DAGBLAD VQOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Muiterij op een oorlogsschip in
Ned.-lndië.
De politieke situatie in Duitschland.
No. 31
Maandag 6 Februari 1933
135e Jaargang
De ontevredenheid onder het vlootpersoneel
in Indië neemt ernstige vormen aan.
De officieren van „De Zeven
Provinciën" overmeesterd.
Ttaqdüksch OvecsicfU
Heftige debatten in den Pruisischen Landdag
over deeventueele ontbinding van dit regeerings-
orgaan. Een minister het woord belet door
de nazi's. Geen ontbinding van den Landdag.
De persvrijheid gekortwiekt.
1Buiteidand
POLITIEK NIEUWS UIT
DUITSCHLAND.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
ei. Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
fiancc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
cont en rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
De berichten over dienstweigering onder
marinepersoneel in Ned.-lndië maakten de
laatste dagen wel duidelijk, dat er een geest
van groote ontevredenheid, een geest van
verzet is opgekomen onder hen, die aangewe
zen zijn de Nederlandsche belangen in Indië
te verdedigen. Eenige malen toch in de laat
ste dagen hebben wij berichten gepubliceerd
over gevallen van dienstweigering.
De oorzaak is niet alleen te zoeken in op
komend nationalisme onder de Indiërs, maar
ook en misschien zelfs voor een belang
rijk deel in de korting op salarissen en ga
ges, door hun regeering toegepast ter bestrij
ding van de ook daar ontstane tekorten op de
begrooting.
Maar het nieuwste bericht, waaruit de on
tevredenheid van het vlootpersoneel in Indië
blijkt, is toch wel de overmeestering op Za
terdagavond van 't pantserschip „De Zeven
Provinciën" door de inlandsche opvarenden
met arrestatie van de op dat moment aan
boord aanwezige officieren. De comman
dant van den oorlogsbodem, de kapitein-
luitenant ter zee P. Eikenboom, was met een
deel van den staf aan land gegaan het
schip lag op de rede van Oleh-leh op de
Noordpunt van Sumatra zoodat de on
rustige inlanders eenige tegenstanders min
der hadden
De schepelingen hadden zich van wapens
en munitie voorzien uit den voorraad, die in
kisten aan dek stond voor het geval, dat men
in nood het schip zou moeten verlaten.
Aldus gewapend, hebben zij de weinige
aan boord zijnde leden van den staf kunnen
overmeesteren en hebben daarna het anker
gelicht, om, zooals per omroep werd bekend
gemaakt, naar Soerabaja te vertrekken.
Het uit- en daarna weer aangaan van de
lichten was voor de aan wal verblijvende of
ficieren het teeken, dat er iets niet in den
haak was en terstond begaf zich de comman
dant met den militairen bevelhebber van
Atjeh, kolonel Behrens, en een tiental officie
ren aan boord van de ter reede liggende Al-
debaran, welk schip daarop De Zeven Pro
vinciën achtervolgde. Laatstgenoemd schip
had toen een voorsprong van drie uren, maar
aangezien zijn snelheid niet meer bedraagt
dan 8 tot 10 mijl en die van de Adelbaran
minstens 10 mijl, zullen de muiters spoedig
worden ingehaald. Aangenomen mag wor
den, dat dit nog aan de Westkust van Suma
tra zal gebeuren.
Een hedenmorgen door ons ontvangen be
richt spreekt van een op vanmorgen verwacht
beslist optreden, waarvan echter nog geen
bijzonderheden worden gepubliceerd.
Het spreekt vanzelf, dat de autoriteiten on
middellijk hun maatregelen hebben geno
men. Eén daarvan is het zenden van een be
vel aan 't bij Zuid-Celebes oefenende eskader
om zich terstond naar de Atjehsche wateren
te begeven.
Naar bovengenoemd bericht van heden
morgen meedeelt, waren een officier en een
constabel aan boord van 't „veroverde" schip
overboord gesprongen, waar a zij zwemmen
de een motorsloep bereikten, die blijkbaar te
voren door de muiters was beschadigd, maar
toch niet zoodanig, dat zij niet meer als roei
boot te gebruiken was. De mannen kwamen
behouden aan wal.
