DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE MUITERIJ OP DE ZEVEN PROVINCIËN.
DE OVERGAVE VAN HET SCHIP.
Vrijdag 80 Februari 1933
Een bom uit de Dornier-vliegbcoten bewoog de muiters
tot onvoorwaardelijke evergeve.
ÖOODE&3 EU 25 GEWONBEU.
De bloedige afloop der
Indische muiterij.
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
et. Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
hancc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
cent en rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
No. 35
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
135e Jaar v ug
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
I
Bovenstaand kaartje maakt duidelijk waarom de „Zeven Provinciën" zoolang ongehinderd heeft kunnen doorvaren.
Schip is namelijk van Oleh-leh (N.punt Sumatra) vertrokken, is daarna langs de geheele kust gevaren via de daargelegen
eilanden en ontmoette thans bij Straat Soenda het eskader, dat van de Zuidpunt van Celebes (op het kaartje nog aan
gegeven) het muitend schip tegemoet gevaren was.
Zooals wij reeds in een paar bulletins me
dedeelden, is vanmorgen 9 uur (Indische tijd,
dat is 3 uur volgens onzen tijd) een einde ge
komen aan de muiierij aan boord van het
pantserschip Zeven Provinciën.
Wij laten hieronder de berichten volgen,
die wij over liet gebeurde ontvingen
(Half 8): Vrijdagmorgen heelt de comman
dant van het achtervolgende escader het mui-
terschip radiografisch gesommeerd het schip
onvoorwaardelijk over te geven. De muiters
moesten de vl2g hijschen en een wit kleed op
het zonnedek tooncn. De muiters kregen tien
minuten bedenktijd.
De muiters antwoordden met het reeds 2
maal geseinde bekende telegram van over
gave onder voorwaarden, met de toevoeging:
„Val ens niet lastig".
Hierop kwamen de Dornier-vliegbcofen in
ar ie. De eerste bom die gegooid werd kwam
naast het schip terecht. De tweede bom trof
<Vel en veroorzaakte brand. Hierop werd
door de muiiers liet wiltc kleed getoond Om
9 18 uur (Ind tijd) begaven dc muiters zich
in de booten
De brand schijnt niet ernstig. De Zeven
Provinciën gaat door met radioberichten te
geven.
Het schip staat nu weer onder commando
der officieren.
De eerste officieele mededeeling.
Ia den afgeloopen nacht werd bij den ma-
r,ne staf op lift departement van defensie de
v°lgende officieele mededeeling ontvangen:
1 -eden 9 uur werd de Zeven Provinciën door
een groep vliegbooten gesommeerd vóór
Straat Scenda tot onmiddellijke en onvoor
waardelijke overgave. Hierop werd door de
^even Provinciën verwezen naar de bekende
Pr°c!amatie, waaraan werd toegevoegd, dat
gehinderd moest worden. Een water-
"ee»tu.g wierp daarop een bom van 50 K G
Slechts één bom geworpen. 12
Dooden, 25 gewonden.
Uur): In afwijking van eerdere berich-
(10
kan
nier
■iier "lans worden gemeld, dat de Dor-
bnm Ualx''e2')0ot niet twee, doch slechts één
°m heeft
leden -^worpen. Deze bom heeft twaalf
V/;nd r" 1 ^manning gedood en 25 ge-
^zonderheden zullen volgen.
Geen 12, maar 18 dooden, waar-
(11 °nder 3 Europeanen.
ktns Uur)) Aneta Holland meldt; Blij-
ader bij het departement van de
fensie ontvangen bericht bedraagt het aan
tal dooden 18, waarvan 15 inlanders en drie
Europeanen.
De Europeesche schepelingen zijn de tam
boers Bakker en dc Bree en de marinier Ille
klasse Kroeskop. Volgens de vcorioopige be
richten bevindt zich onder de lichtgewonden
d-e luitenant ter zee llle klasse baron de Vos
van Steenwijk.
Ook de Europeesche minderen
hadden aan de muiterij deelgeno
men.
