DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het viermogendhedenverdrag. Dnqelijhsch Omzicht ^Buitenland No. 134 Vrijdag 9 Juni 1933 135e Jaargang Hoe de kranten in de verschillende be langhebbende tanden over het pact en over de rede van Mussolini schrijven. Fransche persstemmen. Wat vandaag de aandacht trekt,», Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, tranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers S cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN; Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Directeur: C. KRAK. IBWr. «awn Dit nummer bestaat uit drie bladen. Nadat wij gisteren uitvoerig het viermo- gendhedenpact behandeld hebben, mogen wij thans nog wel het een en ander mededeelen van de persstemmen in de belanghebbende landen. De parafeering van het pact en de rede van Mussolini in den Italiaanschen se naat liebben vanzelfsprekend vele kolommen in de Parijsche bladen in beslag genomen. De algemeene stemming is optimistisch en zelfs en rechts-georiënteerde bladen, die zich tot nog toe scherp tegen het pact hadden uit gesproken, toonen zich verzoeningsgezind, nu Mussolini in zijn rede de mogelijkheid van een FranschItaliaansche overeenstemming heeft laten doorschemeren. Op de rede van Mussolini wordt in dezen meer commentaar geleverd, dan op het pact zelf. Met groote voldoening wijst men op Mussolini's uitlatin gen over de FranschItaliaansche betrek kingen, die men beschouwt als een voortee ken voor een ingrijpende ontspanning. De „Echo de Paris" schrijft, dat de para feering van het pact in Frankrijk groote vol doening heeft gewekt. Men kan er nauwelijks aan twijfelen of de Fransche Kamer het pact zal ratificeeren. Met Polen, dat zich tegen over Frankrijk afwijzend heeft uitgelaten, zullen nieuwe onderhandelingen worden ge voerd. Het „Journal" geeft uiting aan zijn ver wondering over de terugtrekking van de Duitsche voorbehouden. Men neemt aan dat de Italiaansche regeering daaraan niet vreemd is. Bovendien moest men er rekening mee houden, dat Duitschland er een bijzon der belang bij heeft elke verwarring op het gebied der buitenlandsche politiek te vermij den. Men mag aannemen, dat Italië en^ En geland zich hebben aangesloten bij de fran sche opvatting, dat een wijziging in den sta tus juo van het tegenwoordige Europa on veranderlijk groote verwarring tengevolge zal hebben. Wat de Italiaansch-Fransche be trekkingen betreft, was de atmospheer aan de Middellandsche zee tot voor zeer kort nog zoo sterk geladen, dat men nauwelijks kan gelooven in de verzekeringen van een komen de ontspanning, zoodat men eerst de gebeur tenissen zal moeten afwachten. De „Patit Parisien" wijst op de toespelin gen van Mussolini op de FranschItaliaan sche betrekkingen. Wat het Viermogendhe- den-Pact betreft verandert er niets aan de warade der vroegere overeenkomsten. Het gaat slechts om een verdrag tot samenwer king, teneinde een zoo ver als mogelijk is gaande overeenstemming te bereiken. In de rede van den Duce moet men des te meer waarde hechten aan zijn verklaringen over de FranschItaliaansche betrekkingen, om dat het juist Mussolini was. die tot nog toe de grootste gereserveerdheid toonde, wan neer conflicten tusschen de beide mogendhe den behandeld werden. Voor de eerste maal sedert den oorlog is de naam van Frankrijk in den Italiaanschen Senaat met bijval ont vangen. De links-georiënteerde „Volonté" schrijft o.a., dat het Viermogendheden-pact in geen geval als een wijziging in de tot nu toe ge volgde Fransche politiek moet worden be schouwd, die in dezelfde richting als tot nog toe zal worden voortgezet. De socialistische „Populaire" noemt het V ïermogendheden-Pact een verdrag zonder woorden, zonder dat het blad zich echter er tegen verklaart. Het brengt absoluut geen doch