DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. S. KROM Hitier aan het hoofd van een nationale regeering. y Ververij en Chemische Wasscherij. I No. 26 Dinsdag 39 Januari 1333 135e Jaargang Qxiyeliiksdi Ojvezzicht Het resultaat van Von Papen's werk achter de schermen is een samen gaan van Hitier met het Harzburg- sche front en daarom een volkomen overeenstemming in het nieuwe kabi net. - Gezamenlijk marcheeren van de S.S. en S.A. met de Stahthelmtroepen. DE INDRUK TE BERLIJN. TELEF. 1525 Mevrouw. Profiteert nu nog van de 20 pCt. korting op onze reeds ver laagde prijzen. 1 Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- ei. Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—, fiancc door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. P^IJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote cont en rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Zooals wij gister meldden is Hitier rijkskanselier geworden. Zijn groote tijd is dus nu aangebroken. En het staat te bezien of dit inderdaad een groote tijd zal worden. Het bericht van de benoeming van Adolf Hitier tot rijkskanselier en de uit de samenstelling van zijn kabinet dui delijk aan het licht getreden overeen stemming bij de vroegere nationale op positie heeft zich als 'n loopend vuurtje naar alle deelen van Berlijn /erspreid Reeds ziet men overal vlaggen met „Hakenkreuzer" er op, doch daarnaast ziet men ook veel zwart-wit-roode vlag gen. In de straten vormen zich groepen welke de vooruitzichten der regeering- Hitier en het pro en contra cener zoo danige regeering hartstochtelijk bespre ken totdat dan een of andere Schupo komt, die tot doorloopen aanmaant. In de buurten welke als burchten der S P D en K.P.Ü. kunnen gelden, heerscht cei tamelijk gedrukte stemming. Daar word: druk gepropageerd met de paro'en van het anti-fascistische gemeenschap pelijke front en van een fanatiek n strijd tegen de „Herrenklub Regeering-Hitier. In nationalistische kringen was men er zeer verheugd over, dat S.A. en Stahl- hetrn broederlijk vereend gisteravond door Brandenburger Tor naar de Wil- heimstrasse zouden marcheeren om een serenade te brengen aan den rijkspresi dent en den rijkskanselier. In de omgeving van de Wilhelmstras- se en bij het Kaiserhof was het steeds zeer druk. Toen Hitier om kwart over vieren het hotel verliet om zich naar de rijkskanselarij te begeven, werd hij door een dichte menigte luide toegejuicht. Met moeite kon de auto zich een weg tusschen het publiek banen. Herhaalde malen werd het Deutschland-lied en het Hrrst Wessellied gezongen. Een enorme betooging. Wat de huldebetooging aan den rijks president en den rijkskanselier betreft, kon nader worden gemeld, dat de politie verlof had gegeven voor het houden van een fakkeloptocht van SA en Stahl- heim, zoowel de afdeelingen Berlijn als dii uit het overige deel van Branden burg. Deze fakkeloptocht der S.A. en Stahlhelmorganisatie naar het rijkskan selierspaleis heeft bij de nationaal voe lende bevolking van Berlijn een onver wacht krachtige echo gevonden Lang voor den aanvang van den opmarsch Was het zwart van de menschen in de straten, welke de stoet zou doortrekken. Zoo nu en dan ontstonden er groote ver keersopstoppingen in de binnenstad. De Politie had evenwel uitgebreide voor- zorgsmaatregelen getroffen. Bijna over- zag men kleine of grootere groepen °-A. en S S.