De commandant der zeemacht in Ned.-In-
dië verklaarde in den Volksraad in de verga
dering van gister, dat de Europeesche min
deren eveneens hebben deelgenomen aan de
muiterij. De ontvangen telegrammen toonen
aan, dat aan boord van de Zeven Provinciën
waren 16 officieren, 9 Europeesche onder
officieren, 3 inlandsche onder-officieren, 44
Europeesche korporaals en minderen en 184
inlandsche korporaals en minderen.
De muiters waren van plan over
te gaan tot zeerooverij.
E>;vendicn wordt vernomen, dat bij de Ze
ven Provinciën het plan bestond, om, wan
neer voedseltekort zou ontstaan, koopvaardij
schepen te berooven.
De indruk in Den Haag.
De berichten over de overgave van de Ze
ven Provinciën waren hedenochtend reeds
vroeg in den Haag bekend. In marinekringen
was men algemeen blij, dat de spanning van
de laatste dagen geweken was. Hoewel be
treurd werd, dat de overgave niet geheel en
al zonder geweld had plaats gevonden, stemt
het toch tot voldoening, dat na één lichte
bom de bemanning reeds tot bezinning was
gekomen.
Men vestigt er nog eens onze aandacht op.
dat een bom van 50 K.G. behoort tot het
lichtste geweld, dat aangewend kan worden.
TOEN DE ONTKNOOPING
NADERDE
Aanhankelijkheids-betuigingen.
Aan de koningin is het volgende telegram
gezonden: „Drieduizend ingezetenen van
Priangan, te Bandoeng in vergadering bij
een, betuigen Uwe Majesteit eerbiedig aan
hankelijkheid en vertrouwen in de kracht van
uw beleid".
Te Pontianak werd gisteravond door he,
In do-Europeesch Verbond en de Vaderland-
sche Club een aanhankelijkheidsbetooging
georganiseerd.
Duizenden, waaronder vele dames, namen
deel aan de te Bandoeng gehouden aanhan
kelijkheidsbetuiging. De schouwburg van. de
sociëteit Concordia was stampvol. De voorzit
ter van het I. E. V., de heer Johan, hield een
korte redeyoeriji
Voorts werd gesproken namens de Indische
Katholieke Partij, de Christelijk Staatkundige
Partij, de C. O. V., de Vaderlandsche Club,
den Plantersbond en den Bond van Oud-Ou-
der-officieren.
De spreker van laatstgenoemden bond
sprak de aanwezige militairen als volgt toe:
„Maak het leger niet te schande, anders zou
den wij ons moeten schamen daarin ooit te
hebben gediend wij, jongens van v. Heutsz"
Het aantal sprekers was beknopt gehouden
Vele vereenigingen zonden adhesiebetuigin
gen.
Een optocht werd geformeerd, welke met de
driekleur, vaandels en militaire muziek, naar
het huis van den resident trok, waar de heer
Johan een korte redevoering hield. De resi
dent van Priangan, omgeven door generaals,
den burgemeester, den regent, den patih en
leiders van het departement van Gouverne-
mentsbedrijven, dankte omstandig. Hier,
evenals in Concordia, was het enthousiasme
groot.
De jaarvergadering van de afdeeling Pa-
lembang van de Vaderlandsche Club nam een
adhaesiebetuiging aan, aan de woorden, ge
sproken door minister Deckers, terwijl het
vertrouwen werd uitgesproken dat spoedig
uitvoering zou worden gegeven aan de plan
nen.
De Vaderlandsche Club nam het initiatief
tot de organisatie van een aanhankelijkheids
betooging te Makassar. In de sociëteit werd
een redevoering gehouden, waarna een fak
keloptocht werd geformeerd, welke met mili
taire muziek naar het huis van den gouver
neur trok. Hem werden bewijzen van trouw
aangeboden.
