DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
S. KROM
Hitier aan het hoofd van een
nationale regeering.
y
Ververij en
Chemische Wasscherij.
I
No. 26
Dinsdag 39 Januari 1333
135e Jaargang
Qxiyeliiksdi Ojvezzicht
Het resultaat van Von Papen's werk
achter de schermen is een samen
gaan van Hitier met het Harzburg-
sche front en daarom een volkomen
overeenstemming in het nieuwe kabi
net. - Gezamenlijk marcheeren van de
S.S. en S.A. met de Stahthelmtroepen.
DE INDRUK TE BERLIJN.
TELEF. 1525
Mevrouw.
Profiteert nu nog van
de 20 pCt. korting
op onze reeds ver
laagde prijzen.
1
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
ei. Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—,
fiancc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
P^IJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
cont en rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Zooals wij gister meldden is Hitier
rijkskanselier geworden. Zijn groote tijd
is dus nu aangebroken. En het staat te
bezien of dit inderdaad een groote tijd
zal worden.
Het bericht van de benoeming van
Adolf Hitier tot rijkskanselier en de uit
de samenstelling van zijn kabinet dui
delijk aan het licht getreden overeen
stemming bij de vroegere nationale op
positie heeft zich als 'n loopend vuurtje
naar alle deelen van Berlijn /erspreid
Reeds ziet men overal vlaggen met
„Hakenkreuzer" er op, doch daarnaast
ziet men ook veel zwart-wit-roode vlag
gen. In de straten vormen zich groepen
welke de vooruitzichten der regeering-
Hitier en het pro en contra cener zoo
danige regeering hartstochtelijk bespre
ken totdat dan een of andere Schupo
komt, die tot doorloopen aanmaant.
In de buurten welke als burchten der
S P D en K.P.Ü. kunnen gelden, heerscht
cei tamelijk gedrukte stemming. Daar
word: druk gepropageerd met de paro'en
van het anti-fascistische gemeenschap
pelijke front en van een fanatiek n strijd
tegen de „Herrenklub Regeering-Hitier.
In nationalistische kringen was men
er zeer verheugd over, dat S.A. en Stahl-
hetrn broederlijk vereend gisteravond
door Brandenburger Tor naar de Wil-
heimstrasse zouden marcheeren om een
serenade te brengen aan den rijkspresi
dent en den rijkskanselier.
In de omgeving van de Wilhelmstras-
se en bij het Kaiserhof was het steeds
zeer druk. Toen Hitier om kwart over
vieren het hotel verliet om zich naar de
rijkskanselarij te begeven, werd hij door
een dichte menigte luide toegejuicht.
Met moeite kon de auto zich een weg
tusschen het publiek banen. Herhaalde
malen werd het Deutschland-lied en het
Hrrst Wessellied gezongen.
Een enorme betooging.
Wat de huldebetooging aan den rijks
president en den rijkskanselier betreft,
kon nader worden gemeld, dat de politie
verlof had gegeven voor het houden van
een fakkeloptocht van SA en Stahl-
heim, zoowel de afdeelingen Berlijn als
dii uit het overige deel van Branden
burg. Deze fakkeloptocht der S.A. en
Stahlhelmorganisatie naar het rijkskan
selierspaleis heeft bij de nationaal voe
lende bevolking van Berlijn een onver
wacht krachtige echo gevonden Lang
voor den aanvang van den opmarsch
Was het zwart van de menschen in de
straten, welke de stoet zou doortrekken.
Zoo nu en dan ontstonden er groote ver
keersopstoppingen in de binnenstad. De
Politie had evenwel uitgebreide voor-
zorgsmaatregelen getroffen. Bijna over-
zag men kleine of grootere groepen
°-A. en S S.-lieden, zoomede leden van
w Stahlhelmorganisatie, die zich naar
Pen Tiergarten begaven. S.A-lieden van
"Uiten Berlijn kwamen ten deele met
v,achtauto's.