-lieden, zoomede leden van w Stahlhelmorganisatie, die zich naar Pen Tiergarten begaven. S.A-lieden van "Uiten Berlijn kwamen ten deele met v,achtauto's. Reeds tegen zeven uur werd de Wil- 'uistrasse en omgeving door een onaf- ^nbare menigte overstroomd. Groote oeelingen Schupo te voet en te paard ogelden het verkeer. De menigte wacht- 1» *frïu!u!sr af, ondanks de vorst. Vader- J'1usche en partijliederen werden gezon- or ar »Deutschland-lied" werd met 'gedekten hoofde aangehoord. eer«t te8€n ha-lf negen zag men de Hinri6 akkels- Nog wist niemand waar Ent' ,ur& en Hitier zich bevonden. ■ee t'd.si.a.st 8ei'oep weerklonk toen de c ó,lri den '"echter vleugel van <:1 hu? r\anse'ai'ij belichtten. Achter de Aroew1? ruiten stond Hindenburg Del lirh, Utn De stoet L'ck verder. w*kkarv %au scktjnwerpers beiichtte dé er van den rijkskau.se ier. Voor het venster stond Adolf Hitier die den voorbijtrekkenden den groet der natio naal socialisten bracht. Voor de appar tementen van Hindenburg had zich een muziekkapel der S.A. opgesteld. Tegen half twaalf gisternacht bereikte in den schier eindeloozen stoet de eerste Stahlhelmafdeeling het paleis van den rijkspresident voorafgegaan door een muziekkapel en de baniex-, van de afdee- ling Groot Berlijn. De nationaal-socia- 1 is ten begroetten de Stahlhelmleden met Heil-roepen, die door de Stahlhelmleden werden beantwoord. Van het venster stond naast Hindenburg de Stah'üelm- leider Seldte. Beiden groetten de banie ren en vaandels der afdeelingen met ge heven hand, waarop de menigte het Deutschlandlied inzette. Omstreeks elf uur, toen het einde /an den grooten fakkeloptocht nog niet te zien was, reed tusschen de S.A.-leden een politieauto voorbij de Rijkskansela rij. De officier van politie salueerde Hitier, waarop zich plotseling de Schu po in de auto verhief en onder enth >u- siaste toejuichingen der menigte den nieuwen rijkskanselier den nationaal socialistischen groet bracht. Tegen middernacht marcheerden de S.A. colonnes tusschen de steeds mee- marcheerende menschenmenigte nog steeds voort. Ook toen nog was het einde der S.A. colonnes nog steeds niet te zien, evenals als de kop van de toen op- marcheerende Stahlhelmers. Gedurende bijna drie uren stond toen reeds de ruim 85-jarige rijkspresident aan L-et venster, terwijl de stoet opophoudelijk voorbij trok met muziek en de ontzaggelijke menschenmenigte telkens en telkens weer in enthousiast gejubel uitbarstte. Bedrijfscel lenorganisaties, studenten- delegaties wisselen af met afdeelingen Hitlerjeugd. Het einde van dezen gewel digen optocht werd gevormd door colo- nes der S.S. 5 minuten na middernacht begaf zich de rijkspresident, die Joen ruim 3K uur aan het venster staande den opmarsch had aanschouwd ter rus te. Het duurde nog geruimen tijd voor de menschenmenigte zich uit de Wilhelm- strasse had teruggetrokken. Botsingen die slachtoüers eischten, Gisteravond om tien minuten voor twaalf werd een van den fakkeloptocht terugkeerende afdeeling S.A.-lieden ter sterkte van ongeveer 100 man in de Wallstrasse in Charlottenburg, vermoe delijk door communisten, beschoten. Hierbij werd de wachtmeester van poli tie Zauritz, die de afdeeling begeleidde, met een schot in de borst zwaar gewond, terwijl een S.A. leider een schot in den buik kreeg. Beiden zijn kort daarop in 'n ziekenhuis overleden. Een onmiddellijk daarop ingestelde huiszoeking bleef zonder succes. In be lendende perceelen echter werden twee personen met schotwonden gevonden en voorloopig gearresteerd. In Spandau kwam het tusschen na tionaal socialisten en communisten tot een schietpartij, waarbij een communist, Obarheimrich genaamd, een zware schotwond bekwam en een tweede lient gewond werd. Op vier plaatsen in de stad vonden verder vechtpartijen plaats tusschen