I"
HL
lyi
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De uitslag der verkiezingen.
Von Papen ontvangt Lord Newton.
3)aQ£Üiksch Oveczichl
Ho. 99
Donderdag 27 April 1933
135e Jaargang
Dr. Colijn te danken, dat ons staatsscneepje worden.
De revolutionnaire groepen hebben terrein gewonnen.
Het is hoofdzakelijk aan
toch nog meer naar rechts koerst
Aan de Alkmaarsche cijfers valt nog wel een beschouwing
vast te knoopen.
U'nf vandaag de
aandacht trekt
1.)
Een tangdung onderhoud over verschillende
brandende kwesties, die de geheele wereld
beroeren.
De economische chaos.
Beze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2—,
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTE NTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
vertrouwen, die op de aanplakbiljetten als
stuurman Colijn aan het roer van ons staaw-
scheepje is verschenen.
Evenwel, er is een groot verschil tusschen
een raads- en een Kamerverkiezing. Niet-al-
leen gelden daarvoor verschillende catego
rieën kiezers, maar bovendien doen zich bij
een raadsverkiezing in den regel persoonlijke
invloed gelden, welke bij een Kamerverkie-
i zing grootendeels uitgeschakeld kunnen
We zullen daarom de Kamerverkiezingen
van 1929 en van 1933 eens met elkaar ver-
Het eerste gevoel dat de argelooze kiezer
bij het lezen van den verkiezingsuitslag be
kruipt, is er een van teleurstelling.
De Kamer, die sinds de verkiezingen van
1925 uit 58 leden van rechts en 42 van
lir.ks bestond, was in 1929 met veel moeite
wat uit den rechtschen koers gebracht en in
een Kamer van 57 rechtsche en 43 linksche
leden veranderd.
Thans is de Kamer opnieuw in 58 rechts
en 42 links verdeeld, men volgt dus weer
denzelfden koers als in 1925 en men zou
slechts de verzuchting kunnen slaken, dat
er sindsdien eigenlijk niets veranderd is.
Acht jaren zijn er voorbij gegaan, twee
maal hebben politieke redenaars honderden
verkiezingsredevoeringen afgestoken, heb
ben zij duizenden gebouwen beplakt en tien
duizenden straten bekalkt en het resultaat
is, dat alles vrijwel zoo blijft als het ge
weest is.
Dat is vooral voor hen, die de verkiezin
gen als een politieke sport beschouwen, een
teleurstelling. Zij willen graag voor al hun
moeite en arbeid eens eenig tastbaar resul
taat zien, maar de ondervinding heeft wel
geleerd, dat ons land in politiek opzicht
weinig verrassingen brengt, dat ons volk
over het algemeen nogal conservatief is en
dat rechts en links steeds weer met dezelfdf
krachten aan weerszijden van ons slaats--
scheepje drukken, zoodat de koers bij elke
voorkomende verkiezing niet noemenswaard
gewijzigd behoeft te worden.
Toch zijn er nu eenige cijfers, die de
bijzondere aandacht verdienen. De R. Kath.
Staatspartij heeft twee zetels verloren, waar
van er ongetwijfeld een door de R.K. Volks
partij is binnengehaald. Op welke partijen
niet plichtgetrouwe katholieken gestemd heb
ben, is niet duidelijk, maar de Kath. Dem.
Bond (partij Veraart), die zich van de
Staatspartij heeft afgescheiden, behaalde
20478 stemmen en is dus al een heel eind
op weg naar den tweeden verloren zetel
geweest.
De Soc. Dem. hebben eveneens 2 zetels
verloren, maar zij hadden een geduchte con
currentie van de meer revolutionnaire groe
pen. die zich in het oude verband niet meer
thuis voelen. De Rev.-soc. Partij heeft on
getwijfeld een der verloren zetels bezet, de
communisten zullen er met de O.S.P.-ers
wel aan meegewerkt hebben, dat ook de
tweede verloren is gegaan. Ook hier heeft
afscheiding en daardoor verbrokkeling tot
verzwakking geleid.