Reeds tegen zeven uur werd de Wil-
'uistrasse en omgeving door een onaf-
^nbare menigte overstroomd. Groote
oeelingen Schupo te voet en te paard
ogelden het verkeer. De menigte wacht-
1» *frïu!u!sr af, ondanks de vorst. Vader-
J'1usche en partijliederen werden gezon-
or ar »Deutschland-lied" werd met
'gedekten hoofde aangehoord.
eer«t te8€n ha-lf negen zag men de
Hinri6 akkels- Nog wist niemand waar
Ent' ,ur& en Hitier zich bevonden.
■ee t'd.si.a.st 8ei'oep weerklonk toen de
c ó,lri den '"echter vleugel van
<:1 hu? r\anse'ai'ij belichtten. Achter de
Aroew1? ruiten stond Hindenburg
Del lirh, Utn De stoet L'ck verder.
w*kkarv %au scktjnwerpers beiichtte dé
er van den rijkskau.se ier. Voor
het venster stond Adolf Hitier die den
voorbijtrekkenden den groet der natio
naal socialisten bracht. Voor de appar
tementen van Hindenburg had zich een
muziekkapel der S.A. opgesteld.
Tegen half twaalf gisternacht bereikte
in den schier eindeloozen stoet de eerste
Stahlhelmafdeeling het paleis van den
rijkspresident voorafgegaan door een
muziekkapel en de baniex-, van de afdee-
ling Groot Berlijn. De nationaal-socia-
1 is ten begroetten de Stahlhelmleden met
Heil-roepen, die door de Stahlhelmleden
werden beantwoord. Van het venster
stond naast Hindenburg de Stah'üelm-
leider Seldte. Beiden groetten de banie
ren en vaandels der afdeelingen met ge
heven hand, waarop de menigte het
Deutschlandlied inzette.
Omstreeks elf uur, toen het einde /an
den grooten fakkeloptocht nog niet te
zien was, reed tusschen de S.A.-leden
een politieauto voorbij de Rijkskansela
rij. De officier van politie salueerde
Hitier, waarop zich plotseling de Schu
po in de auto verhief en onder enth >u-
siaste toejuichingen der menigte den
nieuwen rijkskanselier den nationaal
socialistischen groet bracht.
Tegen middernacht marcheerden de
S.A. colonnes tusschen de steeds mee-
marcheerende menschenmenigte nog
steeds voort. Ook toen nog was het einde
der S.A. colonnes nog steeds niet te
zien, evenals als de kop van de toen op-
marcheerende Stahlhelmers. Gedurende
bijna drie uren stond toen reeds de ruim
85-jarige rijkspresident aan L-et venster,
terwijl de stoet opophoudelijk voorbij
trok met muziek en de ontzaggelijke
menschenmenigte telkens en telkens
weer in enthousiast gejubel uitbarstte.
Bedrijfscel lenorganisaties, studenten-
delegaties wisselen af met afdeelingen
Hitlerjeugd. Het einde van dezen gewel
digen optocht werd gevormd door colo-
nes der S.S. 5 minuten na middernacht
begaf zich de rijkspresident, die Joen
ruim 3K uur aan het venster staande
den opmarsch had aanschouwd ter rus
te. Het duurde nog geruimen tijd voor de
menschenmenigte zich uit de Wilhelm-
strasse had teruggetrokken.
Botsingen die slachtoüers eischten,
Gisteravond om tien minuten voor
twaalf werd een van den fakkeloptocht
terugkeerende afdeeling S.A.-lieden ter
sterkte van ongeveer 100 man in de
Wallstrasse in Charlottenburg, vermoe
delijk door communisten, beschoten.
Hierbij werd de wachtmeester van poli
tie Zauritz, die de afdeeling begeleidde,
met een schot in de borst zwaar gewond,
terwijl een S.A. leider een schot in den
buik kreeg. Beiden zijn kort daarop in 'n
ziekenhuis overleden.
Een onmiddellijk daarop ingestelde
huiszoeking bleef zonder succes. In be
lendende perceelen echter werden twee
personen met schotwonden gevonden en
voorloopig gearresteerd.