schaadt ook niemand. In dezen tijd had men zich met belangrijker zaken behooren bezig te houden, in het bijzonder met de ontwapeningsconferentie en de econo mische besprekingen te Londen. Berlijnsche persstemmen. Dok de Berlijnsche bladen wijden uitvoe rige beschouwingen over het viermogendhe- denpact. „Der Tag" schrijft onder het opschrift: „Een etappe der buitenlandsche politiek" dat dit Viermogendheden-pact weliswaar lang niet alle hoop en wenschen vervult, die men na een strijd van drie maanden had'wil len bereiken, doch dat geen der groote ideeën van Mussolini is opgegeven. Het pact betee kent een afwijking van de grondgedachte der vroeger verdragen van na den oorlog. De „Deutsche Zeitung" schrijft, dat het Viermogendheden-Pact slechts dan werkelijk in vervulling zal gaan, wanneer de zwaar oewaper.de staten tot daden, die ermee in overeenstemraing zijn, overgaan. De „Berliner Börsenzeitung" is van mee- ?ln.S> dat Duitschland door zijn goedkeuring échten aan den gewijzigden tekst van het als pact het uiterste heeft gedaan voor de hand having van den vrede. Thans zal Frankrijk het zijne moeten doen om tot definitieve ont spanning te komen. „De Germania" ziet in de tot stand komen van het pact ais eenig positief element, dat het de mogelijkheid openlaat voor een verdei toekomstige ontwikkeling, wat in een zoo cri- tieken tijd als de onze altijd is toe te juichen. De verantwoordelijkheid voor het feit, dat van Mussolini's grondgedachte zoo weinig is overgebleven, wordt niet door Duitschland gedragen. De „Vossische Zeitung" schrijft, dat de be slissing over de definitieve beteekenis van het pact van zijn toekomstige werking afhangt. Wanneer Duitschland besloten heeft het te onderteekenen, dan is dat een doorslaand bewijs van Duitschland's vredeswil. In de „Vöikische Beobachter" schrijft Al- fred Rosenberg, dat het pact weliswaar niet voldoet aan de gerechtvaardigde verwach tingen van Duitschland, doch dat niettemin het beginsel heeft gezegevierd dat het lot van het Europa door de vier groote mogendheden gedragen dient te worden indien niet allen willen ondergaan. Het viermogendheden- pact is misschien historisch het belangrijkste verdrag van de laatste veertien jaar. Het wijkt af van de „algemeene" verdragen en conferenties. Europa dankt het in het biizon- der aan de twee leiders, die den nieuwen or- ganischen vredeswil zoo energiek hebben vertegenwoordigd. Mussolini en Hitier. De genen die steeds als „militarist" zijn aange vallen, bleken als vurige nationalisten de ware verdedigers van den vrede te worden. Ongerustheid in Polen. De officieuse „Gazeta Polska" schrijft in een commentaar op het viermogendheden- pact, dat binnenkort een „formuleering der consequenties" te wachten is, die de Pool- sche regeering uit de nieuwe situatie denkt te trekken. In het algemeen blijkt uit de bladen, dat de tot stand koming van het Viermogend heden-pact in Polen ontstemming en onge rustheid heeft gewekt. Londensche persstemmen. De Londensche pers toont zich in het alge meen tamelijk bevredigend over de tot stand koming van het Viermogendheden-pact. De „Daily Telegraph" constateert, dat de kwes tie van de herziening der verdragen door de verwijzing naar art. 19 van het Volkenbonds statuut erin is genoemd. Welke resultaten het pact zal hebben en of groote of kleine ge volgen eraan vast zitten, zal afhangen van de mate van eerlijkheid, waarmee de mogend heden het pact toepassen. De grootste verantwoordelijkheid is op de schouders van de vier groote mogendheden gelegd. Mussolini heeft goed eraan gedaan dr. Benesj terecht te wijzen, die poogt elke poging tot verzoening te verijdelen. Het pact kan leiden tot opheffing van de Fransch Italiaansche tegenstellingen en verbindt voor de eerste maal de verplichting der rijks- regeering