!Bitwetdand
6. P. OL
HAAR WERKWIJZE EN INTRIGES
Het conflict is onvermijdelijk. Katrientje
trekt verder in de rotsvaste overtuiging dat
haar heen zullen spelen. Zij ontmoet een
boer, die haar dat alles kan bieden en zij
gaat op zijn voorstel in om met hem mee te
gaan om te beginnen als volontaire het
landelijke leven te leeren kennen. Het lijkt
IdllUCUJKC 1CIVII lv„vu
alles heel eevoudig en natuurlijk, maar het
is dat niet als men vader Knie gezien heeft,
een ras-artist van de oude soort, een man,
die niet buiten de sfeer van het circus zou
kunnen leven en als vanzelfsprekend aan
neemt, dat ook zijn dochter haar hoogste ge
luk heeft gevonden als zij als koorddanseres
het applaus van het publiek in ontvangst
heeft te nemen.
laat haar vader in den steek en de oude
schikt zich daar noodgedrongen in, maar
vroeg of Iaat het meisie tot hem zal terug-
keeren.
Na een jaar komt de troep op de oude
'--1- Kafharina keert werkelijk terug
spel en aan de bijzondere sfeer, die van dit
milieu uitgaat te danken, dat de toeschou
wers voor het overgroote deel voldaan naar
huis zijn gegaan.
Het Comité voor Tooneelurtvoeringen is dit
jaar met de keuze van zijn stukken niet bijs
ter gelukkig geweest, maar het heeft met dit
laatste al liet het <Ln ook wat lang op
zich wachten nog een goeden indruk ach
tergelaten.
DE ONRUST TE IJMUIDEN.
Maatregelen door den
meester getroffen.
burge-
Het Hbld. schrijft:
In aansluiting op het manifest, dat hii tot
plaats en Katharina keert werKeiijK terug m de ingezetenen van IJmuiden heeft gericht
het kringetje van doodarme artisten. die haar heeft burgemeester Rambonnet een verbod
met gejuich begroeten. Zij vindt haar vader uitgevaardigd om op of aan openbare w<
verouderd, maar hij is zóó blij met haar te staan, heen en weer te loopen of zich
terugkeer, dat zelfs de gedachte niet bij hem algemeen op te houden in de omgeving van I r7'""\ j "2 ""j"-
opkomt, dat zij slechts even gekomen is om winkels, inrichtingen tot uitoefening van ne nJden; terwii! zij verkeëren on-
hetn te begroeten. Katrientje, zijn dochter, - -:_.fL*an J*' der zoodamgen invloed van h<
zijn groote meid, is teruggekeerd en ailes is
weer zooals het zijn moet. Maar Katrientje is I
het nummerbewijs ongeldig worden ver
klaard. Verplichting wordt opgelegd het mo-
torrijuig voor keuring of herkeuring ter be
schikking te houden.
Onder de snelheidswedstrijden, waarvoor
vergunning vereischt wordt van den minister
van waterstaat of van Ged. Staten, wcrdt
gebracht elk rijden met motorrijtuigen en rij
wielen ter vaststelling of vergelijking van
prestaties hetzij van de deelnemers, hetzij
van de motorrijtuigen of rijwielen hetzij van
onderdeelen daarvan, hetzij van bedrijfsstof-
fen. Ook de zoogenaamde betrouwbaarheids
ritten vallen dus hieronder.
Het nieuwe ontwerp verbiedt niet alleen
aan bestuurders van motorrijtuigen en rij
wielen, maar ook aan bestuurders van an
dere rij- en voertuigen te rijden over een weg
of een rijwielpad op zoodanige wijze of met
zoodanige snelheid, dat de vrijheid van het
verkeer wordt belemmerd of de veiligheid op
den weg of het rijwielpad in gevaar wordt
gebracht.