De Vrijz. Democraten hebben een zetel
minder, waar die gebleven is, valt moeilijk
na te gaan, want de V.D. Bond is altijd een
partij van verrassingen geweest.
De Vrijheidsbond zag eveneens een zetel
verdwijnen en wij vermoeden, dat het Ver
bond voor Nationaal Herstel onder leiding
van generaal Snijders, welke partij zoowaar
gasten voet in de Kamer wist te krijgen,
oaaraan wel niet heelemaal onschuldig zai
£UP geweest.
Pf an,i-revolutionnairen hebben twee
i5ew2.nneri en wie gezien en gehoord
hoe f)r. Cólijn bij deze verkiezing is
etsaP -a's de stuurman, die alleen in
z')n het schip van staat voor ver-
P K tegen de revolutionnaire rotsen
verwonderen'. ft zich daarover akt te
rinBJd^Sea is.het met Christ. Hisf.
vf>rmi£w r zeteltal met één zag
wH at r H maar het politieke arbeids-
aar deze partij thuis hoort, is er
tegenwoordig heel wat concurrentie.
Er zijn thans 4.097.638 kiezers en er wa
ren er in 1929 3.825.503.
Het aantal kiezers is dus 1.07 maal zoo
groot en we zouden dus de in 1929 verkre
gen stemmencijfers met 1.07 moeten verme
nigvuldigen om cijfers te krijgen die van een
normalen groei getuigen.
Vergelijken wij de thans verkregen cijfers
met die van 1929 en daarna met die zooals
ze bij een normalen groei moeten zijn dan
krijgen wij de volgende resultaten.
Had
nu moeten
S.D.A.P.
Communisten
Vrijheidsbond
Vrijz.-Dem.
Christ-Hist.
R.K. Staatsp.
St. Ger. Partij
Herv. Ger. St.p
Rev. Soc. Partij
Anti-Rev.
R.K. Volkspartij
Nu In 1929 zijn
798.666 804.714 861.044
118.222 67.541 72.269
258.798 249.105 266 542
188.870 208.979 223.608
339.751 354.548 379.366
1.037.325 1.001.589 1.071.700
93.222 76.709 82.079
33.813 35.931 38.446
48.381 21.768 23.292
499.888 391.832 419.260
40.792 23.821 25.488
Wij zien daaruit den achteruitgang der
S. D, A. P., den belangrijken stemmenaanwas
der communisten, een kleine inzinking van
den Vrijheidsbond, een grootere van de Vrij
zinnig-Democraten, en van de Christelijk His-
torischen, een voor de partij nog niet veront
rustende achteruitgang der R.K. Staatspartij
hoewel de partij die reeds jaren de groote
gezinnen propageert eigenlijk niet achteruit
mag gaan een vooruitgang der Staatk.
Ger Partij, een verzwakking der Herv. Ger.
Sraatspartij, een meer dan verdubbeling der
Revolutionnair socialisten, een beduidende
versterking daartegenover van de Anti-revo-
lutionnairen en een krachtigen vooruitgang
van de R. K. Volkspartij.
Dat ondanks een belangrijke versterking
der revolutionnaire groepen de Kamer toch
een zetel naar rechts gezwaaid is, is voor een
groot deel aan de krachtige propaganda voor
een man als dr. Colijn te danken.
Al is de uitslag van het geheele land het
allervoornaamste, toch staan natuurlijk de
hier ter stede behaalde cijfers in het brand
punt der publieke belangstelling.
We hebben voor de grootere partijen
eens de hier verkregen cijfers van de Kamer
verkiezing 1929, van de raadsverkiezing 1931
en van de thans gehouden kamerverkiezing
vergeleken en komen dan tot de volgende in
teressante vergelijking:
v D Kamer 1929 Raad 1931 Kamer 1933
R. K.'
C. H.
S. D. A. P.
V. B.
Rev. Soc.
A. R.
de
De communisten een gevolg van Wi
tijdsomstandigheden za£en t t
verdubbelen In deze tijd gj Sisf eo
ri n rif^11 gr00t deel van volk
Rn KninaiIe leuzen «n daden.
