemoeilijken zal het
spreekwoord nogmaals herhaald kunnen
worden omdat het dan niet zeker is, dat het
schoolbestuur van zijn kant nog eenige con
sideratie zal toonen en wellicht recht op een
geheel nieuwe schoei zal laten gelden
Intusschen is het eerste bedrijf van dit
schooldrama achter den rug en hebben B. en
W. een papieren overwinning behaald in dc-
flauwe hoop, dat men zich ook in Haarlem en
Den Haag tot eer. discussie zal laten verlei
den waarbij plaatselijke sympathieën en anti
pathieën zwaarder dan de noimale wetsinter
pretatie zullen wegen.
De heer Ponsen, die blijkbaar geen per-
sona grata was, heeft geen kans gekregen
tot bestuurslid van de gemeente instelling
van Maatschappelijk Hulpbetoon te worden
benoemd, hoewel de Diaconie der Ned. Herv.
gemeente hem tweemaal als haar vertegen
woordiger had voorgedragen.
Het heette, dat zijn functie als secretaris
van den Armenraad onvereenigbaar was met
die van bestuurslid van Maatschappelijk
Hulpbetoon en hoewel het bestuur van den
Armenraad en de oppositie in den Raad dit
nadrukkelijk ontkenden, kreeg de heer Wes
terhof natuurlijk zijn zin doordat zijn hulp
troepen zich in gesloten gelederen achter
hem schaarden.
Wij achten ons niet voldoende bevoegd te
leoordeelen in hoeverre hier van een onge-
wenschte combinatie van functies sprake kan
zijn. Dat de heer Ponsen als bestuurslid van
M. H. zijn functie in den Armenraad dan
niet objectief meer zou kunnen vervullen
lijkt ons een weinig complementeuse opmer
king ten opzichte van de persoonlijkheid van
den thans gepasseerde en omgekeerd, dat na
melijk een bestuurslid van den Armenraad in
het bestuur van Maatschappelijk Hulpbetoon
niet op zijn plaats zou zijn, is een conclusie
waartegen zelfs minder ter zake ingewijden
wel eenige bedenking kunnen maken. Het
betreft hier immers een bij uitstek deskundige
op het gebied van de gemeentelijke armen
zorg, een man, die personen en toestanden als
weinig anderen bij ervaring heeft leeren ken
nen en wiens benoeming dan ook in alle op
zichten een verstandige maatregel zou kun
nen blijken.
Evenwel, als Mohammed spreekt, is de
Raad zijn profeet en bij den heer Bok. die
thans werd uitverkoren rust ten slotte de be
slissing of hij onder dergelijke omstandig
heden zijn benoeming voor de Diaconie al
dan niet zal willen aanvaarden.
Het Krebbesteegdrama is na jaren van
mislukking zoo plotseling tot een oplossing
gebracht, dat de Raad zelfs vergat er over te
debatteeren.
Er werd slechts een gelegenheid gezocht de
pers nog eens duidelijk te maken, dat het aan
haar te groote publiciteitsijver was te wijten,
dat de financiëele onderhandelingen tus-
schen de gemeente en belanghebbenden niet
zoo gunstig waren verloopen als verwacht
had mogen worden.
De publieke tribune moet werkelijk den in
druk hebben gekregen, dat er een noodlottige
publicatie van geheime stukken had plaats
gevonden, maar wij willen hier gaarne een
andere zijde van dit vraagstuk belichten na
melijk deze, dat e'k publiek orgaan o.i. niet
alleen het recht maar ook den plicht heeft
zijn lezers actueel nieuv/s te brengen wanneer
het daarover de beschikking zonder verplich
ting van geheimhouding heeft gekregen en
wanneer door de publicatie daarvan geen
gemeenschapsbelang van beteekenis geschaad
wordt.
Feiten en cijfers, welke wij publiceerden
hebben door het bekend maken daarvan geen
verandering ondergaan. Slechts heeft men de
sympathie van een der belanghebbenden ver
loren doordat hem bekend werd, dat het col
lege zijn medewerking op weinig prijs stelde
en dit aan den Raad bekend maakte op een
wijze waardoor hij zich gegriefd gevoeld
heeft.
■Jt
Heeft de gemeente inderdaad eenige schade
ondervonden dan was dit dus niet door pu
blicatie van het feitenmateriaal maar door de
wijze waarop het college zich over belang
hebbende particulieren heeft uitgelaten, een
fout, die men niet allereerst bij de pers maar
bij het college zelf zal moeten zoeken.
Dat onze publicatie inderdaad voor de ge
meente schadelijk zou zijn geweest meenen
wij ernstig te mogen betwijfelen, niet alleen
omdat de heer Keysper thans reeds de toezeg
ging deed, dat de beleedigde belanghebbende
na den eersten schrik weer tot toenade
ring bereid was, maar bovendien om
dat juist door die publicatie de mogelijkheid
is geschapen, dat opnieuw contact tusschen
den heer Klinkert en de gemeente kon worden
verkregen, met de waarschijnlijkheid, dat ook
hier overeenstemming zal worden bereikt,
zoodat de gemeente niet vele jaren met een
half verfcreede Krebbesteeg moet blijven zitten.