Het verbod van bestuurders van motorrij
tuigen en rijwielen, om over een weg of een
zijn
inmiddels de verloofde van den boer ge
worden, zij zal haar plaats op de hofstee
moeten hernemen, zij moet haar vader be
kennen. dat zij opnieuw zal heengaan en zij
doet het 's avonds laat als de oude man, op
een ruststoel uitgestrekt, van haar nabijheid
geniet. Zij bekent, maar het past in dit
drama zij bekent aan een doode, want de
emotie is den oude te veel geweest en hij is
onverwachts gestorven. De zielige troep gaat
hem begraven, de mannen zijn hun leider
kwijt, zij weten niet wat zij nu moeten be
ginnen maar dan. terwijl Katrientje met haar
aanstaande schoonmoeder afscheid komt
nemen, dringt het tot haar door hoezeer zi]
hier voor allen noodig is Zij is plotseling de
nazaat van een lange reeks van circusdirec
teuren en verschijnt in haar tricot op het
balcon van haar wagen om in haar vaders
plaats het bevel over den troep op zich te
nemen
Het verhaal is heel simpel en heel gauw
verteld en het zou misschien onmogelijk zijn
het vier bedrijven lang uit te spinnen en toch
het publiek te boeien als het geen circusver
haal was.
Wie als kleine jongen heele middagen naar
werkelooze cluwns gekeken heeft, en zich
toch niet verveelde omdat hij nu eenmaal in
een zekere romantische sfeer was getrokken,
kan ook als volwassene lang naai dit circus
leventje kijken, zonder zich te vervelen.
Het was de sfeer, die bij dit stuk het ge
voel van verveling en zelfs den tegenzin
tegen een wat al te dik opgelegde dramatiek
heeft verdreven. We hebben allemaal wel eens
medelijden met den paljas gehad, die lachen
moest, terwijl de tranen hem over de wangen
liepen en we hebben gijjteravond allemaal het
leed gevoeld van den ouden directeur, die zijn
dochter zag weggaan. We hebben begrepen,
dat die dochter wel weer zou terugkomen en
we hebben er geduldig vier lange bedrijven
op gewacht zonder dat we er erg in hadden,
dat het laat werd, enkel en alleen omdat de
hoofdfiguren van dit stuk buitengewoon
goede spelers zijn en omdat het circus op
bedriegeliike wijze was nagebootst.
Het décor met de achterkanten der wagens
was bijzonder goed, hoewel dit op een groo-
ter tooneel waarschijnlijk beter tot zijn
recht zou zijn gekomen. Maar wie bekende
gezelschappen niet in eigen omgeving, maar
in de provincie wil zien men miste hier
ook de groote circustoer van Van Dal-
sum neeft daarop natuurlijk verder
geen critiek te leveren. Voornamelijk
net derde bedrijf, als de blaasinstrumen
ten achter het doek schellerende muziek laten
hooren, als de roffels klinken, die aan het
hoogtepunt van een moeilijken toer voor
afgaan en als de arristen zich met een sprong
jn de aTena werpen, was het circusleven bui
tengewoon goed weergegeven. Ben Royaards,
Paul Storm. Wiin Paauw, Jules Vers'raete en
Cruys Voorbergh waren de onvervalschte
zwervers, doodarm, maar gelukkig onder
elkaar, hoewel de laatste iets meer aan het
cabaret dan aan het circus deed denken.
Van Warmelo als commissaris waarom
moet een boerenveldwachter nu altijd com
missaris genoemd worden? en Groenier
als deurwaarder kunnen door overdrijving
hun spel niet schaden?
Georgette Hagendoorn was een dorpsjongen
en daarmee is alies gezegd en vrouw
Rothacker Nell Knoop had van haar
rol een stugge boerin gemaakt, die als type
■wat vreemd was en die de schrijver wel een
beetje te gemakkelijk den wonderen ommekeer
van Katrientje laat aanvaarden. Ph. la Cha-
pelle was Martin Rothacker de heercboer,
meer boer dan heer, soms wel eens wat te
landelijk en emotieloos en Anna Sablairolles
was als Bibbo, het vrouwelijke manusje van
alles in dit kleine circus, een zeer wel te aan
vaarden figuur. Het groote raadsel was
eigenlijk waarom Katrientje niet voor de
verleiding der terugkeer bezweek toen zij wist
dat zij haar vader doodelijk zou treffen en
wel plotseling kon besluiten al haar landelijk
geluk op te geven toen zij daarmee niet meer
haar vader maar slechts de anderen kon hel
pen.