Boer Braat blijft zijn zetel bezetten even-
aN ds. üngbeek; ds. Kersten wist even-
EenJn ,ÊS B,n Z£tels bij elkaar te
De Chr. Dem. Unie heeft zoowaar een
SfC" Partij ^tnf?
«hynljjk het martelaarschap van den heer
voorbeeld kunnen volgen.
De O.S.P en de Fascisten zullen bij de
komende verkiezingen opnieuw maar eens
een kansje moeten wagen.
1839
1255
1841
4290
4215
4484
920
1187
793
4229
3836
3886
1099
1888
1371
128
344
681
503
655
940
De Vrijz -Democraten die in 1931 een be
denkelijke inzinking vertoonden hebben hun
verlies weer teruggewonnen.
De R. K. een partij die in den regel
geen groote verrassingen brengt viel ,n
1931 wat terug, maar heeft zich thans weer
in voorwaartsche richting bewogen
De Christ. Hist., die in 1931 verrassend
snel omhoog schoten, zijn nu weer bedenke
lijk op de politieke ladder naar beneden g-».
zakt.
De S. D. A. P., die in 1931 als een mocca-
pudding in elkaar zakte, is er nog altijd niet
in geslaagd zich uit den put omhoog te
werken.
De Vrijheidsbond, welke voornamelijk door
de sociaal-democraten als een partij be
schouwd wordt, die min of meer aan het af
sterven is, kwam in 1931 met een verrassend
groot stemmencijfer aanzetten. Hij is nu wat
teruggezakt, maar vertoont tegenover de
cijfers van de vorige Kamerverkiezing toch
een vooruitgang die nog niet op seniele
aftakeling wijst.
De Rev. socialisten vertoonen een beeld
van den opstandigen geest in dezen malaise-
gelijken. Dan dient allereerst te worden op-
emerkt, dat er in 1929 in Alkmaar 15506
iezers waren en thans 16564, dat is 1.07
maal zooveel.
Om te zien of een partij vooruit of achter
uit is gegaan moeten dus de cijfers van 1929
met 1.07 vermenigvuldigd worden en men
krijgt dan weer het cijfer, dat elke partij bij
normalen groei thans had moeten bereiken.
De Vrijz. Dem. behaalden hier ter stede
m 1929 1839 stemmen. Dit vermenig
vuldigd met 1.07 geeft het cijfer dat zij bij
normalen groei thans hadden moeten berei
ken, dat is 1967. Zij behaalden evenwel
slechts 1841 stemmen en hebben dus een te
kort van 126 stemmen, dat is op deze 1967
een verliespercentage van 6.5.
D.e R.K. verkregen thans 4484 stemmen,
wat bij normalen groei 4590 zou moeten zijn.
Het tekort is 2.3 p<3t. op deze 4590, een klein
percentage maar dat toch niet van vooruit
gang getuigt.
De Christ. Hist. hebben thans 793 stem
men gehaald wat bij normalen groei 984
had moeten zijn en een tekort geeft van 19.4
pCt., een percentage dat bedenkelijk hoog
begint te worden.
De S.D.A.P. kreeg thans het stemmencijfer
3886 en had er bij normalen groei 4525
moeten behalen. Zij heeft dus een tekort van
639 stemmen, dat'is op deze 4525 een verlies
van 14.1 procent, wat er zeker niet op wijst
dat de Alkmaarders-rich in steeds dichtere
gelederen onder de vanen van de heeren
Westerhof en Van de Vall scharen.
Een geheel ander beeld vertoont de Vrij
heidsbond, door de soe.-dem wel eens als het
levende lijk betiteld, maar dan toch een
partij die zich meer in de richting van het
leven dan in de richting van het lijk beweegt.
Deze partij behaalde thans 1371 stemmen
wat bij normalen groei 1176 had moeten zijn
zoodat zij een winst van niet minder dan
16.6 pCt. heeft te boeken. Zeer zeker zal het
feit dat de burgemeester candidaat was aan
dezen vooruitgang hebben medegewerkt.