Door de burgerij van Tjilatjap is een tele
gram gezonden aan den gouverneur-gene
raal, luidende: „De burgerij van Tjilatjap,
hoogst verontwaardigd over het optreden van
de schepelingen van de Zeven Provinciën,
dringt aan op het treffen van zeer strenge
maatregelen om den blaam van het Nedei-
landsch Gezag te zuiveren".
Uitingen van de Europeesche
pers in Ned. Indië.
Het ,.Soer. Handelsblad" citeert onder het
hoofd „Le reveil du lion" de woorden van den
minister van defensie in de Tweede Kamer.
Het blad noemt deze uit het hart gegrepen
en volkomen dekkend de mogelijke bevelen
van de marine-autoriteiten die de overgave
van het muitend schip moeten afdwingen. Hel
blad meent dat het hierdoor thans uitgeslo
ten is, dat de militaire commandanten» die
krachtig optreden, later daarvoor zullen wor
den gedesavoueerd.
Hoewel het blad de aanhankelijkheids-
demonstratie te Batavia toejuicht meent het,
dat navolging van dit voorbeeld elders ach
terwege dient te blijven.
„Door vastberaden kalmte en een hooghar
tig schouderophalen zijn orde en rust beter
gediend. De sterke schreeuwt zijn kracht niet
uit, doch schrijdt rustig voort temidden der
demagogische deining".
Ook de „Indische Courant" meent, dat ver
dere demonstraties het doel voorbijschieten.
Velen nemen aan deze demonstraties niet
deel, aangezien zij het vanzelfsprekend ach
ten dat de groote massa achter het gezag
staat. Bovendien baart de politieke situatie in
Het blad meent, dat men thans het initia
tief aan de overheid moet overlaten.
De „Locomotief" bevat een hoofdartikel
getiteld „De Schande". Het blad wijst de
recente salariskortingen als motief voor de
muiterij af en meent dat het doel, verzwak
king van het gezag, zoowel tegenover het bin
nen- als buitenland, ten volle is bereikt
Slechts de door.het muitend schip gevolgde
route deed buitenlandsche interventie achter
wege blijven.
Een decisieve actie is thans inderdaad hard
noodig. De regtering her'vinde volledig haar
sterk beleid.
Hef „Bataviasch Nieuwsblad" neemt ten
sterkste stelling tegeh het optreden van den
commandant en noemt dazen.even schuldig
als de muitelingen. Het blad concludeert uit
den stijl van de draadlccze telegrammen, af
gezonden-door het radi"„-tation aan boord
van <^e Zeven PTovinciën, dat het Euro
peesch personeel ocir de hand in het spel
bee|t.;
Stemmen uit de Chineesche en
Inheemsche wereld.
De „Sin Tit Po" concludeert, dat de mui
ters schuldig zijn. weshalve zij dienen te
worden gestraft. Bij de bepaling van de
straf yergete men echter de aanleiding niet
Het blad gaat niet accoord met de suggestie
om geweld te gebruiken.
De „Soerara Oenoem" becritiseert de be
richtgeving, welke de tendenz heeft 'alle
pchjUld uitsluitend op de inheemsche beman
ning te werpen. Omdat de toedracht der fei
ten tot dusver nog n'.et volledig bekend is,
onthoude men zich van conclusies als zou
bijvoorbeeld het muitend schip door een in-
heerschen kwartiermeester worden genavi
geerd.
Een Belgisch oordeel.
„La Gazette", een te Brussel verschijnend
zeer rechts staand liberaal blad, dat vooral
in ambtenaarskringen en in het officierscorps
veel lezers telt, heeft een hoofdartikel over de
Potemkiniaae van de Zeven Provinciën,
waaraan het volgende is'ontleend:
Wij zouden het recht hebben er om te
lachen en er zelfs uitbundig om te lachen,
maar de lust tot lachen is ons vergaan.
Want wij zien, dat onze beschaving bouwval
lig is geworden, dat zij overal scheurt en
kraakt. Het geval met de Zeven Provinciën
is niet anders dan 'n incident, een heel klein
incidentje, maar het heeft zijn beteekenis.