Wij zullen ons daarin niet verder verdie
pen, maar last not least de beide artisten be
spreken, die dit stuk door hun spel hebben
gedragen. Allereerst van Dalsum, die door
heel dit stuk de rasartist is, wiens hoog
ste geluk in de welvaart van zijn rondtrek
kend bedrijf ligt. Hij was, hoewel in zijn
heele optreden wat te dramatisch, het type
dat niet buiten het circus kan leven en daar'
naast de wereldwijze, die innerlijk verwerkte
■wat geen der anderen kon begrijpen en daar
door de groote tragische figuur van dit stuk
is geworden. Hem heeft Charlotte Kohier als
Katrientje prachtig terzijde gestaan. Leek zij
in de eerste bedrijven iets te fragiel en in
haar optreden voor een jonge vrouw wat te
kinderachtig, later toonde zij zich meer de
robuste, karaktervaste vrouw, die deze man
nen haar bevelen kan geven. Haar bekentenis
in het 3e bedrijf was roerend al hadden wij
gaarne gezien, dat zij haar vaders dood, zoo
plotseling daarna, wat minder onbewogen
aanvaard had. Van Dalsum en Charlotte de
anderen zeker niet te na gesproken hebben
dit stuk gedragen en het is werkelijk aan hun
ring of bedrijf bestemd of particuliere wo
ningen met de kennelijke bedoeling anderen
te beletten of te weerhouden deze winkels of
inrichtingen te bezoeken of daar inkoopen of
zaken te doen, dan wel invloed te oefenen op
de vrijheid van handelen of beweging van de
bewoners of houders dezer winkels, inrich
tingen of particuliere woningen.
Ook is het verboden zich op te houden in
de omgeving van winkels, inrichtingen tot
uitoefening van nering of bedrijf bestemd of
van particuliere woningen met de kennelijke
bedoeling na te gaan of te controleeren welke
handelingen of zaken door de bewoners of
houders dezer winkels, inrichtingen of parti-
cliere woningen worden verricht dan wel met
welke personen deze handelingen of zaken
worden verricht; of wel mondeling of schrif
telijk aan anderen mededeelingen te doen of
woorden toe te voegen, hetzij in het open
baar hetzij bedektelijk, waarvan de inhoud
strekt om die anderen te bewegen handelin
gen te verrichten of na te laten tot welke
handelingen in hun particulier bedrijf, han
del of beroep die anderen wettelijk bevoegd
zijn.
Het is eveneens verboden zich op te hou
den in de omgeving van spoorwegstations
of halten en stopplaatsen van autobussen en
andere openbare middelen van vervoer met
de kennelijke bedoeling na te gaan of te con
troleeren welke personen van deze middelen
van vervoer gebruik maken, er mede mee
gaan of ze verlaten.
Het aansporen tot daden als hierboven
vermeld is verboden en tevens om bewegin
gen of organisaties in het leven te roepen,
daaraan leiding te geven of als leider op te
treden, welke bewegingen of organisaties ten
doel hebben het uitoefenen of verrichten van
daden en praktijken als boven bedoeld.
De nu door den burgemeester uitgevaar
digde verbodsbepalingen zijn dus gericht te
gen eiken vorm van „posten". De stakers wa
ren tot nu daarin zoo ver gegaan, dat ze een
schrik van de bevolking waren geworden.
Als de burgemeester door deze maatrege
len, waaraan krachtig de hand zal worden
gehouden, een eind maakt aan de terreur der
stakers, zal de rustige burgerij hem daar
zonder twijfel dankbaar voor zijn.
het gebruik van
alcoholhoudenden drank, dat zij niet in staat
moeten worden geacht het motorrijtuig te be
sturen, wordt ook toepasselijk verklaard op
bestuurders van andere rij- en voertuigen.
Hij, tegen wien wegens dit verbod proces
verbaal wordt opgemaakt, moet op eerste
vordering van den verbaliseerenden ambte
naar het motorrijtuig onder toezicht of in be
waring stellen. Het kan op kosten van den
verdachte naar een geschikt geachte plaats
worden overgebracht en worden bewaard.