Behalve de bemanning van 150 inlanders
zijn er 50 Europeanen aan boord yan De Ze
ven Provinciën, van wie 16 officieren, wier
namen zijn: van Boven, de Kroon, de Vos van
Steenwijk, Ritsema van Eek, Stegeman, Beets,
Cool, Modderman, Reynierse, de officieren
van gezondheid Vos, Agelink van Rentergen,
Koppen, Smits, de Wilde, van Balkom en
Dekker.
Omtrent hun lot is nog niets bekend.
o
De namen van de onderofficieren die zich
Aan boord van De Zeven Provinciën bevin
den zijn: van Ling, Rommer, van de Wal,
Uaniels, Floresteyn, Fontijn, Isbrücker,
Merkx, Voogd. De namen der korporaals en
minderen zijn niet bekend, aangezien de rol
zich aan boord bevindt.
Eerste indrukken in Den Haag.
et bericht over de gebeurtenissen heeft in
wekf Cnt'e ver'3az'nR en ontsteltenis ge-
^°°re' m'n's*er van koloniën, de heer
nir T »raa^' a's de minister van defensie,
m_ Oeckers. hadden reeds vroeg in den
p^;e.n "e eerste sobere berichten ontvangen,
vraan 6I1f waTn van oordeel, dat op de
K» oi en in hoeverre de Nederlandsche
regeering naar aanleiding van deze aangele
genheid maatregelen zal treffen, nog geen
antwoord gegeven kan worden, zoolang nog
geen nadere berichten en uitvoeriger rappor
ten zijn ingekomen.
Op de vraag van De Crt., wat zijn per
soonlijk inzicht in het geval was, antwoord
de minister Deckers, dat de berichten ernstig
zijn en somber stemmen, maar dat hij zich
ook persoonlijk geen oordeel kon vormen al
vorens nadere berichten zijn ontvangen.
Zijne excellentie had wel den indruk, dat
de muiterij op „De Zeven Provinciën" onder
de inlandsche schepelingen is ontstaan, maar
hij merkte op, dat de Europeesche marine
mannen te Soerabaja zooals thans wel blijkt,
een slecht voorbeeld gegeven hebben.
Zullen de muiters
kunnen besturen?
het schip
Ook in marinekringen hebben de gebeurte
nissen groot opzien gebaard. Naar De Crt.
van zeer bevoegde zijde uit die kringen ver
nam, acht men het onbegrijpelijk, dat inland
sche schepelingen er in zouden slagen, zon
der medewerking van gegradueerden een zoo
groot oorlogsschip als De Zeven Provinciën,
te besturen. Evenmin kan men zich voorstel
len, hoe de officieren, die toch revolvers heb
ben, door de inlandsche schepelingen, ook al
zijn die met de bajonet gewapend, overwel
digd zijn. Het meest waarschijnlijk acht men
dan ook, dat de officieren zich in de long-
room bevonden en zij zich zoo eiken uitweg
zagen afgesneden.
Het inlandsch personeel is uit vertegen
woordigers van allerlei Indische rassen sa
mengesteld, vooral uit adoereezen. Er zijn
ook inlandsche onderofficieren en inlandsche
kannonniers aan boord van de oorlogssche
pen. De belangrijke functies worden natuur
lijk alle door Nederlanders vervuld. Eerste
officier was J. B. Meyer. Waar in de Indische
wateren de navigatie zeer moeilijk is, behoort
het volgens de deskundigen niet tot de onmo
gelijkheden, dat het oorlogsschip, indien het
onder inlandsche leiding vaart, op een rif of
ondiepte zal vastloopen.
De „Zeven Provinciën".