om de heiligheid der verdragen te erkennen met het recht voor Duitschland om revisie-maatregelen te mogen nemen. De socialistische „Daily Herald" conclu deert uit de redactie van art. 3 van het pact dat de mogendheden een mislukking der ont wapeningsconferentie reeds zeker achten en dat* zij daardoor den werkelijken toestand hebben onthuld. Een ontwapeningsconventie van eenige beteekenis is nauwelijks nog te verwachten, wat een zware slag is voor het prestige van den Volkenbond. Italiaansche persstemmen, De groote rede, aie Mussolini in den Senaat heeft gehouden was door middel van luid sprekers ook op eenige der voornaamste plei nen van Rome door het publiek te volgen. In den loop van den avond is de rede met be hulp van gramofoonplaten voor de tweede maal per radio uitgezonden. In vele steden zijn gisteravond laat en vannacht optochten en betoogingen gehouden, waarmee de tot stand koming van het Viermogendheden-pact werd gevierd. De krantenverkoopers, die de extra-editie van het „Jornale d'Italia' ver kochten met den tekst van Mussolini's rede brachten hun kranten aan den man met uit roepen als „De Europeesche vrede ondertee kend". Dit is de stemming die zoo ongeveer bij een groot deel van het Italiaansche volk heerscht. De „Popoio di Roma" schrijft, dat Musso lini de Europeesche cultuur heeft gered van een catastrophe, die zeer nabij was. Hij heef' Europa gered voog tien jaar; en deze tien jaar kunnen beteekenen voor altijd. Geen staatsman heeft zooveel recht op de dank baarheid der geheele wereld en oo de erken telijkheid van het geheele menschdom Mussolini. Ook de „Messagero" van gisteren schrijft, dat de vrede voor de toekomst verzekerd is, dat het pact niet slechts een wapen stilstand, doch een overwinning van al wat de volken scheidt, beteekent. Dit althans is de bedoeling van den Duce en slechts onder deze voorwaarde voldoet het pact geheel aan zijn doel. Het woord „wederopbouw" komt herhaaldelijk voor in de gedenkwaardige re de van Mussolini in den Senaat. Tien jaar zijn slechts een kleine druppel van de eeuwigheid. Het is echter een voldoende rust poos voor de menschen, die gelooven en van goeden wil zijn om aan het werk te gaan. Het pact in een Engelsch witboek. In een (Engelsch) witboek inzake het vier mogendhedenverdrag is o.m. een telegram opgenomen van Sir John Simon aan den Britschen ambassadeur in Rome betreffende het doel en'de bedoelingen van het verdrag. Ook hierin wordt nadrukkelijk uiteengezet, dat het verdrag geenszins een vervanging is of in strijd komt met het Volkenbondsstatuut. Ook wordt er den nadruk op gelegd, dat het niet in de bedoeling ligt der vier mogendhe den om hun wil op te leggen aan andere otaten of zich te vestigen als een soort direc torium van Europa. In het bijzonder wordt gewezen op het laatste artikel van de pream bule, waarin wordt vastgelegd, dat de vier mogendheden indachtig zijn aan de rechten van eiken staat, welke rechten niet aange roerd kunnen worden zonder toestemming der belanghebbende partij. Er bestaat dus geen twijfel, dat het doel der overeenkomst is te waarborgen, dat voor vele komende aren Frankrijk, Duitschland, Italië en Enge- and mogen komen tot een overeenstemming in Europa over een gelijke vredespolitiek. Een schrijven van Boncour. Het agentschap Ceteka (Tsjecho-Slowakije) publiceert een schrijven van Paul Boncour aan den Tsjechischen minister te Parijs, Osusky, waarin deze hem een copie van het viermogendhedenverdrag zendt. Ih het overi ge schrijven brengt Boncour tot uitdrukking, dat de Fransche regeernig er wederom den nadruk op wil leggen, dat het viermogendhe denverdrag geen invloed zal uitoefenen op de politiek der beide regeeringen. Wat de revisie betreft verwijst Boncour o.m. naar artikel 19 van het viermogendhedenverdrag waarbij hij