In Spandau kwam het tusschen na
tionaal socialisten en communisten tot
een schietpartij, waarbij een communist,
Obarheimrich genaamd, een zware
schotwond bekwam en een tweede lient
gewond werd. Op vier plaatsen in de
stad vonden verder vechtpartijen plaats
tusschen nationaal-socialisten en an
dersdenkenden. Na middernacht was
echter te Berlijn de rust w eergekeerd.
Hoe de Nazi's over deze regeering
denken.
De rijkspersafdeeling der N S.D A P.
schrijft:
De beslissing is gevallen. Met het
orernemen der regeeringsleiding door
Hitier in het Duitsche Rijk gekomen op
een keerpunt van zijn politieke ontwik
keling. welker beteekenis ver uitreikt
boven het staatspolitieke kader, waarin
zich tot dusverre rcgeeriuiswisseiingen
plachten te voltrekken Met den leider
der nationaal socialistische beweging
Adolf Hitier is de man van het vertrou
wen des volks op den roep van den rijks
president aan het hoofd der regeering
getreden. De natiönaal-socialistische be
weging weet zich één met het geheele
Duitsche volk, wanneer zij in dit uur den
rijkspresident dank zegt voor zijn histo-
rischen daad.
Het is op dit oogenblik nog niet de
tijd om in details te spreken over de
maatregelen die de regeering Hitier al
lereerst voor noodzakelijk houdt om met
het oog op de nationale ruine, die een
14-jarige verkeerde economie en verar-
mingspolitiek heeft nagelaten, den
grondslag en de noodzakelijke voor
waarden te scheppen voor het begin van
het nationale werk van den wederop
bouw. De NSDAP weet, dat de nieuwe
regeering geen nationaal-socialistische
regeering is, maar zij is er zich van be
wust, dat deze regeering den naam
draagt van haar leider Adolf Hitier.
Met een krachtige nationaal socialisti
sche avant garde is de leider in de re
geering getreden en heeft zich aan haar
hoofd geplaatst. Achter haar staat in
wel en wee met den leider verbonden
het millioenenleger der nationaal-so-
socialistische beweging, wier groote
historische taak is overgegaan en op
staatspolitièk tererin. De nationaal-so-
cialistiscl beweging zal de krachten
die zich tot dusverre in onvermocl ,1
strijd keerden tegen de verdervers der
natie, thans honderdvoudig ontplooien
in den dienst van den nieuwen staat,
die voor alle tijden onverbrekelijk met
het volk zal zijn verbonden. Wij zullen
de garde zijn van de regeering H't'eren
haar volgen op alle wegen, Gie de leider
beveelt. Twaalf millioen nationaal-so
cialisten hebben op dit uur, waarop zij
hun leider aan het hoofd der regeering
zien de hand op voor den eer: Wij zul
len in de regeering strijden, gei ijk wij
tot dusverre buiten en tegen haar ge
streden hebben. Wij willen het geheele
Duitsche volk voorgaan a's voorbceid
van ongehoorden trouw en plichtsver
vulling. Wij weten dat onze wil tot de
overwinning het geheele Duitsche Y olk
tot de overwinning brengen za! W jj
staan en vallen met Adolf Hitier.
o
Het nieuwe rijkskabinet is gistermiddag
voor het eerst bijeengekomen. Rijkskanselier
Adolf Hitier heeft in de zitting gewezen op
de beteekenis van den dag, waarop de over
eenstemming van alle nationale krachten van
Duitschland is bereikt door de vorming van
een kabinet der nationale concentratie. De
politiek van het kabinet mag de betoogingen
van geloof en vertrouwen, welke gister in het
Duitsche volk spontaan tot uitdrukking zijn
gekomen, niet teleurstellen. De rijkskanselier
gaf vervolgens een overzicht van de richtlij
nen, waarlangs hij zich voorstelt zijn poli
tiek te voeren en van de houding welke jegens
den Rijksdag zal worden aangenomen. Bij
een algemeene beschouwing bleek volkomen
overeenstemming bij de leden van het kabinet
te bestaan. Voorts werd besloten den rijks
president in de plaats van den afgetreden
staatssecretaris Planck ter benoeming voor
te stellen tot staatssecretaris der rijkskanse
larij dr. Lammer en in plaats van Marcks het
rijksdaglid Walter Funk tot perschef der
rijksregeering.