nationaal-socialisten en an dersdenkenden. Na middernacht was echter te Berlijn de rust w eergekeerd. Hoe de Nazi's over deze regeering denken. De rijkspersafdeeling der N S.D A P. schrijft: De beslissing is gevallen. Met het orernemen der regeeringsleiding door Hitier in het Duitsche Rijk gekomen op een keerpunt van zijn politieke ontwik keling. welker beteekenis ver uitreikt boven het staatspolitieke kader, waarin zich tot dusverre rcgeeriuiswisseiingen plachten te voltrekken Met den leider der nationaal socialistische beweging Adolf Hitier is de man van het vertrou wen des volks op den roep van den rijks president aan het hoofd der regeering getreden. De natiönaal-socialistische be weging weet zich één met het geheele Duitsche volk, wanneer zij in dit uur den rijkspresident dank zegt voor zijn histo- rischen daad. Het is op dit oogenblik nog niet de tijd om in details te spreken over de maatregelen die de regeering Hitier al lereerst voor noodzakelijk houdt om met het oog op de nationale ruine, die een 14-jarige verkeerde economie en verar- mingspolitiek heeft nagelaten, den grondslag en de noodzakelijke voor waarden te scheppen voor het begin van het nationale werk van den wederop bouw. De NSDAP weet, dat de nieuwe regeering geen nationaal-socialistische regeering is, maar zij is er zich van be wust, dat deze regeering den naam draagt van haar leider Adolf Hitier. Met een krachtige nationaal socialisti sche avant garde is de leider in de re geering getreden en heeft zich aan haar hoofd geplaatst. Achter haar staat in wel en wee met den leider verbonden het millioenenleger der nationaal-so- socialistische beweging, wier groote historische taak is overgegaan en op staatspolitièk tererin. De nationaal-so- cialistiscl beweging zal de krachten die zich tot dusverre in onvermocl ,1 strijd keerden tegen de verdervers der natie, thans honderdvoudig ontplooien in den dienst van den nieuwen staat, die voor alle tijden onverbrekelijk met het volk zal zijn verbonden. Wij zullen de garde zijn van de regeering H't'eren haar volgen op alle wegen, Gie de leider beveelt. Twaalf millioen nationaal-so cialisten hebben op dit uur, waarop zij hun leider aan het hoofd der regeering zien de hand op voor den eer: Wij zul len in de regeering strijden, gei ijk wij tot dusverre buiten en tegen haar ge streden hebben. Wij willen het geheele Duitsche volk voorgaan a's voorbceid van ongehoorden trouw en plichtsver vulling. Wij weten dat onze wil tot de overwinning het geheele Duitsche Y olk tot de overwinning brengen za! W jj staan en vallen met Adolf Hitier. o Het nieuwe rijkskabinet is gistermiddag voor het eerst bijeengekomen. Rijkskanselier Adolf Hitier heeft in de zitting gewezen op de beteekenis van den dag, waarop de over eenstemming van alle nationale krachten van Duitschland is bereikt door de vorming van een kabinet der nationale concentratie. De politiek van het kabinet mag de betoogingen van geloof en vertrouwen, welke gister in het Duitsche volk spontaan tot uitdrukking zijn gekomen, niet teleurstellen. De rijkskanselier gaf vervolgens een overzicht van de richtlij nen, waarlangs hij zich voorstelt zijn poli tiek te voeren en van de houding welke jegens den Rijksdag zal worden aangenomen. Bij een algemeene beschouwing bleek volkomen overeenstemming bij de leden van het kabinet te bestaan. Voorts werd besloten den rijks president in de plaats van den afgetreden staatssecretaris Planck ter benoeming voor te stellen tot staatssecretaris der rijkskanse larij dr. Lammer en in plaats van Marcks het rijksdaglid Walter Funk tot