De beschaafde naties zijn in een periode
van decadentie, van absolute decadentie. Wij
verlaten ons op inlanders, op slecht betaalde
huurlingen, omdat wij zelf te vermoeid en te
verslapt ziin, omdat wij niet meer den moed
hebben, zelf te dienen. Wij houden ons nog
slechts staande door de macht der gewoonte
en omdat dè zgn. barbaren niet durven. Nog
niet durven! Europeesch evenwicht? Interna
tionaal evenwicht? Hoe labiel is het! Het
staat op de punt van een naald en het blijf:
alleen in evenwicht, omdat tot dusver nóg
niemand het heeft verstoord.
Het arme Europa, dat zich nog altijd de
meeste der wereld waant, heeft nog niet eens
bemerkt dat zijn macht op het punt staat te
verzinken en dat alleen, omdat zijn zonen die
eertijds de wereld hebben veroverd, niet meer
den moed hebben om hun bezit te verdedigen.
En hierbij denken wij niet alleen aan de
Nederlanders
De „Aldebaran" weer naar Oleh-
leh.
De „Alde'oaran" is gistermorgen uit Em-
mahaven vertrokken, vermoedelijk naar
Oleh-leh.
Fransch vlootbezoek uitgesteld.
vHet bezc-ek van het Fransehe oorlogsschip
„Primauget" met aan boord den vice-ad-mi
raai Bethlelot, aan Tandjong-Priok is uit
gesteld.
ver-
Achtergebleven bemanning
trokken.
Nadere telegrammen melden, dat het ge
deelte van de bemanning van de Zeven Pro
vinciën, dat in Oleh-leh achterbleef, naar
Medan is vertrokken, waar het zich zal in
schepen naar Batavia.
In hospitaal opgenomen.
De wachtdoende officier, die, toen de
muiterij aan boord van de Zeven Provinciën
uitbrak, over boord sprong, en die den com
mandant, die zich aan wal bevond, waar
schuwde, is thans als gevolg van een zenuw
instorting in het hospitaal opgenomen.
De houding van den Bond van
Marineschepelingen tegenover de
gebeurtenissen in Ned.-lndië.
De correspondent van het Hbld. te Den
Helder bericht:
Gisterochtend hadden wij een onderhoud
met een der bestuurleden van het C.A.M.
B.O., dien wij een en ander omtrent de hou
ding van zijn organisatie tegenover de ge
beurtenissen van den laatsten tijd vroegen. Is
er kans oo onrust onder de schepelingen hier
in Den Helder? vroegen wij. Er werd ge
antwoord, dat er wel eenige stemming onder
het personeel hier heerscht. De verbittering
wordt opgewekt, niet zoozeer door de velerlei
maatregelen voor het bewaren van de veilig
heid welke door de autoriteit'
Er zit voor de wereld iets van perette
in de muiterij aan boord van de „li en Pro
vinciën" Een kleine mogendheid met een be
perkt aantal oorlogsschepen ziet één daarvan
brutaalweg door de bemanning overmeesterd,
de officieren worden opgesloten en dan vaart
het pantserschip eenvoudig weg alsof het op
een oefeningsreis was.
Hef vaart ongehinderd langs de geheele
Westkust van Sumatra, achtervolgd door een
kiein scheepje waarin d' nalatige comman
dant met een gedeelte van zijn staf zijn eigen
kruiser achterna reist maar deze niet te dicht
durft naderen, uit vrees op een kanonschot
getracteerd té worden.
Het duurt dagen en dagen en intusschen
wacht de geheele wereld vol spanning af hoe
aan dit roekeloos avontuur een einde ge
maakt zal worden.
Dat einde verloopt-zooals men het ver
wacht had. De mqitende schepelingen, van
al'e zijden ingesloten en tegen een over
macht van bewapening geplaatst, geven zich
over, zij het dan aarzelend.
Alleen die aarzeling kost reeds achttien
dooden en vijf-en-twintig gewonden en er zal
ongetwijfeld alom van groote voldaanheid
getuigd worden nu bewézen is, dat onze
autoriteiten niet met ziel .laten, spotten.