Wij hebben alle hoop, dat men tot een voor
beide partijen aannemelijke overeenkomst zal
komen zoodat de Krebbesteeg, van welks ver
breeding wij ons reeds een veertiental jaren
voorstanders verklaard hebben, eindelijk
de moderne winkelstraat zal worden
welke ons ter plaatse noodzakelijk voorkomt.
Het verheugt ons intusschen dat tevens be
sloten werd den huurder van het hoekpand
op de Nieuwe Sloot een kleine vergoeding
van verhuiskosten te verstrekken zoodat hij
ten slotte niet de eenige gedupeerde zal blij
ken. Komt men thans ook met-den heer Metz
KOORSTRAAT 49—51, TELEF. 207
tot overeenstemming, zoodat de strafmaat
regel van een allesbehalve fraaie gemeente
lijke schutting in de nieuwe straat niet nood
zakelijk zal blijken, dan gelooven wij, dat alle
bezwaren uit den weg geruimd zijn en zal
onze gemeente binnen afzienbaren tijd in het
hartje der stad een belangrijken en fraaien
verkeersweg rijker zijn geworden.
Waarom, zoo vroeg de heer Stoutjesdijk,
moet een onderwijzer, die aan den Oudorp-
schen kant van het kanaal woont een aan
schrijving krijgen dat hij in Alkmaar moet
wonen, terwijl andere ambtenaren, waaronder
de rector van het Gymnasium, toestemming
hebben in Bergen of Heiloo te mogen verblij
ven?
Uit het antwoord van den heer Westerhof
bleek, dat het al dan niet bezitten van een
eigen huis hierbij eer. rol speeide en dat de
toestemming voor den rector op een medisch
rapport voor dien. kinderen berustte waarbij
de wethouder het van weinig belang achtte,
dat deze kinderen dagelijks het gymnasium
hier ter stede bezoeken.
Terecht heeft o.i. de burgemeester er daar
naast op gewezen, dat de ambtenaren, welke
buiten onze gemeente wonen een zoo klein
percentage van het corps vormen, dat men
ten deze niet met onnoodige strengheid be
hoeft op te treden.
De geheele Raad bleek het daarmee eens,
ook natuurlijk de heer Stoutjesdijk mits dan
ook de door hem gent emde niet alleen het
kind van de rekening zal worden. De heer
Westerhof zegde toe den onderwijzer in allen
gevalle ongemoeid te zullen laten als hij huis
eigenaar blijkt te zijn, zoodat de heer Ger-
ling, ingeval hij dat nog niet is, ten sterkste
kati worden aangeraden zich zoo spoedig
mogelijk met een vertrouwd makelaarskan
toor in verbinding te stellen
Laten wij ten slotte mededeelen, dat in dt
gebruikelijke nieuwjaarsrede geconstateerd
werd, dat Alkmaar het vorige jaar de noo-
dige klappen heeft gekreger maar dat het,
wanneer wij naar andere gemeenten kijken,
nog erger had kunnen zijn
Een verheugend verschijnsel is althans, dat
wij dit jaar met ruim 500 inwoners vooruit
gegaan zijn, al zouden wij als bewijs van
levenskracht der gemeente dan ook liever ge
zien hebben dat dit aamal niet zoozeer door
den intocht van ouden van dagen dan wel
docr de geboorte van nieuwe wereldburgers
bereikt was. Dit ne°mt niet weg. dat wij ook
de bewoners van ..Westerlicht" als bezadigde
burgers en welwillende belastingbetalers in
onze gemeente van harte we'Vom beeten.
Mevrouw
EEN CONFLICT TUSSCHEN DEN
DUITSCHEN RIJKSDAG EN DE
RIJKSREGEERING.
Het Seniorenconvent verdaagd.
Het Seniorenconvent van den Duitschen
rijksdag heeft gisteren in zijn vergadering
besloten, den rijksdag tegen Dinsdag 31
Januari bijeen te roepen en de zitting van het
seniorenconvent zelf te verdagen tot 27
Januari e.k.
Dit laatste besluit van het Seniorenconvent
wordt in politieke kringen in Berlijn aldus
verklaard, dat het conflict tusschen rijksdag
en rijksregeering eigenlijk reeds hiermede is
uitgebroken. Wanneer de rijksregeering thans
verklaart geen verdere interesse te hebben
voor besprekingen en onderhandelingen met
partijleiders en bekend maakt, dat zij na acht
dagen voornemens is een beslissing af te
dwingen, schijnen toch aan den anderen kant
deze acht dagen te moeten dienen voor een
poging toch nog een oplossing van de par
tijen uit tot stand te brengen, een oplossing,