perschef der rijksregeering. In de zitting van het seniorenconvent van den rijksdag werd de kwestie aan de orde ge steld of de in in het rijkskabinet benoemde rijksdagpresident Goering als rijksdagpresi dent in functie zal kunnen blijven. Men was het er daarbij over eens, dat hiertegen geen formeele moeilijkheden kunnen rijzen. Er werd reeds gewezen op het precedent, toen indertijd de vroegere Pruisische minister van onderwijs, Gossler, tegelijkertijd vice-presi- dent van den rijksdag is geweest. De kwestie is evenwel nog niet definitief afgehandeld. Rijksminister Goering heeft gisteravond een radiorede gehodden, waarin hij o.a. zei- de: Terwijl ik hier voor de microfoon sta, verdringen zich buiten voor de vensters der rijkskanselarij honderdduizenden menschen die in een stemming die slechts vergeleken kan worden met dien Augustusdag in 1914, toen eveneens een volk naar buiten was ge stroomd, om datgene wat het bezat te verde digen. De 30ste Jan 1933 zal in de Duitsche geschiedenis opgeteekend staan als den dag waarop het volk zichzelf teruggevonden heeft waarop een nieuw volk opstond en alle ellende, nood en schande der laatste veertien jaren van zich afwierp. Vandaag zal de dag zijn. waarop wij het boek van de Duitsche geschiedenis der laatste jaren van nood en schande sluiten en een nieuw hoofdstuk be ginnen en in dat hoofdstuk zal staan de vrij heid en de eer als het fundament van den ko menden staat. Wij danken thans niet alleen den leider van deze groote beweging, wij danken ook den grijzen generaal-veldmaar- schalk von Hindenburg, die heden met de jonge generatie een bond gesloten heeft. Zoo staat de eerwaardige veldmaarschalk uit den grooten oorlog, de leider van Duitschland aan haar zijde en onder hem de jonge leider van Duitschland, die thans weer volk en rijk opnieuw betere tijden tegemoet zal voeren. Moge het Duitsche volk den dag van heden met even vreugdevol hart ontvangen als daarbuiten voor de vensters de honderddui zenden het deen, die met nieuwe hoop, met nieuw geloof bezield een betere toekomst te gemoet zien, dan zullen alle handen weer aan het werk gaan, het vertrouwen zal terugko men en zoo kunnen en mogen wij hopen, dat de toekomst datgene brengen zal, waarom te vergeefs geworsteld werd: Brood en werk voor de volksgenooten, vrijheid en eer voor de natie. Het verluidt dat rijkskanselier Hitier den leider der Centrumspartij, prelaat Kaas, te gen hedenochtend voor een bespreking heeft uitgenoodigd. Naar uit Centrumkringen verder verluidt, staat men in Centrumkringen koel en met wantrouwen tegenover het nieuwe kabinet. Er kan moeilijk sprake zijn van een toetre ding van het Centrum tot de regeering. Het Centrum zal eerst kalm afwachten, wat voor maatregelen het kabinet zal nemen. Daaruit is op te maken, dat het Centrum voorloopig bereid is tot een zekere parlementaire toleree ring van het kabinet. In de mededeeüngen der Etuitsch nationale volkspartij wordt verklaard: De beslissing is gevallen. De oplossing, welke gevonden werd met de vorming van het kabinet HitierHu- genbergSeldtePapen was de eenige uit weg uit het schervenveld en uit de woestenij van intriges, welke overblijven als herinne ring aan het kabinet-von Schleicher. Het is de verdienste van Hugenberg, dat hij met de op positie tegen Schleicher een einde heeft ge maakt aan de onverkwikkelijken toestand. Voorwaarde voor het welslagen van de werk zaamheden van dit kabinet is de autoriteit, welke slechts gewaarborgd wordt door een eensgezind willen der kabinetsleden. De sociaal-democratische rijksdagfractie heeft besloten, overeenkomstig het voorstel van het fractiebestuur een motie van wan trouwen tegen de regeering-Hitier in te dienen. Het partijbestuur der S. ï5. D. is tegen he den ochtend naar Berlijn ontboden. Een proclamatie. De besturen der sociaal-democratische partij en van de soc.