In de zitting van het seniorenconvent van
den rijksdag werd de kwestie aan de orde ge
steld of de in in het rijkskabinet benoemde
rijksdagpresident Goering als rijksdagpresi
dent in functie zal kunnen blijven. Men was
het er daarbij over eens, dat hiertegen geen
formeele moeilijkheden kunnen rijzen. Er
werd reeds gewezen op het precedent, toen
indertijd de vroegere Pruisische minister van
onderwijs, Gossler, tegelijkertijd vice-presi-
dent van den rijksdag is geweest. De kwestie
is evenwel nog niet definitief afgehandeld.
Rijksminister Goering heeft gisteravond
een radiorede gehodden, waarin hij o.a. zei-
de: Terwijl ik hier voor de microfoon sta,
verdringen zich buiten voor de vensters der
rijkskanselarij honderdduizenden menschen
die in een stemming die slechts vergeleken
kan worden met dien Augustusdag in 1914,
toen eveneens een volk naar buiten was ge
stroomd, om datgene wat het bezat te verde
digen. De 30ste Jan 1933 zal in de Duitsche
geschiedenis opgeteekend staan als den dag
waarop het volk zichzelf teruggevonden
heeft waarop een nieuw volk opstond en alle
ellende, nood en schande der laatste veertien
jaren van zich afwierp. Vandaag zal de dag
zijn. waarop wij het boek van de Duitsche
geschiedenis der laatste jaren van nood en
schande sluiten en een nieuw hoofdstuk be
ginnen en in dat hoofdstuk zal staan de vrij
heid en de eer als het fundament van den ko
menden staat. Wij danken thans niet alleen
den leider van deze groote beweging, wij
danken ook den grijzen generaal-veldmaar-
schalk von Hindenburg, die heden met de
jonge generatie een bond gesloten heeft.
Zoo staat de eerwaardige veldmaarschalk
uit den grooten oorlog, de leider van
Duitschland aan haar zijde en onder hem de
jonge leider van Duitschland, die thans weer
volk en rijk opnieuw betere tijden tegemoet
zal voeren.
Moge het Duitsche volk den dag van heden
met even vreugdevol hart ontvangen als
daarbuiten voor de vensters de honderddui
zenden het deen, die met nieuwe hoop, met
nieuw geloof bezield een betere toekomst te
gemoet zien, dan zullen alle handen weer aan
het werk gaan, het vertrouwen zal terugko
men en zoo kunnen en mogen wij hopen, dat
de toekomst datgene brengen zal, waarom te
vergeefs geworsteld werd: Brood en werk
voor de volksgenooten, vrijheid en eer voor
de natie.
Het verluidt dat rijkskanselier Hitier den
leider der Centrumspartij, prelaat Kaas, te
gen hedenochtend voor een bespreking heeft
uitgenoodigd.
Naar uit Centrumkringen verder verluidt,
staat men in Centrumkringen koel en met
wantrouwen tegenover het nieuwe kabinet.
Er kan moeilijk sprake zijn van een toetre
ding van het Centrum tot de regeering. Het
Centrum zal eerst kalm afwachten, wat voor
maatregelen het kabinet zal nemen. Daaruit
is op te maken, dat het Centrum voorloopig
bereid is tot een zekere parlementaire toleree
ring van het kabinet.
In de mededeeüngen der Etuitsch nationale
volkspartij wordt verklaard: De beslissing is
gevallen. De oplossing, welke gevonden werd
met de vorming van het kabinet HitierHu-
genbergSeldtePapen was de eenige uit
weg uit het schervenveld en uit de woestenij
van intriges, welke overblijven als herinne
ring aan het kabinet-von Schleicher. Het is de
verdienste van Hugenberg, dat hij met de op
positie tegen Schleicher een einde heeft ge
maakt aan de onverkwikkelijken toestand.
Voorwaarde voor het welslagen van de werk
zaamheden van dit kabinet is de autoriteit,
welke slechts gewaarborgd wordt door een
eensgezind willen der kabinetsleden.