Natuurlijk was.dit krachtige optreden thans
noodzakelijk. Er moest een prestige gered
worden, wij moesten voor het oog van de
wereld de blaam uihvisschen, dat onze
marine door revolutionnaire krachten onder
mijnd wordt zonder dat wij voldoende gezag
bezitten om hieraan paal en perk te stellen.
Het meest treft niet het bloedig slot dat
te verwachten was maar het feit, dat dit
alles heeft kunnen plaats vinden
Bij het eerste teek en van revolutionnair
gevaar worden thans overdreven voorzorgs
maatregelen genomen. Sympathie-betuigingen
ziin niet van de lucht en de overheid, geeft een
demonstratie van haar groote waakzaamheid
door de Arbeiderspers in de kazernes te ver
bieden en allé auto's aan te houden, waarin
zich wellicht ongewenschte bezoekers kun
nen bevinden
Het geeft alles den indruk van gewel
dige waakzaamheid en activiteit, maar het
komt te laat.
Het is een krachtsdemonstratie, die men
veel vroeger had moeten geven, die men had
moeten toonen vóórdat de feiten plaats
hadden, die onze marine voor het buitenland
in een min of meer bespottelijk daglicht ge
steld hebben.
Tegenover de overgroote waakzaamheid
na de muiterij staat een laakbare nalatigheid
op het tijdstip toen krachtig handelen inder
daad geboden was. Hier was een revolution
nair verzet dat groeide en waaraan onvol
doende beteekenis gehecht werd. hier was
een commandant die gewaarschuwd werd en
de geheele zaak a's een grapje opvatte totdat
hem in zijn club bericht werd, dat men
met zijn schip zonder hem was vertrokken.
Dat bewijst dat er tot dusver aan het be
leid onzer marine wei wat ontbroken heeft
en het blijft slechts te betreuren, dat dit alles
thans niet minder dan achttien menschen-
levens heeft moeten kosten
Laat men bedenken, dat wat thans gebeurd
is niet alleen de schuld is van hen. die zich,
wellicht verblind door revolutionnaire leuzen,
tot deze dwaasheid lkter. ver.eiden, maar
ook van hen wier beleid ontevredenheid
kweekte en die te kortzichtig waren om in
tijds de maatregelen te nemen, die deze mui
terij hadden kunnen voorkomen.
Dat onze regeering. nu zij vaster dan ooit
op haar post moest staan, thans bij een vrij
onbelangrijk wetsvoorstel een regeerings-
crisis uitlokt, is slechts betreuren.
Juist in deze moeilijke dagen heeft onze
regeering den indruk te wekken, dat zij een
krachtig en eendrachtig college is. dat vol
doende sterk staat om alle gebeurtenissen
het hoofd te kunnen bieden
Al nemen wij heden met voldoening kennis
van de officieele mededeelingen. die elk ge
rucht van haar mogelijk aftieden tegen
spreken. de regeering had juist op dit oogen-
blik zelfs den schijn van een verzwakte posi
tie moeten vermijden.
Moge het gebeurde en toe leiden,
dat wii voortaan van dergelijke onaangename
en gevaarlijke verrassingen verschoond zul
len blijven.
men deze worden vaak, om zoo te zeggen,
door de velerlei wijzen waarop door Kamer
leden wordt getracht het werken van de orga
nisatie onmogelijk te maken. Natuurlijk wordt
er wel gemopperd over de genomen maatrege
len, maar dat is toch niet de hoofdzaak. Men
tracht echter de organisaties verantwoorde
lijk te stellen voor de gebeurtenissen, welke
de Bonden echter absoluut niet hebben ge
wild.
Met de muiterij op dc Zeven Provinciën
hebben de organisaties practisch niets te ma
ken. De gebeurtenissen ook in Soerabaja wor
den betreurd en afgekeurd. Wij hebben de
autoriteiten reeds lang gewaarschuwd, zeide
de hoofdbestuurder, dat de geest, eok van het
'1 tHq i