-dem. rijksdagfractie heb ben gister gemeenschappelijk vergaderd. Be sloten werd een proclamatie uit te geven, waarin o.m. wordt verklaard: „De vijanden der arbeidersklasse, die el kander tot voor enkele dagen op de meest ver woede wijze hebben bestreden, hebben zich aaneengesloten voor den gemeenschappelijker, strijd tegen de arbeidersklasse, tot een reac- tionnaire groot-kapitalistische en groot-agra rische concentratie Het oogenblik eischt de eenheid van het geheele werkende volk voor den strijd tegen de vereenigde tegenstanders Wij voeren onzen strijd op den grondslag der grondwet. De politieke en sociale rechten van het Volk welke verankerd zijn in grondwet en wet, zullen wij met alle middelen verdedigen tegen iederen aanval. Iedere poging der re geering, haar macht aan te wenden tegen de grondwet zal stuiten op den uitersten tegen stand der arbeidersklasse en van alle vrij heidsgezinde volkskringen. Voor dezen beslis- senden strijd moeten alle krachten gereed worden gehouden. Ongedisciplineerd optre den van afzonderlijke organisaties of groe pen op eigen gelegenheid zou de geheele ar beidersklasse de ergste schade berokkenen. Daarom op naar het IJzeren Front. Slechts aan zijn parool moet gehoor worden gege ven". Perscommentaren- De Beiersche Volkspartij Korrespondenz schrijft o.a.: „Het nieuwe en buitengewoon pijnlijke in deze presidentiëele oplossing moet hierin ge zien worden, dat thans de macht van den rijkspresident wordt opgeëischt door een partijman van het zuiverste water, die slechts een doel kent nl. de positie van zijn partij te versterken en zoo mogelijk uit te breiden tot een uitgesproken partijheerschappij over den staat. Ook van het standpunt van Adolf Hit- Ier beteekent de door von Papen gegeven op lossing een tegenspraak met zijn tot dusver ingenomen houding. Hij is thans kanselier van het Harzburgsche front geworden en heeft zich daarmede begeven in de lijn van de politiek van Hugenberg. Von Papen heeft de kaarten zoo geschut, dat slechts deze minder- heidsregeering met presidentiëel karakter in Duitsch-Nationalen zin te voorschijn kon komen. Een parlementaire regeering van Hitier zou volkomen mogelijk geweest zijn Centrum en Beiersche Volkspartij waren be reid bij een concentratie der krachten in den zin van een nationale concentratieregeering mede te werken, onverschillig wien de leiding van een dergelijke regeering zou worden ge geven. Desondanks heeft de vertrouwensman van den rijkspresident geenerlei contact ge zocht met Centrum en Beiersche Volkspartij. Zoo blijkt reeds op den geboortedag der re geering-Hitier, hoezeer zij naar de pijpen van Hugenberg moet dansen. Mochten pogingen gedaan worden Centrum en Beierscne Volks- partij -te-vinden voor een dulden der Harz burgsche oplossing dan kan men daarvan nauwelijks succes verwachten. Ofwel men geve den beiden partijen een invloed in de nieuwe regeering in overeenstemming met haar beteekenis en de verantwoordelijkheid die zij daarmede zouden op zich nemen, of wel men aanvaardt de politieke wijsheid van Hugenberg, welke culmineert in de uitschake ling van alles, wat op een of andere wijze naar katholicisme ruikt De Rote Fahne publiceert een uittreksel uit een oproep van het Centrale Uitvoerend Co mité der Communistische Partij, gericht aan alle vakvereenigingen er tot