Hr. Ms. pantserschip De Zeven Provinciën
dat den naam draagt van het vlaggeschip
van Admiraal de Ruyter (16661673) werd
in 1908 op de thans niet meer bestaande
rijkswerf te Amsterdam gebouwd, liep in
1909 van stapel, en werd in October 1910 in
dienst gesteld. Het schip heeft een waterver
plaatsing van 5644 ton en was meermalen
het vlaggeschip van den commandant onzer
vloot in Indië. Het is bewapend met twee ka
nonnen van 28 c.M., vier van 15 c.M., alle ge
plaatst in geschuttorens, tien van 7.5 c.M.,
twee van 3.7 c.M. en twee mitrailleurs. De
brandstofruimte is 1053 M3. De machines
hebben ruim 8000 P.K. De grootste snelheid
is 15.3 en bij voordeelig kolenverbruik is de
vaart 8 knoop. Met een totalen brandstoffen-
voorraad kan „De Zeven Provinciën" bij een
maximumsnelheid 2100 zeemijlen, en bij zui
nig stoken 5100 zeemijlen afleggen.
Het schip heeft een pantsergordel, pantser-
dek en de geschuttorens en commandotoren
zijn gepantserd. Bij de eerste uitrusting voor
zee kostte deze oorlogsbodem 5.612.459.
De Zeven Provinciën heeft al jaren in In
dië dienst gedaan, en nam elk jaar deel aan
de marine-manoeuvres in onzen Archipel.
Ook tijdens den grooten oorlog behoorde het
schip tot de oorlogsbodems, welke maatrege
len namen tegen schending onzer neutraliteit.
De Zeven Provinciën heeft twee torpedo-
lanceerbuizen.
De „Aldebaran" is een klein vaartuig, dat
hoogstens twee kleine kanonnen aan boord
heeft.
De „Zeven Provinciën" tege
moet?
De „Gouden Leeuw" is hedennacht 12 uur
uit Tandjong Priok vertrokken. Drie Dornier-
vliegbooten zouden uit Soerabaja te Batavia
aankomen en hedenmiddag vertrekken met
een niet opgegeven bestemming, die later
bleek Telok Betong te zijn. De vliegbooten
zouden staan onder commando van luit. ter
zee der eerste klasse M. Schoo. Het vertrek is
echter vertraagd door moeilijkheden die zich
hebben voorgedaan bij het inladen van ben
zine. Er bestaat nog een mogelijkheid, dat de
vliegbooten nog heden zullen vertrekken,
maar anders wordt de tocht pas morgenoch
tend ondernomen.
Preventieve maatregelen.
Hedennacht te twee uur zijn twee com
pagnieën marechaussee uit Malang naar Soe
rabaja vertrokken als preventieve maatrege
len.
De muiterij is bedoeld als een
protest tegen salarisverlaging.
Het commando zal weer wor
den teruggegeven aan den
commandant.
De Deli-courant meldt, dat De Zeven Pro
vinciën een telegram heeft gericht tot de we
reldpers waarin het volgende wordt mede
gedeeld: De Zeven Provinciën is in handen
van de bemanning. Wij zijn van plan naar
Soerabaja te varen. Wij hebben geen geweld
in den zin en zullen een dag vóór Soerabaja
officieel het commando overgeven aan den
commandant van De Zeven Provinciën. Het
is ons doel om een protest te uiten tegen de
onrechtvaardige salarisvermindering en te
gen het in hechtenis nemen van hen die daar
tegen hebben geprotesteerd. Er zijn geen ge
wonden aan boord en aan boord is alles wel.
Het bericht was onderteekend: de beman
ning.
Deze proclamatie werd door den radiozen
der van De Zeven Provinciën uitgezonden in
het Nederlandsch en vervolgens in het En-
gelsch.
De politieke toestand in Duitschland wordt
zoo langzamerhand wel ingewikkeld. Er
worden door de nieuwe regeering tal van
maatregelen genomen, waardoor men tracht,
de politieke stroomingen in behoorlijke banen
te leiden. En daarnast worden tal van ver
gaderingen gehouden door de politieke lei
ders.
Wanneer wij de maatregelen hier even
noemen, dan valt op, dat Hitier met krachti
ge hand de pers aan banden legt. Dat moet
hij wellicht doen, doch 't is begrijpelijk, dat
de journalisten het lang niet met hem eens
zijn. Het Reichsverband der Duitsche Presse
heeft daarom in een vergadering te Berlijn
de volgende resolutie aangenomen, die tele
grafisch ter kennis van von Hindenburg is
gebracht
„Het Reichsverband der Deutschen Presse
heeft de opheffing van de belangrijkste be
perkingen der persvrijheid begroet als het
begin van het herstel van die voorwaarden,
die van levensbelang zijn voor het werk van
een zich van haar verantwoordelijkheid be
wuste en het staatsbelang dienende pers.