De sociaal-democratische rijksdagfractie
heeft besloten, overeenkomstig het voorstel
van het fractiebestuur een motie van wan
trouwen tegen de regeering-Hitier in te
dienen.
Het partijbestuur der S. ï5. D. is tegen he
den ochtend naar Berlijn ontboden.
Een proclamatie.
De besturen der sociaal-democratische
partij en van de soc.-dem. rijksdagfractie heb
ben gister gemeenschappelijk vergaderd. Be
sloten werd een proclamatie uit te geven,
waarin o.m. wordt verklaard:
„De vijanden der arbeidersklasse, die el
kander tot voor enkele dagen op de meest ver
woede wijze hebben bestreden, hebben zich
aaneengesloten voor den gemeenschappelijker,
strijd tegen de arbeidersklasse, tot een reac-
tionnaire groot-kapitalistische en groot-agra
rische concentratie Het oogenblik eischt de
eenheid van het geheele werkende volk voor
den strijd tegen de vereenigde tegenstanders
Wij voeren onzen strijd op den grondslag der
grondwet. De politieke en sociale rechten van
het Volk welke verankerd zijn in grondwet en
wet, zullen wij met alle middelen verdedigen
tegen iederen aanval. Iedere poging der re
geering, haar macht aan te wenden tegen de
grondwet zal stuiten op den uitersten tegen
stand der arbeidersklasse en van alle vrij
heidsgezinde volkskringen. Voor dezen beslis-
senden strijd moeten alle krachten gereed
worden gehouden. Ongedisciplineerd optre
den van afzonderlijke organisaties of groe
pen op eigen gelegenheid zou de geheele ar
beidersklasse de ergste schade berokkenen.
Daarom op naar het IJzeren Front. Slechts
aan zijn parool moet gehoor worden gege
ven".
Perscommentaren-
De Beiersche Volkspartij Korrespondenz
schrijft o.a.:
„Het nieuwe en buitengewoon pijnlijke in
deze presidentiëele oplossing moet hierin ge
zien worden, dat thans de macht van den
rijkspresident wordt opgeëischt door een
partijman van het zuiverste water, die slechts
een doel kent nl. de positie van zijn partij te
versterken en zoo mogelijk uit te breiden tot
een uitgesproken partijheerschappij over den
staat. Ook van het standpunt van Adolf Hit-
Ier beteekent de door von Papen gegeven op
lossing een tegenspraak met zijn tot dusver
ingenomen houding. Hij is thans kanselier
van het Harzburgsche front geworden en
heeft zich daarmede begeven in de lijn van de
politiek van Hugenberg. Von Papen heeft de
kaarten zoo geschut, dat slechts deze minder-
heidsregeering met presidentiëel karakter in
Duitsch-Nationalen zin te voorschijn kon
komen. Een parlementaire regeering van
Hitier zou volkomen mogelijk geweest zijn
Centrum en Beiersche Volkspartij waren be
reid bij een concentratie der krachten in den
zin van een nationale concentratieregeering
mede te werken, onverschillig wien de leiding
van een dergelijke regeering zou worden ge
geven. Desondanks heeft de vertrouwensman
van den rijkspresident geenerlei contact ge
zocht met Centrum en Beiersche Volkspartij.
Zoo blijkt reeds op den geboortedag der re
geering-Hitier, hoezeer zij naar de pijpen van
Hugenberg moet dansen. Mochten pogingen
gedaan worden Centrum en Beierscne Volks-
partij -te-vinden voor een dulden der Harz
burgsche oplossing dan kan men daarvan
nauwelijks succes verwachten. Ofwel men
geve den beiden partijen een invloed in de
nieuwe regeering in overeenstemming met
haar beteekenis en de verantwoordelijkheid
die zij daarmede zouden op zich nemen, of
wel men aanvaardt de politieke wijsheid van
Hugenberg, welke culmineert in de uitschake
ling van alles, wat op een of andere wijze
naar katholicisme ruikt
De Rote Fahne publiceert een uittreksel uit
een oproep van het Centrale Uitvoerend Co
mité der Communistische Partij, gericht aan
alle vakvereenigingen er tot de sociaal-demo
cratische partij, waarin wordt opgeroepen tot
een gemeenschappelijke a'gemeene staking
met de communisten „tegen de fascistische
dictatuur van Hitier, Hugenberg, Papen".