I De Rev. socialisten verkregen thans 681
stemmen. Bij normalen groei hadden zij er
137 moeten hebben, zoodat zij een vooruit
gang van 397.1 procent hebben, een record,
dat door geen enkele andere partij hier ter
stede wordt geslagen.
Ten slotte de Anti-revolutionnairen, die 940
stemmen behaalden en er volgens den nor
malen groei 53S had moeten hebben, zoodat
zij een vooruitgang van 74.7 procent kunnen
boeken. De groote stijging zal wel niet
hoofdzakelijk aan ae candidatuur Hoijtink
zijn te danken hoewel hij nog 33 voorkeur
stemmen behaalde maar voornamelijk aan
de behoefte van velen om zich in deze tijden
achter de sterke figi ur van dr. Colijn te
scharen.
Natuurlijk hebben de Soc.-dem. thans het
verlies te boeken van velen, die deze partij
langzamerhand te behoudend vinden en be
hoefte aan een meer revoiutionnaire volks
groep gevoelen. De goede oude tijd toen de
S.D.A.P. in Alkmaar de stemmen van alk
roodgetinte arbeiders op zich vereenigde, is
voorbij. TTians visschen ook groepen als de
O.S.P. (49 stemmen), de Communisten (181
stemmen) en de Rev. Soc. partij '681 stem
men) naar de politieke biertjes der ontevre
denen. De Communisten kwamen vergele
ken bij de vorige KamerverkiezintT van
126 op 181 stemmen en de aanhangers van
Sneevliet van 128 op 681 stemmen aan welken
bijzonderen vooruitgang, zooals gezegd, de
gevangenneming van hun leider niet vreemd
zal geweest zijn.
Wat de voorkeurstemmen betreft, de heer
Van de Vall behaalde er 21, een getal van
niet groote beteekenis tegenover de 3886
stemmen welke door zijn partij hier werden
verkregen. We kunnen evenwel aannemen,
dat men ondanks de voorkeur die men de
zen candidaat zou kunnen schenken in
deze goed gedisciplineerde partij voorname
lijk nummer één van de lijst gestemd heeft.
Mr. Wendelaar heeft met 439 van de uit
gebrachte 1371 stemmen zeker een groot aan
deel in het plaatselijk succes van den Vrij
heidsbond gehad.
De heer Hoijtink heeft met 33 voorkeur
stemmen ook een aandeeltje in den vooruit
gang zijner partij te boeken en de heer Stem-
merik die 35 stemmen verkreeg van de 38
welke het Verbond van Nationalisten hier
ter stede wist te behalen, heeft alle reden om
van een belangrijk persoonlijk succes te
spreken.
De kans van mr. Wendelaar om tot Kamer
lid gekozen te worden is ongetwijfeld door
het verlies van een zetel van den Vrijheids
bond verkleind en daardoor- tot een misluk
king geworden. De heer Wendelaar heeft
zich als politiek redenaar de laatste maan
den op een tournée door ons land zoo duchtig
geweerd, dat hij zijn zetel alleen daardoor
eigenlijk al verdiend heeft. In hoeverre het
juist is, dat mr. Knottenbelt later voor het
amerlidmaatschap zal bedanken en of
deze zetel dan allereerst voor mr. Wendelaar
beschikbaar zal komen, is terwijl wij dit
schrijven nog niet te voorspellen.
Het resultaat van de onderhande
lingen met Duitschland. (Binnen
land.)
Uitslag Kamerverkiezingen, winst
voor de a r. en communisten, verlies
voor s.d.a.p., vrijheidsbond en vrija.-
dem. (Binnenland.)
De overblijfselen van de Fransche
vliegboot zijn gevonden; de acht in
zittenden zijn om het leven geko
men. (Luchtvaart.)
In Engeland heeft een mijnonge
luk plaats gehad, waarbij drie mijn
werkers op slag zijn gedood. (Bui-
Düsterberg afgezet als tweed»
Stahlhelmleider. (Buitenland.)