Het is den bestuurder verboden met een mo
torrijtuig, rijwiel of ander rij- of voertuig te
rijden over een weg of rijwielpad gedurende
den tijd dat de verbaliseerende ambtenaar
hem dit verbiedt op grond van het feit, dat
hij naar diens oordeel onder zoodanigen in
vloed van het gebruik van alcoholhoudenden
drank verkeert, dat deze hem niet in staat
acht om gedurenden dien tijd het motorrij
tuig, rijwiel of ander rij- of voertuig naar be-
hooren te besturen.
HOLLAND EN FRIESLAND ZOEKEN
CONTACT.
De Vereeniging voor Vreemdelingenver
keer „Helders Belang" heeft een grooten
tocht gehouden, zoo meldt het Hbld., die ten
doel had een nauwer contact te brengen tus-
schen de provincies aan de overzijde van den
afsluitdijk en Hollands noordpunt.
Hiervoor waren vele burgemeesters en be
sturen van vereenigingen voor vreemdelin
genverkeer van Groningen, Friesland, Dren
te en Overijsel uitgenoodigd, waarvan er ve
len aan de uitnoodiging hadden gevolg ge
geven. Behalve uit de directe omgeving van
Den Helder waren op dezen toch aanwezig
de burgemeesters van Schoterland, Tietjerk-
steradeel, Smallingerland, Buitenpost, Kollu-
merland, Ooststellingwerf, Hoogeveen, As
sen, Coevorden, Bergum, vereenigingen voor
vreemdelingenverkeer uit Zwolle, Grauw,
Sneek, Oldenzaal, Almelo, Leeuwarden.
Voor zoover zij per auto over den Afsluit
dijk kwamen heeft de burgemeester van Wie-
ringen hen in de smaakvolle en gezellige re
creatiezaal van de M. U. Z. te Den Oever
ontvangen. Deze wees op de beteekenis, die
de afsluiting vooral voor zijn gemeente ge
kregen heeft; uit het onbekende eiland in de
Zuiderzee is een gemeente gegroeid, die
meer en meer In beteekenis toeneemt, vooral
ook als straks de spoorlijn voltooid zal wor
den.
Deze welkomstwoorden heeft de burge
meester van Leeuwarden beantwoord. Spr.
u di hoop uit, dat het nieuwe Wieringen
straks wel de vreugden van het groote ver
keer, maar niet de narigheden ervan zal mo
gen smaken.
Te Anna Paulowna, welke gemeente ge
heel werd doorkruist, heeft de burgemeester
voor zijn eigen woning de gasten ontvangen.
Door den nieuwen polder ging de tocht
verder naar Den Helder, waar het gemeente
bestuur gastheer was. Na een officieele ont
vangst ten stadhuize werd een tocht door de
stad gemaakt.
Tenslotte heeft men ook een bezoek ge
bracht aan eenige oorlogsschepen.
NIEUWE MOTOR- EN RIJWIELWET.
Alcoholmisbruik verboden.
Omtrent het ontwerp voor een nieuwe mo
tor- en rijwielwet, om advies gezonden aan
de colleges van Ged. Staten, deelt de Tel.
nog het volgende mede:
Nummerbewijzen voor motorrijtuigen wor
den volgens het ontwerp niet meer afgege
ven, indien blijkt, dat het motorrijtuig niet
voldoet aan de bij of ingevolge de wet ge
stelde eischen. Een keuring van elk motorrij
tuig ligt echter niet in de bedoeling. Dat zou
zeker zeer veel moeite kosten en oponthoud
geven. De mogelijkheid van keuring moet
echter in de wet worden voorbehouden, op
dat bij eenigen twijfel ten aanzien van de
geschiktheid van het motorrijtuig een onder
zoek kan worden ingesteld. Indien het motor
rijtuig niet meer voldoet aan de eischen kan
DRIFTIGE LOODGIETER SLAAT ZIJN
PATROON.