Een oproep van de Stahlhelm.
Naar de rijkspersafdeeling van den Stahl
helm mededeelt, vaardigen de bondsleiders
van den Stahlhelm een oproep uit, waarin
o.a. gezegd wordt:
Ook de Stahlhelm heeft gevolg gegeven
aan den oproep van onzen rijkspresident,
generaal-veld-maarschalk von Hindenburg
en is vertegenwoordigd door zijn eersten
bondsleider Seldte in de regeering.
De Stahlhelm zal zijn geheelen invloed
aanwenden opdat de in" de rijksregeering sa
mengevatte nationale krachten samengroeien
tot een staatsleiding van waarachtige volks
gemeenschap. Wij hebben er belang aan ge
hecht alleen een zoodanige taak op ons te
nemen, die met onzen aard in overeenstem
ming is en naar de toekomst wijst. Dat zijn
de problemen van den Duitschen arbeid, van
een vrijwilligen arbeidsdienst en de jeugddis-
ciplineering. Het komt er op aan bij zorgvul
dig ontzien van de zuur verworven belasting-
penningen van het volk nieuwe en groote
prestaties tot stand te brengen, ter oplossing
van dit probleem zal de geheele bond met al
zijn geschoolde leiders beslissend moeten
medehelpen. Het doorbreken van den nat:o-
nalen staat wordt thans voorbereid. Het kan
slechts gelukken wanneei alle leden van het
nationale front eerlijk vastbesloten zijn den
bevrijdingsstrijd gemeenschappelijk voort te
zetten. Kameraden, gij moet weten dat het er
thans op aan komt de gevaren af te weren
die ons op den weg der nationale vernieu
wing wachten.
E>e Stahlhelm staat in niet te schokken
trouw achter onzen generaal veldmaarschalk-
rijkspresident. Wij willen er voor instaan, dat
de levenswensch van Hindenburg vervuld
wordt, geheel Duitschiand nu eindelijk eens
gezind aan het groote werk van de binnen-
landsche en buitenlancsche bevrijding van ons
vaderiand gemeenschappelijk te zien werken
o
Het „8 Uhr Abendblatt" schrijft naar aan
leiding van de vorming eener regeering-Hit-
Ier: Is de rijkspresident zijn de heeren Hugen
berg, Seldte, Neurath en Schwerin er van
overtuigd, dat zij een afglijden van den huidi-
gen koers naar een zuivere partijdictatuur zul
len kunnen verhoeden? Dit blijft een open
vraag. Tegenover links heet het thans kalm te
blijven en te vertrouwen op de logica der his
torische ontwikkeling.
„DAZ" schrijft, dat het nieuwe kabinet, dat
op streng constitutionneele wijze werd ge
vormd bij haar op een absoluut zakelijke en
welwillende beoordeeling zal kunnen reke
nen en dat de geheele openbare meening
Hitier de chance niet zal willen weigeren,
waarop hij recht heeft als de leider der groot
ste partij in Duitschland. Een gewaagde en
koene beslissing is het in ieder geval en geen
politicus die zich zijn verantwoordelijkheid
bewust zal geneigd zijn te jubelen. Niettemin
staat achter dit kabinet een geweldige kracht
en het spaart ons voor het onmiddellijk uit
breken van openlijke conflicten.
„Berliner Tageblatt" verklaart dat het kabi
net-Hitier voorloopig slechts het Habsburg-
sche Front, dus een parlementaire minderheid
achter zich heeft. Indien onder leiding van
Hitier een meerderheidskabinet tot stand zou
zijn geakomen, dus een regeering. welke ook
gestuurd zou worden door het Centrum en de
Beiersche Volkspartij dan zou niemand, van
democratisch standpunt bezien, principieel
bezwaar kunnen maken tegen een dergelijke
oplossing. Het blad stelt de vraag of. indien
de rijksdag mocht bijeenkomen de meer-
f) 1