Aardbeving in Turkije en Grie
kenland; dooden- en gewonden.
(Buitenland.)
Zie verder laatste berichten.
Laten wij eindigen met de verklaring dat
onze verkiezingsdïenst zoowel gisteravond
als hedennacht toen directie en redactie
vanaf drie uur vrijwel voltallig aanwezig ge
weest zijn een zeer vlot verloop had, zoo
dat onze elkaar opvolgende bulletins te Alk
maar steeds de eerst verschenen publicaties
geweest zijn.
Dank zij ook onze loudspeaker, die het af
roepen der nuchtere cijfers op gelukkige
wijze met het weergeven van populaire gra-
mofoonplaten afwisselde, was er gisteravond
voor het overzicht der plaatselijke verkie
zing voor ons bureau en op het Waagplein
een overweldigende belangstelling.
Hedenmorgen, nog vóór het overgroote
deel onzer lezers uit de veeren of uit het
kapok was gekomen, was de volledige
uitslag, zoowel de zetelverdeeling als de na
men der gekozenen, reeds in alle uithoeken
der stad verspreid, zoodat wij, wat dit deel
van de Kamerverkiezingen betreft, met ge
noegen op den thans achter ons liegenden
arbeid kunnen terugzien.
De R.K. Staatspartij kon slechts de con
currentie ondervinden van de R.K. Volks
partij (319 zetels) en van den Kath. Dem
Bond, die hier slechts 16 stemmen behaalde.
De R.K. Volkspartij, die van 210 tot 319 is
gestegen, is dus met meer dan 50 procent
vooruitgegaan. Toch zijn deze groepen
dwergpartijtjes tegenover de groote een
heidspartij, welker .stemmenaantal hier nog
niet in beduidende mate wordt beïnvloed
Interessanter is het op te merken dat de
R.K. met de R.K. Volkspartij en de Kath
Dem. Bond samen 4819 stemmen behaalde,
W V V wat een winst-percentage van 5 bover.
tijd een steeds sterk vooruitgaand stem- den normalen groei zou zijn als deze groe-
mencijfer. pen thans vereenigd waren gebleven.
De anti-revolutionnairen gaan eveneens ge- Evenwel, het ziet er niet "naar uit, dat
stadig vooruit, zij het dan dat deze cijfers beide afvalligen spoedig tot de moederpar-
geen honderden percenten verschillen. Toch ten zullen terugkeeren, zoodat deze winst
blijkt dat velen in deze onzekere tijden zich voorloopig nog wel als een verlies moet be-
weilicht instinctief aan den sterken man toe-1 schouwd worden.
De vice-kanselier van het Duitsche rijk,
von Papen, heeft gisteren Lord Newton, lid
van het Engelsche Hoogerhuis, ontvangen
met wien hij een langdurig onderhoud heeft
gehad overe verschillende actueele politieke
kwesties.
Naar wij vernemen heeft de vice-kanselier
hierbij gewezen op den wensch van den rijks
kanselier naar vrede. Duitschland heeft meer
dan eenige andere natie ter wereld behoefte
aan vrede, wrant hem heeft de oorlog en de
onzinnige vredesverdragen de ernstigste
wonden toegebracht. De wereld is vermoede
lijk thans tot het inzicht gekomen, dat de
economische chaos, waartegenover men in
vele landen hulpeloos staat, slechts een ge
volg is van den politieken en economischen
waanzin der regelingen van na den oorlog.
Indien deze erkenning helaas pas zeer laat
baanbreekt dan is zij toch niet te laat geko
men om de verantwoordelijke staatslieden
eindelijk tot de erkenning te nopen, dat het
hun plicht is rekening te houden met feiten.