Met groote bevreemding heeft derhalve
het bestuur vernomen, dat gij, Mijnheer de
Rijkspresident, een nieuwe verordening voor
stelt, die de vroegere kneveling van de pers
vrijheid herstelt en klaarblijkelijk nog ver
scherpen wil. Het Reichsverband der Deut
schen Presse, waarin journalisten uit alle
deelen van Duitschland zonder onderscheid
van politieke richting zijn vereenigd, verheft
zijn waarschuwende stem tegen dergelijke
pogingen, die de pers de vervulling van
haar in het staatsbelang zijnde taak om me
de te werken aan de vorming van de publie
ke opinie onmogelijk maken en, blijkens de
ervaring van de laatste jaren, hun doel ge
heel missen".
Afschriften van dit telegram zijn tevens
gezonden aan den Rijkskanselier, den Rijks
minister van Binnenlandsche Zaken en den
Rijksminister van Justitie.
o
De Pruisische Landdag is aan het eind
van de vorige week bijeen gekomen. Zooals
vanzelf spreekt, kwamen de debatten eerst
goed los, toen de nationaal-socialisten het
voorstel tot ontbinding van den Landdag
deden. De nat. soc. fractieleider Kuke ver
klaarde, dat, waar alle pogingen tot het vor
men van een meerderheid zijn mislukt, en een
stabiliseering van de politieke verhoudingen
hier niet kan intreden, wanneer niet gelijktij
dig in het Rijk en Pruisen nieuwe verkiezin
gen plaats hebben, de ontbinding van den
Landdag de eenige oplossing is.
De voorzitter van de Soc.-dem. fractie,
Heilmann, besprak in de eerste plaats het
verbod van de „Vorwaerts", dat hij belache
lijk noemde. De soc.-dem. zijn tegen ontbin
ding, daar zij zich niet de tactiek laten voor
schrijven door de vijanden van hun klasse
De nat.-soc. interrumpeerden heftig, toen
Heilmann verwees naar een rede, die Kube
vijf maanden geleden heeft gehouden en
waarin hij gezegd heeft, dat iedere grond
wettelijke voorwaarde voor een ontbinding
van den Landdag door den Rijkscommissa
ris ontbrak.
Toen minister Severing het woord wilde
nemen, vond een incident plaats. Severing
wilde antwoorden op de aanvallen van
Kube; hij werd door zijn fractie begroet met
het geroep: „Vrijheid" Bij de nationaal-
socialisten ontstond een heftige onrust; alle
nationaal-sociaiistische afgevaardigden ver
lieten hun zetels. De voorzitter trachtte tever
geefs de orde te herstellen. De nationaal-
socialisten riepen Severing toe: „Arbeider
verrader! Misdadiger! eruit! aftreden". De
voorzitter heeft tenslotte de zitting voor een
kwartier geschorst.
Toen na de heropening vice-president
Haake minister Severing het woord ver
leende, riepen de nationaal-socialisten op
nieuw: „Er uit!" Haake verklaarde daarop:
„Ik moet constateeren. dat het parlement U
op het oogenblik niet wil aanhooren. Ik
schors de zitting opnieuw
Gedurende deze nieuwe pauze zijn in de
kamer van president Kerrl bijeen gekomen
minister-president Braun, Landdagpresident
Kerrl er. Adenauer, voorzitter van den
Staatsraad, die tezamen de commissie van
drie vormen. Na een beraadslaging van on
geveer 15 minuten heeft de commissie de ont
binding van den Landdag verworpen met de
stemmen van Braun en Adenauer tegen die
van KerrL
De Landdag heeft het nationaal-sociaiis
tische voorstel tot ontbinding van den Land
dag verworpen met de 214 stemmen van
Centrum, sociaal-democraten, staatspartij en
communisten tegen 196 stemmen van de
nat.-soc Duitsch-nationalen, Duitsche Volks
partij, Christelijk socialen en van den
Duitsch-Hannoveraan. Voor de aanneming
van het voorstel zouden 212 stemmen noodig
zijn geweest.
o
Te Munster heeft de Nat.-soc partij gister
avond een groote vergadering gehouden,
waar Keval, de Pruisische Landdagpresident,
een rede heeft uitgesproken, en waarin hij er
op wees, dat thans de macht was aan Hitier
en dat de regeeiing van Hitier Duitschland
weder zal opbouwen.