Gisteren is een arbeider bij een loodgieters-
firma in de De Clercqsfraat te Amoterdam,
toen een standje hem in woede had doen ont
steken, zijn patroon met een ijzeren plaat te
lijf gegaan.
Toen hij zijn slachtoffer bewusteloos ge
slagen had is de knecht op de vlucht gegaan.
De patroon is naar één der gasthuizen ge
bracht, waar men hem twaalf wonden aan het
hoofd moest hechten.
De politie zoekt nog steeds den voort
vluchtige.
LOONSVERLAGING TE ZAANDAM?
Intrekking vacantietoeslag.
In een op morgen te houden vergadering
van het georganiseerd overleg zullen, zoo
meldt de Tel., twee voorstellen van B. en W.
worden behandeld, die kunnen worden be
schouwd als een eerste poging om de ge
meentelijke uitgaven te verminderen. B. en
W. stellen voor over te gaan tot een tweede
loonsverlaging van 3 pCt. voor het gemeente-
personeel en inhouding van den tot heden
genoten vacantietoeslag. Door beide maatre
gelen wordt 45 000 bezuinigd.
HET LOONCONFLICT IN HET
VEENBEDRIJF.
Onder leiding van den rijksbemiddelaar in
het eerste district, den heer J. B. Westerdijk,
kwamen Dinsdag ten Gemeentehuize te
Zwolle bijeen het bestuur van den verveners-
bond „Dedemsvaart en Omstreken" en de
hoofdbesturen der Drie Nationale Land- en
Veenarbeidersbonden, ter bespreking van
het dreigend loongeschii in het veenbedrijf te
Dalen, Dalerpeel en Nieuwe Krim.
De arbeiders verklaarden zich bereid loons
verlaging te aanvaarden, mits de verveners
van hun standpunt, dat de verlaging 10 pCt.
moet bedragen, afstapten.
De verveners verklaarden zich daartoe niet
gerechtigd en niet bereid. Zij waren wel b»
reid de uurloonen buiten de veencampagne
buiten de verlaging te houden en te hand
haven op 25 cent.
De arbeiders zullen, zoo meldt het Hbld.,
nu in deze week nog een stemming houden
over het aanbod van de verveners.
door
ESSaD BEY.
HOOFDSTUK II.
EEN NET tVER DE WERELD.
DE O. P. OE IN HET BUITENLAND.
Toen de Sovjet-Unie in de ocgen Tan
het buitenland handelbaar begon te
worden, toen de eerste Sovjetgezanten
te Berlijn, Weenen, Warschau en Riga
hun intrede deden, stond de G. P. oe
voor een moeilijke taak. Zij moest haar
menschen, die tot dusverre slechts voor
intern gebruik waren opgeleid, plotse
ling op het Europeesehe tooneel bren
gen. Dat was inderdaad niet eenvoudig!
Vooral omdat de agenten der G. P. oe te
gelijkertijd attachés der gezantschappen
moesten zijn en dus zoo iets als diploma
tieke waardigheid moesten ten toon
spreiden. Maar menschen, die over een
„Europeesch" optreden beschikten, ken
de de G. P. oe alleen In haar kerkers
De weinige intellectueele Tsjeka-isten,
van wie men gebruik zou kunnen heb
ben gemaakt, bekleedden hooge ambten,
en waren in Rusland onontbeerlijk.
De G. P. oe nam een wijs besluit. Daar
de wereldrevolutie blijkbaar voor de
deur stond, leek het overbodig, zfch
nog langer bezig te houden met de mee
ning van de kopstukken van het kapita
lisme. De attaché moest een echt Tsje-
ka-ist zijn ;daarbij verdiende het geen
aanbeveling, intelligente personen voor
deze functie uit te kiezen. Derhalve
werden de beste Tsjeka-isten uitgezocht,
menschen, die hun naam nauwelijks
konden schrijven. Verschillende van hen
hadden veel gepresteerd in de verhoor
kamers van de Tsjeka en waren ge
wend, met één blik door alle denkbare
vermommingen heen den klassevijand
te herkennen. Thans kregen deze lieden
diplomaten-passen en de verzekering,
dat hun onder de bescherming van de
exterritorialiteit niets kon overkomen,
zoo werden zij op Europa losgelaten.