opmerkt, dat het niet kan gaan om een invoe ren van eenigerlei kwestie van revisie buiten de door artikel 19 vastgelegde regels om. Bij een eventueele bestudeering van een proce dure, die toegepast kan worden in geval een of meer staten de territoriale kwestie te berde willen brengen en een vergadering bijeen zouden willen roepen om hierover te beraad slagen op basis van artikel 19, zou de Fran sche regeering geen enkel voorstel aanvaar den strekkende tot wijziging der toestanden, waar volgens het pact de vergadering de le den van den Volkenbond kan uitnoodigen over te gaan tot een hernieuwd onderzoek van ontoepasselijk geworden verdragen of internationale toestanden, welker handhaving den wereldvrede in gevaar zou kunnen brengen. Osusky heeft Boncour hierop geantwoord, dat de Tsjecho-Slowaak^che regeering vol komen de zienswijze deelt, dat de onderteeke- ning van het viermogendhedenverdrag geen enkelen invloed kan uitoefenen op de gemeen schappelijke politiek der beide landen gelijk die is vastgesteld in het verdrag van 25 Jan. 1924. DE TRANSFERKWESTIE. Officieele verklaring. Officieel wordt medegedeeld: Nadat ook de vertegenwoordigers der bui tenlandsche schuldeischers op korten en lan gen termijn in de bijeenkomst met de rijks bank van de vorige week hebben erkend, dat bij een verdere daling van de goud- en de viezenreserves het functionneeren der rijks bank als centrale banknotenbank wordt ge schaad en dat het daarom wenschelijk is, deze reserve geleidelijk te verhoogen, heeft de rijksbank aan de rijksregeering een schrijven gericht, waarin zij mededeelt, dat zij met ingang van 1 Juli voorloopig en hopenlijk voor korten tijd de toedeeling van deviezen staakt op alle betalingen, welke verplichtin gen betreffen, die ontstaan zijn vóór de cri sis van Juli 1931. Uitgezonderd daarvan zijn de bestaande Stillhatte-overeenkomsten Om volkomen duidelijk te maken, dat het bij de voorloopige onderbreking der transfer een zuiver volkseconomische kwestie betreft de rijksbank heeft nl. niet genoeg vreemde betalingsmiddelen te harer beschikking en niet een staking van betaling van parti culiere schulden, heeft de rijksregeering een wet uitgevaardigd, volgens welke de Duit sche debiteuren verplicht zijn, hun betalin gen in rijksmarken te verrichten. De betaal de bedragen aan RM worden beheerd in een speciale conversiekas, totdat weer genoeg uitenlandsche betaalmiddelen voorhanden rijn, om de achterstallige transfers te doen ilaats hebben. In overleg met de rijksbank komen de Stillhalte-crediteuren reeds 13 luni tot een bespreking te Londen bijeen. De rijksbank heeft de crediteuren op langen termijn en de B. I. B. te Bazel verzocht, eveneens de vol gende week tot een bespreking te Londen te vergaderen. De rijksbank zal bij die gele genheid alles doen wat in haar macht is om bij te dragen tot een oplossing van de sedert lang gevreesde en thans ingetreden trans fercrisis. Zij zal, daarbij uitgaan van de bei de principes, die de besprekingen met de cre diteuren te Berlijn als resultaat hebben opge leverd, nl.: 1. dat de goud- en deviezenreserves van de rijksbank weder moeten worden vergroot ter handhaving van haar functie als vaiuta- instituut. 2. dat aan den goederenhandel van Duitschland geen financiëele beperkingen worden in den weg gelegd, daar anders de belangrijkste bron van deviezen zou opdro gen. Het schrijven van de rijksbank. Het schrijven, dat het rijksbankdirectorium ter motiveering van het transferuitstel aan den rijkskanselier heeft gericht, wordt thans ook officiëel gepubliceerd. De korte inhoud van dit schrijven is: De voorraad van de rijksbank aan eigen goud en dekkingsdeviezen die eind Juni 1930 met 3078 millioen RM zijn hoogsten stand na de valutastabilisatic bereikte, heeft door de credietopzeggingen van