Gemeld wordt verder uit München, dat
Hitier geen salaris als rijkskanselier zal ac
cepteeren, aangezien hij door journalistieken
arbeid genoeg verdient.
Voor den Rijksvrouwenraad van de Duitsch-
nationale partij heeft de waarnemende partij
voorzitter, dr. von Winterfeld, een rede ge
houden, waarin hij o a. zeide, dat men uit den
strijd der Duitsch-nationale partij tegen
Weimar niet mocht afleiden, dat men thans
geen partijen of geen parlement meer zou
noodig hebben. Een dictatuur kan slechts een
voorbijgaand karakter hebben. Tenslotte is
een volksvertegenwoordiging noodig, die
controle uitoefent en het recht van begroo
ting heeft.
Omtrent een onderhoud, dat hij kort na de
vorming van de nieuwe Rijksregeering met
Rijkspresident Von Hindenburg had, deelde
Von Winterfeld mede- „Ik feliciteerde den
Rijkspresident met de vorming van het nieu
we kabinet, waarop hij zeide: Ja, eindelijk".
Ik antwoordde: „Inderdaad zooals U zelf
zegt, heer Generaal-Veidmaarschalk: einde
lijk", waarop de rijkspresident zeide: „Ja,
tevoren kon dat niet" leder kan begrijpen,
wat met deze woorden bedoeld was".
Von Winterfeld sprak verder de hoop uit,
dat de nationaal-socialisten .eerlijke spelers
zouden blijken te zijn dat het socialistische
uit hun naam meer en meer uit hun gedach-
tengang zou verdwijnen en dat het nationale
er steeds meer op den voorgrond zou mogen
treden. De nationaal-socialisten zullen in de
toekomst alleen het werk niet kunnen doen.
Men zegt thans: meer -echten voor den rijks
president. Maar een rijkspresident sterft, doch
de koning niet Daarom blijft het einddoel de
Pruisisch-Duitsche Hohenzollern-monarchie.
Zij slechts kan Duitschland weer tot vrijheid,
roem en eer voeren.
De politieke botsingen nemen in Duitsch
land meer toe dan af. En het zijn weer voor
namelijk de communisten en de nat.-soc. die
telkens met elkaar slaags raken. Er vallen
dooden en gewonden en de lijst der politieke
slachtoffers, die reeds angstvallen groot is,
wordt voortdurend nog grooter.
Vandaag kunnen wij weer de volgende
„bloemlezing" geven:
Politieke botsing te Fuerth.
Naar de politie van Fuerth mededeelt, heeft
daar Zaterdagnacht voor een communistisch
lokaal een botsing plaats gehad tusschen
S.A.-mannen en communisten, waarbij aan
beide zijden werd geschoten. Acht personen,
zes communisten, 1 sociaal-democraat en een
nationaal-socialist zijn met verwondingen
naar het ziekenhuis gebracht. Het schijnt dat
de S. A.-mannen het gevecht hebben uitge
lokt. Hun leider is voorloopig in hechtenis
genomen.
Botsingen te Mannheim.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
het in Seckenheim te Mannheim op straat tot
een twist gekomen, waarbij een arrestatie
zou plaats vinden. Hierbij weid den agent
den gummistok en de sabel ontrukt, waar
mede men op den agent insloeg.
Op den grond liggende loste de politieman
twee schoten, waardoor een aanvaller werd
gedood.
Een doode en acht gewonden bij
politieke vechtpartijen te Breslau.