Weldra vulden zich de voorname ge
bouwen der vroegere Czaristische ge
zantschappen met avonturiers. Terwijl
de gezant en zijn legitiem personeel hun
best deden, representatief op te treden,
dachten de heeren der G. P. oe geen
oogenblik daaraan. Zij kwamen in mas
sa's aan en brachten kisten met bom
men, machinegeweren, munitie, pisto
len, valsche passen en aanslagplannen
tegen ongeveer alle buitenlandsche
staatslieden mee. Zij namen eenige ka
mers of ook geheele verdiepingen van
het gezantschapsgebouw in gebruik en
begonnen zich in te richten. De legatie
gebouwen waren voor deze natuurkin
deren niets dan een nieuwe afdeeling
van de Tspeka, waar men allereerst den
goeden ouden geest van die Tsjeka
n.oest invoeren. Zij begonnen hun werk
op zeer onschuldige manier.
Daar, waar hij ongestoord zijn gang
kon gaan, kon de Tsjeka-leider zich als
in Rusland voelen. De inrichting en het
bedrijf van de Weensche Tsjeka verdre
ven ieder heimwee naar de Russische
kerkers. Niemand had toegang tot de
vertrekken der attachés en derhalve
werden zij ook niet schoongemaakt, fn
deze vervuilde kamers met haar geheime
gangen, laboratoria en wapenbergplaat-
sen zat nu de leider te midden van een
aantal vrienden en orakelde over de
wereldrevolutie. De resultaten van het
bedrijf werden medegedeeld aan Moskou
en geheim gehouden voor den gezant,
daar zij anders onder het personeel
waarschijnlijk een wilde paniek zouden
hebben veroorzaakt. De eenvoudies:
der plannen waren wel: het om hals
brengen van maarschalk Pilsoedski en
van den Czaar van Boelgarije, het in de
lucht doen vliegen van een buitenland-
schen generalen staf. de vergiftiging van
gtneraal Wrangel enz.
Men ziet, dat de G. P. oe zich in dien
tijd niet met kleinigheden bezig hield
De wereldrevolutie stond op het pro
gramma. De voorstellen en de rapporten
der agenten kwamen zonder mankeeren
in Moskou aan en werden in het college
der G. P. oe met gemengde gevoelens
ontvangen. Eenerzijds was men oprecht
verrukt over de invallen der agenten,
anderzijds echtei was het werk in het
buitenland iets geheel nieuws, dat nog
een groote theoretische voorbereiding
eischte. De meeningen in het college lie
pen uiteen. Dzer.,jinski geloofde, dat de
terreur eerst na de overwinning van de
wereldrevolutie moest beginnen, ande
ren stonden op het standpunt, dat een
goede personeele terreur onder alle om
standigheden nuttig zou zijn. Men be
sloot van geval tot geval te behandelen
en gaf den vertegenwoordigers allerlei
spionnage-opdrachten, opdat hun ijver
niet zou verflauwen. Daarop begon in
de buitenlandsche afdeelingen een wil
de bedrijvigheid: de agenten, „residen
ten", veranderden in meesterspionnen.
Zij gingen op zoek naar samenzwerin
gen, braken in gezantschappen in, sta
len geheimschriften, die zij toen nog niet
konden ontcijferen, kochten verdacMe
geheime verdragen, kochten de portiers
van gebouwen om en gaven veel geld
uit. Zooals het college der G. P. oe wel
had verwacht, maakten zij eenige fou
ten. De geheime plannen, die zij kochten,
waren meestal valsch. De Tsjeka-isten
beschouwden het bijvoorbeeld als vol
komen vanzelfsprekend, dat het docu
ment, dat doorging voor het origineel
van iets, dat doorging voor een geheim
Engelsch-Fransch verdrag, in het Rus-
sich was gesteld. Er ontstond een gehee
le grafische industrie en menigeen van
de papierleveranciers der agenten zit
op het oogenblik behagelijk in zijn villa
en zegent de nieuwsgierigheid van zijn
Russische vrienden ,die zooveel geld
hadden.