Alle stappen, welke er toe kunnen dienen het
geschokte vertrouwen op de wereld te herstel
len, moeten worden toegebracht. Uit dien
hoofde heeft Duitschland het voorstel voor
een viermogendhedenpact in den zin als door
Mussolin! voorgesteld oprecht begroet en het
is volkomen onbegrijpelijk, dat een Euro-
peesch staatsman kan zeggen, dat een derge
lijk pact slechts een schrede achterwaarts be-
teekent. Het is integendeel hoog tijd, dat de
groote Europeesche mogendheden de rege
ling hunner kwesties energiek ter hand ne
men. Duitschland heeft in de afgeloopen
maanden de geheele wereld een historischen
dienst bewezen, welke grootte pas later zal
worden begrepen. Het heeft als door het po
litieke en economische verval in zijn funda
ment het meest bedreigde land zijn laatste
energie verzameld om het dreigende bolsje
wisme te ontgaan. Alle economische en gees
telijke kuachten heeft het opgeroepen voor
den strijd tegen dezen besmettelijken pest.
Daarmede heeft het een besmettingshaard
opgeruimd, welke voor alle nabuurlanden de
grootste gevaren meebracht. Het buitenland
schijnt zulks evenwel niet slechts niet te be
grijpen, maar het als aanleiding te beschou
wen voor 'n ongehoorde hetze tegen Duitsch
land. Men schuwt zich niet zelfs te spreken
van de mogelijkheid van een preventieven
oorlog tegen Duitschland, omdat men vreest,
dat de binnenlandsche wedergeboorte van
onze natie het krachtveld in Midden-Europa
zal veranderen. De vice-kanselier, zeide Lord
Newton, dat het gepraat over een preventie
ven oorlog niet alleen een misdaad is tegen
over Duitschland en tegen de Europeesche
missie, welke Duitschland op het oogenblik
vervult, maar veeleer een ongehoorde mis
daad tegen de geheele cultuur van West-
Europa.
De Duitsche regeering zal evenwel iedere
noodige maatregel treffen om het de open
bare meening ter wereld duidelijk te maken,
vanwaar en om welke motieven zulke onheil
spellende plannen tegen den wereldvrede af
komstige zijn, en zij zou zelf de meest rigou
reuze maatregelen treffen om iedere moge
lijkheid uit te sluiten die vreemde mogend
heden aanleiding zouden kunnen geven voor
de verwerkelijking van dergelijke onheilspel
lende plannen.
De nieuwe organisatie der staten van
Duitschland is een volkomen binnenlandsche
aangelegenheid, welke niet betrekking heeft
op de bij verdragen en vriendschappelijke
overeenkomsten vastgelegde verhouding tot
andere landen.
De rijkskanselier heeft er bij verscheidens
gelegenheden op gewezen, dat voor een groot
en zelfbewust volk het herstel der volkomen
souvereiniteit naar binnen en naar buiten iets
natuurlijks is. Het doel der Duitsche politiek
is de verwerkelijking der volkomen rechtsge
lijkheid langs vredelievenden weg. Wie de
Duitsche rijksregeering andere bedoelingen
toeschrijft, handelt daarom niet slechts tegen
het goede geloof, maar ondermijnt de basis
van vertrouwen, waar op alleen het nieuwe
Europa kan worden gebouwd.
KORTE BERICHTEN.
Prins Hendrik zal hedenavond "In het
Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen de
door het district 's-Gravehage van de Ver-
eeniging „De Nederlandsche Padvinders" te
geven uitvoering bijwonen.
Gistermiddag is een 29-jarige ijzerwer
ker te Rotterdam, aan boord van het Efcen-
sche s.s. „Emma Maersch", liggende in een
dok van Wilton, in een ruim gevallen. De
man is aan de gevolgen van een schedelfrac-
tuur overleden.
VOLKSBOND TEGEN DRANK
MISBRUIK.
Ter vervanging van den eere-voorzittef
mr. dr. F. W. J. G. Snijder van Wissenkerke
is als lid van het hoofdbestuur van den
Volksbond tegen drankmisbruik opgetreden
jhr. mr. H. O. Feith, kinderrechter te 's-Gra-
venhage. In de laatst gehouden hoofdbe
stuursvergadering is jhr. Feith vervolgens
met algemeene stemmen tot algemeen voor
zitter benoemd, welke benoeming hij heeft
aanvaard.