de sociaal-demo cratische partij, waarin wordt opgeroepen tot een gemeenschappelijke a'gemeene staking met de communisten „tegen de fascistische dictatuur van Hitier, Hugenberg, Papen". Een oproep van de Stahlhelm. Naar de rijkspersafdeeling van den Stahl helm mededeelt, vaardigen de bondsleiders van den Stahlhelm een oproep uit, waarin o.a. gezegd wordt: Ook de Stahlhelm heeft gevolg gegeven aan den oproep van onzen rijkspresident, generaal-veld-maarschalk von Hindenburg en is vertegenwoordigd door zijn eersten bondsleider Seldte in de regeering. De Stahlhelm zal zijn geheelen invloed aanwenden opdat de in" de rijksregeering sa mengevatte nationale krachten samengroeien tot een staatsleiding van waarachtige volks gemeenschap. Wij hebben er belang aan ge hecht alleen een zoodanige taak op ons te nemen, die met onzen aard in overeenstem ming is en naar de toekomst wijst. Dat zijn de problemen van den Duitschen arbeid, van een vrijwilligen arbeidsdienst en de jeugddis- ciplineering. Het komt er op aan bij zorgvul dig ontzien van de zuur verworven belasting- penningen van het volk nieuwe en groote prestaties tot stand te brengen, ter oplossing van dit probleem zal de geheele bond met al zijn geschoolde leiders beslissend moeten medehelpen. Het doorbreken van den nat:o- nalen staat wordt thans voorbereid. Het kan slechts gelukken wanneei alle leden van het nationale front eerlijk vastbesloten zijn den bevrijdingsstrijd gemeenschappelijk voort te zetten. Kameraden, gij moet weten dat het er thans op aan komt de gevaren af te weren die ons op den weg der nationale vernieu wing wachten. E>e Stahlhelm staat in niet te schokken trouw achter onzen generaal veldmaarschalk- rijkspresident. Wij willen er voor instaan, dat de levenswensch van Hindenburg vervuld wordt, geheel Duitschiand nu eindelijk eens gezind aan het groote werk van de binnen- landsche en buitenlancsche bevrijding van ons vaderiand gemeenschappelijk te zien werken o Het „8 Uhr Abendblatt" schrijft naar aan leiding van de vorming eener regeering-Hit- Ier: Is de rijkspresident zijn de heeren Hugen berg, Seldte, Neurath en Schwerin er van overtuigd, dat zij een afglijden van den huidi- gen koers naar een zuivere partijdictatuur zul len kunnen verhoeden? Dit blijft een open vraag. Tegenover links heet het thans kalm te blijven en te vertrouwen op de logica der his torische ontwikkeling. „DAZ" schrijft, dat het nieuwe kabinet, dat op streng constitutionneele wijze werd ge vormd bij haar op een absoluut zakelijke en welwillende beoordeeling zal kunnen reke nen en dat de geheele openbare meening Hitier de chance niet zal willen weigeren, waarop hij recht heeft als de leider der groot ste partij in Duitschland. Een gewaagde en koene beslissing is het in ieder geval en geen politicus die zich zijn verantwoordelijkheid bewust zal geneigd zijn te jubelen. Niettemin staat achter dit kabinet een geweldige kracht en het spaart ons voor het onmiddellijk uit breken van openlijke conflicten. „Berliner Tageblatt" verklaart dat het kabi net-Hitier voorloopig slechts het Habsburg- sche Front, dus een parlementaire minderheid achter zich heeft. Indien onder leiding van Hitier een meerderheidskabinet tot stand zou zijn geakomen, dus een regeering. welke ook gestuurd zou worden door het Centrum en de Beiersche Volkspartij dan zou niemand, van democratisch standpunt bezien, principieel bezwaar kunnen maken tegen een dergelijke oplossing. Het blad stelt de vraag of. indien de rijksdag mocht bijeenkomen de meer- f) 1

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1