het buitenland in aansluiting van de ineenstorting in Mei 1931 van de Oesterreichische Kredit Anstalt een snelle vermindering ondergaan. De na de crisis van Juli 1931 getroffen Stillhalte- overeenkomsten en deviezenmaatregelen heb ben die vermindering wel verlangzaamd, maar niet kunnen verhinderen, dat op 31 Mei 1933 nog slecht: 280 millioen eigen goud en dekkingsdeviezen in de rijksbank voorradig waren. Hoewel de hoogte van de gouddekking voor het binnenlandsche beta lingsverkeer niet meer de groote rol van vroeger speelt, leidt toch de vermindering van goud en deviezen tot het groote gevaar, dat de deviezenbedragen zelfs niet meer vol doende zouden zijn voor de regelmatige be taling van de'millioenen, die dagelijks noo- dig zijn in den buitenlandschen handel. Dit gevaar is des te grooter, daar met het voort durende dalen der reserves gepaard gaat een sterke vermindering van den buitenlandschen handel. De rijksbank streeft er naar, mede te wer ken aan het herstel van den wereldhandel. Zij hoopt spoedig ook voor de schulden op langen termijn weder deviezen beschikbaar te kunnen stellen. Zrj hoopt tevens, hier een ini tiatief fe nemen, dat ook 'de andere landen en circulatiebanken zou kunnen brengen tot maatregelen tot stimulatie van den wereld handel en beveelt daarom aan, dit probleem te behandelen op de Economische Wereld conferentie. Commentaar op het besluit van het rijkskabinet. In een officieus commentaar op het besluit van het rijkskabinet tot de afkondiging van een gedeeltelijk transfermoratorium wordt er o.a. op gewezen, dat tijdens de voorafgaande onderhandelingen reeds een ver-gaand be grip gevonden was bij de betrokken buiten landsche crediteuren. Er wordt dan ook voor gewaarschuwd om, tegenover eventuëele bui tenlandsche stemmen, die hieruit een politieke sensatie zouden willen maken, rekening te houden met de economisch-politieke noodza kelijkheid van deze maatregel. In feite al dus dit officieus commentaar beteekent de wet een haltepunt in de ontwikkeling gelijk die tot dusverre heeft plaats gegrepen. Daar de onderhandelaars bij de laatste bijeenkoms* geen eigenlijke volmachten bezaten, moest formeel de rijksbank zelf de noodzakelijke stappen doen; zij deed echter alleen het absoluut onvermijdelijke en er wordt dan ook verwacht, dat al het overige in twee-zijdige overeenkomsten geregeld zal kunnen worden tot algemeene bevrediging. Met opzet is de eerste Juli genomen voor het van kracht worden van den wet, zoodat nog drie weken resten voor verdere onderhandelingen, vooral in het kader van de economische wereld conferentie, in het belang van een definitieve regeling. Het "viermogendh.edenpa.ct. Persstemmen uit verschillende lan den. (Dag. Overzocht.) De premier Azana heeft het ont slag van het Spaansche kabinet ingediend. (Buitenland.) Officieele verklaringen over de transferkwestie. (Buitenland.) In Heerlen het zingen en spelen van de Internationale, het Deutsch- land- en het Horst Wessellied ver boden. (Binnenland.) Vrachtauto te pletter gereden op een onbewaakten overweg bij Abbe- ga (Fr.); de chauffeur gedood. Tot burgemeester van Hoorn be noemd mr. H. C. Leemhorst te Am sterdam. Nederland treedt onder zekere voorwaarden toe tot het Tariefbe stand. (Binnenland.) Zie eventueel verder laatste berichten. nog veel scherper uitgesproken dan de Amerikanen. Ten aanzien van de gelei delijke afschaffing de landwapens heeft men weinig positiefs bereikt hoewel de kwestie uitvoerig is besproken evenals het vlootvraagstuk. Het Petit Journal meent te weten, dat de kwestie van afschaffing der bombar dementsvliegtuigen een belangrijk punt van bespreking was, dat echter door het verzet van Engeland en Amerikc tegen het Fransche controle-systeem evenmin tot eenig resultaat heeft geleid. De mi nister van Marine