Gistermorgen hield het IJzeren Front in
het Gewerkschaftohaus te Breslau een betoo
ging. waar de oud-voorzitter van den rijks
dag Loebe het woord voerde. Na afloop de
monstreerde de organisatie Reichsbanner
Schwarz-Rot-Gold door de stad. waarbij het
op verscheidene plaatsen tot botsingen met
nationaal-socialisten kwam. Hierbij werd de
Reichsbanner-man Walter Steinfeld, een stu
dent, gedood, terwijl aan beide zijden acht
personen gewond werden. De politie arres
teerde vijf personen
Op vrachtauto's geschoten; zes
gewonden.
Op 4 vrachtauto's met nationaal-socialis
ten, die van Leverkusen naar Dusseldorf te
rugkeerden werd omstreeks half negen in de
Eintracht- en Koelnerstrasse geschoten. De
leider van de afdeeling werd in het hoofd
getroffen.
Op den Oberbolkermarkt is een aantal
schoten gelost op het restaurant Ratskeller.
Een vrouw werd in den arm getroffen.
Tijdens een schietpartij tusschen nationaal-
socialisten en communisten werden 6 perso
nen gewond, waarvan 2 zwaar.
Nog twee gewonden.
Tijdens een opmarsch te Barby van de S A
werden 2 SA-mannen door messteken ge
wond. Zij zijn naar het ziekenhuis overge
bracht.
Botsingen in Stassfurt en om
geving.
In verband met den aanslag op den burge
meester van Stassfurt, den soc.-dem. Kasten,
is het in den loop van Zondag herhaalde ma
len tot botsingen gekomen tusschen nationaal
socialisten en leden van den Reichsbanner
en communisten. Hierbij werd ook geschoten.
In Loederburg, in de nabijheid, is het even
eens tot botsingen gekomen, waarbij 15 scho
ten gelost werden. Een nat.-soc. werd licht
gewond. Ter versterking voor de politie van
Stassfurt is heden een afdeeling van de Schu-
po van Maagdenburg hierheen gezonden. De
stedelijke gebouwen hebben in verband met
den dood van den burgemeester de vlag half
stok geheschen.
Onmiddellijk na de daad is de moor doom
miss ie uit Maagdenburg op de hoogte ge
steld, die spoedig ter plaatse aanwezig was.
Tijdens het onderzoek viel de verdenking op
drie scholieren, van wid slechts de gymna
siast Matthes als dader in aanmerking kon
komen. Men slaagde er echter niet in hem te
arresteeren. Nat-soc. ontkenden onmiddellijk
iets met den moord uitstaande te hebben. Zij
beloofden zelfs wanneer de dader mocht op
duiken, dezen onmiddellijk aan de politie te
zullen uitleveren. Hedenmorgen om half ze
ven verscheen de kringleider der NSDAP bij
de politie met den gedochte, welke onmiddel
lijk in arrest werd gesteld. Ofschoon hij ont
kent, bleken toch de tegen hem bestaande
aanwijzingen zoo overtuigend, dat men geen
twijfel koestert of hij heeft het gedaan. De
dader is geen lid van de NSDAP, doch sym
pathiseert wel met .aar.
Politieke vechtpartij in Hannover.
Bij een botsing in Hannover tusschen
Reichsbannerieden en nationaal-socialisten
zijn zeven Reichsbannerieden gewond, waar
van vier naar het ziekenhuis moesten worden
overgebracht.
Communistisch leider te Kiel ge
arresteerd.
De politie te Kiel heeft Heuck, den vroege-
ren rijksdagafgevaardigde en secretaris der
K.P.D. gearresteerd en voor den rechter ge
bracht. Naar wij vernemen staat deze arres
tatie in verband met de huiszoekingen en in
beslagnemingen die Vrijdag bij de K.P.D. te
Kiel hebben plaats gehad.
Nog meer politieke vechtpartijen
in verschillende deelen van
Duitschland.
C h e m n i t z. Na een betooging van
het IJzeren Front ontstonden gistermiddag
botsingen tusschen sociaal-democraten en
nationaal-socialisten, waarbij een deelne
mer aan de betooging werd gedood en 12
personen werden gewond.