De merkwaardigste prestatie op dit
gebied leverde de vertegenwoordiger
der G. P. oe te Warschau, een zekere
Dechtjarenko. Deze man legde voor zeer
veel geld en na groote moeite de hand op
een geheim militair verdrag tusschen
Polen en Luxemburg. Dit verdrag, dat
onverwijld per specialen koerier naar
Moskou werd gestuurd, bevatte onder
meer de verplichting van Luxemburg om
Polen in geval van oorlog met Rusland
te steunen met een leger van 200 000
man. Daarvoor zou Luxemburg een deel
van de Oekraine krijgen. Men vertelt,
dat Dzjersjinski tranen gelachen heeft,
toen hij dit las. Daar echter de school
jaren der agenten op den duur toch te
veel geld kostten, gaf de G. P. oe haar
vertegenwoordiger het bevel, dat het
geld. dat voor Poolsch-Luxemburgsche
verdragen e d. was uitgegeven, op een
of andere wijze moet worden terug ver
diend. Dit bevel werd op zeer eenvou
dige wijze door de Tsjeka-isten ten uit
voer gebracht.
Zij besloten kwaad met kwaad te ver
gelden en overstroomden in korten tijd
geheel Europa met valsche verdragen,
geheime accoorden enz. Te W'eenen
opende de G. P. oe zelfs een soort beurs
voor geheime documenten. Men ruilde
Roemeensch-Portugeesche bondgenoot
schappen tegen Hongaarsche mobilisa
tiep'annen, en Engelsch-Egyptische
luchtooriogsverdragen tegen Noorsche
vestingprojecten. Toen de zwendelaars
van gehee.l Europa bemerkten, dat zij
het slachtoffer van zwendel waren ge
worden, had de G. P. oe haar geld al
verdiend. Maar toch was gebleken, dat
de G. P. oe niet de machtige en alwe
tende organisatie was. waarvoor zij zich
gaarne uitgaf,
Een groote verandering vond nu
plaats. De zeer naieven onder de resi
denten werden teruggeroepen, anderen
kregen geringere functies.
Iniellectueele spionnen, op wi« men
kort te voren nog had neergezien en die
men nauwelijks voor schrijfwerk had
gebruikt, bezetten plotseling de hooge
posten. Zelfs ervaren spionnen uit den
Czaristischen tijd kregen weer werk.
Bovendien begon de scholing te Moskou
ook haar vruchten af te wemen «n wel
dra verdwenen de Poolsch-Luxemburg»
sche verdragen.
De geheele wereld werd nu over
stroomd door agenten en spionnen der
G. P. oe. En wel van agenten, die hun
vak verstonden! Men vindt onder hen
de bekendste namen. In Perzië stonden
prinsen van het vorstelijk huis in dienst
var de G. P. oe, in China beschikte zij
over de meeste generaals en in ieder
land had zij natuurlijk de hulp van de
Derde Internationale.
Van veel belang was, dat de C. P. oe
op een dag ontdekte ,dat de gebouwen
Vó.n haar buitenlandschen arbeid op een
zeer onzeker fundament waren opge
richt. De centrales in de verschillende
landen bevonden zich in de legatiege
bouwen en stonden derhalve onder de
bescherming der exterritorialiteit. Maar
bij den roep, dien de Sovjetgezantschajj-
pen in het buitenland genoten, was het
zeer goed mogelijk, (en is het ook wel
voorgekomen) dat, ongeacht de axterri-
torialiteit, de gebouwen werden door
zocht. Bovendien kon altijd een oorlog
tegen de Sovjet-Unie ontstaan. In die
gevallen zouden de Russische vertegen
woordigers natuurlijk worden uitgewe
zen, waardoor de vruchten van den ar
beid veler jaren zouden worden vernie
tigd.