zou er op hebben ge wezen, dat Frankrijk zijn veiligheid in de Middellandsche zee en zijn verbin dingen naar zijn overzeesche bezittingen moet handhaven. DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE. Eenige persstemmen. De groote Parijsche bladen geven alle als hun meening te kennen dat de gis teren gehouden bespreking tusschen vertegenwoordigers van Frankrijk, En geland en Amerika de ontwapenings kwestie geen stap verder hebben ge bracht. Frankrijk heeft niets toegegeven en er steeds meer op gewezen dat zonder nieuwe veiligheidsgaranties de bewa- penning niet kon worden beperkt. He Journal schrijft dat de Fransche minis ter-pre. ident den vertegenwoordigers van Engeland en Amerika duidelijk ,1e vraag heeft gesteld wat hun regeeringen zouden doen, wanneer de ontwape ningsbesprekingen te Geneve tot verder bewapening van Duitschland zouden leiden. Deze vraag is echter onbeant woord gebleven! Tegen het door de Fransche te Geneve voorgestelde con trole-systeem hebben de Engelschen zich NIEUWE WET IN DUITSCHLAND. Tegen verraad der volkshuis houding. Officieel wordt medegedeeld: Het rijkskabinet heeft in zijn zitting van 8 Juni besloten tot het uitvaardigen van een wet tegen verraad der Duitsche volkshuis houding. De wet is gericht tegen kapitaal- en belastingvlucht. Ter bestrijding van de be- lastingvlucht was op S December 1931 een wet afgekondigd. Ter bestrijding van de ka- pitaalsvlucht dienen in het bijzonder de voor schriften inzake het deviezenverkeer. Wie zich schuldig maakt aan belasting- of kapi- taalvlucht begaat een verraad jegens de Duitsche volkshuishouding, welk verraad streng bestraft moet worden. Door de wet tegen verraad der Duitsche volkshuishouding nu wordt aan die personen, die zich schuldig gemaakt hebben aan kapi- taalvlucht of belastingontduiking de laatste mogelijkheid gegeven vrijdom van straf te verkrijgen, wanneer de schuldige voor 31 Augustus 1933 bij de overheid aangifte doet van de op 1 Juni 1933 in het buitenland in zijn bezit zijnde en niet in zijn laatste vermo- gensopgave vermelde papieren en de in zijn bezit zijnde deviezen, die hij op 1 Juni 1933 had moeten aangeven. Het doel, dat men zich met deze wet ge steld heeft is: 1. een opheffing van de onrust, die in verband met vermoeden inzake kapi- taalvlucht en belastingontduiking; 2. het herstel van de kapitaals- en belastingmoraal voer zoover die betrekking heeft op in het buitenland aanwezig vermogen of in het binnenland aanwezige deviezen; 3. het her stel van gelijkmatigheid in de belastingen; 4 een vergrooting van den deviezenvoorraad van de rijksbank. SPAANSCHE KABINET AFGETREDEN Onderhandelingen van de nieu we regeering begonnen. Minister-president Azana heeft het ont slag van het Spaansche kabinet ingediend. De premier Azana, die gisteren met het geheele kabinet is afgetreden, stond sedert October 1931 aan het hoofd der regeering. Oorspronkelijk had hij slechts een reorgani satie van het kabinet in den zin. Toen hij echter de oorkonde van benoeming van een nieuwen minister van financiën aan den pre sident der republiek wilden voorleggen ter onderteekeing. verklaarde presidet Zamorra, dat hij eerst zich nog wilde verstaan met de fractieleiders en andere politici. Azana dien de daarop onverwijld het collectieve ontslag van het kabinet in, dat door den president werd aanvaard. De onderhandelingen over het vormen van een nieuwe regeering zijn nog gistermid- dag begonnen en wel met een onderhoud met den Socialistischen kamerpresident. Dat de socialisten alleen de nieuwe regeering zullen vormen, is nauwelijks te verwachten. Veel waarschijnlijker is het, dat een verbreed republikeinsch concentratiekabinet zal wor den gevormd, wellicht weder onder leiding van Azana.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1