Het werk van de G. P. oe mocht dus
niet door diplomatieke incidenten wor
den gestoord. Daarom werd besloten,
dat naast de gezantschapsafdeelingen
der G P. oe in ieder land ook illegale
organisaties en centrales zouden worden
gesticht. Het besluit ondervond overi
gens wel eenige tegenkanting. De post
van buitenlandsch resident was de
meest begeerenswaardige bij de G. P.
oe geweest. Men werkte ver van iedere
Russische overheid en kreeg een gewel
dig salaris. Men was tevens gezant
schapsattaché en moest daardoor een1
burgerlijk bestaan voeren, wat ook niet
zoo onprettig is. Nu zou dat plot-eling
anders worden. Men moest nu wonen in
een of andere schuilplaats, men kon
ieder oogenblik worden gearresteerd en
kon niet meer de minste levensvreugde
genieten. Geen wondér, dat de meeste
residenten zeer gewichtige en theore-
tisch-scherpzlnnig gemotiveerde be
zwaren tegen die verandering te berde
brachten. Het h'elp hun niet. De G. P.
oe was zoo overtuigd van het naderen
van den oorlog, dat zij alle bezwaren
terzijde schoof en de groote hervorming
doorzette.
In de hoofdsteden zijn thans twee
G P oe-centrales, een zichtbare en een
onzichtbare, die samenwerken De
naam van den leider der zichtbare cen
trale is het geheele gezantschap en
waarschijnlijk ook den autoriteiten van
het betreffende land bekend. Den naam,
het adres en den werkkring van den on-
zichtbaren leider kent slechts de leider
van de buitenlandsche afdeeling der
G. P oe te Moskou. Ieder dezer leiders
beschikt over een net van agenten, dat
op elk moment kan worden verhuld en
verlegd.
In de meeste landen werken derhalve
vier communistische organisaties; de
legale en de illegale afdeelingen der
G P. oe, een afdeeling der Derde Inter
nationale en een afdeeling der Raswe-
doepr, de militaire spionnage.
In ieder land begint het werk met
theoretische voorbereidselen. Allereerst
wordt streng wetenschappelijk vastge
steld, wie de revolutie zouden kunnen
ter hand nemen: op den Balkan de Ma-
cedoniërs, in China de boeren, in Euro
pa de werkloozen, in de koloniën de in
landers, in Amerika de Negers en de
Indianen enz. Daarna worden die groe
pen systematisch bewerkt; kranten
wordt uitgtgeven, demonstraties geor
ganiseerd, vereenigingen van Sovjet-
vrienden gesteund. Weldra «aat de
arbeid vruchten dragen: een vechtpartij
op straat, een staking, een politieken
moord, kortom alles, wat men in Ras-
land „opvoering van de revolutionaire
stemming" noemt. Onmiddellijke ijlen
dan uitvoerige rapporten naar Moskou,
waarin h t spoedig ""spreken der re
volutie wordt voorspeld.
Mat deze voorspellingen komt het
zwakste punt der geheele G. P. oe aan
het licht. Zij is een kaste, die leeft p
staatskosten, en om haar bronnen van
inkomsten niet te doen opdrogen moet
zij den staat voortdurend over haar re
sultaten bedriegen. Daarom moet iedere
vechtpartij een oproer heeten, ieder op
roer een revolutie. Wanneer dergelijke
gebeurtenissen niet gerapporteerd wor
den ,is de G. P. oe overbodig. Dan wor-
d'n de salarissen gekort en de ambte
naren ontslagen.
Als het dien weg dreigt te gaan, pro
voceert de G. P- oe nog snel ergens een
gewapenden opstand en ls dan onmid
dellijk in de oogen van het „politieke
bureau" gerehabiliteerd Want ook bij
het „politieke bureau" is de wensch de
vader van de gedachte, ook het bureau
wacht reeds sedert tien jaar op de be
geerde vrucht van den arbeid der G. P«
oe: de wereldrevolutie.
De jaren gaan voorbij; steeds dichter
wordt het net der agenten, 9teeds groo-
ter worden de sommen, die de Sovjetre-
geering in de wereldrevolutie belegt en
steeds hartstochtelijker wordt het ver
langen naar de groote verlokkende ge
beurtenis, die moet groeien uit den
bodem van leugen .verraad en bedrog,
uit den onvermoeiden arbeid der G
P. oe.
Oh
